Η Μαρία Σολωμού μιλά για την ενδοοικογενειακή βία και για χέρι που έχει σηκώσει κι όλα πάνε λάθος

Μπορεί να είναι εύκολο να πεις ότι καταδικάζεις απερίφραστα τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται. Μπορεί να είναι το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο να πεις «είμαι κατά της βίας». Αποδεικνύεται όμως δύσκολο αν πραγματικά δεν το εννοείς και μιλάς για ώρα. Όταν χρειάζεται, δηλαδή, να υπάρχει συνέχεια στα λόγια σου, όταν πρέπει να μιλήσεις και για πράξεις σου ταυτόχρονα που θα υποστηρίζουν ότι είσαι κατά της βίας. Η Μαρία Σολωμού σχολίασε το περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, μιλώντας για το πόσο ως μέθοδος «το ξύλο» δεν λειτουργεί, χρησιμοποιώντας λόγια που ακούγονται ως δικαιολογίες της βίας.

Η ενδοοικογενειακή βία δεν δικαιολογείται, είτε ο θύτης είναι άντρας είτε γυναίκα. Θέλω να διαβάσεις τα παρακάτω λόγια χωρίς να σκέφτεσαι φύλα. Κάτι ακούγεται πολύ λάθος εδώ και δεν πιστεύω ότι είναι απλά ιδέα μου.

«Για να τον δείρεις, πάει να πει ότι έφτασες στο μη περαιτέρω», είπε αρχικά η Μαρία Σολωμού και χιλιάδες «κάτι θα του κάνες, κάπως θα τον προκάλεσες, τον έβγαλες από τα ρούχα του» ακούγονται στο κεφάλι μου ως άλλη όψη αυτού του νομίσματος που ονομάζεται «έφτασες στο μη περαιτέρω». Την άλλη όψη είναι αυτή που συχνά κοιτάζουν τα θύματα κι όχι οι θύτες ενδοοικογενειακής βίας. Η Μαρία Σολωμού είχε πει τα παραπάνω, αφού είχε σχολιάσει την εξομολόγηση του δαρσίματος ως κάτι «υπέροχο» που μόλις είχε ακούσει.

«Δεν μπορώ να σου πω ότι είναι κάτι που εγώ θα πρότεινα ποτέ, αλλά επειδή έχω σηκώσει χέρι, όχι ξύλο, αλλά έχω σηκώσει λίγο χέρι, φαντάσου κι εγώ πού έφτασα, που γενικά δεν τσακώνομαι, δεν θυμώνω. Εγώ είμαι πια η βασίλισσα του πάγου», είπε στη συνέχεια η Μαρία Σολωμού. Νιώθω κάπως απαραίτητο εδώ να διευκρινίσω ότι πολύ και λίγο χέρι που σηκώνεται δεν υπάρχει. Ή σηκώνεται ή μένει στη θέση του. Δεν ξέρω πώς να νιώσω με όλη αυτή τη δημόσια εξομολόγηση, το ομολογώ. Μου είναι άβολο. Κι ίσως ήταν άβολο και στη Μαρία Σολωμού να πρέπει να διαχειριστεί μία υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας με θύτη μία γυναίκα.

Το συναισθάνομαι, αλλά δεν το κατανοώ, γιατί όταν είσαι κατά της βίας δεν υπάρχουν ναι μεν αλλά σε αυτή την κουβέντα. Δεν κανονικοποιείς την ενδοοικογενειακή βία μιλώντας για το ξύλο ως «μέθοδο» (Μέθοδο διαπαιδαγώγησης; Μέθοδο διαχείρισης συγκρούσεων; Μέθοδο για την επίτευξη αλλαγών; Απλή μέθοδο των 3; Τι άραγε;), δεν τη δικαιολογείς ως κάτι που συμβαίνει όταν κάποι@ φτάνει στο μη περαιτέρω. Και σίγουρα, όσο άβολα κι αν νιώθεις, δεν παραδέχεσαι ότι «σήκωσες χέρι» χωρίς αυτή η παραδοχή να συνοδεύεται από ειλικρινή μεταμέλεια. Αν δεν το κάνεις, είναι σαν να αντιμετωπίζεις τη βία ως κάτι που αναπόφευκτα συμβαίνει και έλα μωρέ «λίγο χέρι» ήταν, «όχι ξύλο». Ε, η βία δεν έπρεπε να συμβαίνει όπως και να ‘χει χωρίς περιστροφές.

