Γιατί είναι πολύ ωραίο να τρως

Το δοκίμασα μια φορά στο παρελθόν και πρέπει να πω ότι η εμπειρία ήταν πιο τρομακτική κι από το μαρτύριο του Αγίου Σεβαστιανού  την ώρα που τον έκαναν κόσκινο τα βέλη: ίλιγγος, ρίγη, πόνος σε αχαρτογράφητα μέρη κοντά, γύρω, μέσα στο στομάχι, και – το χειρότερο -ένας αθέλητος, αντανακλαστικός τριγμός στα δόντια, που εμφανίστηκε προς το τέλος της τρίτης μέρας.

Ήταν λες και η μασέλα μου ζωντάνευε και αυτονομούνταν, διεκδικώντας πιεστικά να μασουλήσει κάτι, να κόψει, να τεμαχίσει, να μασήσει – ανατριχιαστικό μεν, αλλά  αληθινό. Τότε νομίζω, ήταν που κατέληξα στον Κανόνα  νο1 του Μεγάλου Βιβλίου της Καλής Ζωής: Να τρως. Με μέτρο, αλλά να τρως. Το φαγητό, φίλη είναι ωραίο πράγμα. Μπορώ να σου εξηγήσω το γιατί, με –τουλάχιστον-  δέκα τρόπους.

1. Το φαγητό είναι επιβίωση, το προφανές. Ζεις για να τρως, τρως για να ζεις, ένζυμα και οξέα, διάσπαση τροφής, απορρόφηση ουσιών, γλυκόζη, ενέργεια, κίνηση μυών, εγκεφαλική λειτουργία και  γενικά, τα ΣΟΣ από το κεφάλαιο της πέψης, της Βιολογίας Α’Γυμνασίου. 

2. Το φαγητό είναι απόλαυση, η πιο διαθέσιμη και καλόβολη απ’όλες. Αυτός είναι ο λόγος που συνεχίζεις να τρώς ή ζητάς δεύτερη μερίδα από το αγαπημένο σου πιάτο, ακόμα και όταν έχεις χορτάσει. Αυτός και μια άτιμη, υποχθόνια ορμόνη, που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι βρίσκεται πίσω από την ηδονική κατανάλωση φαγητού (αυτή δηλαδή που γίνεται από καθαρή ευχαρίστηση και όχι από πείνα)  και άρα, σχετίζεται άμεσα με την υπερφαγία: η γκρελίνη.

3. Το φαγητό είναι ανακούφιση. Είναι αυτό που αποζητάς στο τέλος μια δύσκολης μέρας, η γνώριμη γεύση που θα σε παρηγορήσει, θα αγκαλιάσει την ψυχή σου και ό,τι υπάρχει εντός της, θα σβήσει απαλά, σαν χάδι τις έννοιες, την κούραση, τις πίκρες. (Αν δεν ήταν έτσι, δεν θα υπήρχε ο όρος  ”comfort foοd”)

4. Το φαγητό είναι αγχολυτικό και αυτό ισχύει και για την παρασκευή του. Μερικές φορές, σε έναν κόσμο βιαστικό και χαοτικό,  δεν υπάρχει τίποτα πιο στέρεο από μια μπάλα ζυμάρι που φουσκώνει ήσυχα, σε μια γωνιά. Τίποτα πιο φιλικό από μια σάλτσα με λάδι, κρεμμυδάκι, ντομάτα και πολλά, φρέσκα, μυρωδικά, φτιαγμένη με μεράκι και αγάπη.

5. Το φαγητό είναι ”εστία”. Η εικόνας μιας παρέας γύρω από ένα τραπέζι, που μοιράζεται το ίδιο φαγητό  αποπνέει κάτι βαθιά κι ανακουφιστικά γνώριμο: το αίσθημα μιας ανθρώπινης συνάντησης. Είναι ασφάλεια, είναι η θαλπωρή της αγκαλιάς, της κοινότητας. Της οικογένειας.

