Γιατί ο όρος plus-size είναι τόσο, μα τόσο, λάθος
- 24 ΝΟΕ 2020
Όταν λανσάραμε την καινούργια στήλη του Size Matters εδώ στο Ladylike, βασικός μου στόχος ήταν πάνω απ’ όλα η εκπροσώπηση. Ζούμε σε μια κοινωνία που η πολιτική ορθότητα και το τι πρέπει και δεν πρέπει να λέμε, κατακρίνεται το δευτερόλεπτο που θα ξεστομίσουμε μια φράση. Η εκπροσώπηση, λοιπόν, για εμένα είναι κάτι που πιστεύω ότι έρχεται να προστατέψει σαν μια αόρατη ασπίδα τα do’s and dont’s της πολιτικής ορθότητας. Και αυτό, γιατί ενώ πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε ενσυναίσθηση του τι λέμε σε κάποιον άνθρωπο που μπορεί να αποτελεί μέρος ενός περιθωριοποιημένου γκρουπ, νιώθω ότι αυτό έχει και τα όριά του. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα, για να καταλάβεις τι εννοώ, που αφορά τον σωματότυπο ενός ανθρώπου -μιας και γι’ αυτά τα ζητήματα σου μιλάω σ’ αυτή τη στήλη.
Λέγε με χοντρή, αν θες να με βρίσεις
Όσο κι αν πιστεύω ότι ο χαρακτηρισμός «χοντρή» ή «χοντρός» είναι λάθος, στην πραγματικότητα δεν είναι. Για να είμαι ειλικρινής δεν με ενοχλεί αυτός ο χαρακτηρισμός ακόμα κι αν κάποιος απευθύνεται σε εμένα όταν το λέει αυτό. Αυτό όμως που είναι λάθος σε αυτή την περίπτωση, και που στην ουσία πρέπει ν’ αλλάξει στο μυαλό των ανθρώπων, είναι η χρήση της λέξης αυτής. Είναι σαν να αποκαλείς κάποιον με την εθνικότητά του θέλοντας να τον προσβάλλεις. Και το ίδιο ισχύει και με το «χοντρή». Η λέξη αυτή, από πάντα χρησιμοποιούνταν με προσβλητικό τόνο. Γιατί; Γιατί πολύ απλά το να είσαι χοντρός αυτόματα σημαίνει δυο πράγματα: ότι το να είσαι χοντρός και όχι αδύνατος, δεν είναι κάτι φυσιολογικό, ενώ το να έχεις ένα μεγαλύτερο σώμα είναι κάτι για το οποίο θα έπρεπε να νιώθεις ντροπή. Εξ ου και ο προσβλητικός τόνος μιας λέξης που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί βρισιά.
Ο όρος “plus size” είναι μια φαντεζί ονομασία της λέξης «χοντρός»
Όλα αυτά θα αλλάξουν όμως όταν, όπως σου είπα, αρχίσει να υπάρχει εκπροσώπηση. Και εκπροσώπηση αρχίζει να υπάρχει. Αρχίζει. Δεν υπάρχει ακόμη. Αλλά κι σε αυτή την περίπτωση, υπάρχουν κάποια πράγματα που, κατά τη γνώμη μου, έχουν ξεκινήσει πολύ λάθος. Κι όλα ξεκίνησαν λάθος γιατί κάπως έπρεπε η κοινωνία να νιώσει ότι δεν χαλάνε οι ισορροπίες της. Για να μας υπενθυμίσει εμμέσως πλην σαφώς, ότι οι γυναίκες με μεγαλύτερα σώματα δεν είναι καλύτερη ή ίσες με τις αδύνατες.
Όταν, λοιπόν, ξεκίνησε η άνοδος του κινήματος του body positivity και όταν η αγορά και η βιομηχανία της μόδας άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει ένα τεράστιο καταναλωτικό κοινό που δεν εκπροσωπείται λόγω σωματότυπου, για καλύτερο marketing αποφάσισαν να ξεχωρίσουν τις γυναίκες αυτές, χρησιμοποιώντας τον όρο αυτό. Έτσι, ο όρος “plus size” πήρε «σάρκα και οστά». Ήταν πολύ πιο εύκολο για τα fashion brands να πουλήσουν σε ένα πολύ συγκεκριμένο κοινό «ρούχα για χοντρές» χωρίς να επηρεαστεί το καταναλωτικό τους κοινό με τις γυναίκες με τα «φυσιολογικά» σώματα. Και όσο κι αν η ύπαρξη των “plus size” συλλογών είχε και τα καλά του για το body positivity κίνημα (γιατί έστω και έτσι αναγνώρισε τουλάχιστον την ύπαρξη και αυτών των γυναικών), εμμέσως τις αποκαλεί χοντρές. Στην πραγματικότητα, αυτός ο όρος κρατάει τις γυναίκες των sizes 14 και πάνω και πάλι στο περιθώριο. Ίσως να μην τις χλευάζει τώρα που είναι χοντρές, τις βάζει όμως σε μια ξεχωριστή βαθμίδα από τις υπόλοιπες γυναίκες.
