Γιατί σας σηκώθηκε η τρίχα με τον αντιφεμινισμό

Όμως,
όπως έλεγε και η γιαγιά μου, “όλα τα
δάχτυλα δεν είναι ίδια”. Άρα και όλες
οι γυναίκες δεν αντιλαμβανόμαστε το
ίδιο τα πράγματα. Τι πρέπει να κάνουμε
λοιπόν; Να βγάλουμε νύχια και να αρχίζουμε
να ορμάμε η μία πάνω στην άλλη; Δεν θα
το έλεγα καλή ιδέα. Τι θα λέγατε για
διάλογο; Για μία ευγενική παρέμβαση; Γι
αυτό και εμείς στο Ladylike.gr
δώσαμε το λόγο σε τρεις
αναγνώστριες μας να πουν τη δική τους
γνώμη για το φεμινισμό και να προσπαθήσουν
να αλλάξουν με τα δικά τους επιχειρήματα
γνώμη στην Έλενα. 

Καλυψώ, Τοπογράφος Μηχανικός

Ιδανικά δε θα χρειαζότανε να μιλήσω για τον φεμινισμό, όπως ένας άνθρωπος με ειδικές ανάγκες δε θα χρειαζόταν να πει γιατί πρέπει να έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με όλους μας. Δυστυχώς δε ζούμε σε έναν ιδανικό κόσμο και οι διακρίσεις βγάζουν μάτι. Ναι, in this day and age.

Αν το πάρεις ιστορικά, ο φεμινισμός ξεκίνησε με τη διεκδίκηση του-αυτονόητου σήμερα- δικαιώματος ψήφου για τις γυναίκες. Οπότε, ναι, ο φεμινισμός αυτός μάλλον είναι παρωχημένος σήμερα.

Κακώς για μένα, υπήρξε μια περίοδος που ο όρος είχε γίνει συνώνυμο με τις γυναίκες που κατηγορούσαν τους άντρες για όλα τους τα δεινά, που δεν πρόσεχαν την εμφάνισή τους και που τελοσπάντων έκαναν τις φεμινίστριες αντιπαθείς και απωθητικές, τόσο στους άντρες όσο και στις υπόλοιπες γυναίκες.

Όλα αυτά τότε.

Σήμερα τι γίνεται;

Σήμερα, στην Ελλάδα, το να πεις “Άντρας είναι!”, ως επιχείρημα, νομιμοποιεί τον άντρα ως προς την απιστία και ως προς το άραγμα στον καναπέ, αφήνοντας τη γυναίκα να μαγειρέψει,να ταΐσει μωρά,σκυλιά κλπ, να καθαρίσει και γενικά να τα έχει όλα έτοιμα μην τυχόν και Εκείνος, δυσανασχετήσει. Και το χειρότερο; Πολλές φορές αυτό είναι επιχείρημα που χρησιμοποιεί μια γυναίκα για να εξηγήσει τη συμπεριφορά του άνδρα στη φίλη/κόρη/αδερφή της.

Σήμερα στην Ελλάδα το να μην προσλαμβάνεις νέες μητέρες, ή το να ρωτάς μια γυναίκα πριν την πάρεις αν έχει σκοπό να κάνει παιδιά σύντομα, είναι επίσης αποδεκτό και κοινή πρακτική. Ναι, συμβαίνει,έχω ακούσει εργοδότες να το λένε μπροστά μου, μην το συζητάς.

Αν δε σε πείθει αυτό για τον ρατσισμό στο γραφείο, θα σε ρωτήσω το εξής: πόσες φορές αναλαμβάνεις εσύ, παράλληλα με τη δική σου δουλειά, καθήκοντα γραμματέα (τηλέφωνα, κλείσιμο ξενοδοχείων, δημιουργία εγγράφων για δημόσιες υπηρεσίες κλπ) και πόσες ο άντρας συνάδελφός σου;

Σήμερα στην Ελλάδα μία βουλευτής σχολιάζεται στις ειδήσεις αποκλειστικά και μόνο για το πληθωρικό της μπούστο. Όχι για το έργο της, όχι για τις ικανότητές της, για το μπούστο της. Επίσης, είναι απολύτως ok το να διαφημίζεις τις τηλεοράσεις και τα ψυγεία σου βάζοντας γυναίκες με μαγιό να τρίβονται πάνω τους. Ωραία ε;

Δε θες Ελλάδα; Κανένα πρόβλημα!

