Jacinda Ardern – Sanna Marin – Nicola Sturgeon: H γυναικεία εκπροσώπηση στην πολιτική χάνει έδαφος;

Διαρκές ελληνικό, ευρωπαϊκό, παγκόσμιο αίτημα. Περισσότερες γυναίκες σε θέσεις (πολιτικής) ευθύνης και αποφάσεων.

«Πρέπει να συνεχίσουμε να προσπαθούμε για να έχουμε περισσότερες γυναίκες στην πολιτική, αλλά και στις επιχειρήσεις. Αυτή είναι μια μάχη για την αξιοπρέπεια και τον σεβασμό που πρέπει να δώσουμε όλοι μας», έχει δηλώσει ο πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Antonio Tajani. Για την ιστορία, αυτή τη στιγμή Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι η Roberta Metsola.

Η (πρώτη γυναίκα) πρόεδρος της Κροατίας, Kolinda Grabar-Kitarović, κατά τη διάρκεια ομιλίας της σημείωσε: «Το σημείο έναρξης είναι η αλλαγή νοοτροπίας: πρέπει να χτίσουμε μια πολιτική κουλτούρα που θα οδηγήσει στην ίση συμμετοχή των γυναικών.

Έχετε πίστη και εμπιστοσύνη στον εαυτό σας, στις αξίες σας, στη δύναμή σας και στις δυνατότητές σας. Η αποφασιστικότητά σας θα κάνει όλα τα εμπόδια που απομένουν να καταρρεύσουν».

Περί παραιτήσεων η συζήτηση. Jacinda Ardern, Sanna Marin και Nicola Sturgeon

Έλα όμως που ακόμα τα εμπόδια δεν καταρρέουν. Περί παραιτήσεων η συζήτηση. Jacinda Ardern, Sanna Marin και Nicola Sturgeon παραιτήθηκαν των αξιωμάτων τους, αφού πρώτα είχαν δεχθεί αμφισβήτηση και πληθώρα σεξιστικών υποθέσεων.

Να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή, όμως πρώτα δεν πρέπει να σπάσουμε τον φαύλο, σεξιστικό κύκλο που θέλει τις γυναίκες που ασχολούνται με την πολιτική, είτε πολύ «ευαίσθητες» για την αγριότητα, είτε «καλλωπιστικά φυτά» στον βωμό της ποσόστωσης.

Όσο κι αν θέλουμε να πάμε στο παρακάτω, κάτι «ποινικοποιημένα» κοντά σορτσάκια και χοροί σε πάρτι φίλων, θα μας τραβούν τα γκέμια.

Δεν αναρωτήθηκε ποτέ κανείς για μια γραβάτα σε χρώμα ανοιχτό μπλε, μα έκανε κουβεντολόι για ένα τιραντάκι ή ένα ντεκολτέ πιο βαθύ από όσο θα μπορούσε να αντέξει το ηθικόμετρο.

Jacinda Ardern: «Δεν άλλαξα. Φεύγω από την πολιτική πιο ευαίσθητη από ποτέ»

Η Jacinda Ardern εμφανίστηκε στη διεθνή σκηνή το 2017 όταν έγινε η νεότερη γυναίκα αρχηγός κυβέρνησης στον κόσμο, σε ηλικία μόλις 37 ετών. Προσέλκυσε ακόμα μεγαλύτερη προσοχή όταν πήρε μαζί το μωρό της σε συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.

Η Jacinda Ardern, πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, αποχαιρέτησε την πολιτική με μια συγκινητική ομιλία. Για την ξεχωριστή αυτή στιγμή, η ίδια επέλεξε να φορέσει στους ώμους της ένα korowai, τον παραδοσιακό μανδύα των Μαορί που θεωρείται σύμβολο τιμής και κύρους και που της έχει δοθεί ως δώρο.

«’Όλοι οι Νεοζηλανδοί θα πρέπει να νιώθουν ότι η πολιτική μπορεί να τους προσφέρει ένα σπίτι. Μπορείς να είσαι ανήσυχος, ευαίσθητος, ευγενικός άνθρωπος και να έχεις καρδιά, μπορείς να είσαι μητέρα ή όχι, μπορείς να είσαι σπασίκλας, να κλαις, να σου αρέσουν οι αγκαλιές και μπορείς να είσαι όλα αυτά τα πράγματα, και να είσαι εδώ, και να είσαι και ηγέτιδα. Όπως έκανα και εγώ».

