Η αναγνώριση της γυναικοκτονίας και η παραγνώριση των άλλων
- 4 ΑΠΡ 2024
Από τα κουμπιά πανικού και τη νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας, ένα ταξί δρόμος. Σε αυτή τη διαδρομή, όμως, πρέπει να σταθούμε και αλλού. Κυρίως αλλού.
Ένα «ναι» στον διακομματικό διάλογο για το φαινόμενο της αύξησης των δολοφονιών γυναικών κι ένα «όχι»- ξανά- στη νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας ήταν η τοποθέτηση της κυβέρνησης δια της εκπροσώπου της, υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφίας Ζαχαράκη σε σχετική συζήτηση στη Βουλή, 48 ώρες μετά τη γυναικοκτονία της Κυριακής Γρίβα έξω από το Α.Τ. Αγιών Αναργύρων.
Με το αίμα ακόμα νωπό πάνω στο πεζοδρόμιο και μια κοινωνία σε μόνιμη πλέον κατάσταση σοκ, η «ψύχραιμη» εξήγηση που δόθηκε είναι πως ο όρος Γυναικοκτονία εξυπηρετεί κυρίως λόγους επικοινωνιακούς, όμως εδώ «δεν υπάρχει χρόνος για συμβολισμούς, αλλά για ουσία». Αυτά τα αποφασιστικά είπε η υπουργός, η οποία έκρινε πως η πιο ουσιαστική κοινοβουλευτική κίνηση αυτή τη δεδομένη στιγμή, είναι ένας διάλογος μεταξυ των κομμάτων.
Να πείτε τι;
Πάντως, εμείς, έξω από τη Βουλή, τα έχουμε πει όλα, αμέτρητες φορές, χωρίς ιδιαίτερες αποκλίσεις γιατί οι ευθύνες δυστυχώς διακλαδώνονται σταθερά προς παρόμοιες κατευθύνσεις. Έχουμε φτάσει σε σημείο αυτολύπησης. Δεν θα σταματήσουμε πουθενά, αλλά με το χέρι στην καρδιά, κουραστήκαμε να ερχόμαστε μονίμως αντιμέτωπες με την πατριαρχία που σκοτώνει, με νοσηρές νοοτροπίες με έμφυλο πρόσημο, βαθιά ριζωμένες στο μεδούλι, με την εγκληματική ανευθυνότητα και την απόλυτη αδράνεια, με την ολέθρια αδιαφορία από και προς τον πολίτη. Πόσες ακόμα γυναίκες θα χάνονται μόνο και μόνο επειδή γεννήθηκαν γυναίκες;
Καλά τα panic buttons και οι στιλιζαρισμένες προτροπές για σπάσιμο της σιωπής και προσφυγή στις Αρχές. Κάτι άλλο έχετε;
Η ψευδαίσθηση της ασφάλειας έχει μπει ψηλά στην πολιτική ατζέντα και τα πάει περίφημα. Σηκώνοντας όμως το χαλί, οι μαύρες τρύπες των ελλείψεων είναι έτοιμες να μας ρουφήξουν σε κάθε ευκαιρία. Το οικοδόμημα βρίσκεται σε μόνιμο σεισμό, και στην πράξη δεν μπορεί να εγγυηθεί απολύτως τίποτα σε αυτούς που- υποτίθεται πως- υπηρετεί.
Είναι μεγάλο λάθος να εξαντλούμαστε στη νομική αναγνώριση του όρου γυναικοκτονία
Η νομική αναγνώριση της γυναικοκτονίας ως εγκλήματος με έμφυλα χαρακτηριστικά δεν θα αποτελέσει πανάκεια, καμία μας δεν τρέφει αυτή την ελπίδα. Πολύ πιθανό δε, να μην επιφέρει ριζικές ποσοτικές αλλαγές στον αριθμό των γυναικών που χάνουν τη ζωή τους με όρους έμφυλης βίας. Όπως έχει τεκμηριωθεί εδώ και χρόνια από σχετικές έρευνες, η αυστηροποίηση των ποινών δεν συμβάλλει απαραίτητα στην αποτροπή της εγκληματικότητας.
Ας πάρουμε το παράδειγμα των χωρών της Λατινικής Αμερικής, όπου αντίστοιχοι νόμοι για τη γυναικοκτονία και την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας έχουν εφαρμοστεί ως απάντηση της ανησυχητικής αύξησης της έμφυλης βίας. Συγκεκριμένα, στο Μεξικό, τη χρονιά που θεσπίστηκε η νομική αναγνώριση (2017), παρατηρήθηκε μια σοβαρή μείωση των γυναικοκτονιών, αλλά στην πορεία των ετών σημειώνονται διακυμάνσεις και τελικά μικρή πρόοδος.
Αλλά και πάλι, μια γυναικοκτονία με νομική υπόσταση, έστω και συμβολικά, περνάει ένα ηχηρό μήνυμα σε μία κοινωνία που ουρλιάζει ότι το έχει ανάγκη.
Οπότε, γιατί να της το στερήσεις; γιατί να μην κάνεις τα πάντα, ώστε να αποτρέψεις κάθε μελλοντικό θύτη, ενδυναμώνοντας παράλληλα τα θύματα, έστω και με αυτόν τον συμβολισμό;
Η αναγνώριση της γυναικοκτονίας ως νομικός όρος είναι ένα σημαντικό ζήτημα, αλλά όχι το μόνο και όχι το βασικό. Είναι παγίδα να μιλάμε για εξάλειψη της έμφυλης βίας και να εξαντλούμαστε σε αυτή την απαίτηση. Υπάρχουν πρακτικά ζητήματα ύψιστης σημασίας που παραμένουν άλυτα και μια επίμονη συζήτηση περί αναγνώρισης του όρου στη διαπασών, λειτουργεί ως το τέλειο distraction από ερωτήματα για τα οποία οφείλουν να απαντηθούν στην πράξη.
Αλήθεια, πού βρίσκονται οι 17.000 αστυνομικοί που υποτίθεται πως έχουν εκπαιδευτεί στην ενδοοικογενειακή βία; Σε τι ακριβώς έχουν εκπαιδευτεί; Tι εντολές λαμβάνουν;
Τι γίνεται στα κέντρα φιλοξενίας των κακοποιημένων γυναικών; Τι συνθήκες επικρατούν; Πόσο ολοκληρωμένη είναι η στήριξη του κράτους προς τα θύματα; Και στην τελική, γιατί δεν προβλέπεται ένα πρόγραμμα προστασίας θυμάτων έμφυλης βίας, αντίστοιχο με εκείνο της προστασίας μαρτύρων;
Η αφύπνιση είναι σημαντική, η εγρήγορση απαραίτητη, η ενημέρωση χρήσιμη, η εκπαίδευση ζωτική. Αν όμως τα πράγματα δεν ξεκινήσουν επιτέλους να γίνονται σωστά και- έστω- ο καθένας να κάνει τη δουλειά του (τι απαίτηση κι αυτή, και πόσο άπιαστη αποδεικνύεται), το μόνο που θα μας μείνει να ευχόμαστε, είναι την επόμενη φορά που μία από εμάς θα κινδύνευει, να έχει την τύχη να περνάει από δίπλα της ένα ρημαδοταξί.
