Η Marie Kondo και οι “Cleanfluencers” του Instagram διδάσκουν καθαριότητα αλλά όχι αρχοντιά

Διδάσκει «οργάνωση και τακτικότητα» δίπλα σε διπλωμένα απλά ή α λα οριγκάμι ασπρόρουχα. Την λένε Marie Kondo, δηλώνει «σύμβουλος οργάνωσης σπιτιού» και κάνει την Ιαπωνία, κι όλους τους βαθιά ψυχαναγκαστικούς αυτού του κόσμου, περήφανους μέσα από την εκπομπή της στο Netflix. Το «Σπίτι και Ζωή σε Τάξη» ή “Tidying up with Marie Kondo” και η μέθοδος διπλώματός της, το “ΚonMari”, είναι από τα πιο δημοφιλή πράγματα αυτή τη στιγμή στην ανάλαφρη πλευρά της παγκόσμιας επικαιρότητας. Η χαμογελαστή Γιαπωνέζα με το αποστειρωμένο attitude μπαίνει στα σπίτια ανθρώπων και τα οργανώνει με τον τρόπο της, σε 6 βήματα. Η φιλοσοφία πάνω στην οποία στηρίζεται αυτό το δίπλωμα στα όρια του OCD- αν μπορεί να χαρακτηριστεί φιλοσοφημένη μια τόσο απλοϊκή σύλληψη- είναι πως, συμμαζεύοντας το σπίτι σου, συμμαζεύεις τη ζωή σου, της δίνεις ξανά τη χαμένη της ποιότητα.  Η ίδια ισχυρίζεται πως η πρακτική της είναι επηρεασμένη από τον Σιντοϊσμό, την αυτόχθονη θρησκεία της πατρίδας της, η οποία περιστασιακά ασκείται από το 84% των Ιαπώνων. Μια ομολογουμένως έξυπνη κίνηση από το Μαράκι.

Ό,τι σου δίνει χαρά το κρατάς, ό,τι σε φορτώνει, κι ας έχει μία χρησιμότητα, το πετάς στα σκουπίδια. Εκείνο το βιβλίο που δεν έχεις διαβάσει (εκείνη δηλώνει με υπερηφάνεια πως έχει κρατήσει μόλις 30 στη βιβλιοθήκη της); μια μπλούζα που δε σου κάνει πια; το δώρο του πρώην γκόμενου που πιάνει χώρο μέσα στο συρτάρι; πέταμα όλα.

Και μπορεί εσύ να απορείς πώς είναι δυνατόν να ασχολούμαστε τόσο πολύ με μία 34χρονη Γιαπωνέζα που το μόνο που έχει κάνει είναι να τερματίσει τη νοικοκυροσύνη της, αλλά αν σταθείς λίγο πάνω από το φαινόμενό της, θα δεις μια γυναίκα που με ελάχιστα πνευματικά εφόδια κατάφερε να κάνει το χόμπι της, ακριβοπληρωμένο επάγγελμα. Η Marie, συνεννοείται με τους ανθρώπους που ζητούν τη βοήθειά της με τη βοήθεια διερμηνέα, αφού γνωρίζει ελάχιστα αγγλικά. Το χούι με το δίπλωμα και την τακτοποίηση το απέκτησε μικρή, κι όπως έχει πει, στο σχολείο προτιμούσε να βάζει τα βιβλία σε σειρά παρά να βγαίνει έξω και να παίζει με τους συμμαθητές της ή απλά να τα διαβάζει. Τα δε βιβλία της, από το 2014 και μετά έχουν μεταφραστεί στις 9 δημοφιλέστερες γλώσσες και κυκλοφορούν σε πάνω από 30 χώρες. Το “Time” την συμπεριέλαβε το 2015 στη λίστα με τους «100 Πιο Επιδραστικούς Ανθρώπους του Πλανήτη».