Η Jacinda Ardern μοιράστηκε τις αγωνίες του ρόλου της, και εκμυστηρεύτηκε ότι ένιωθε αρχικά πως όφειλε να «σκληρύνει» και να «αλλάξει δραματικά» για να επιβιώσει στην πολιτική.

«Δεν άλλαξα. Φεύγω από την πολιτική πιο ευαίσθητη από ποτέ. (…) Φεύγω γνωρίζοντας ότι ήμουν και η καλύτερη μητέρα που μπορούσα να είμαι. Μπορείς να είσαι μητέρα και μπορείς να είσαι και εδώ.

Οι λόγοι που ήρθα εδώ, δεν με άφησαν ποτέ. Πάντα πίστευα ότι αυτό είναι ένα μέρος όπου μπορείς να κάνεις τη διαφορά. Φεύγω γνωρίζοντας ότι αυτό είναι αλήθεια.

Μια από τις επικρίσεις που έχω αντιμετωπίσει όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι δεν είμαι αρκετά επιθετική ή αρκετά διεκδικητική ή ίσως με κάποιο τρόπο, επειδή έχω ενσυναίσθηση, σημαίνει ότι είμαι αδύναμη. Επαναστατώ εντελώς εναντίον αυτού. Αρνούμαι να πιστέψω ότι δεν μπορείς να είσαι συμπονετική και δυνατή», είπε η Jacinda Ardern κλείνοντας της ομιλία της.

Μετά από πέντε χρόνια στο τιμόνι της πολιτικής εξουσίας, η Ardern δήλωσε την παραίτησή της τον Ιανουάριο του 2023, τονίζοντας ότι δεν θα διεκδικούσε επανεκλογή στις κάλπες του Οκτωβρίου. Στη συγκεκριμένη συνέντευξη Τύπου, εξήγησε, χαρακτηριστικά:

«Αυτό το καλοκαίρι, ήλπιζα να βρω έναν τρόπο να προετοιμαστώ όχι απλώς για έναν ακόμη χρόνο, αλλά για μια ακόμη θητεία – γιατί αυτό απαιτεί αυτή η χρονιά. Δεν μπόρεσα να το κάνω αυτό. Οι πολιτικοί είμαστε άνθρωποι. Δίνουμε ό,τι μπορούμε, για όσο έχουμε δυνάμεις. Και για μένα, ήρθε η ώρα».

Sanna Marin: «Έχουμε κι εμείς οι πολιτικοί ελεύθερο χρόνο, να τον περνάμε με τους φίλους μας»

Η Sanna Marin σε ηλικία 34 ετών, έγινε η νεότερη πρωθυπουργός στον κόσμο όταν ανέλαβε την ηγεσία του κόμματός της (SDP) το 2019. Η Sanna Marin αποτελεί μία από τις λίγες Φινλανδούς πρωθυπουργούς που το όνομά τους έγινε γνωστό πέρα από τα σύνορα της Φινλανδίας. «Παγκόσμιο σύμβολο προοδευτισμού» όπως την αποκαλεί το αμερικανικό CNBC.

Δεν κατάφερε να πείσει τους Φινλανδούς και το κόμμα της ηττήθηκε κατά κράτος στις πρόσφατες εκλογές. Κύριο θέμα της εκστρατείας της, η οικονομία. Οι απόψεις τόσο της ίδιας, όσο και του κόμματός της είχαν ουκ ολίγες φορές αμφισβητηθεί από τους συντηρητικούς και ήταν αυτό, μάλλον, το σημείο κλειδί της ήττας της.

Ερωτηθείσα αν θα άλλαζε κάτι στη συμπεριφορά της, μετά τη διαρροή των βίντεο διασκέδασης και χορού (κατηγορήθηκε επίσης για χρήση ουσιών), η Sanna Marin είχε απαντήσει ότι προσωπικά δεν βλέπει τίποτα κακό στο να «έχουμε κι εμείς οι πολιτικοί ελεύθερο χρόνο, να τον περνάμε με τους φίλους μας».

