Πανελλήνιες εξετάσεις: Tips σωστής διαχείρισης για τους γονείς, από την ειδικό
- 31 ΜΑΙ 2021
Οι Πανελλήνιες εξετάσεις πλησιάζουν. Αυτός ο θεσμός, όσα χρόνια και εάν περάσουν παραμένει στρεσογόνος, απαιτητικός και επίπονος. Τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς αυτών βιώνουν ένα σύμπλεγμα διαφόρων συναισθημάτων, με κυρίαρχα αυτά του άγχους και της αγωνίας.
Οι μαθητές, μέσα από τις Πανελλήνιες, καλούνται να αξιολογηθούν για τη συνολική τους μακρόχρονη μαθησιακή πορεία, να αποχαιρετήσουν τη σχολική τους ζωή και να οραματιστούν ένα άγνωστο αύριο. Η επιτυχία ή η αποτυχία αντίστοιχα για αυτούς συνδέεται και με την είσοδο ή όχι στην ανώτατη εκπαίδευση, στην εκπλήρωση των ονείρων τους, στην ανεξαρτησία τους και κατ’ επέκταση στην ενήλικη ζωή.
Η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια των εξετάσεων ενισχύεται περισσότερο αυτή τη χρονιά εξαιτίας της ιδιαίτερης επιβαρυντικής κατάστασης που έφερε η πανδημία. Οι μαθητές της Γ’ λυκείου κατακλύζονται από επιπρόσθετο στρες αφού η ψυχική τους ανθεκτικότητα έχει πληγεί.
Συμπτώματα άγχους κατά την εξεταστική περίοδο
Την περίοδο των πανελληνίων, τα παιδιά συχνά εκδηλώνουν ποικίλα συμπτώματα είτε σωματικά είτε συναισθηματικά όπως κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, δερματικά εξανθήματα, διαταραχές διατροφής-ύπνου, ταχυκαρδίες. Εφίδρωση, ναυτία, μυϊκή υπερένταση, αρνητικές σκέψεις, αδυναμία συγκέντρωσης, ασθενής μνήμη, μείωση αυτοπεποίθηση, ευερεθιστικότητα, αίσθημα αποτυχίας, διαρκής εκνευρισμός, ευερεθιστικότητα, υπερβολικό κάπνισμα, αυξημένη χρήση αλκοόλ. Οι γονείς δεν χρειάζεται να εστιάσουν σε αυτά παρά μόνο εάν η ύπαρξή τους συνεχιστεί και μετά το πέρας των εξετάσεων.
Είναι απαραίτητο να διδάξουμε τα παιδιά μας πως να διαχειρίζονται το άγχος, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των εξετάσεων, ειδικά την ώρα της εξέτασης, προκειμένου να μην αποτελέσει εμπόδιο και να μην περιορίσει την πραγματική ικανότητα για επίδοση.
Οι γονείς μέσα από τα παιδιά τους αναβιώνουν οι ίδιοι τις δικές τους εφηβικές εικόνες και συχνά φτάνουν μέχρι και να συγκρίνουν ασυνείδητα τον εαυτό τους με τα παιδιά τους προκειμένου να τα βοηθήσουν ή/και να τα διευκολύνουν. Συχνά, αυτή η μέθοδος προκαλεί περισσότερο θυμό παρά ανακούφιση στα παιδιά. Επίσης, σε ένα γονεϊκό μυαλό η επιτυχία του παιδιού στις εξετάσεις ενδέχεται να ισοδυναμεί με μία δική τους επιβεβαίωση στο ρόλο και στα καθήκοντά τους ως γονείς.
Χρήσιμα Tips για τους γονείς και τις Πανελλήνιες:
- Είναι σημαντικό οι γονείς να μην μετρούν την ευτυχία του παιδιού τους με τους βαθμούς αλλά με την προσπάθεια. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να τους αναγνωρίσουμε τον αγώνα τους και να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτά, ανεξάρτητα από το τελικό τους αποτέλεσμα.
- Χρειάζεται να υπάρχει έντονη ενθάρρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον και να μην δίνετε έμφαση στα λάθη που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
- Το έντονο άγχος συχνά δημιουργεί σωματικά συμπτώματα και δυσκολίες συγκέντρωσης σαμποτάροντας την προσπάθεια του παιδιού.
- Περιορίστε τις συγκρίσεις. Είναι απαραίτητο να αποφύγετε συγκρίσεις με άλλα παιδιά, αδέρφια ή με τον δικό σας εφηβικό εαυτό.