Η Μαρία Σολωμού τόνισε ότι «Το ξύλο δεν λειτουργεί ως μέθοδος για μένα. Δεν λειτουργεί όταν ο άλλος είναι μισοχαζός και νάρκισσος» και προέτρεψε την ακροάτρια που της εκμυστηρεύτηκε ότι «έδειρε» τον σύντροφό της να «μην νιώθει τύψεις». Παραδέχτηκε ότι υπάρχουν φάσεις «που κι εγώ δεν αναγνωρίζω τον εαυτό μου, ας πούμε αν κάνω κάτι που δεν είναι στο στιλ μου λέω αυτή την ατάκα την κακιά την “τι με έκανες να κάνω”». Μετράς λάθη; Εγώ μετράω και το κάνω νιώθωντας ότι θα προτιμούσα χίλιες φορές η Μαρία Σολωμού να μην έχει μιλήσει για την ενδοοικογενειακή βία δημόσια, γιατί αισθάνομαι ότι αναπαράγει λόγο που υποτιμά τη βία, υποτιμά το τραύμα, υποτιμά τον κίνδυνο που αυτή ενέχει, δικαιολογεί την κακοποίηση που στο κάτω κάτω δεν χρειάζεται να είναι καν σωματική για να αφήνει σημάδια. Όλες αυτές τις κακές ατάκες που επικαλείται, αυτές τις «τι με έκανες να κάνω;», κάποι@ τις έχουν ακούσει μετρώντας πληγές στην ψυχή ή το σώμα τους.

Η ειλικρίνεια πάντα εκτιμάται βέβαια κι αν μη τι άλλο την Μαρία Σολωμού πάντα την χαρακτήριζε ο αυθορμητισμός και η ανάγκη της να μιλά ευθέως για τις εμπειρίες, τα βιώματά της, τις σχέσεις της και τη φιλοσοφία ζωής της. Δεν είναι όμως δικαιολογία η ειλικρίνεια για να ξεχάσεις την ευθύνη που φέρεις στον δημόσιο λόγο σου, ειδικά όταν θεωρείσαι κάποιο πρότυπο για τις σχέσεις (η Μαρία Σολωμού έχει ένα πολύ δημοφιλές podcast όπου μοιράζεται την δική της οπτική για τη ζωή και τις συμβουλές της με το κοινό).

Η ειλικρίνεια προς τον εαυτό μας όμως είναι αυτή που μοιάζει πραγματικά ανεκτίμητη. Αυτή που όταν λες ότι είσαι κατά της βίας και ταυτόχρονα λες ότι πιστεύεις στη βίαιη προτροπή οφθαλμός αντί οφθαλμού, κάπου «χτυπάει» μέσα σου ως καμπανάκι να επισημάνει την αντίφαση.

«Από τη μία, καταλαβαίνω τη λογική του πράγματος, ότι σηκώνω και ρίχνω δύο χαστούκια στον άλλο, γιατί μου έχει ανεβάσει το αίμα στο κεφάλι ή μπορεί να μου έκανε κάτι, μπορεί να χειροδίκησε κι εκείνος, ή μπορεί πια να έφτασα σε άλλο σημείο που δεν έχω άλλα λόγια να πω. Και να μου πεις τι; Είναι σωστό να δίνεις φάπες; Δεν είναι. Δεν λειτουργεί. Έστω κι αν ζούσαμε στα ’80ς, κάντον μαύρο. Και; Δεν λειτουργεί

Καταλαβαίνω όμως αυτό που λες “δεν άντεξα, έφυγε το χέρι μου”. Το να νιώθεις τύψεις ή να ζητάς συγγνώμη. Ναι, ζητάς συγγνώμη, γιατί δεν είναι ωραίο. Δεν έχει σχέση με political correct. Άστο αυτό. Το πίστευα πάντα αυτό, ότι η βία είναι κακή. Εγώ πιστεύω πάρα πολύ στο “οφθαλμός αντί οφθαλμού”, συγγνώμη κιόλας. Το πιστεύω, τι να πω, δεν είναι ωραίο», είπε στη συνέχεια η Μαρία Σολωμού.