6. Ναι, είναι αλήθεια, η καρδιά και τα αισθήματα ξυπνάνε και ”ανθίζουν” χάρη στο καλό φαγητό. Το σινεμά, τα ΄χει πει αυτά,. Στη ”Γιορτή της Μπαμπέτ” ή στο ”Chocolat”, η πρωταγωνίστρια γίνεται – είτε χάρη σε ένα μνημειώδες δείπνο είτε χάρη στα υπέροχα σοκολατένια γλυκά της – ο καταλύτης των μπλοκαρισμένων αισθημάτων μιας μικρής, συντηρητικής κοινότητας. Στο ”The big night”, ο σεφ Πρίμο εξασκεί την τέχνη της αισθησιακής μαγειρικής με τρόπο ώστε το φαγητό να γίνει η σκάλα που φέρνει όσους δοκιμάζουν τα πιάτα του πιο κοντά στο Θεό, ενώ στο ”Εat, pray, love”, η Julia Roberts, ξαναβρίσκει τη γεύση της καλής ζωής σε ένα κομμάτι αυθεντικής ναπολιτάνικης πίτσας. Θυμήσου και τον ”Ρατατούη”, τον μικρούλη ποντικό που ονειρευόταν να γίνει μεγάλος σεφ. Μια μπουκιά από το πιάτο του, μια μπουκιά απλό, τίμιο, καλομαγειρεμένο, μαμαδίστικο φαγάκι, ήταν αρκετή για να λυγίσει ακόμα και τον στρυφνό, γκρινιάρη κριτικό εστιατορίων.

7. Αν μη τι άλλο, το φαγητό είναι συνήθεια. Συνήθεια που δύσκολα ξεριζώνεται ιδίως αν αναλογιστεί κανείς (σ.σ. ακολουθεί άχρηστη trivia γνώση) ότι, κατά μέσο όρο, περνάμε σχεδόν δεκαπέντε χρόνια από το διάστημα της ζωής μας που είμαστε ξύπνιοι, τρώγοντας.

8. Το φαγητό είναι γλυκιά αμαρτία. Πάντα ήταν. Το αμάρτημα, π.χ. του Αδάμ και της Εύας, φτάνει στη χριστιανική παράδοση μέσω της ιστορίας του μήλου. Και ο ασκητισμός, που στήριξε τη φιλοσοφία του κυρίως στο τελετουργικό της νηστείας, τι άλλο είναι παρά η αντίθεση στη λήψη τροφής, που θεωρείτο λίγο πολύ αμάρτημα των αισθήσεων; Γενικά, η λαιμαργία συνδέεται με τις απολαύσεις της σάρκας. Καλό είναι να το ξέρεις πριν το επόμενο ραντεβού με τον skinny άνθρωπο, που τη βγάζει με μια σαλάτα όλο το βράδυ, μασουλώντας ανόρεχτα, αφού πρώτα κόψει στα τέσσερα το μαρούλι του.

9. Κατά βάση, βέβαια, το φαγητό είναι κάτι εξίσου καλό – ή καμιά φορά καλύτερο από – το σεξ. Άλλωστε και οι δύο ορέξεις, η φυσική και η σεξουαλική πείνα,  έχουν να κάνουν με τη ”λιχουδιά”, το πάθος, την επιθυμία, (προφανώς, αλλιώς τι εννοούν δύο ερωτευμένοι όταν λένε ο ένας στον άλλο ”θέλω να σε φάω”; ) ενώ η σχέση ανάμεσα στο φαγητό και την αισθησιακή απόλαυση είναι το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε όταν γεννιόμαστε. Όπως εξηγεί ο Φρόιντ, η  αίσθηση του βρέφους πιασμένου από τη ρώγα, βυθισμένου στη θέρμη και τη μυρωδιά της μητέρας του, ”είναι πέρα για πέρα ερωτική και αφήνει μια άσβεστη σφραγίδα στην υπόλοιπη ζωή . Από το θηλασμό μέχρι το θάνατο, η τροφή και το σεξ έχουν την ίδια σημασία”

10. Tο φαγητό είναι ένας πανίσχυρος μοχλός, μια ανάγκη που κινεί το σύμπαν. Ολόκληρη η ιστορία του κόσμου κινείται γύρω από το ποιος τρώει και ποιος τρώγεται, ”ολόκληρη η δημιουργία είναι μια αδιάκοπη διαδικασία χώνεψης και γονιμότητας, όλα απλοποιούνται σε μικρούς οργανισμούς που καταβροχθίζει ο ένας τον άλλο, καθώς πολλαπλασιάζονται, πεθαίνουν, λιπαίνουν τη γη και ξαναγεννιούνται μεταμορφωμένοι. Αίμα, σπέρμα, ιδρώτας, στάχτη, δάκρυα. Και η αθεράπευτη ποιητική φαντασία της ανθρωπότητας να ψάχνει το νόημα…”. (Ιζαμπέλ Αλιέντε, Αφροδίτη)