Κατασκήνωση: Τα οφέλη για το παιδί και πώς μπορούμε να το προετοιμάσουμε
- 9 ΙΟΥΛ 2021
Η κατασκήνωση αποτελεί μια ιδανική λύση για τους γονείς, κυρίως όταν εργάζονται και οι δύο ή όταν οι διακοπές στο χωριό με τη γιαγιά και τον παππού δεν είναι εφικτές.
Η κατασκήνωση για πολλά παιδιά είναι μια αξέχαστη εμπειρία που περιμένουν να την ξαναζήσουν το ερχόμενο καλοκαίρι. Ωστόσο, κάθε παιδί, είναι ξεχωριστό και προσεγγίζει την επιθυμία γι’ αυτό το είδος διακοπών διαφορετικά. Υπάρχουν παιδιά που εύκολα προσαρμόζονται στο πρόγραμμα της κατασκήνωσης, αισθάνονται αυτόνομα, εντάσσονται στην ομάδα και νιώθουν ότι απαλλάσσονται από την καθημερινή επίβλεψη των γονιών τους. Άλλα παιδιά αντιμετωπίζουν αρχικά προβλήματα προσαρμογής, αλλά τελικά εντάσσονται. Τα περισσότερα παιδιά ενθουσιάζονται αρχικά με την κατασκήνωση, ωστόσο υπάρχει ένα ποσοστό που δεν μπορεί να ανταποκριθεί και αισθάνεται ανασφάλεια εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος.
Η κατασκήνωση χρειάζεται να νοηματοδοτηθεί ως μια μεγάλη εμπειρία γνώσεων, ψυχικής ωρίμανσης και κοινωνικοποίησης. Είναι μια επιλογή για το παιδί και όχι μια επιβολή.
Πότε το παιδί μπορεί να πάει κατασκήνωση;
Τα παιδιά μπορούν να πάνε κατασκήνωση ακόμα κι από την ηλικία των 5 ετών, εφόσον οι συνοδοί είναι νηπιαγωγοί και το παιδί τους γνωρίζει. Συνήθως, ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει την κατασκήνωση από την ηλικία των 6 ετών. Σε κάθε περίπτωση, το παιδί πρέπει να έχει προετοιμαστεί από τους γονείς για να αποχωριστεί την οικογένειά του και να το κάνει με τη θέλησή του. Ένα παιδί είναι έτοιμο να αποχωριστεί τους γονείς του όταν ψυχικά είναι έτοιμο. Αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που το έχουν μεγαλώσει οι γονείς και όχι τόσο με την ηλικία του. Πολλά παιδιά βιώνουν το εσφαλμένο συναίσθημα της εγκατάλειψης από τους γονείς μπαίνοντας σε μια κατασκήνωση.
Πώς η σχέση με τους γονείς διαμορφώνει τη σχέση του παιδιού με την κατασκήνωση
Γονείς που είναι υπερπροστατευτικοί με τα παιδία τους, δεν τα μαθαίνουν να συνεργάζονται, να τηρούν κανόνες και να αναλαμβάνουν ευθύνες, αισθάνονται μετέωρα και μπορεί να κλειστούν στον εαυτό τους ή να αντιδράσουν βίαια. Στην ηλικία των 6 ή 7 ετών ακόμα και 9 ετών αρκετά παιδιά είναι στενά συνδεδεμένα με την οικογένειά τους και η ξαφνική απομάκρυνση τα κάνει να νιώθουν εξόριστα και η απουσία των γονιών δεν είναι εύκολο να αναπληρωθεί από κάποιο ομαδάρχη. Συμβουλευτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι γονείς δεν θα πρέπει να επιμένουν να πάει το παιδί τους κατασκήνωση εάν το ίδιο δεν το επιθυμεί.
Μία από τις βασικές ανάγκες των παιδιών είναι το αίσθημα ασφάλειας. Όταν το παιδί νιώσει το περιβάλλον της κατασκήνωσης ως εχθρικό, αναγκάζεται να αμύνεται συνεχώς. Σε αυτή την περίπτωση, καλό είναι οι γονείς να μην το κρατήσουν στην κατασκήνωση. Οι γονείς οφείλουν να είναι ειλικρινείς με τα παιδιά τους, να τους εξηγήσουν ότι ακόμα και αν δεν τους αρέσει η κατασκήνωση δεν είναι υποχρεωμένα να μείνουν μέχρι το τέλος και να κρατήσουν την υπόσχεσή τους. Μία λύση, σε αυτές τις περιπτώσεις, θα ήταν αθλητικοί σύλλογοι που απασχολούν το παιδί μόνο κατά τις εργάσιμες ώρες και το μεσημέρι επιστρέφει στο σπίτι του.