Πάμε Καλιφόρνια: Μόλις πριν λίγες μέρες, άλλαξε το πλαίσιο για την σεξουαλική παρενόχληση στα πανεπιστήμια ώστε το βάρος σε υποθέσεις παρενόχλησης να μην πέφτει σε εκπεφρασμένη άρνηση αλλά να χρειάζεται σαφής συγκατάθεση. Πλέον δηλαδή, για να αποδείξεις ότι παρενοχλήθηκες σεξουαλικά, αρκεί να μην έχεις πει ναι. Φαίνεται ότι και για τα εκεί αγόρια, το όχι σημαίνει ναι και ορμάγανε τόσο άφοβα, που χρειάστηκε να περάσει νόμος για να τους σταματήσει, κάπως.

Δεν το θεωρείς ούτε αυτό ενδεικτικό: Επίσης κανένα πρόβλημα. Ας μιλήσουμε για celebrities:

Ο George Clooney παντρεύτηκε την Amal Alamuddin. Την ποια; Αυτή την όμορφη τύπισσα που φοράει ωραία ρούχα κι έχει τα πιο γυαλιστερά μαλλιά που έχεις δει.

Να στο γυρίσω όμως λίγο; Ένας 53χρονος ηθοποιός παντρεύτηκε μία γυναίκα 17χρόνια νεότερή του, δικηγόρο, με διεθνείς σπουδές, πανέμορφη, πολύγλωσση, με υποθέσεις παγκοσμίου ενδιαφέροντος στο βιογραφικό της. Τώρα που τα διαβάζεις χωρίς ονόματα, ποιος πιστεύεις ότι έκανε την τύχη του από τους δύο;

Ούτε αυτό σε πείθει;

Η φίλη μου η Εύα παντρεύτηκε το αγόρι της, που δουλεύει στο Dubai και θέλει να τον ακολουθήσει. Δε θέλει όμως να πάει χωρίς δουλειά, θέλει να δουλέψει κι εκείνη, ως δικηγόρος, που είναι το επάγγελμα που επέλεξε να κάνει. Μάντεψε: Δεν την παίρνει κανείς γιατί είναι γυναίκα.

Όλα τα παραπάνω δε θα τα συζητάγαμε καν αν τα φύλα ήτανε ίσα και δεν υπήρχανε διακρίσεις και άρα ανάγκη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της γυναίκας.

Άρα όταν λες ότι ο φεμινισμός δεν χρειάζεται πια, μήπως να το ξανασκεφτόσουν;

Νίκη Σωτηροπούλου, Digital Group Account Director

Η αλήθεια είναι ότι μεγάλωσα έχοντας πρότυπο μια μητέρα 4 παιδιών, ιατρό, συγγραφέα 14 βιβλίων, πρόεδρο της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας κατά των πυρηνικών. Έχοντας αυτό το πρότυπο, δε μπορούσα να πιστεύω τίποτα άλλο, από το ότι μπορώ να γίνω ότι βάλω στο μυαλό μου και τίποτα δε μπορεί να με εμποδίσει. Όμως, καθημερινά η ίδια η ζωή με εξέπληττε με το χειρότερο δυνατό τρόπο. Στα ερωτικά αν περνούσες τα 30 και ήσουν μόνη ήσουν παράξενη, αν δεν ήθελες να κάνεις σχέση ήσουν γεροντοκόρη και αν είχες πολλαπλούς συντρόφους ήσουν πόρνη. Στα επαγγελματικά αν έπαιρνες μια καλή θέση σίγουρα με κάποιον κοιμήθηκες, αν ήσουν διευθύντρια ήσουν σκύλα, αν μια μέρα ζούσες μία συγκίνηση στη δουλειά ήσουν υπερευαίσθητη γυναικούλα. Όλα αυτά τα στερεότυπα που οι μητέρες μας και όλες οι γυναίκες στο παρελθόν πολέμησαν για να μην υπάρχουν σήμερα, ζουν και βασιλεύουν. Και συνοδεύονται με πολλές αδικίες στον επαγγελματικό τομέα, είτε από μισθολογική άποψη είτε από την κατοχή θέσεων, παρόλο που οι γυναίκες έχουν περισσότερα προσόντα, περισσότερα πτυχία, περισσότερες εμπειρίες.