Η απερχόμενη πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Sanna Marin, θα παραιτηθεί από την ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος τον Σεπτέμβριο, όπως ανακοίνωσε η ίδια σε συνέντευξη Τύπου προσθέτοντας ότι θα διατηρήσει τη βουλευτική της ιδιότητα στη νέα βουλή που θα σχηματιστεί.

«Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν θα επιδιώξω νέα εντολή ως επικεφαλής του SDP στο επόμενο συνέδριο του Σεπτεμβρίου. Θα ξεκινήσω τη δουλειά μου ως βουλευτής την ερχόμενη εβδομάδα και ευελπιστώ να μπορέσω να έχω και πιο ήρεμη ζωή», σχολίασε η Sanna Marin.

Nicola Sturgeon: «Κατανοούμε σχεδόν ενστικτωδώς πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνουμε χώρο για κάποιον άλλο»

Τον Φεβρουάριο του 2023, η Nicola Sturgeon πρωθυπουργός της Σκωτίας, ανακοίνωσε την παραίτηση της. Κοινά σημεία; «Λόγω της φύσης και της μορφής της σύγχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης, υπάρχει πια πολύ μεγαλύτερη ένταση – τολμώ να το πω βαναυσότητα – στη ζωή ενός πολιτικού σε σχέση με τα περασμένα χρόνια», δήλωσε η Nicola Sturgeon, ανακοινώνοντας την παραίτησή της.

Ξεκαθάρισε ότι θα παραμείνει στο αξίωμα μέχρι να εκλεγεί ο διάδοχος της. Στην ομιλία των 40 λεπτών είπε στους δημοσιογράφους: «Αν το ερώτημα είναι: μπορώ να παλέψω για άλλους μερικούς μήνες;

Τότε η απάντηση είναι: “ναι, φυσικά και μπορώ”. Αν και χαρακτήρισε το αξίωμα της την «καλύτερη δουλειά στον κόσμο», πρόσθεσε ότι «κατανοούμε σχεδόν ενστικτωδώς πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνουμε χώρο για κάποιον άλλο».

Στα 52 της χρόνια είναι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας, αλλά και η μακροβιότερη, έχοντας παραμείνει στο τιμόνι της χώρας για περισσότερα από οκτώ χρόνια. Θα μείνει, όμως, στη συνείδηση της διεθνούς κοινότητας ως μία από τις πιο παθιασμένες οπαδούς της ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι λόγοι της απόφασης της πολλοί, με το νομοσχέδιο για τη «Μεταρρύθμιση Αναγνώρισης Γένους» να της αφήνει την πιο πικρή γεύση.

Το νομοσχέδιο για τη φυλομετάβαση θα επέτρεπε σε οποιονδήποτε επιθυμεί να αλλάξει φύλο, να το δηλώσει και αφού δοκιμάσει τη νέα επιλογή ταυτότητας για τρεις μήνες (αντί για δύο έτη) να αναγνωριστεί ως ό,τι επιθυμεί. «Γιατί ξεκίνησε αυτή η μάχη;» αναρωτιούνται οι πολίτες, καθώς τα δύο τρίτα αυτών τάχθηκαν εναντίον του νομοσχεδίου. Η Nicola Sturgeon εξαντλήθηκε. Δεν έχει το δικαίωμα;

Έρευνα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας: Ναι στις γυναίκες αλλά πού είναι;

Και πάμε στα δικά μας. Έχει ιδιαίτερη αξία να επικεντρωθούμε σε κάποια από τα συμπεράσματα της έρευνας του 2019 «Εκλέγειν και Εκλέγεσθαι»: Διερεύνηση και καταγραφή αντιλήψεων και πεποιθήσεων για θέματα συμμετοχής και εκπροσώπησης γυναικών σε δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων, που πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.

Η πλειοψηφία του δείγματος υποστηρίζει ότι οι γυναίκες μπορούν να καταξιωθούν στις δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων (άνδρες: 86,8% και γυναίκες: 94,8%), ότι χρειάζεται συνεχής αγώνας από όλους και όλες μας για τη διασφάλιση της ισότητας των φύλων (άνδρες: 89,5% και γυναίκες: 93,4%), όπως επίσης ότι οι γυναίκες έχουν όλες τις δεξιότητες να αναλάβουν υψηλές θέσεις πολιτικής ευθύνης (άνδρες: 86% και γυναίκες: 93,1%).

