Η Ελλάδα δεν είναι μια καλή χώρα για να είσαι γυναίκα. Δεν το λέμε εμείς, το λένε τα νούμερα

Τις πταίει και η Ελλάδα σκόραρε μόλις 51,2 πόντους στον Δείκτη Ισότητας Φύλων; Η απάντηση είναι εμείς οι ίδιοι και ο τρόπος που εκπροσωπούνται οι γυναίκες στους τομείς που μετρά από το 2005 το εν λόγω εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Δύναμη/Εξουσία (συμμετοχή γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων), Υγεία, Εργασία, Εισόδημα/ Χρήματα, Μάθηση, Χρόνος (καταμερισμός χρόνου ανάμεσα στη φροντίδα της οικογένειας και των οικιακών εργασιών σε σχέση με τις κοινωνικές δραστηριότητες).

Αρχικά να σε ενημερώσω πως σε ευρωπαϊκό επίπεδο η συνολική βαθμολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ισότητα των φύλων έφτασε στο 67,4 στους 100 πόντους παρουσιάζοντας αύξηση μίας μονάδας σε σχέση με το 2017. Ρυθμοί σαλιγκαριού θα πεις και θα έχεις δίκιο αλλά ανάμεσα σε 28 χώρες, υπάρχουν αυτές που φτάνουν το 83,6 όπως η Σουηδία υπάρχουν και οι άλλες που φτάνουν το 51,2 όπως η Ελλάδα. Το ακόμα πιο λυπηρό από το γεγονός ότι είμαστε ουραγός της λίστας, είναι ο ρυθμός της αύξησης που σημειώνουμε. Μέσα σε 12 χρόνια η αύξηση στους πόντους που έχουμε πάρει είναι 4,4 μονάδες. Ωστόσο η μεγαλύτερη αύξηση σε άλλες χώρες έφεραν την Ελλάδα από την προτελευταία θέση που βρισκόταν το 2005 στην τελευταία τώρα.

Θετικά σημεία υπάρχουν. Η υγεία είναι ένας τομέας που σκοράρουμε ψηλά, κερδίζοντας 83,5 μονάδες και το εισόδημα, δηλαδή τα χρήματα όπου ο δείκτης μας δίνει 71,4 μονάδες. Οι μεγάλες ανισότητες βρίσκονται στον τομέα της εξουσίας όπου μετρήθηκαν 24,3 μονάδες.

Αν και υπήρχε αύξηση 6,1 μονάδων στον τομέα της εξουσίας από το 2005, οι γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι ακόμα η μύγα μες το γάλα.

Το γνωρίζεις, στο έχουμε ήδη επισημάνει σε προηγούμενες εκλογικές διαδικασίες ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την ίση εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών στην πολιτική ζωή της χώρας. Και μας το επιβεβαίωσε η σύνθεση της τελευταίας μας κυβέρνησης, στην οποία μετέχουν μόλις 5 γυναίκες σε θέσεις υπουργών και υφυπουργών. Ο Κυριακός Μητσοτάκης μάλιστα μίλησε σε δημοσιογράφο του BBC που του επεσήμανε την έλλειψη γυναικών στην κυβέρνησή του και έκανε την ανατροπή. Είπε κάτι που κανείς δεν περίμενε να πει.

«Δυστυχώς, δεν είχαμε τόσες γυναίκες να ενδιαφέρονται να μπουν στην πολιτική», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η έκπληκτη δημοσιογράφος συνέχισε. «Σε όλη τη χώρα με όλες αυτές τις υπέροχες Ελληνίδες»; ρώτησε κι εκείνος τόνισε ότι το 40% των υποψηφίων του κόμματος ήταν γυναίκες αλλά όταν η δημοσιογράφος ανέφερε ότι σίγουρα θα μπορούσε να βρει 21 ικανές γυναίκες έστω και εξωκοινοβουλευτικά για να στελεχώσει την κυβέρνηση. «Ζήτησα από πολλές γυναίκες να μπουν στην κυβέρνηση, ήταν πολύ πιο διστακτικές από ό,τι οι άντρες. Δεν είμαι χαρούμενος για τη σύνθεση βάσει φύλου και το αναγνωρίζω ανοιχτά, ωστόσο οι γυναίκες που έχουμε είναι πάρα πολύ ικανές και είμαι σίγουρος ότι θα κάνουν εξαιρετική δουλειά». Κάτι σαν «πουν’το, πουν’το το δαχτυλίδι» συνέβη δηλαδή και ειπώθηκε με σχετική επιμονή.

