Σχολική αποτυχία: Πόσο επηρεάζει τους μαθητές και τη συνολική εικόνα του ατόμου;
- 21 ΣΕΠ 2021
Η σχολική αποτυχία είναι πιο περίπλοκη και πολυδιάστατη, από όσο κοινά πιστεύεται. Κάποιοι, προτρέχοντας να αποδώσουν κάπου τις κακές σχολικές επιδόσεις ενός παιδιού, τις συνδέουν με την τεμπελιά, πιστεύοντας πως αφού δεν υπάρχει μειονεξία εγκεφαλική, ο κύριος υπαίτιος είναι μονάχα ο εαυτός του. Επομένως, ένας μαθητής αποτυγχάνει στο σχολείο διότι βαριέται, σύμφωνα με τα λεγόμενα πολλών γονέων.
Ο προαναφερόμενος λόγος είναι όμως αυτός που παρασύρει ένα παιδί στην σχολική αποτυχία ή μήπως είναι απόρροια μιας άλλης, πιο υποβόσκουσας συνιστώσας; Δεν υπάρχει μονάχα μια οφειλόμενη αιτία για τις σχολικές δυσχέρειες και γι’ αυτό άλλωστε είναι απαραίτητη η εξονυχιστική ανίχνευση των δυσκολιών αυτών όχι μόνο από τους γονείς και τους δασκάλους αλλά συχνά και μέσα από μια ομάδα ειδικών. Η πιθανότητα να αποτυγχάνει στο σχολείο ένα παιδί επειδή απλά και μόνον βαριέται να διαβάσει είναι πάρα πολύ μικρή, καθώς αυτό είναι μια μεταμφιεσμένη αφορμή και όχι η αιτία. Μια πιθανή κρυμμένη δυσκολία οδηγεί ένα παιδί να αποτραβηχθεί από το διάβασμα, π.χ. θάνατο ενός προσώπου, η αλλαγή ενός δασκάλου, διένεξη με φίλους, τσακωμοί γονέων.
Επιπροσθέτως, ο ρόλος του δασκάλου είναι πολύ σημαντικός καθώς τα παιδιά καθρεφτίζουν πάνω του τη μητρική ή πατρική φιγούρα αντίστοιχα. Έτσι, αυτός οφείλει να βρει και να αναδείξει τις ικανότητες του εκάστοτε μαθητή, να τον αποδέχεται για αυτό που είναι και όχι να τον ετικετοποιεί «είσαι τεμπέλης» «είσαι αδιάφορος» «είσαι κακός μαθητής».
Κανένα παιδί δεν νιώθει υπερήφανο με τη χαμηλή του βαθμολογία, καθώς αυτή το ετικετοποιεί και το στιγματίζει. Όλοι οι μαθητές θα ήθελαν να έχουν άριστους βαθμούς και να είναι συμπαθείς στους καθηγητές και στους άλλους συμμαθητές μα εξαιτίας πολλαπλών θεμάτων κάποιοι καταδικάζονται.
Πολλοί μαθητές ωστόσο επιλέγουν να αμύνονται και να δίνουν την εντύπωση στον περίγυρό τους, ότι είναι αδιάφοροι ως προς τους βαθμούς στο σχολείο. Η άμυνα αυτή.. δεν με ενδιαφέρουν καθόλου οι βαθμοί, είναι αναγκαία και γίνεται ασυνείδητα για να περισώσουν τον εαυτό τους προκειμένου να μην νιώσουν το αίσθημα της αποτυχίας. Ένα παιδί, ενδεχομένως, να μηχανέυεται αυτή την στάση προς τη μάθηση, μαρτυρώντας την ανάγκη του για βοήθεια, την επιθυμία του να εκφράσει τις υποθαλπτώμενες σκέψεις του ή και μια δυσφορία που δεν αντέχει άλλο να σκεπάζει.