Και ξέρεις, αρχικά οι “plus size” συλλογές δεν είχαν τις fashionable επιλογές στα ρούχα που μπορεί να βρεις τώρα. Ακόμα κι αν τα fashion brands «υποστήριζαν» το inclusivity στη μόδα, τα ρούχα που σχεδίαζαν για τις γυναίκες αυτές ήταν κακόγουστα, βαρετά ρούχα. Ήταν ρούχα που έκρυβαν με ντροπή το σώμα των γυναικών αυτών, γιατί στην πραγματικότητα τις έβρισκαν χοντρές. Χοντρές με την ντροπιαστική έννοια που λέγαμε παραπάνω.
Γι’ αυτό και είναι λάθος ο όρος “plus size”. Και όσο κι αν σε κάποιες περιπτώσεις μέχρι και εγώ τον χρησιμοποιώ για να καταλάβει κάποιος τι εννοώ, είναι λάθος. Αλλά είναι στο χέρι μας να αλλάξει αυτό. Όπως αλλάζει σιγά-σιγά η αντίληψη που έχουμε για τις γυναίκες που η ζυγαριά τους δείχνει από 70 κιλά και πάνω.
Η περιθωριοποίηση είναι το λάθος εδώ
Οι απόψεις διίστανται όσον αφορά τον όρο “plus size”. Γυναίκες στον χώρο της μόδας που εκπροσωπούν τα λεγόμενα “bigger bodies” στη βιομηχανία, έχουν δηλώσει την ενόχλησή τους με την αρνητική χροιά του όρου “plus size”. Από την Ashley Graham μέχρι και την Tyra Banks πολλές γυναίκες της μόδας τονίζουν την κατηγοριοποίηση των γυναικών, αλλά και τον αρνητικό συνειρμό με τον οποίο συνδέεται ο όρος “plus size”. Αλλά στην ουσία, δεν είναι όρος το λάθος εδώ, αλλά η χρήση της. Όπως και με τον χαρακτηρισμό «χοντρός».
«Δεν υπάρχει κάτι κακό με τη λέξη αυτή στην πραγματικότητα. Κάπου στην πορεία, η κοινωνία άρχισε να χρησιμοποιεί λάθος τον όρο αυτό για τον οποιονδήποτε λόγο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τόσες παρεξηγήσεις και κακοί συνειρμοί που συνδέονται μ’ αυτή», έχει αναφέρει το μοντέλο Candice Huffine. «Η λέξη “plus” δεν είναι προσβλητική. Είναι ο τρόπος που οι άνθρωποι την προσεγγίζουν και τι σημαίνει από την οπτική γωνία της μόδας και της βιομηχανίας γενικότερα».
Το στίγμα του όρου αυτού και τι πρέπει να κάνουμε για το αλλάξουμε
Καταλαβαίνω ποια μπορεί αν είναι η διαφωνία κάποιων σε αυτή την περίπτωση. Είναι αυτό που λέγαμε προηγουμένως σχετικά με τα όρια της πολιτικής ορθότητας. Όταν κουβεντιάζω για τέτοια ζητήματα ακόμα και με φίλους, έχω ουκ ολίγες φορές, ακούσει τη φράση «Τελικά πώς είναι σωστό να αποκαλέσουμε μια παχουλή γυναίκα;». Το θέμα εδώ, δεν είναι το σωστό ή το λάθος. Είναι το στίγμα που έρχεται ακόμα με οποιονδήποτε χαρακτηρισμό ή έκφραση που σχολιάζει το σώμα μιας παχουλής, plus size, χοντρής, πες το όπως θες, γυναίκας. Είναι η προσέγγιση, όπως είπε και η Candice Huffine.
Για τα fashion brands, για παράδειγμα, από την οπτική ματιά του marketing είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγοριοποιήσει το συγκεκριμένο καταναλωτικό κοινό, κυκλοφορώντας (και αποκαλώντας τις γυναίκες) τις συλλογές “plus size”. Αυτό ναι μεν, βοηθάει τις γυναίκες να βρίσκουν (επιτέλους) ρούχα στο μέγεθός τους, στην πραγματικότητα όμως ο όρος αυτός έχει επιπτώσεις και κάνει τα πράγματα πιο περίπλοκα. Και ενώ μπορεί να μην υπάρχει ένας σωστός τρόπος να αποκαλέσεις τις γυναίκες με μεγαλύτερα σώματα, αυτό που μπορούμε να κάνουμε να είναι σταματήσουμε από το να υπάρχει το στίγμα σε όρους σαν αυτούς. Η λύση, στα δικά μου μάτια τουλάχιστον, είναι να αλλάξουμε την κουλτούρα που υπάρχει στην αντιμετώπιση του όρου “plus size”. Και αυτό δεν έχει να κάνει τόσο με την ορολογία αλλά με την συμπεριφορά και το ύφος που έχουμε απέναντι στα μεγαλύτερα σώματα που έχει ως αποτέλεσμα να στιγματίζονται τελικά.
Ίσως, λοιπόν, να πρέπει όλοι οι χαρακτηρισμοί ή όροι που αναφέρονται στα μεγαλύτερα σώματα να καταργηθούν μέχρι και αρχίσουμε να τα υπολογίζουμε με ίσα μέτρα και σταθμά. Και αυτό αφορά όλα τα σώματα. Στα μάτια μου, δηλαδή μιας γυναίκας “plus size”, “curvy”, «τσουπωτής», «χοντρής», αυτή είναι η μόνη λύση στο πρόβλημα.