Μην παρεξηγηθώ, η νέα κυβέρνηση δεν είναι η μόνη που έχει λειτουργήσει έτσι (Στην πρώτη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υπουργοποιήθηκαν μόλις 8 γυναίκες). Το θέμα είναι διαχρονικό και λειτουργεί σαν «άλλοθι» ισότητας. Οι υποψήφιες πολλές, οι βουλευτίνες λιγότερες, οι υπουργίνες στο βάθος, τις βλέπεις με το κιάλι στις ομαδικές φωτογραφίες των κυβερνητικών σχημάτων. Αντίθετα οι γυναίκες της πολιτικής σκηνής, είναι κυρίως οι «σπουδαίες γυναίκες πίσω από τους μεγάλους άνδρες» και τις βλέπουμε σε επίσημες εκδηλώσεις σε ρόλους πατροπαράδοτους και παραδοσιακούς αυτούς της μητέρας, της αδερφής, της κόρης, που καμαρώνει τον άνδρα που στήριξε να ανεβαίνει στην κορυφή.

Η απάντηση στο γιατί οι γυναίκες είναι διστακτικές στη χώρα μας να αναλάβουν θέσεις εξουσίας, βρίσκεται σε ένα άλλο τμήμα του Δείκτη Ισότητας Φύλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μιλάμε για τον Χρόνο και τον καταμερισμό του ανάμεσα στη φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού και αυτόν που επενδύεται σε κοινωνικές δραστηριότητες. Εκεί σκοράρουμε 44,7 ενώ η Σουηδία με το μεγαλύτερο σκορ της λίστας σκοράρει 90,1. Αλλά για να καταλάβεις για τι ακριβώς μιλάμε και που έγκειται η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων ας τα πούμε τα πράγματα αναλυτικά.

Το ποσοστό των γυναικών που ασχολούνται καθημερινά με τη φροντίδα παιδιών, εγγονιών και ατόμων με αναπηρίες ανέρχεται στο 38% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών αγγίζει μόλις το 20%. Επιπλέον το 85% των γυναικών κάνουν οικιακές εργασίες και μαγειρεύουν κάθε μέρα, ενώ το ποσοστό των ανδρών που κάνουν καθημερινά οικιακές εργασίες ανέρχεται στο 16%. Και το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων βαθαίνει όταν μιλάμε για άνδρες και γυναίκες δεσμευμένους με ή χωρίς παιδιά σε σχέση με τους single άνδρες και γυναίκες όπως επισημαίνει ο Δείκτης Ισότητας των Φύλων. Επόμενο λοιπόν ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να συμμετέχουν σε αθλητικές, πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες (11%) σε σχέση με τους άνδρες (18%) ή σε εθελοντική και φιλανθρωπική δραστηριότητα. Μας τρώει διαχρονικά η κουζίνα μας και το πλύσιμο των πιάτων.

