Κλείσε το παραμύθι, ξεκίνα την αφήγηση και δες τα οφέλη στην ανάπτυξη του παιδιού σου
- 31 ΜΑΙ 2021
Χαζεύοντας στο Instagram, έπεσα πάνω στον λογαριασμό της Ευτυχίας Βαρσαμή, η οποία είναι Ψυχοπαιδαγωγός και κάνει υπέροχα posts για τα παιδιά και το μεγάλωμά τους. Με απλά λόγια, αναλύει θεματικές που μας αφορούν όλους ως γονείς και αξίζει να δώσουμε την προσοχή μας. Μία από αυτές που μου τράβηξε την προσοχή ήταν η αφήγηση. Πιο συγκεκριμένα, η ειδικός πρότεινε να κλείσουμε τα βιβλία και τα παραμύθια και να δώσουμε βάση στην αφήγηση.
Όλοι μας έχουμε σίγουρα μια γωνιά για ανάγνωση στο σπίτι μας, όπου εκεί ανοίγουμε μαζί με τα παιδιά μας τα βιβλία και τα παραμύθια και ξεκινάμε να χαζεύουμε τις εικόνες και να διαβάζουμε τις ιστορίες τους. Τα οφέλη των παραμυθιών είναι πολλαπλά για τα παιδιά και αυτό το γνωρίζουμε από τους πρώτους μήνες ως γονείς, όποτε και δείχνουμε εικόνες στα βρέφη και προσπαθούμε να τους μάθουμε λεξούλες και ήχους.
Τώρα, λοιπόν, η ειδικός μάς προτείνει να πάμε ένα βήμα παρακάτω, αφήνοντας στην άκρη τα βιβλία και τα παραμύθια (στα οποία κυριαρχεί η εικόνα) και να προσπαθήσουμε να πούμε προφορικά στο παιδί μας τις ιστορίες αυτές. Με απλά λόγια, να αφήσουμε την αφήγηση να πρωταγωνιστήσει.
Η αφήγηση και τα οφέλη της στην ανάπτυξη του παιδιού
Η αφήγηση έχει τη δύναμη της επικοινωνίας μέσω του προφορικού λόγου, ο οποίος δεν συγκαλύπτεται από εικόνες που τραβούν την προσοχή. Έτσι, κάθε παιδί δημιουργεί, με βάση τις δικές του προσλαμβάνουσες, τα πρόσωπα, τον χώρο και τα υπόλοιπα στοιχεία της ιστορίας. Με τον τρόπο αυτό καταφέρνει να προσαρμόσει την ιστορία στον εαυτό του και, τελικά, να συνδεθεί με αυτή μέσω της προσωπικής του ταυτότητας.
Με την αφήγηση, λοιπόν, δημιουργεί τη δική του ιστορία, σύμφωνα με τις δικές του εμπειρίες και τους δικούς του φόβους (ναι, και αυτοί χρειάζονται μέσα στην ιστορία). Μέσω αυτής της διαδικασίας αντιλαμβάνεται τα κενά εντός του και ανακαλύπτει τα εφόδια που χρειάζεται για να αναπτυχθεί παραπέρα η προσωπικότητά του. Αυτή η πράξη αποκαλύπτει τον δρόμο από τον οποίο το παιδί θα προχωρήσει, αφού πρώτα θα έχει στραφεί στο παρελθόν για να μπορέσει να μεταβεί στο μέλλον.
Σύμφωνα με την ειδικό, ενώ εσύ αφηγείσαι στο παιδί σου, εκείνο προσπαθεί να φτιάξει τις εικόνες, άρα καλείται να «μπει» στις θέσεις των ηρώων. Ποιο το όφελος; μα φυσικά η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, η οποία είναι τόσο βασική και σημαντική να κατακτηθεί από το παιδί.
Πέρα από τον ψυχοσυναισθηματικό τομέα, όμως, η αφήγηση είναι σπουδαία και για τη γλωσσική ανάπτυξη. Πώς; Όσο εσύ μιλάς, το παιδί δίνει βάση στις λέξεις, γνωστές και άγνωστες, στην άρθρωση, στα σχήματα λόγου, αλλά και στον τόνο και στο ύφος σου. Ακόμη, μαθαίνει και συντακτικό, αφού για να κατανοήσει την ιστορία πρέπει να παρατηρήσει πώς οι λέξεις μπαίνουν σε σειρά και, έπειτα, μπαίνει στη διαδικασία να μιμηθεί αυτή τη διαδικασία.
Γνωρίζουμε πως το παιδί στη σύγχρονη εποχή είναι έρμαιο των εικόνων. Εικόνες και γρήγορη εναλλαγή αυτών. Παντού οθόνες. Οθόνη τηλεόρασης, οθόνη tablet, οθόνη τηλεκπαίδευσης, οθόνη για εορτασμούς γενεθλίων κι άλλων εορτών. Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε κάτι για αυτό. Να προσπαθήσουμε να το απεγκλωβίσουμε. Η αφήγηση, κατά την Ψυχοπαιδαγωγό, είναι ένας τρόπος αντίστασης σε αυτήν την παθητικότητα. Στην αφήγηση, το παιδί δεν έχει τίποτε άλλο πέρα από αυτό που ακούει. Και πρέπει να σε ακούσει για να καταλάβει και για να συμμετέχει. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης δεν επικρατεί χάος. Η φωνή φτιάχνει λέξεις και οι λέξεις ζωντανεύουν ανθρώπους και καταστάσεις για να κινητοποιούν τη φαντασία. Πρόκειται για μία πράξη επικοινωνίας και ναι, αξίζει να την καλλιεργήσεις με το παιδί σου. Τα οφέλη της θα τα δεις άμεσα.
*Η Eυτυχία Βαρσαμή είναι Ψυχοπαιδαγωγός, απόφοιτος ΦΠΨ του ΕΚΠΑ με ειδίκευση στην ψυχολογία και ψυχοπαθολογία βρεφών και νηπίων, κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στις Θεατρικές Σπουδές του ΑΠΚυ, με ειδίκευση στη Θεατρική Αγωγή. Απόφοιτος του Επιμορφωτικού εργαστηρίου ΑΝΙΜΑ για τη δημιουργική και καλλιτεχνική εκπαίδευση. Από το 2009 έχει εργαστεί στην προσχολική αγωγή, έχει δουλέψει στην παράλληλη στήριξη, ενώ, ταυτόχρονα, ασχολούνταν με την εμψύχωση θεατρικού παιχνιδιού, τα ψηφιακά μέσα στην εκπαίδευση και την εκπαίδευση μέσω τέχνης. Τον τελευταίο χρόνο ασχολείται με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων, τα οποία θα εκδοθούν σύντομα και με τη συμβουλευτική.