GNTM: H Έβελυν, το viral κλάμα της και η έλλειψη τρανς εκπροσώπησης
- 5 ΟΚΤ 2022
Από παιδιά μαθαίνουμε τι είναι καλό και τι είναι κακό. Ανάλογα με την παιδεία και το υπόβαθρο της εκάστοτε οικογένειας, τα όρια ανάμεσα στο καλό και το κακό μπορεί να θολώσουν. Για μένα, το καλό ξεκινά εκεί που σέβομαι την ελευθερία του άλλου και σταματά όχι όταν την καταπατώ, αλλά με το που θα αρχίσω να την κατακρίνω ή να την προσβάλλω.
Στο τελευταίο επεισόδιο του GNTM, παρακολουθήσαμε μεταξύ άλλων, την προσπάθεια μιας τρανς γυναίκας, της Έβελυν, να μπει στο σπίτι του ριάλιτι μοντέλων. Όταν η ίδια δεν απέδωσε όπως έπρεπε και απορρίφθηκε από τους κριτές, ξέσπασε σε κλάματα. Η Έβελυν έκλαιγε με λυγμούς, οι κριτές προσπαθούσαν να την ηρεμήσουν, οι ψυχολόγοι έσπευσαν για βοήθεια και η κάμερα κατέγραφε – όπως θα συνέβαινε σε οποιαδήποτε αντίστοιχη περίπτωση.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η Έβελυν έγινε viral γι’ αυτή της την αντίδραση. Δυστυχώς, το θέμα συζήτησης δεν επικεντρώθηκε στην απογοήτευση ενός κοριτσιού που βίωσε την απόρριψη με υπερβολικό(;) ενδεχομένως τρόπο, αλλά στο ότι η πρωταγωνίστρια αυτή της στιγμής, είναι τρανς.
Εδώ θα χρησιμοποιήσω την ατάκα της Τζεφ Μοντάνα στη Λία Παπαϊωάννου: «Αυτή η τάση να βλέπουμε τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ + κοινότητας ως περσόνες, πρέπει να πάψει. Άνθρωποι είμαστε, με τις ίδιες ανάγκες, με προσωπικότητες με απόψεις», έλεγε η Τζεφ πριν μερικές μέρες. Και να που χτες, είδαμε ακόμα μία στερεοτυπική, στρεβλή και παραμορφωτική εικόνα τρανς εκπροσώπησης.
Τα θέματα που γεννήθηκαν στο μυαλό μου ήταν δύο: από τη μία, έχουμε την ευθύνη της επιλογής των ιθυνόντων να προβάλλουν αυτή τη σκηνή στο GNTM, αναγνωρίζοντας το virality της στιγμής – στην λάθος βάση του, φυσικά. Από την άλλη, έχουμε και χιλιάδες τηλεθεατές που παρακολουθούν και επιλέγουν επιστρατεύοντας την κριτική τους σκέψη, να κρίνουν την Έβελυν ως εκπρόσωπο της τρανς κοινότητας και όχι απλά ως ένα ακόμα κορίτσι που είδε τις ελπίδες του να γκρεμίζονται.
Τηλεόραση και εκπροσώπηση
Η ευθύνη της τηλεόρασης είναι σαφώς μεγαλύτερη, όταν μιλάμε για ένα μέσο που διαμορφώνει απόψεις, συντηρεί ή καταβαραθρώνει στερεοτυπικές αντιλήψεις και κάνει σημαία του τη διάνοιξη του δρόμου της συμπερίληψης. Η διάθεση ίσως υπήρχε, αλλά το όχημα ήταν λάθος και ο δρόμος κάτι παραπάνω από τραχύς. Σε μια τηλεόραση που βρίθει γυναικείων «ρόλων και προτύπων», η τρανς εκπροσώπηση είναι μηδαμινή και στο 99% των περιπτώσεων έχει περιπαικτικό ή χλευαστικό παρονομαστή. Όταν σχεδόν κάθε τρανς άτομο που έχει σταθεί μπροστά από τηλεοπτική κάμερα, προβάλλεται με τρόπο που συντηρεί τα λανθασμένα πρότυπα που έχει ο μέσος τηλεθεατής στο κεφάλι του σχετικά με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, η αλλαγή δεν θα έρθει ποτέ. Η εκπροσώπηση δεν θα είναι ποτέ ουσιαστική, αλλά επιφανειακή και ένας τρόπος να φορέσει μια ακόμα εκπομπή το «παράσημο της συμπερίληψης». Δεν λειτουργεί ακριβώς έτσι.
Η συμπεριληπτική τηλεόραση πρέπει να αγκαλιάσει αυτό το diversity για το οποίο φώναζε και η Σοφία Χατζηπαντελή. Τι θα πει αυτό;
Ότι δεν είναι όλα τα τρανς άτομα σαν την Έβελυν και το γεγονός ότι εκείνη δεν αυτοπροσδιορίζεται με το βιολογικό της φύλο, δεν είναι αρκετό για να εκπροσωπηθεί η κοινότητα ούτε πλήρως, ούτε σωστά.
Ότι χρειαζόμαστε περισσότερα τρανς άτομα στην μικρή οθόνη. Για κάθε παιδί που νιώθει δυσφορία φύλου, το να βλέπει ότι τα τρανς άτομα μόνο λοιδωρούνται και γεννούν γέλιο, ακόμα κι όταν βιώνουν κάτι που γι’ αυτά είναι εκείνη τη στιγμή η μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής τους, δεν είναι απλά ψυχοφθόρο. Ακυρώνει το δικαίωμά του να αγκαλιάσει αυτό που είναι, με τον φόβο ότι αύριο μπορεί είναι εκείνο που θα τρεντάρει στο twitter, ή στην κουβέντα στον διάδρομο του σχολείου, ή στο κυριακάτικο, οικογενειακό τραπέζι.
Συμπερίληψη και αποδοχή
Με το μεγαλύτερο μέρος του κοινού να χλευάζει την αντίδραση της Έβελυν, βασιζόμενοι στην ταυτότητα φύλου της, η συμπερίληψη βουτάει κατευθείαν από το παράθυρο κι εμείς στεκόμαστε από κάτω να τραβήξουμε βίντεο τη στιγμή που προσγειώνεται και σκορπίζεται στο έδαφος.
Η ψυχική υγεία, ο συναισθηματικός κόσμος και οι αντιδράσεις κάθε ατόμου, δεν θα έπρεπε να κρίνονται με βάση το φύλο του. Είναι αυτή ακριβώς η ροπή μας προς αυτή την εύκολη τοποθέτηση που ταΐζει τον σεξισμό και τις διακρίσεις.
Η Έβελυν απογοητεύτηκε όταν απορρίφθηκε. Ο τρόπος που το εξέφρασε δεν προέρχεται από το γεγονός ότι είναι τρανς, ούτε θα έπρεπε να καταλήγει σε αυτό. Προκειμένου να αποδεχτούμε την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα, πρέπει να την διαχωρίσουμε από τις μεμονωμένες, συναισθηματικές αντιδράσεις, ενδυματολογικές επιλογές κ.ο.κ. και να την εντάξουμε στους κοινωνικούς κόλπους χωρίς να την παρατηρούμε ξεχωριστά.