Όμως, οι ερωτώμενες πιστεύουν σε μεγαλύτερο βαθμό ότι χρειάζεται οι γυναίκες να εκπροσωπούνται περισσότερο στην πολιτική και ότι στους άνδρες δίνονται περισσότερα κίνητρα για συμμετοχή στην πολιτική από ό,τι στις γυναίκες. Επιπρόσθετα, οι ερωτώμενοι/-ες πιστεύουν ότι ο προεκλογικός αγώνας είναι δυσκολότερος για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες.

Με ισχυρά πλειοψηφικά ποσοστά, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες, συμφωνούν ότι θα ήθελαν να δουν στην περιοχή τους να εκλεγεί μια γυναίκα σε θέση πολιτικής ευθύνης, ιδίως για τη θέση της Βουλεύτριας (άνδρες: 84,2% και γυναίκες: 90,8%) και της Ευρωβουλεύτριας (άνδρες: 80,7% και γυναίκες: 90,3%).

Το 85,6% των γυναικών και το 73,1% των ανδρών υποστηρίζει ότι μια γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει τη θέση Πρωθυπουργού και αντίστοιχα, το 80,7% των γυναικών και το 71,3% των ανδρών δηλώνει ότι μπορεί να καταλάβει τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος (72%) θεωρεί ότι υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας, εάν δεν συμμετέχουν οι γυναίκες στην πολιτική.

Παρατηρείται ότι οι γυναίκες από 35 έως 54 ετών συμφωνούν με την άποψη ότι έχουμε έλλειμμα δημοκρατίας στις μέρες μας, σε ποσοστό 83,4% – 83,5%, όπως επίσης και το 85,1% των γυναικών που έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση.

Αντίθετη άποψη δηλώνουν οι γυναίκες στις μεγαλύτερες ηλικίες, 55-65+ ετών, με ποσοστά 20,2% και 39,4% αντίστοιχα και απόφοιτες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (29,4%).

Το 83,8% των ερωτώμενων θεωρεί ότι χρειαζόμαστε γυναίκες στην πολιτική που να προωθούν τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων, ώστε να προωθηθούν αποτελεσματικότερα τα θέματα αυτά. Οι ηλικίες 45-54 ετών δείχνουν να συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό με την άποψη αυτή, στο πολύ υψηλό ποσοστό του 90%.

Το μεγαλύτερο ποσοστό διαφωνίας με την παραπάνω άποψη παρατηρείται στις ηλικίες 65+ με ποσοστό 15,1%. Μεταξύ των γυναικών, με την άποψη αυτή συμφωνούν 9 στις 10 γυναίκες.

H συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών υποστηρίζει ότι δεν έχει σκεφτεί την ενασχόληση με την πολιτική (89,1%).

Mόνο το 8,4% των γυναικών έχει σκεφτεί να συμμετάσχει σε δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων.

Είναι η Ελλάδα έτοιμη για την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό;

Έλλειψη κινήτρων, κακοτράχαλοι δρόμοι και γυναίκες επιφορτισμένες με πολλαπλούς και συχνά ετερόκλητους ρόλους και υποχρεώσεις.

Είναι η Ελλάδα έτοιμη για την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό; Ακόμα κι αν η κοινωνία είναι έτοιμη, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία γυναίκα αρχηγός πολιτικού κόμματος.

Παραμένουμε σημαντικά υποεκπροσωπούμενες παρά του ότι κάτι φαίνεται στο (πολύ) βάθος να αλλάζει. Αναδίπλωση εις βάρος των γυναικείων δικαιωμάτων ή δικαιοσύνη, ενδυνάμωση, ορατότητα και ίσες ευκαιρίες;

Η Eleanor Roosevelt, πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ και πρόεδρος της Επιτροπής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, είχε πει ότι «μια γυναίκα είναι σαν το τσάι. Δεν ξέρεις ποτέ πόσο ισχυρή είναι μέχρι να μπει στο ζεστό νερό». Φαντάζομαι, πήρατε την απάντησή σας.