Δε θα ξεχάσω ποτέ που είχα πάει σε μια συνέντευξη για μια δουλειά και με ρώτησαν “σκοπεύεις να μείνεις έγκυος; Γιατί δεν θέλουμε να προσλάβουμε μια κοπέλα με τέτοιες βλέψεις”.

Επίσης δεν ανέχομαι πλέον τα υποτιμητικά σχόλια του κάθε άντρα (και κάθε γυναίκας) σχετικά με το πώς πρέπει να είναι η εμφάνιση μιας γυναίκας. Η κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα στο πώς θα είναι το σώμα της, το παρουσιαστικό της και φυσικά στο πώς αυτή θα το διαθέσει.

Για αυτό είμαι περήφανη που είμαι γυναίκα, που είμαι φεμινίστρια και θα πολεμάω κάθε ημέρα για την εξάλειψη κάθε ίχνους υποτιμητικής συμπεριφοράς προς την προσωπικότητα και το φύλο μου. Θα σταθώ μπροστά σε οποιαδήποτε γυναίκα προσβάλλουν, υποτιμήσουν και δεν εκτιμήσουν επειδή απλά και μόνο είναι γυναίκα. Και θα αντισταθώ σθεναρά σε άλλες γυναίκες που δεν είναι περήφανες που είναι γυναίκες.

Ευαγγελία Ευσταθιάδου, φιλόλογος

Ο Φεμινισμός είναι ένα κοινωνικό κίνημα που εστιάζει στην εξάλειψη της φυλετική ανισότητας και στην προώθηση των γυναικείων δικαιωμάτων. Όπως διαβάζω στη wikipedia, η πρώτη αναφορά σε φεμινιστές εντοπίζεται στο όχι τόσο μακρινό 1837 και στον Charles Fourier, έναν Γάλλο Φιλόσοφο. Το λεξικό της Οξφόρδης εντοπίζει την πρώτη εμφάνιση της λέξης φεμινισμός στο 1895 και κάπου εκεί ξεκινά η ευρεία χρήση μιας λέξης πολύ καινούριας, ούτε 200 ετών καλά καλά, αλλά πάρα πολύ γνωστής. Ξέρουμε όμως τι πρεσβεύει αυτή η λεξούλα ή έχουμε ξεμείνει σε στερεοτυπικές ιδέες; Και γιατί άραγε, συχνά πυκνά θα βρεθούν γυναίκες διάσημες και μη που μετά βδελυγμίας θα απαρνηθούν το τίτλο της φεμινίστριας; Πως έφτασε μια λέξη που πρεσβεύει την ελευθερία και την επιλογή να είναι τόσο παρεξηγημένη;

Καταρχήν, ο φεμινισμός δεν είναι μια θεωρία. Υπάρχουν διάφορες υποκατηγορίες του φεμινισμού και η κάθε συνειδητοποιημένη φεμινίστρια ξέρει ακριβώς σε ποιο παρακλάδι υπάγεται, όποτε δεν μπορούμε να θεωρούμε όλες τις φεμινίστριες ως ένα ενιαίο σώμα. Αν εξαιρέσουμε λοιπόν, τις πραγματικά ακραίες, μια μετριοπαθής φεμινίστρια πιστεύει ότι άνδρες και γυναίκες είμαστε ίσοι. Κανείς δεν είναι καλύτερος από τον άλλον, κάνεις δεν πρέπει να εξουσιάζει τον άλλον. Δεν τίθεται θέμα μίσους, αλλά μόνο ένα πάγιο αίτημα να αντιμετωπίζονται όλα τα άτομα ως ίσα, όχι ως ίδια. Φεμινίστριες δεν είναι μόνο οι λεσβίες ή οι γεροντοκόρες. Φεμινίστρια μπορεί αν είναι μια παντρεμένη, μια ανύπαντρη, μια μητέρα ή μια άτεκνη. Επίσης, φεμινιστές είναι και οι άνδρες: ο φεμινισμός δεν είναι ένα κίνημα από γυναίκες για γυναίκες, αλλά από ανθρώπους για άλλους ανθρώπους, δεν καθορίζεται από την ανατομία. Όταν είσαι περήφανος για το φύλλο σου, δεν μισείς το άλλο φύλλο. Αν το κάνεις είσαι σεξιστής, όχι φεμινιστής.