Προφανώς η Kondo ”χτύπησε” φλέβα βγάζοντας σε προσφορά κάτι που έχει ζήτηση. Αν από κάτι πάσχει ο σύγχρονος άνθρωπος, είναι η έλλειψη οργάνωσης στην προσωπική του ζωή. Εξαντλεί την οργανωτικότητά του σε επαγγελματικό επίπεδο και ξεσπάει χαοτικά στα πιο δικά του λημέρια, όπως είναι το σπίτι του.

Βιώνει ένα μόνιμο χάος, αισθάνεται το μυαλό του κουβάρι από την υπερπληροφόρηση, την υπερέκθεση και τη διαφθορά και φτάνει στο σημείο να πιστεύει πως αν η ευτυχία ήταν πράγμα, θα είχε τη μορφή μιας καλά τακτοποιημένης ντουλάπας. «Νοικοκυρεμένα πράγματα» δεν υπόσχονται οι πολιτικοί; Επιδιώκει να θαυμάζει άτομα που απλά προλαβαίνουν να διπλώνουν αυτοματοποιημένα κάλτσες και βρακιά ή να βάζουν μικροπράγματα μέσα σε κουτιά, κάτι που αυτός δεν προλαβαίνει. Προσδίδει καλούς συμβολισμούς σε κάτι τόσο συνηθισμένο. Και κάπως έτσι, διαβάζεις στα ξένα Μέσα άρθρα με τίτλους «Πώς η Marie Kondo μου έσωσε τη ζωή» προσδίδοντας ψυχαναλυτικές ικανότητες και βλέποντας ως σωτήρα μία κοπέλα που έρχεται να του συμμαζέψει όσα εκείνος δεν μπορεί ή απλά δε θέλει.

H Marie προτού αρχίσει την τακτοποίηση κάνει και μία προσευχούλα.

Μετά την ανάδυση της γκουρού της οικιακής τάξης ήταν θέμα χρόνου να κάνουν την εμφάνισή τους ανάλογα περιστατικά κυριών που κερδίζουν δημοσιότητα και χρήματα με το ξεσκονόπανο στο χέρι. Ή για να είμαι πιο σωστή, την επανεμφάνισή τους αφού το φαινόμενο των expert cleaners έχει δρομολογηθεί ήδη από τις αρχές των 00s, χάρη στην τηλεοπτική εκπομπή “How Clean Is Your House” και τις Kim Woodburn και Aggie MacKenzie, δύο καλοστεκούμενες Βρετανίδες κυρίες που εισέβαλαν σε πανβρώμικα σπίτια και τα έκαναν λαμπίκο.

Άξιες συνεχίστριές τους θα βρεις σήμερα πια στο Instagram. H σύγχρονη κουλτούρα της καθαριότητας υπηρετείται από “Cleanfluencers”, όπως η Mrs Hinch, μία 28χρονη από το Essex με 1.7 εκατομμύρια (!) followers να κρέμονται από τα χείλη της όταν εκείνη απολυμαίνει σκουπιδοτενεκέδες και ξεβουλώνει νεροχύτες. Μάλιστα έχει καθιερώσει και branded ορολογία, όπως το “hinching”, οι “hinchers” και hashtags όπως το #hincharmy. Ο λογαριασμός της είναι γεμάτος με επαναλαμβανόμενες φωτογραφίες από το τακτοποιημένο της σπίτι. Καμία απολύτως πρωτοτυπία. 

Από τις πολλά υποσχόμενες στο είδος της, η Lyndsey “Queen of Clean” Crombie, η «βασίλισσα της καθαριότητας», 104.000 followers. Περγαμηνή της, το χαρτί κουζίνας.

Στον λογαριασμό της “Organised Mum”, η επίσης Βρετανίδα blogger Gem Bray δηλώνει «personal trainer του νοικοκυριού» και ανεβάζει stories με tips.

