Το τραύμα της γέννησης: Το μετατραυματικό στρες και η «καλή μαμά»
- 9 ΦΕΒ 2022
Αφού βιώσουν ή γίνονταν μάρτυρες ενός τραυματικού γεγονότος, πολλοί άνθρωποι μπορεί να δυσκολευτούν να αναρρώσουν και να επανέλθουν στην καθημερινότητά τους. Αν σκεφτούμε ένα παράδειγμα ενός τέτοιου γεγονότος, που μπορεί να έχει τόσο διαρκή συναισθηματική και ψυχολογική επίδραση, συνήθως έρχεται στο μυαλό ένας πόλεμος, μια επίθεση ή ένα ατύχημα. Αλλά και ο τοκετός μπορεί να έχει αυτό το αποτέλεσμα.
Το τραύμα της γέννησης
Το τραύμα της γέννησης ή τραύμα τοκετού μπορεί να συμβεί όταν μια έγκυος γυναίκα, έχει μία σωματική, συναισθηματική ή/και ψυχολογική εμπειρία ανασφάλειας λίγο πριν, κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά τον τοκετό. Ο/η σύντροφος της εγκύου, μπορεί επίσης να βιώσει το τραύμα της γέννησης. Το τραύμα του τοκετού είναι μία συχνή κατάσταση, επηρεάζει πολλές γυναίκες κάθε χρόνο. Οι μαμάδες όμως συνήθως δεν μιλάνε για όσα πέρασαν ή τα όσα αισθάνονται. Προσπαθούν να επικεντρωθούν στο αξιαγάπητο υγιές μωρό και να αφήσουν ό,τι συνέβη στο παρελθόν.
Τα είδη του τραύματος κατά τη γέννηση
Υπάρχουν διάφοροι τύποι εμπειριών που μπορούν να αποτελέσουν τραύμα γέννησης. Ένα σωματικό ιατρικό έκτακτο περιστατικό κατά τη διάρκεια ή λίγο πριν ή μετά τη γέννα, είναι ένας τρόπος με τον οποίο κάποιος μπορεί να βιώσει τραύμα κατά τη γέννηση. Αυτές οι επείγουσες καταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν: Eπαγωγή, επείγουσα καισαρική τομή, αιμορραγία μετά τη γέννηση, εκλαμψία, αποκόλληση πλακούντα ή την άμεση ανάγκη μιας μεγάλης ιατρικής ομάδας, με τρόπο που ήταν άγνωστος πριν από τον τοκετό.
Το τραύμα γέννησης μπορεί επίσης να λάβει τη μορφή της έλλειψης διαχείρισης του πόνου κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής. Ή την αίσθησης ότι το περιβάλλον γέννησης, δεν είναι συναισθηματικά ή/και σωματικά ασφαλές.
Η δεύτερη κατηγορία τραύματος γέννησης είναι όταν το μωρό βρίσκεται σε ιατρικό κίνδυνο. Όταν υπάρχει θνησιγένεια ή όταν το μωρό πεθαίνει λίγο μετά τη γέννηση. Τραύμα γέννησης που σχετίζεται με την υγεία του μωρού, μπορεί επίσης να προκύψει με:
- πρόωρο τοκετό,
- διάγνωση απρόβλεπτης ιατρικής κατάστασης,
- παρατεταμένη παραμονή στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών
- όταν υπάρχει τραυματισμός στο μωρό κατά τον τοκετό
- η γέννηση ενός μωρού με απρόβλεπτη ιατρική παρέμβαση, μπορεί να είναι τραυματική και για τους δύο γονείς.
Οι σύντροφοι συχνά μένουν έξω από τη συζήτηση σχετικά με το τραύμα κατά τη γέννηση. Ωστόσο και αυτοί μπορεί επίσης να αισθανθούν τραύμα από το να δουν ότι τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια ενός γονέα ή του μωρού. Όταν ένα μωρό και η μητέρα χωρίζονται μετά τη γέννηση για ιατρικούς λόγους, το γεγονός ότι ο/η σύντροφος καλείται να «επιλέξει» μπορεί να είναι μια τραυματική εμπειρία.
Ένας άλλος τύπος τραύματος γέννησης είναι όταν η εμπειρία του τοκετού, πυροδοτεί παρελθοντικά τραυματικά γεγονότα, όπως σεξουαλική κακοποίηση, ενδοοικογενειακή βία ή συναισθηματική ή σωματική δυσφορία. Αυτές μπορεί να είναι περιπτώσεις κατά τις οποίες η μητέρα, νιώθει τόσο το τραύμα αυτού που συνέβη κατά τον τοκετό όσο και την τραυματική εμπειρία που προήλθε από το παρελθόν.
Ο αντίκτυπος του τραύματος
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychiatry, 3% έως 6% των γυναικών, βιώνουν διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) που σχετίζεται με τη γέννηση. Αλλά αυτό είναι μόνο το καταγεγραμμένο ποσοστό και πιθανότατα δεν δείχνει την πλήρη εικόνα.