Ο φεμινισμός δεν είναι χόμπι, δεν είναι το ice bucket challenge της ψευτοκουλτουριάρας, ούτε μια νεανική αντίδραση που ξεθυμάνει όταν ωριμάσεις. Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί γυναίκες καίγανε τα σουτιέν τους ή κινδυνεύουν από χιονίστρες  κάνοντας ημίγυμνο ακτιβισμό στην παγωμένη Ρωσία; Γιατί, θέλουν να ακουστούν. Αν όντως, είχε επέλθει η ισότητα, δεν θα χρειαζόταν ακρότητες, γραφικότητες ή ιντριγκαδόρικος ακτιβισμός.

Αν θεωρήσουμε πως ο φεμινισμός είναι παρωχημένος, γιατί όλες δουλεύουμε και όλες είμαστε ελεύθερες να κάνουμε ο,τι θέλουμε, κάνουμε λάθος. Δεν δουλεύουμε όλες, δεν σπουδάζουμε όλες και σίγουρα δεν μπορούμε να κάνουμε ο,τι θέλουμε. Δεν χρειάζεται να μιλήσω για τις απανταχού καταπιεσμένες, μια μάτια στην ελληνική πραγματικότητα δίνει πολύ υλικό για σκέψη. Όντως, στην Ελλάδα η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική για τα δυο φύλα και όντως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό σπουδάζει. Αυτό το μεγάλο ποσοστό όμως, δεν ανταποκρίνεται σε ολόκληρο τον γυναικείο πληθυσμό. Μέχρι και σήμερα πολλά κορίτσια παντρεύονται πολύ μικρά(παρατώντας το σχολείο) γιατί έμειναν έγκυες και πολλά κορίτσια δεν σπουδάζουν γιατί οι οικογένειες τους δεν πιστεύουν στην εκπαίδευση των γυναικών. Υπάρχουν κορίτσια σε ορεινά βουνά, σε μικρά νησιά, σε δύσβατες περιοχές που δεν μπόρεσαν να σπουδάσουν όχι γιατί δεν το ήθελαν άλλα γιατί δεν τους άφησαν, υπάρχουν γυναίκες μετανάστριες και γυναίκες Ρομά που ζουν στην Ελλάδα άλλα δεν έχουν ίσες ευκαιρίες. Ναι, το ελληνικό κράτος δεν τις απαγορεύει να σπουδάσουν άλλα ακόμα δεν έχει αλλάξει η νοοτροπία του περιβάλλοντος τους και έτσι τα κορίτσια δεν μπορούν να αξιοποιήσουν το αυτονόητο δώρο της εκπαίδευσης. Ο φεμινισμός μιλά εξ ονόματος αυτών των κοριτσιών και σε αυτές προσπαθεί να δώσει φωνή, δεν άφορα μόνο εμάς τις πολύ ευλογημένες που είχαμε υποστηρικτικούς γονείς ή αρκετή επίμονη και επιδιώξαμε την μόρφωση. Όσο για την δουλειά ναι πολλές δουλεύουμε, άλλα ακόμα υπάρχουν μισθολογικές διαφοροποιήσεις και ακόμα υπάρχουν ανδροκρατούμενα επαγγέλματα. Συχνά πυκνά θα δούμε άρθρα “η πρώτη βοηθός προπονητή”, “η πρώτη αστροναύτης”, “η πρώτη λεσβία πρωθυπουργός”, “στο υπουργικό συμβούλιο της Ελλάδας είναι δυο οι υπουργίνες(κλπ κλπ)”. Είναι πολύ διαφορετικό το “μπορώ να σπουδάσω” από το “όντως σπουδάζω”. Πόσες υπουργίνες ξέρετε; Δημάρχους; Αστροναύτες; Αν όντως έχει έλθει η ιστορικότητα γιατί η ποσόστωση δεν είναι 50- 50 σε όλα τα επαγγέλματα.; Εδώ καλά καλά δεν υπάρχουν θηλυκές λέξεις για πολλά επαγγέλματα και παρόλα αυτά βαυκαλιζόμαστε ότι είμαστε ελεύθερες να γίνουμε πρωθυπουργίνες αν το βάλουμε καλά στο μυαλό μας.