Με 277.000 followers μια ακόμα παντρεμένη μαμά που τα παράτησε όλα για να γίνει νοικοκυρά, η “Clean Mama”, με tips για κάθε μέρα της εβδομάδας.

Μήπως όμως όλη αυτή η λατρεία για τις νέου τύπου καλές νοικοκυρές δεν είναι κάτι καινούριο; Μήπως απλά δε σταματήσαμε ποτέ να νιώθουμε κρυφό θαυμασμό για την παραδοσιακή προκομμένη γυναίκα που τα μπορεί όλα και συμφέρει; Αυτή που παίρνει χαρά από το σφουγγάρισμα, που δεν επιτρέπει στον σύζυγο να πιάσει τη σκούπα γιατί «εκείνη ξέρει καλύτερα», που είναι «καλή» γενικά κι αόριστα γιατί φροντίζει το σπιτικό της κι όχι σαν αυτές τις «ανεπρόκοπες φεμινίστριες» που απαιτούν οι δουλειές του σπιτιού να μην είναι μόνο δική τους υποχρέωση, όχι γιατί δεν μπορούν, αλλά γιατί απλά δε θέλουν; Σύμφωνα με την δόκτωρα Stephanie Baker, Κοινωνική Λέκτορα στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου και τις δηλώσεις της στον Guardian, είμαστε εδώ και αιώνες πορωμένες και πορωμένοι με της «θεές του νοικοκυριού», τίποτα καινούριο στον ορίζοντα.

Οι online influencers είναι απλά η τελευταία εκδοχή του ευρύτερου κινήματος αυτο-βελτίωσης, το οποίο έχει τις ρίζες του ήδη από τον 19ο αιώνα και που στα χρόνια μας έχει πλέον ανθίσει χάρη στα μέσα που του δίνονται για να εξαπλωθεί. Παρόμοιας λογικής κι εκείνη η άποψη που θέλει φαινόμενα όπως οι “Cleanfluercers” να κερδίζουν έδαφος μόνο και μόνο επειδή είναι τα κορίτσια της διπλανής πόρτας μέσα σε έναν καλά φιλτραρισμένο ινσταγκραμικό πλανήτη, γεμάτο μη ρεαλιστικά όμορφες γυναίκες που επιδεικνύονται αυστηρά σε επίπεδα εμφάνισης, άντε και μητρότητας, αλλά πάντα με στιλ. Αυτό όντως μπορεί να κούρασε και καλά έκανε.

Είναι όμως η επιστροφή στην κλασική νοικοκυρά η λύση; Οπωσδήποτε όχι, ειδικά όταν οι έρευνες επιβεβαιώνουν πως δεν ξεφύγαμε ποτέ από το συγκεκριμένο στερεότυπο. Το τροφοδοτούμε ασταμάτητα

Σύμφωνα με τα πρόσφατα νούμερα της Eurostat και της Γερμανικής Στατιστικής Εταιρείας στην Ευρώπη κατά μέσο όρο το 79% των γυναικών μαγειρεύουν και/ή κάνουν τις δουλειές του σπιτιού σε καθημερινή βάση, σε σύγκριση με το 34% των αντρών. Σε χώρες όπως η δική μας, η ψαλίδα ανοίγει ακόμα περισσότερο, με τα ποσοστά να κινούνται στο 85% και 16% αντίστοιχα και μόνο την Ουγγαρία να έχει μικρότερο ποσοστό αντρών που βοηθούν στις δουλειές του σπιτιού. Μελέτες που υποστηρίζουν πως τα ζευγάρια που μοιράζονται το νοικοκυριό, κάνουν περισσότερο σεξ σε σχέση με τα υπόλοιπα «παραδοσιακά», μάλλον δεν αρκούν ως κίνητρο.

Οι δουλειές του σπιτιού θέλουν δουλίτσα, μεταφορικά μιλώντας.

Κεντρική Φωτογραφία: instagram.com/mariekondo/