Πώς, λοιπόν, να ανεβούμε θέσεις στον Δείκτη Ισότητας, πώς να μπούμε στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων όταν στο σπίτι θεωρείται δεδομένο ότι θα αναλάβουμε όλα τα οικιακά βάρη. Πού να μείνει χρόνος για τις απαραίτητες κοινωνικές δραστηριότητες που θα μας βοηθήσουν να συμμετέχουμε στα δρώμενα, να βρίσκουμε τη φωνή μας, να την εκφράζουμε και να διεκδικούμε όλα όσα οφείλουμε στον εαυτό μας να διεκδικήσουμε. Πώς περιμένουμε να γίνει κάποια ουσιαστική αλλαγή όταν ακόμα και στο μεταξύ μας αναφερόμαστε στην συμμετοχή του άνδρα στις οικιακές εργασίες ως «βοήθεια» προς εμάς κι όχι ως ίση δική του υποχρέωση;

Στη χώρα μας, στο 2019, που διανύουμε τα πρότυπα που κληρονομήσαμε από τους γονείς και τους παππούδες μας παραμένουν ισχυρά και ακλόνητα. Οι γυναίκες φροντίζουν το σπίτι, τα παιδιά, τα εγγόνια και τους ηλικιωμένους γονείς τους. Οι καλές κόρες και σύζυγοι είναι αυτές που θα κοιτάξουν τα πάντα.

Παρότι έχουμε πλέον φτάσει σε ικανοποιητικό ποσοστό στον τομέα του εισοδήματος και της εργασίας, συνεισφέροντας δυναμικά στην οικονομία του νοικοκυριού, αυτή η εργασία μάλλον λογίζεται ως λιγότερο σημαντική σε σχέση με τον χρόνο που πρέπει να επενδύσουμε σε όλες τις υπόλοιπες υποχρεώσεις μας, αυτές του νοικοκυριού.  Και όταν αυτή η αντιμετώπιση γίνεται «δισταγμός» να ασχοληθούμε με θέσεις ευθύνης, δύναμης και εξουσίας, καταλαβαίνεις ότι η ανατροπή στους δείκτες ισότητας δεν θα έρθει σύντομα.

nationalgeographic.com

Καμία χώρα δεν τα έχει όλα, θα μου πεις, και αυτό αποδεικνύεται από τον παγκόσμιο δείκτη για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια που συνέταξε το National Geographic για το ειδικό του τεύχος που είναι αφιερωμένο στις γυναίκες. Ο δείκτης, τα πρώτα στοιχεία για τον οποίο ήδη κυκλοφόρησαν, μετρά την ενδυνάμωση των γυναικών με 11 τρόπους που αφορούν τον Αποκλεισμό, την Ασφάλεια, τη Δικαιοσύνη και την Ασφάλεια. Από τον δείκτη και τον χρωματισμό του παγκόσμιου χάρτη προκύπτει (γιατί συγκεκριμένα δεδομένα για τη χώρα μας δεν υπάρχουν) ότι η Ελλάδα δεν είναι σίγουρα το χειρότερο μέρος για να είσαι γυναίκα στον κόσμο. Είναι μέτρια καλό. Οι χειρότερες χώρες για να ζει μία γυναίκα είναι η Υεμένη και το καλύτερο η Νορβηγία. Στην Ελλάδα επικρατεί το μπλε της μετριότητας. Και το ημερολόγιο δείχνει ακόμα 2019.

Το μη χείρον βέλτιστον δεν ισχύει σε τέτοιες περιπτώσεις. Πρέπει να παλεύουμε και ο Δείκτης Ισότητας Φύλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η απάντηση σε κάθε γιατί που θα ακούσουμε. Σε κάθε «φεμινίστρια» που θα ειπωθεί με κακία, σε κάθε «τι θέλετε πια να καταφέρετε;» που θα μας ρωτήσουν. Ισότητα θέλουμε. Ίση συμμετοχή, ίση εκπροσώπηση, καταμερισμό των βαρών που μας έπεισαν ότι είναι μόνο δικά μας. Ίσο χρόνο, ίση ζωή. Να ζούμε στο 2019 θέλουμε. Κι όχι μόνο να το βλέπουμε στο ημερολόγιο. Ξέρεις πιο, αυτό που βρίσκεται κάπου κρεμασμένο στην κουζίνα.