Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί

”Κρίση, με πιάνει (η) κρίση”

Από το ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης μέχρι και σήμερα, έχουμε υποστεί όλοι μια σειρά από εξαιρετικά δυσάρεστες συνέπειες. Άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο. Χάσαμε λεφτά, χάσαμε δουλειές, χάσαμε τ’ αβγά και τα καλάθια. Δε μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι μας είχε συμβεί κάτι τέτοιο. Ούτε, φυσικά, μπορούσαμε να διανοηθούμε ότι η κατάσταση αυτή θα συνεχιζόταν για πολλά χρόνια ακόμα. Το ποιος/ ποιοι φταίνε για την οικονομική κρίση είναι μια ιστορία που δε θα μας απασχολήσει αυτή τη φορά. Παίρνουμε ως δεδομένο ότι φτωχύναμε, άλλος πολύ, άλλος λίγο, και λέμε ότι θα καταφέρουμε να ζήσουμε, ακόμα κι έτσι. Και ορίστε το γιατί.

”Ζω, μετά από σένα, ζω”

Καταρχάς διότι το κάνουμε ήδη. Περικόψαμε από δω, πετσοκόψαμε από κει, και κάπου, κάπως, βρήκαμε μια ισορροπία. Η διαδικασία κάθε άλλο παρά ευχάριστη ήταν. Ιδίως όταν χρειάστηκε να περιορίσουμε πολύ αυτά που προσφέραμε σε αυτούς που δεν έφταιγαν καθόλου, όπως π.χ. τα παιδιά μας.

Ο δρόμος μέχρι τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την αύξηση μισθών και την απαλλαγή των φορολογικών και άλλων οικονομικών βαρών είναι μακρύς ακόμα. Η υπομονή μας έχει εξαντληθεί προ πολλού. Όταν, όμως, δε μπορείς να αλλάξεις άμεσα μια κατάσταση, δε σημαίνει ότι πρέπει να παραιτηθείς από τη ζωή (σου).

Δε μπορείς να ζεις όπως παλιά, αυτό είναι βέβαιο. Η καλοπέραση, όπως την εννοούσες π.Κ. (προ κρίσης), άφησε άδοξα την τελευταία της πνοή πάνω στο αποδεικτικό πληρωμής της πρώτης δόσης του ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή, νωρίτερα, στο αποδεικτικό πληρωμής του φόρου εισοδήματος, ή – γενικότερα – σε οποιοδήποτε αποδεικτικό πληρωμής οποιασδήποτε υποχρέωσης με (βαμπιρικές, το λιγότερο) ορέξεις.

Δε θα πεθάνεις, όμως. Δε θα βγαίνεις κάθε μέρα για ποτό ή φαγητό, μα δε θα πεθάνεις. Δε θα ψωνίζεις κάθε ρούχα και παπούτσια Σάββατο, αλλά και πάλι, δε θα πεθάνεις. Ούτε θα πηγαίνεις ταξίδι κάθε τριήμερο του χρόνου. Ούτε λόγω της έλλειψης ταξιδιωτικών εμπειριών πέθανε κανείς.

”Γιατί τα πεντοχίλιαρα δεν είναι πετσετάκια”

Δεν περιφρονώ την ίδια την κατανάλωση αγαθών. Το αντίθετο. Πιστεύω, βέβαια, στην κατανάλωση με μέτρο. Το οποίο είναι, μάλιστα, πιο ‘τραβηγμένο’ από αυτό που έρχεται αυθόρμητα στο μυαλό του μέσου ανθρώπου.

Όμως, ο άκρατος καταναλωτισμός ως τρόπος ζωής, ακόμα και γι’ αυτούς που έχουν πολλά χρήματα, δεν έχει αποδειχθεί ψυχολογικά ωφέλιμος. Όσο αποκτάς νέες, μη ικανοποιήσιμες ανάγκες, τόσο υποφέρεις, για να το θέσω απλά. Ο καταναλωτισμός δύσκολα μπορεί να εφαρμόζεται ξένοιαστα. Και η κρίση μάς το υπενθύμισε. Απότομα και βάρβαρα. Αλλά μας το υπενθύμισε.

”Δανεικά, τα πάντα είναι δανεικά”

Πριν ένα μήνα και κάτι, έκανε αίσθηση η δήλωση του (πάρα πολύ pop) Υπουργού Οικονομικών περί ”λιτού βίου”. Ο ίδιος έδωσε προφορικά κι ένα παράδειγμα ”λιτού βίου”, αναφερόμενος στο ότι μπορούμε να ζήσουμε χωρίς μια Porsche Cayenne παρκαρισμένη έξω από το σπίτι μας. Ουδέν αληθέστερον τούτου.

Εδώ, βέβαια, υπάρχει ο εξής αντίλογος: ποιος θα μου καθορίσει εμένα τι αυτοκίνητο θα οδηγώ; Η αλήθεια είναι πως, αν δεν έχεις κλέψει λεφτά άλλων, και έχεις την οικονομική δυνατότητα να οδηγήσεις ένα (πανάκριβο) αυτοκίνητο, κανείς δε μπορεί να σου το απαγορεύσει. Το πρόβλημα υπάρχει όταν έχεις κλέψει λεφτά άλλων ή έχεις δανειστεί για να ικανοποιήσεις ένα ”όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό”, που αρχικά θα σε βοηθήσει ”να πουλήσεις μούρη” και στη συνέχεια θα σε εξοντώσει οικονομικά με τον χειρότερο τρόπο, αποδεικνύοντας την επιπολαιότητά σου (για να μην πω κάτι πιο”‘βαρύ”) στη διαχείριση των οικονομικών σου.

Το έτερο σκέλος του αντιλόγου αφορά στην ουσία της κρίσης. Σε ποσοστό 95% του πληθυσμού, το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στη στέρηση της Porsche, αλλά στο ότι δεν υπάρχουν πλέον στις τσέπες μας επαρκή χρήματα για την άνετη κάλυψη των βιοτικών αναγκών μας.

Ο ”λιτός βίος” με την έννοια της ζωής χωρίς αναίτιες εξτραβαγκάντσες, σπάταλη διαχείριση και καταναλωτικά ”ταρζανιλίκια” δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Είναι ένας τρόπος ζωής που σε απομακρύνει αισθητά από τον κίνδυνο της απόκτησης επίπλαστων αναγκών. Δεν απευθύνεται σε όλους. Δε μπορούν όλοι να τον εφαρμόσουν. Και, φυσικά, δεν είναι λογικό να επιβληθεί σε όλους. Αλλά, αν δεν έχεις άλλη επιλογή σήμερα, είναι ένας ικανοποιητικός τρόπος για να επαναπροσδιορίσεις τις ανάγκες σου και να επαναφέρεις, κάπως, τη χαρά στη ζωή σου. Το ”λίγα και καλά”. Γιατί το να περιμένεις να γελάσεις ξανά, όταν με το καλό θα έρθουν ”καλύτερες μέρες”, είναι ανώφελο.

”Κάνε υπομονή, μια λεμονιά ανθίζει στη γειτονιά”

Όταν η Πανδώρα έκανε το λάθος κι άνοιξε το κουτί που της είχαν δωρίσει οι θεοί, ξεχύθηκαν από μέσα ελεύθερα όλα τα δεινά του κόσμου. Πρόλαβε να το κλείσει ίσα για να μείνει μέσα η Ελπίδα. Από αυτήν κρατιόμαστε και σήμερα.

Αυτό δε σημαίνει ότι όλα θ’ αλλάξουν από μόνα τους, απλώς επειδή ελπίζουμε, γενικά κι αόριστα. Έχει σημασία τι κάνουμε κι εμείς, πώς συμπεριφερόμαστε για να βγούμε από την κρίση, ποιον ψηφίζουμε για να μας εκπροσωπήσει, πώς συνδράμουμε ενεργά με κάθε τρόπο για να τελειώσει το πολυετές μαρτύριο μια ώρα αρχύτερα.

Μέχρι τότε, όπως καθόμαστε στον καναπέ μας και σκεφτόμαστε ότι πριν Χ χρόνια τέτοιο καιρό βγάζαμε τα διπλάσια λεφτά ή απλά δε ζοριζόμασταν οικονομικά ή δεν είχαμε καμιά έννοια στον κόσμο, ας αναλογιστούμε πως και σήμερα μπορούμε να ζήσουμε. Μαζί με την κρίση, ας αντιμετωπίσουμε και την παραίτηση από την προσπάθεια για ζωή.