Τα οφέλη της κατασκήνωσης
Για ένα παιδί, κάθε εμπειρία είναι ένας νέος φανταστικός κόσμος. Η κατασκήνωση μπορεί να διευρύνει τους ορίζοντές του, γνωρίζοντας έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, να έρθει κοντά στη φύση, να κάνει νέους φίλους, πέρα από το περιβάλλον του σχολείου ή της γειτονιάς. Οι γονείς οφείλουν να καθοδηγήσουν το παιδί τους και να του εμφυσήσουν το ενδιαφέρον για αυτό το είδος διακοπών, όχι όμως να το επιβάλλουν. Στην κατασκήνωση κάθε παιδί έρχεται αντιμέτωπο πρώτα από όλα με τον εαυτό του, με τις αντοχές του, τα όρια του, με τις «κρυμμένες» δεξιότητές του, που ανακαλύπτει ότι είχε και δεν ήξερε.
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ένα παιδί κάτω από τις συνθήκες της κατασκήνωσης εκπαιδεύεται στο να αποβάλλει τον «εγωκεντρισμό» της παιδικής ηλικίας του. Μέσω της συνεργασίας με τα μέλη της ομάδας για την επίτευξη των κοινών στόχων, το παιδί μαθαίνει να συνυπάρχει, να συνεργάζεται, να αναπτύσσει ομαδικό πνεύμα, να είναι υπεύθυνο, παράγοντες απαραίτητοι για την ψυχική ισορροπία του. Άλλωστε οι ομαδικές δραστηριότητες, ακόμα και αν απαιτούν υπερπροσπάθεια αυτό τον στόχο έχουν.
Το παιδί ανακαλύπτει την αυτονομία
Το παιδί μαθαίνει να προσέχει τον ίδιο του τον εαυτό, το ντύσιμο, το φαγητό του, την προσωπική του υγιεινή, χωρίς την υπερπροστασία των γονιών του, έτσι αρχίζει να αυτονομείται σε σχέση με τη γονεϊκή φροντίδα από μικρή ηλικία.
Η κατασκήνωση αποτελεί έναν μικρόκοσμο- αντανάκλαση της κοινωνίας, έχει τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται για την εύρυθμη λειτουργία της. Σίγουρα τα παιδιά έχουν διδαχθεί από την οικογένεια κάποιους κανόνες, όμως στην κατασκήνωση εκπαιδεύονται στους κανόνες, οφείλουν να τους εφαρμόζουν και δουλειές που μπορεί να θεωρούσαν ως «αγγαρείες» μαθαίνουν να τις σέβονται και να τις ακολουθούν. Το παιδί αποκτά υπευθυνότητα, πειθαρχία, υψηλή αυτοπεποίθηση και σεβασμό τόσο του άλλου όσο και του ίδιου του εαυτού.
Χρήσιμα tips για τους γονείς και την κατασκήνωση
- Κάνετε έγκαιρα έρευνα για τις κατασκηνώσεις (δήμους, κρατικούς φορείς ιδιωτικά προγράμματα) ώστε η κατασκήνωση να είναι ικανή να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού
- Επιλέξτε κατασκήνωση που είναι σχετικά κοντά σας έτσι ώστε να είστε συνεπείς στις επισκέψεις
- Μην παραλείψετε επίσκεψη (καλό είναι και με τους δύο γονείς) διότι το παιδί θα νιώσει απογοήτευση και εγκατάλειψη εάν δει τα άλλα παιδιά να τα επισκέπτονται οι γονείς τους
- Οργανώστε τον χώρο των αποσκευών του παιδιού με τέτοιο τρόπο ώστε να εντοπίζει εύκολα τα πράγματά του (ρούχα, εσώρουχα, παπούτσια, αξεσουάρ)
- Προετοιμάστε το παιδί -ιδιαίτερα αν είναι η πρώτη φορά- για τις χαρές της κατασκήνωσης, χωρίς ωστόσο να υπερβάλλετε διότι κινδυνεύει να την ωραιοποιήσει και να απογοητευτεί
- Τηρείτε την ημέρα και το χρόνο της επίσκεψης στην κατασκήνωση τονίζοντας πόσο μεγάλωσε και τι καλά που τον/την βρίσκετε και γενικά ενθαρρύνετε την παραμονή του/της
- Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, προσπαθήστε να εκμαιεύσετε εάν όντως η κατασκήνωση ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του παιδιού και τις δικές σας καθώς και αν πληρούνται οι όροι βάσει των λεγόμενων του παιδιού (καθαριότητα, φαγητό, δραστηριότητες, φύλαξη κλπ)
*Ευχαριστούμε τη Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια