Μοναχοπαίδια: Αλήθειες και μύθοι για το «σύνδρομο του μικρού πριγκιπόπουλου»
- 8 ΝΟΕ 2022
Αν είσαι μοναχοπαίδι ή μεγαλώνεις ένα, πιθανότατα έχεις βρεθεί αντιμέτωπη με διάφορα στερεότυπα όπως: «Ένα μοναχοπαίδι είναι κακομαθημένο και δεν ξέρει να μοιράζεται». Ή «Ένα μοναχοπαίδι έχει πρόβλημα στις συναναστροφές του με άλλα παιδιά και δεν αποδέχεται συμβιβασμούς». Ακόμα και «Τα μοναχοπαίδια όταν μεγαλώνουν, γίνονται μοναχικοί τύποι».
Το λεγόμενο «σύνδρομο του μικρού πριγκιπόπουλου» συχνά κάνει μάλιστα τους γονείς ενός παιδιού, ανήσυχους στην ιδέα για ένα ακόμα παιδί. Με δεδομένο βέβαια ότι ολοένα και πιο συχνά τα περισσότερα ζευγάρια, μεγαλώνουν ένα παιδί, μήπως έχει έρθει η στιγμή να αφήσουμε μια και καλή αυτά τα στερεότυπα πίσω μας;
Μοναχοπαίδια: Ένας τίτλος από μόνος του αρκετά υποτιμητικός
Και εξηγούμαι: Ερωτήσεις όπως «Εσύ θέλεις να κάνεις παιδιά;» ή «Πότε θα κάνετε άλλο ένα παιδί», δείχνουν από μόνες τους, έστω και αμυδρά, μια υποτιμητική στάση απέναντι στον ερωτούμενο. Στην πρώτη περίπτωση είναι η χρήση του πληθυντικού. Αν θέλεις να κάνεις παιδιά, πρέπει να είναι πολλά. Τουλάχιστον δύο, σίγουρα όχι ένα. Στη δεύτερη περίπτωση, ένας γονιός δεν νοείται να αφήσει το παιδί του χωρίς αδελφάκι. Οπότε λογικά (;) προσπαθεί για την απόκτηση ενός ακόμα απογόνου. Επίσης το «μοναχοπαίδι» από μόνο του, υποδεικνύει μια μοναχικότητα ή μοναξιά. Ένα παιδί μονάχο.
Στα παραπάνω «κακά της μοίρας» που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα μοναχοπαίδια και οι γονείς τους, μπορείς να προσθέσεις όλα όσα είναι γνωστά ως το λεγόμενο «σύνδρομο του μικρού πριγκιπόπουλου».
Το σύνδρομο του μικρού πριγκιπόπουλού: Ποια είναι η προέλευση του;
Pexels
Οι περισσότεροι από εμάς, είμαστε αρκετά εξοικειωμένοι με τα στερεότυπα που περιβάλλουν τα μοναχοπαίδια. Αλλά η θεωρία για το «σύνδρομο του μικρού πριγκιπόπουλου» δεν υπήρχε πάντα. Δεν εμφανίστηκε μέχρι τα τέλη του 1800. Αυτό συνέβη, όταν οι παιδοψυχολόγοι G. Stanley Hall και E. W. Bohannon χρησιμοποίησαν ένα ερωτηματολόγιο για να μελετήσουν και να κατηγοριοποιήσουν τα παιδιά, με μια σειρά από διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ο Hall επέβλεψε τη μελέτη και και οι δύο του, διατύπωσαν ιδέες βασισμένες σε αυτήν που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του 1900.
Βασικά, το συμπέρασμα ήταν ότι τα παιδιά χωρίς αδέρφια διέθεταν έναν μακρύ κατάλογο αρνητικών χαρακτηριστικών συμπεριφοράς.
Ο Hall έφτασε στο σημείο να λέει ότι το να είσαι μοναχοπαίδι είναι «από μόνο του ασθένεια». Και ο Bohannon χρησιμοποίησε τα αποτελέσματα της έρευνας, για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα μοναχοπαίδια έχουν μια «σημαντική τάση για ιδιαιτερότητες». Και οι δύο ώθησαν την ιδέα ότι τα παιδιά θα ήταν καλύτερα με αδέρφια.
Ορισμένες μελέτες και έρευνες συμφωνούν με τον Hall και τον Bohannon σε κάποιο βαθμό. Ωστόσο, η συναίνεση είναι ότι τα ευρήματά τους ήταν αντιεπιστημονικά και ελαττωματικά, καθιστούν το «σύνδρομο» μύθο. Στην πραγματικότητα, η αρχική μελέτη σχετικά με το θέμα, είναι τόσο πολύ επιστημονικά απαξιωμένη, που τα τελευταία 10 έως 20 χρόνια, δεν υπάρχει αντίστοιχη έρευνα για το θέμα.
Οι πιο συχνοί μύθοι για τα μοναχοπαίδια
Ο Hall περιέγραψε τα μοναχοπαίδια ως κακομαθημένα, εγωιστικά, απροσάρμοστα, αυταρχικά, αντικοινωνικά και μοναχικά.
Εκείνοι που υιοθετούν τη θεωρία πιστεύουν ότι τα μοναχοπαίδια, είναι κακομαθημένα επειδή έχουν συνηθίσει να παίρνουν ό,τι θέλουν από τους γονείς τους, συμπεριλαμβανομένης της αμέριστης προσοχής. Η πεποίθηση είναι ότι θα εξελιχθούν σε εγωιστικά άτομα που σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους και τις δικές τους ανάγκες.
Επίσης, η έλλειψη αλληλεπίδρασης με ένα αδελφό ή αδελφή, θεωρείται ότι προκαλεί μοναξιά και αντικοινωνικές τάσεις.
Μερικοί μάλιστα πιστεύουν ότι αυτές οι επιπτώσεις μεταφέρονται και στην ενηλικίωση, με τα μοναχοπαίδια να δυσκολεύονται να τα πάνε καλά με τους συναδέλφους τους, να εκδηλώνουν υπερευαισθησία στην κριτική καθώς μεγαλώνουν και να έχουν φτωχές κοινωνικές δεξιότητες.
Ωστόσο, ενώ αυτή η θεωρία έχει περάσει στη λαϊκή κουλτούρα μαζί με άλλες θεωρίες γύρω από τη σειράς γέννησης των παιδιών, είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό, αβάσιμη. Πιο πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι το να είσαι μοναχοπαίδι δεν σε κάνει απαραίτητα διαφορετικό από έναν συνομήλικο σου με αδέρφια. Και η έλλειψη ενός αδερφού δεν σε καταδικάζει να γίνεις εγωιστής ή αντικοινωνικός.
Τι λένε οι ειδικοί;
Και ενώ είναι αλήθεια ότι τα μοναχοπαίδια, μπορεί να τραβούν περισσότερη προσοχή από τους γονείς τους, αυτό δεν οδηγεί πάντα σε εγωκεντρισμό ή εγωισμό. Στην τελική ας είμαστε είμαστε ειλικρινείς: Όλοι γνωρίζουμε κάποιον εγωιστή που έχει και αδέρφια. Αν μη τι άλλο, τα μοναχοπαίδια μπορεί να έχουν ισχυρότερους δεσμούς με τους γονείς τους.
Πολλοί ψυχολόγοι συμφωνούν ότι το σύνδρομο του «μικρού πριγκιπόπουλου» είναι απλώς ένας μύθος.
Ένα πράγμα που πρέπει να θυμάστε είναι ότι η έρευνα του Hall πραγματοποιήθηκε σε μια εποχή που πολλοί άνθρωποι ζούσαν σε αγροτικές περιοχές. Και ως αποτέλεσμα, τα μοναχοπαίδια ήταν πιο απομονωμένα, ίσως με μόνο ενήλικες στο περιβάλλον τους. Αυτή η απομόνωση, πιθανότατα συνέβαλε σε χαρακτηριστικά χαρακτήρα, όπως η αντικοινωνική συμπεριφορά, οι φτωχές κοινωνικές δεξιότητες και ο εγωισμός.
Τα μοναχοπαίδια, στη σημερινή κουλτούρα, έχουν πολλές ευκαιρίες να συναναστραφούν με άλλα παιδιά, πρακτικά από τη γέννησή τους: Στον παιδικό σταθμό, στο πάρκο και τις παιδικές χαρές, στο σχολείο, κατά τη διάρκεια εξωσχολικών δραστηριοτήτων, ακόμα και στο διαδίκτυο.
Οι ψυχολόγοι, συμφωνούν επίσης ότι πολλοί διαφορετικοί παράγοντες βοηθούν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού. Και η αλήθεια είναι ότι ορισμένα παιδιά, είναι από τη φύση τους ντροπαλά, συνεσταλμένα και εσωστρεφή. Θα ήταν έτσι ανεξάρτητα από το αν είχαν αδέρφια ή όχι. Kαι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό.
Φαίνεται ότι κάθε φορά που ένα μοναχοπαίδι δείχνει οποιοδήποτε είδος αρνητικής συμπεριφοράς, άλλοι σπεύδουν να το αποδώσουν στο γεγονός ότι δεν έχει αδέλφια. Ωστόσο, αυτές οι αρνητικές συμπεριφορές, μπορούν επίσης να εμφανιστούν μεταξύ των παιδιών σε μεγάλες οικογένειες.
Έτσι, ενώ οι ψυχολόγοι δεν αρνούνται ότι τα μοναχοπαίδια, μπορεί να κινδυνεύουν για κάποια κοινωνικά ελλείμματα, αυτά τα χαρακτηριστικά δεν εμφανίζονται σε γενικές γραμμές.
Έτσι, αν το μικρό σου φαίνεται ντροπαλό, δεν χρειάζεται να υποθέτεις ότι το πρόβλημα είναι η έλλειψη αδερφών. Ή ακόμα και ότι υπάρχει κάποιο «πρόβλημα». Θα μπορούσε απλώς να είναι ένα φυσικό μέρος της γλυκιάς προσωπικότητάς του.