Αν πρέπει να συμφωνήσω κάπου μαζί της στο σημείο που ανέφερε ότι η προτροπή «Φύγε» που συχνά ακούν οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κακοποιητικές σχέσεις, δεν είναι πάντα εφικτή, αλλά και για το πώς μπορεί κανείς να αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει βία για λόγους επιβίωσης (πιστεύω ότι αναφερόταν σε συνθήκες αυτοάμυνας).

«Ωραίο είναι να λύνουμε τα πράγματα πολιτισμένα. Όταν ο άλλος είναι νάρκισσος, μισόχαζος και τρελός, είναι θέμα επιβίωσης προσωπικής. Θα μου πεις “σήκω φύγε”. Καλό κι αυτό. Για εμάς ή για εσάς που δεν μπορείτε να το κάνετε το σήκω φύγε, εκείνη τη στιγμή θες να επιβιώσεις και να ζήσεις, οπότε είναι “πάλεψε ή πέτα” η κατάσταση που σε βάζουν αυτοί οι άνθρωποι συνέχεια. Καμιά φορά λοιπόν, είναι η μάχη. Αλλά δεν είναι ωραίο. Αλλά να σου πω και κάτι; Μην το κάνεις, γιατί να σου πω και κάτι; Άλλαξε κάτι; Εσύ νιώθεις άσχημα», είπε κλείνοντας η Μαρία Σολωμού.

Η ενδοοικογενειακή βία, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία ασκείται τρομακτικά συχνότερα από τους άντρες προς τις γυναίκες παρά το αντίστροφο. Ενδεικτικά αναφέρω ότι έρευνα του NIH των ΗΠΑ είχε βρει ότι 1 στις 3 γυναίκες πέφτει θύμα ενδοοικογενειακής βίας με θύτη έναν άντρα του περιβάλλοντός της, ενώ για τους άντρες η αναλογία αυτή είναι σχεδόν 1 στους 10. Τα ίδια στατιστικά ισχύουν και στην Ευρώπη σύμφωνα με παλιότερο Ευρωβαρόμετρο για την έμφυλη βία.

Δεν μπορείς να πεις με τίποτα, λοιπόν, ότι η βία δεν έχει φύλο. Έχει, αφού εκδηλώνεται τόσο συχνότερα προς τις γυναίκες και έχει έμφυλα χαρακτηριστικά. Τις γυναίκες τις χτυπούν συχνότερα ακριβώς επειδή είναι γυναίκας που οφείλουν να κάνουν στην άκρη τις επιθυμίες και την αυτοδιάθεσή τους και να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του άντρα στον οποίο «ανήκουν» (ξέρεις τι σημαίνει πατριαρχία, δεν νομίζω να σοκάρεσαι).

Μπορεί η βία να έχει συχνά φύλο, αλλά η απερίφραστη καταδίκη της δεν θα έπρεπε να εξαρτάται από το φύλο του θύτη. Και δεν γίνεται στον βωμό της ειλικρίνειας και του αυθορμητισμού τα δημόσια πρόσωπα να θυσιάζουν την ευθύνη που φέρουν όταν απευθύνονται σε ένα κοινό, που τους απευθύνεται για συμβουλές.

Η ανάγκη να «δικαιολογηθεί» η βία, μαζί με τη παραδοχή της Μαρίας Σολωμού ότι «έχει σηκώσει χέρι» σε σχέση της, κανονικοποιεί την ενδοοικογενειακή βία, τη νομιμοποιεί. Το άκουσα, ξανά και ξανά, το διάβασα πάλι και πάλι. Δεν έπαψα στιγμή να αισθάνομαι άβολα.

Δεν σταμάτησα να νιώθω ότι κάτι πάει πολύ λάθος με όλα τα παραπάνω. Δεν σταμάτησα να νιώθω ότι αν ο Γιώργος Λιάγκας έλεγε όσα έλεγε η Μαρία Σολωμού, τότε τα λάθη αυτά ίσως γίνονταν ακόμα πιο προφανή.

Οι ιστορίες με «ξύλο» δεν είναι «υπέροχες», μπροστά στο «μη περαιτέρω» καλύτερα να απομακρύνεσαι από το σημείο της διένεξης αν μπορείς κι αν το παθαίνεις συχνά καλύτερα να αναζητήσεις βοήθεια από ειδικό, το «σηκώνω και ρίχνω 2 χαστούκια» δεν έχει καμία λογική και καλύτερα να μην μπλέκουμε την ειλικρίνεια με την αποποίηση οποιασδήποτε ευθύνης.