Η παράσταση ενός εγκληματία που δεν θα έπρεπε να κατέβει

Σύμφωνα με τη δήλωση της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης του θεάτρου:

“Η παράσταση Ισορροπία του Nash που παίζεται στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου  ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει, χωρίς να το επιδιώκει, να εξαντλεί τις αντοχές μιας κοινωνίας. Έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης σε μια  δύσκολη συγκυρία και παρερμηνεύτηκε η ιδεολογική της πρόθεση. Δέχτηκε τη σκληρή και απολύτως δογματική κριτική ανθρώπων που, ως επί το πλείστον, δεν την έχουν παρακολουθήσει.  

Ενώ το βασικό της μήνυμα είναι πως καμία ιδέα δεν δικαιούται να αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή, η παράσταση οδήγησε, ερήμην της, στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, προξενώντας περισσότερο πόνο παρά προβληματισμό. Τέλος, ενεργοποίησε αντιδράσεις ακραίων κύκλων, που έφτασαν στο σημείο να εκφράζουν απειλές για τη σωματική ακεραιότητα του κοινού, των καλλιτεχνών και των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες θεωρούμε ότι η συνέχιση της παράστασης θα καλλιεργήσει τη στρεβλή εντύπωση ότι το Εθνικό Θέατρο, αντί να προβάλει τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και το γόνιμο προβληματισμό, στηρίζει εγκληματίες για πάντα καταδικασμένους στη συνείδηση του ελληνικού λαού.

Για τους παραπάνω λόγους επιλέγουμε να σταματήσουμε τις παραστάσεις του έργου Ισορροπία του Nash, χωρίς επ’ ουδενί να παραιτούμαστε από το δικαίωμα, τώρα και στο μέλλον, της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως οφείλουμε να κάνουμε ως Εθνικό Θέατρο.”

Σωστά. Μέσω της τέχνης δεν επιτρέπεται να προάγεται το έργο δολοφόνων και τρομοκρατών. Για αυτούς υπάρχει μονάχα ένας χώρος στον οποίο μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα (και να “χειροκροτηθούν”) και αυτό είναι μάλλον το ελληνικό κοινοβούλιο.

Δολοφονείς αντιεξουσιαστή ράπερ; Συγχαρητήρια μόλις κερδίσατε μερικά έδρανα. Φοβίζεις έναν ολόκληρο λαό ότι θα τον φάει η μαρμάγκα αν δεν ψηφιστούν τα νέα μέτρα λιτότητας; Μπράβο! Μόλις έγινες κυβέρνηση. Πόση υποκρισία. Η τέχνη πρέπει να είναι αμόλυντη. Δημοκρατική μεν, αλλά με ενα twist, που λέμε και εμείς οι δημοσιογράφοι του lifestyle.  Διαφωνώ με αυτό, που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να το λες, αρκεί βέβαια να μην σε λένε Σάββα Ξηρό.

Α όλα κι όλα. Πού ακούστηκε έργο και σκέψεις ανθρώπου που έχει διαπράξει κοινωνικό, πολιτικό και ανθρώπινο έγκλημα να ανεβαίνουν στη σκηνή. Τι; Μαρκήσιος Ντε Σαντ; Σας παρακαλώ που θα βάλουμε τον Ξηρό ίσα και όμοια με κάποιον που πέρασε τη μισή του ζωή στη φυλακή και στο φρενοκομείο και που μεταξύ άλλων κατηγορήθηκε και για φόνο. Άλλωστε ο Ξηρός ζει ακόμα. Κάτσε να πεθάνει και ίσως τότε του αναγνωριστεί η καλλιτεχνική του αξία. Σιγά μην το κάνουμε και καλλιτέχνη από τώρα, που είναι λίγο τυφλός, λίγο ανάπηρος, λίγο απ´ όλα. Για να μη παρεξηγηθώ, δεν εννοώ πως ο Ξηρός είναι καλύτερος από τον Σαντ ή έχει την ίδια βαρύτητα ως δημιουργός, αλλά προσπαθώ να καταλάβω τα κριτήρια όσον αφορά στην “ανοχή” μας. Είναι όπως με την τηλεόραση, όπου από τη μία δεν υπάρχει πρόβλημα στις ειδήσεις να δείχνουν σφαγές ομήρων από τζιχαντιστές, αλλά προς θεού μην δούμε το φιλί ανάμεσα στον Κορτώ και τον σύντροφό του.

Μήπως όμως, από την άλλη, σκέφτομαι, πως τελικά η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και η ευκαιρία για γόνιμο προβληματισμό δεν θυσιάζονται εξαιτίας των προκαταλήψεων (τσάμπα δηλαδή τσακωνόμαστε μεταξύ μας) αλλά λόγω των ανώτερων σκοτεινών πολιτικών δυνάμεων (μαμά μου). Μήπως ο δημόσιος διάλογος που προκύπτει από το έργο ενός δημιουργού και του θεατή ή αναγνώστη έχει όρια με το γάντι καθορισμένα. Το 2012 ήταν η παράσταση Corpus Christi όπου ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από φανατικούς θρησκόληπτους και χαρακτηρίστηκε βλάσφημη, φέτος ειναι Η ισορροπία του Nash, του χρόνου ποιος θα φορέσει φίμωτρο;

Μάλλον όλοι και δεν θα το έχουμε καταλάβει. Ας βοηθήσει κάποιος το πνεύμα μας και το λόγο μας. Εκπέμπουν sos.