Και μετά είναι και το άλλο: Η γυναίκα είναι ευαίσθητη, ο άνδρας είναι δυνατός. Η γυναίκα που κλαίει είναι ρομαντική, ο άνδρας που κλαίει είναι “γυναικούλα”. Η γυναίκα που ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες είναι “ανδράκι”, ο άνδρας που ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες είναι σκέτο άνδρας. Η κοπέλα που παίζει ποδόσφαιρο είναι “αγοροκόριτσο” και το φωνάζει περήφανα, ειδικά αν γίνει σελέμπριτι αλλά ακόμα δεν έχει βρεθεί άνδρας να δηλώσει περίχαρης ότι έπαιζε με κούκλες. Κάπως έτσι, υπόγεια και μουλωχτά μπαίνουν στο νου μας οι στερεοτυπικές ιδέες και όταν φτάσουμε να επιλέξουμε επάγγελμα, απλώς πατάμε πάνω στις προκαταλήψεις και τις κοινωνικές κατασκευές. Οι γυναίκες είναι ευαίσθητες οπότε θα γίνουν δασκάλες ή νοσοκόμες, “τρελή είσαι κοριτσάκι που θέλεις να γίνεις αξιωματικός του στρατού ή πολεμική ανταποκρίτρια”; Οι γυναίκες έχουν θεωρητικό μυαλό, οι άνδρες είναι πρακτικοί γι αυτό τα πολυτεχνεία πήζουν στους άνδρες φοιτητές και τα παιδαγωγικά τμήματα στις γυναίκες.

Έχουν εδραιωθεί τόσο βαθιά οι προκαταλήψεις για το τι μπορεί να κάνει ένας άνδρας και μια γυναίκα, που ακόμα θεωρούμε δεδομένες τις δεξιότητες φύλου, παρότι άπειρες μελέτες έχουν δείξει ότι δεν έχουμε και καμιά τρομερή βιολογική διάφορα (ναι οι άνδρες έχουν περισσότερη δύναμη, άλλα δεν ζούμε στην εποχή των σπηλαίων, ένα τεράστιο ποσοστό επαγγελμάτων δεν είναι χειρωνακτικό πλέον).

Ο φεμινισμός μιλάει για την άρση των στερεοτύπων, για την ελεύθερη επιλογή. Πότε καμιά δεν θα είναι παντελώς ελεύθερη, αν δεν φύγει και το τελευταίο ψήγμα στερεότυπου σχετικά με το τι μπορεί και δεν μπορεί να κάνει ο καθένας μας.

Επειδή τα πολλά λόγια ειναι φτώχεια, δεν θα δώσω άλλα παραδείγματα. Ο φεμινισμός είναι το κίνημα που πρεσβεύει ότι κάθε γυναίκα πρέπει να είναι ελεύθερη να επιλέξει. Ο φεμινισμός θα είναι παρωχημένος όταν όλες οι γυναίκες μπορούν να διαθέσουν το σώμα τους όπως θέλουν, να κάνουν παιδιά αν και όπως θελήσουν, να έχουν ίσους μισθούς για την ίδια εργασία, να προστατεύονται από την σεξουαλική βια και παρενόχληση. Όλες οι γυναίκες, όλων του πλανήτη, όχι μόνο εμείς οι τυχερές ή οι φίλες μας. Όταν σταματήσουν να σε ρωτάνε “δεν θέλεις να κάνεις παιδιά; μα γιατιιιιιιιι;”, “θέλεις να μείνεις έγκυος στα επόμενα δυο χρόνια;” όταν σταματήσουν να θεωρούν ότι “προκάλεσε” ένα θύμα βιασμού, όταν σταματήσουν να περιγράφουν τις γυναίκες ως όμορφες και τους άνδρες ως αρρενωπούς, όταν σταματήσουν να σου εύχονται “άντε και με ένα καλό παιδί” λες και ο γάμος σου δίνει άξια, όταν τέλος πάντων σταματήσει η βιολογία να ορίζει ποιοι είμαστε, πριν από εμάς για μας. Ο φεμινισμός δεν αφορά μόνο τα θύματα κλειτοριδεκτομής ή τις Μουσουλμάνες με την μπουργκα, αφορά τον καθένα και την καθεμιά μας.