Το τραύμα της γέννησης μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη μετάβαση στη γονεϊκότητα. Ο νέος γονέας μπορεί να νιώθει αποσυνδεδεμένος από τον εαυτό του, το μωρό, τον/την σύντροφο ή το περιβάλλον. Ένα άτομο που έχει βιώσει τραύμα γέννησης, μπορεί να βιώνει συνεχώς πανικό, άγχος ή να κατακλύζεται από σκέψεις, βιώνοντας ξανά το τραυματικό γεγονός.
Σε περιπτώσεις όπου το μωρό είναι υγιές και ο τοκετός ήταν αρκετά ομαλός, αλλά η ανάρρωση ή το συμβάν θυμίζει εμπειρίες, όπως η σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση, μπορεί να κάνει ένα άτομο να αισθάνεται αποκλεισμένο και ανίκανο να προχωρήσει συναισθηματικά. Η άρνηση ή ο υποβιβασμός μίας τραυματικής εμπειρίας γέννησης, καθυστερεί επίσης την αντιμετώπισή της. Το αποτέλεσμα είναι το άτομο να υποφέρει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Εάν το τραύμα της γέννησης δεν αντιμετωπιστεί ή δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς, μπορεί να δυσκολέψει το άτομο να συνδεθεί με το μωρό ή με την οικογένεια και τους φίλους του όπως συνήθιζε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι πολύ συνδεδεμένο με το μωρό. Βιώνει επίσης μεγάλο άγχος, άγχος ή αδυναμία να ξεκουραστεί, από φόβο ότι κάτι κακό θα συμβεί.
Αντιμετωπίζοντας το τραύμα της γέννησης
Το άγχος, η υπερεπαγρύπνηση, το αίσθημα αποσύνδεσης, οι υπερβολικές σκέψεις ή ο πανικός για ημέρες, εβδομάδες ή μήνες μετά τον τοκετό, είναι μόλις μερικά από τα συμπτώματα που συνδέονται με το τραύμα της γέννησης. Πολλές μητέρες με μετατραυματικό σοκ δεν ζητάνε βοήθεια εξαιτίας του στίγματος – πιο συγκεκριμένα, φοβούνται μήπως θεωρηθούν «κακές μαμάδες».
Οι γυναίκες συχνά αισθάνονται ενοχές μετά από ένα δύσκολο τοκετό και κάποιες φορές αισθάνονται ότι παραμελούν το μωρό τους. Επίσης αισθάνονται -επειδή ο κόσμος το λέει- ότι πρέπει να είναι ευγνώμονες που έφεραν στον κόσμο ένα υγιές μωρό, και πως αν επικεντρωθούν στον δύσκολο τοκετό αισθάνονται αγνώμονες ή ανεπαρκείς. Άλλες μητέρες δεν ξέρουν ότι είναι δυνατό να έχουν υποστεί σοκ και να εμφανίζουν PTSD, για αυτό δεν ζητάνε βοήθεια. Όμως αν δεν φροντιστεί το PTSD και μείνει αθεράπευτο, θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί τη μητέρα για πολλά χρόνια, ίσως και όλη τη ζωή της.
Τα συμπτώματα θα διαρκέσουν μέχρι να φροντιστεί το τραύμα. Σημαντικός παράγοντας στην αντιμετώπιση του τραύματος αυτού, είναι η παρουσία μίας ισχυρή ομάδας υποστήριξης. Αυτή θα μπορούσε να είναι ένας θεραπευτής, έμπιστοι φίλοι ή μέλη της οικογένειας, ο/η σύντροφος ή μια ομάδα για γονείς που βίωσαν μια τραυματική εμπειρία τοκετού.
Ενθαρρύνοντας τη συζήτηση για το τραύμα τοκετού
Αν δυσκολεύεστε να αναρρώσετε μετά από μια δύσκολη γέννα, είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε πως αισθάνεστε. Μην ελπίζετε ότι τα συναισθήματα θα φύγουν ή ότι δεν έχουν αξία ή σημασία. Έχει ουσιαστική σημασία να ζητήσετε βοήθεια αν θεωρείτε ότι εμφανίζετε PTSD. Ακόμη και αν το περιβάλλον υποστηρίζει ότι οι νέοι γονείς πρέπει να επικεντρωθούν στα θετικά. Κάτι τέτοιο δεν βοηθάει ουσιαστικά.
Το μετατραυματικό στρες, μπορεί να είναι μια απίστευτα μοναχική εμπειρία, ειδικά παράλληλα με τις προκλήσεις της μητρότητας. Αλλά δεν είναι ανάγκη να υποφέρετε σιωπηλά. Το μετατραυματικό στρες που συνδέεται με τον τοκετό ή την κύηση είναι θεραπεύσιμο με την κατάλληλη φροντίδα και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι ειδικοί μπορούν να βοηθήσουν τον καθένα με το δικό του τρόπο ώστε ξεπεράσετε το σοκ και το τραύμα.