- Βοηθήστε τα παιδιά να νοηματοδοτήσουν σωστά την περίοδο των εξετάσεων, υπενθυμίζοντάς τους ότι οι πανελλήνιες δεν είναι το τέλος της ζωής τους αλλά η αφετηρία μιας νέας αρχής.
- Ενημερώστε το παιδί σας ότι οι πανελλήνιες δεν είναι εξετάσεις ζωής, αλλά μία αξιολόγηση συγκεκριμένων γνωστικών επιδόσεων.
- Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ένα αυτί που θα τα ακούσει, θα τα κατανοήσει και θα τα υποστηρίξει.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να σας μιλήσουν για τις σκέψεις και τους φόβους τους. Προσπαθήστε να μην είστε επικριτικοί αλλά δεκτικοί.
Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων οι μαθητές χρειάζεται:
- Να ολοκληρώνουν τη μελέτη τους νωρίς το βράδυ, για να έχει χρόνο το σώμα και πνεύμα για ξεκούραση.
- Να κάνουν σωματική άσκηση, καθώς μέσω αυτής παρέχεται σεροτονίνη, η ορμόνη δηλαδή της χαράς, αλλά και μειώνεται η κορτιζόλη, η ορμόνη του άγχους. 20 λεπτά την ημέρα αρκούν!
- Καλή ψυχολογία και θετική σκέψη.
- Ελαφριά και ισορροπημένη διατροφή. Χρειάζεται να καταναλώνουν ψάρια, ξηρούς καρπούς, ζυμαρικά, γαλακτοκομικά με ιδιαίτερη έμφαση σε φρέσκους χυμούς φρούτα και λαχανικά.
- Επαρκής ύπνος και ξεκούραση.
- Μία σύντομη βόλτα με φίλες και φίλους για ένα ευχάριστο διάλειμμα και μία πηγή ανακούφισης. Μην τους το στερείτε!
Την ημέρα των εξετάσεων να υπενθυμίσετε στα παιδιά σας:
- Να ξυπνήσουν νωρίτερα ώστε να ετοιμαστούν χωρίς άγχος.
- Να μην κάνουν επαναλήψεις αλλά να ακούσουν ένα τραγούδι που τους φτιάχνει τη διάθεση πριν φύγουν από το σπίτι.
- Να φάνε πρωινό. Το άδειο στομάχι δυσκολεύει την απόδοση. Ένα ελαφρύ, τονωτικό πρωινό (γάλα με δημητριακά, φρυγανιές με λίγο βούτυρο και μέλι, λίγο τυρί και μία φέτα γαλοπούλα, φυσικό χυμό ή φρούτα) τους χαρίζει την ενέργεια και τη διαύγεια που χρειάζονται.
- Να έχουν μαζί τους νερό, τσίχλες, καραμέλες, χαρτομάντιλα, τον απαραίτητο εξοπλισμό ανάλογα με το μάθημα που δίνουν, το αποτέλεσμα από το self test, το δελτίο και την αστυνομική ταυτότητα.
- Μόλις διαμοιραστούν τα θέματα, προτρέψτε τα παιδιά να τα διαβάσουν ήρεμα και χαλαρά χωρίς ενθουσιασμό ή απογοήτευση. Να υπογραμμίσουν τις λέξεις κλειδιά και να ξεκινήσουν από εκείνα που γνωρίζουν καλύτερα.
- Σε περίπτωση που αφήσουν κενές απαντήσεις, να βάλουν ένα σημάδι ώστε να μην ξεχάσουν να επιστρέψουν.
- Να απαντήσουν όλα τα θέματα ακόμη και εάν δεν νιώθουν σίγουρα για τις απαντήσεις τους από το να μην απαντήσουν καθόλου.
- Να εκμεταλλευτούν όλο το χρόνο και μην βιαστούν να παραδώσουν την κόλλα τους.
- Εάν κατά τη διάρκεια της εξέτασης αισθανθούν έντονο άγχος, να κάνουν ασκήσεις αναπνοών, να χαλαρώσουν τα χέρια και τους ώμους και να συγκεντρωθούν στην αναπνοή. Εισπνέεις από τη μύτη, φουσκώνοντας την κοιλιά και μετά στήθος με αέρα, εκπνέεις από τη μύτη αργά. Μετά από 3-4 επαναλήψεις θα νιώσουν ότι μειώνεται το άγχος.
*Ευχαριστούμε τη Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια