Φωτιά, στάχτες και αποκαΐδια: Ζήσε τον μύθο σου στην Ελλάδα

ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΜΠΟΣΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ
13 ΑΥΓ 2024

Καλοκαίρι στην Ελλάδα: ο ήλιος καίει, οι παραλίες γεμίζουν, και φυσικά οι φωτιές ανάβουν. Όχι στην άμμο. Σε δάση και σε οικιστικές ζώνες, αφήνοντας πίσω τους χαμένες ζωές, κατεστραμμένες περιουσίες και καμένη γη. Κάπως έτσι, εξελίσσεται το σκηνικό κάθε χρόνο στην Ελλάδα, σχεδόν με την ίδια αδιάφορη ευκολία που κλείνουμε το μάτι στο ενδεχόμενο να βρέξει λίγο το καλοκαίρι. Αλλά ας το παραδεχτούμε, αν δεν υπήρχαν οι φωτιές, πως θα μπορούσαμε να έχουμε το αληθινό ελληνικό καλοκαίρι; Στην πραγματικότητα, το ίδιο δράμα παίζεται κάθε χρόνο και όλοι γνωρίζουμε το αποτέλεσμα: κραυγές αγωνίας πολιτών στα δελτία ειδήσεων, το καθιερωμένο πινγκ-πονγκ ευθυνών από τους εκάστοτε «υπεύθυνους» και ξανά από την αρχή. Προχωράμε. Στο πουθενά.

Στον πλανήτη Ελλάδα, κάθε καλοκαίρι περιμένουμε πια σχεδόν με τελετουργική ευλάβεια, πότε θα φυσήξει αεράκι. Κι όχι με τη γλυκιά προσμονή, με την ελπίδα να δροσίσει. Αλλά με φόβο και τρόμο για τις φωτιές. Κάθε καλοκαίρι «ο μύθος της Ελλάδας» έχει το ίδιο επαναλαμβανόμενο σενάριο και ίδιους πρωταγωνιστές: τυπικές προειδοποιήσεις, κενές υποσχέσεις πως «φέτος τα πράγμα θα είναι διαφορετικά», θυμό και απογοήτευση.

Ολιγωρίες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις

Όλοι ξέρουμε το παιχνίδι: οι υπεύθυνοι φαίνεται να είναι τόσο έτοιμοι να αντιδράσουν στις φωτιές, όσο είναι και οι προγραμματιστές να βγάλουν updates για τα apps τους. Μόνο που το update για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, δεν έρχεται ποτέ. Η διοίκηση δείχνει να βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς χειμερίας νάρκης, επαναλαμβάνοντας τις ίδιες υποσχέσεις, ενώ μας κάνουν να αναρωτιόμαστε αν απλώς ζούμε σε μια σαπουνόπερα.

Γιατί καιγόμαστε κάθε καλοκαίρι; Ιδού η απορία

Γιατί κάθε καλοκαίρι βλέπουμε τις ίδιες εικόνες; Η απάντηση, αν και δεν είναι μυστικό, είναι σίγουρα απογοητευτική. Μάλλον, γιατί τίποτα δεν αλλάζει. Η ρουτίνα της καταστροφής και της αναδιάρθρωσης φαίνεται να είναι πιο βολική από το να προσπαθήσουμε πραγματικά να λύσουμε το πρόβλημα. Ας δούμε, για παράδειγμα, πόσο εύκολα ξεχνάμε να επενδύσουμε στη συντήρηση των δασών ή στη δημιουργία σωστών υποδομών πρόληψης πυρκαγιών και διαχείρισης δασικών εκτάσεων.

Ας σκεφτούμε την αποδοτικότητα της κρατικής παρέμβασης, που σε άλλες περιπτώσεις είναι τόσο «οργανωμένη». Στην περίπτωση των πυρκαγιών όμως, η κρατική μηχανή φαίνεται να επαναπαύεται σε υποσχέσεις, παρά να προχωρά σε εκσυγχρονισμένες πρακτικές πρόληψης και αντιμετώπισης. Μπορεί ίσως, ακόμα και να ελπίζει στις ικανότητες μας στον χορό της βροχής.

Τι μπορεί να αλλάξει; Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου

Μια ειλικρινής συζήτηση για το τι μπορεί να αλλάξει, απαιτεί να αποδεχτούμε ότι υπάρχει μια σειρά από εύκολες λύσεις, που (ακόμα) περιμένουμε να συμβούν:

Ενίσχυση των δασικών υπηρεσιών, καλύτερη συντήρηση των δασών, επενδύσεις σε υποδομές που ενισχύουν την ικανότητα καταστολής των πυρκαγιών και φυσικά, μια στρατηγική πρόληψης που να θυμίζει κάτι παραπάνω από μια βραδινή αναφορά σε δελτία ειδήσεων.

Αλλά, όπως πάντα, η εφαρμογή αυτών των λύσεων φαίνεται να είναι κάπως πιο πολύπλοκη. Κυρίως γιατί απαιτεί μια αλλαγή νοοτροπίας.

Η πραγματική πρόοδος έρχεται όταν οι υπεύθυνοι κατανοήσουν ότι η επένδυση στην πρόληψη είναι μακροπρόθεσμα πιο οικονομική και αποτελεσματική από την επαναλαμβανόμενη αποκατάσταση.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απαιτήσουμε όχι μόνο την εφαρμογή των μέτρων, αλλά και τη διαφάνεια και λογοδοσία για το αν αυτά λειτουργούν όπως υποτίθεται ότι ήδη λειτουργούν.

Φωτιά και ύδωρ

Στην Ελλάδα οι φωτιές το καλοκαίρι, είναι ένα ανεπίσημο «ετήσιο γεγονός», ενώ όλο και πιο συχνά, βλέπουμε να συμβαίνει το ίδιο και με τις πλημμύρες.

Και η ερώτηση που μένει να απαντηθεί είναι απλή: θα συνεχίσουμε να ζούμε την ίδια φρικτή «παράσταση» ή ήρθε η ώρα να αναλάβουμε επιτέλους τις ευθύνες μας και να δώσουμε ένα τέλος σε αυτό το τρομακτικό θέαμα;