Το παιδί που φέρει την ταμπέλα της σχολικής αποτυχία φέρει μαζί του και ένα τεράστιο ναρκισσισμό πλήγμα καθώς αυτό αδυνατεί να πραγματοποιήσει τις φιλοδοξίες τόσο των γονέων του όσο και τις δικές του.
Η σχολική αποτυχία ταυτίζεται με την αποτυχία της ζωής;
Η σχολική αποτυχία απασχολεί τόσο πολύ την κοινή γνώμη, ώστε να γεννά το φόβητρο για πολλούς ανθρώπους ότι η κακή αρχή του παιδιού τους στο σχολικό πλαίσιο, όπως την εκφράζουν, θα σηματοδοτήσει και μια γενικότερη αποτυχία στη μετέπειτα ζωή του.
Μέσα στο μυαλό των περισσοτέρων γονέων, ενδεχομένως, να ελλοχεύει η άποψη πως μια καλή εκπαιδευτική πορεία συνδέεται και με μια καλή επαγγελματική σταδιοδρομία. Ορμώμενοι από αυτό, εξετάζουν τις ικανότητες των παιδιών τους μόνον μέσα στον κλειό του σχολείου. Πράγματι, στα μάτια όλων, ένας καλός μαθητής ματαφράζεται και ως ένας καλός γιος ή κόρη και εν συνεχεία ως ένας ικανός ανθρωπος στην κοινωνία, αποδεχτός, αρεστός χάριν στην εκπαιδευτική του κατάρτιση, εν αντιθέσει με κάποιον που παρουσιάζει σχολική αποτυχία, η οποία θα τον οδηγήσει σε μια ζωή αβέβαιη, χωρίς προοπτικές και κύρος στην κοινωνία.
Ενδεχομένως να ακούγεται εγκλωβιστικό αυτό για τα παιδιά που δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της μάθησης και αδημομούν να τελειώσει αυτός ο γοργοθάς, που λέγεται σχολείο, ώστε να εισαχθούν σε ένα άλλο πλαίσιο προσδοκώντας πως θα τους δώσει την επιτυχία που στερήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια.
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι οι ικανότητες και το ταλέντο του κάθε ατόμου δεν κρύβεται μόνον πίσω από τα σχολικά εγχειρίδια. Αρκετοί άριστοι μαθητές δεν κατάφεραν να έχουν ένα λαμπρό μέλλον, όπως τους αναλογούσε, σύμφωνα με τις απόψεις των γονέων, καθώς και το αντίστροφο. Τους κακούς βαθμούς δεν τους ακολουθεί μια κακή σταδιοδρομία. Το σχολείο δεν προσφέρει μονάχα γνώσεις αλλά συντελεί και στην δόμηση της προσωπικότητα του παιδιού. Όταν αυτή πλήττεται από τους άσχημους βαθμους και κατ’ επέκταση από την απαξίωση των δασκάλων, αυτό πράγματι, δημιουργεί πολλές δυσκολίες στο άτομο συνολικά στη ζωής του. Επομένως, αυτός είναι και ο λόγος που κάνει τους γονείς να συνδέουν την αποτυχημένη ζωή του σχολείου με μια γενικότερη αποτυχία στη ζωή.
Το σχολείο χαρίζει πολλά στους μαθητές και έχει τη δυναμική να δώσει ακόμη περισσότερα, φτάνει όμως, να μπορεί να αναγνωρίζει τον κάθε μαθητή, ως μια μονάδα με τα υπέρ και τα κατά του και όχι όλους ως μια ομοιογενή μάζα.
Κρίνεται απαραίτητο λοιπόν ένας μαθητής να αισθανθεί ότι η μάθηση είναι δική του επιλογή και όχι υποχρεωτικό κατασκέυασμα των γονεικών απαιτήσεων και των κοινωνικών πρέπει.
Ευχαριστούμε την Φραντζέσκα Καραγιάννη, MSc Κλινική Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια.