Λίνα Μενδώνη: «Ο Λιγνάδης είναι επικίνδυνος άνθρωπος». Έλα, δεν το πιστεύω
- 19 ΦΕΒ 2021
Τις τελευταίες ημέρες κάνει τον γύρο του διαδικτύου ένα απόσπασμα κατά το οποίο η Λίνα Μενδώνη εγκαλεί την αντιπολίτευση και υπερασπίζεται το ήθος του Δημήτρη Λιγνάδη. Σήμερα, την Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου, η υπουργός Πολιτισμού αποποιείται κάθε ευθύνη για το ήθος του ίδιου ανθρώπου. Το ελληνικό #MeToo έγινε κύμα που έσπασε τα βράχια με πάταγο. Το υπουργείο Πολιτισμού εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το θέμα λες και πρόκειται για μία απλή ανατάραξη των υδάτων.
Το νήμα είναι μπερδεμένο, αν περιμένεις απλά να ξεκαθαρίσει το τοπίο μαγικά. Ο Δημήτρης Λιγνάδης ήταν μέχρι πρότινος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, θέση την οποία είχε λάβει με απευθείας ανάθεση από το Υπουργείο Πολιτισμού με επικεφαλής τη Λίνα Μενδώνη. Το #MeToo έκανε την εμφάνισή του στον χώρο του θεάτρου στη χώρα μας, μέσα από τη γενναιότητα γυναικών ηθοποιών όπως η Ζέτα Δούκα, η Τζένη Μπότση, η Αγγελική Λάμπρη, η Λουκία Μιχαλά, η Πηνελόπη Αναστασοπούλου, η Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους, η Λένα Δροσάκη κ.ά. Σύντομα ξεκίνησαν και οι πρώτες καταγγελίες από άνδρες που αφορούσαν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Έπειτα άρχισαν και οι καταγγελίες για περιστατικά που αναφέρονταν σε χρόνο κατά τον οποίο τα θύματα ήταν ανήλικα.
Η Λίνα Μενδώνη σπάει τη σιωπή της και δηλώνει: «Ο Δημήτρης Λιγνάδης με εξαπάτησε»
Οι γνωστοί ηθοποιοί και σκηνοθέτες που αφορούσαν όλες οι καταγγελίες έρχονταν αντιμέτωποι με το τίμημα των πράξεών τους κυρίως στα social media, καθώς η απουσία κάποιας τοποθέτησης από το Υπουργείο Πολιτισμού δημιουργούσε σιωπή που την αισθανόσουν εκκωφαντική.
Στα social media κυκλοφόρησε και η είδηση για την επικείμενη παραίτηση του Δημήτρη Λιγνάδη, μέσω μιας ανάρτησης της Έλενας Ακρίτα στο Facebook. H υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη βγήκε τότε άμεσα να τη διαψεύσει. «Οι αποφάσεις της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακοινώνονται αποκλειστικά μέσω των δελτίων Τύπου του ΥΠΠΟΑ και όχι από ιδιωτικά προφίλ στα social media. Κάθε άλλη “αξιόπιστη πληροφορία” είναι παραπλανητική και εξυπηρετεί ασαφείς σκοπιμότητες», ανέφερε η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου πολιτισμού. Στις 6 Φεβρουαρίου ο Δημήτρης Λιγνάδης παραιτήθηκε από τη θέση του, σημειώνοντας ότι βρίσκεται εν μέσω «τοξικού κλίματος και οργίου φημών». Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι η παραίτηση έγινε για προσωπικούς λόγους.
Κι ερχόμαστε με ένα fast forward στο σήμερα, μετά από μέρες και μέρες κατά τις οποίες σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος ζητούσε απο την υπουργό Πολιτισμού να παραιτηθεί, ή έστω να μιλήσει, να εξηγήσει σαφώς τους λόγους της παραίτησης του Δημήτρη Λιγνάδη, το όνομα του οποίου χωρίς ποτέ να γράφεται, εμπλεκόταν με τέτοιες υποθέσεις, να πάρει θέση για το γεγονός ότι η θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου παραχωρήθηκε σε εκείνον με απευθείας ανάθεση, μετά από σχετική αλλαγή των νόμων.
Τι περίμενε ο καλλιτεχνικός κόσμος; Το λιγότερο ένα mea culpa. Το πήρε; Φυσικά και όχι.
Μετά απ’ όλα αυτά, η Λίνα Μενδώνη μπορεί να είπε δημόσια ότι ο Δημήτρης Λιγνάδης αποδείχθηκε ένας επικίνδυνος άνθρωπος αλλά φρόντισε να προσθέσει ότι «αυτό προέκυψε τώρα». Η κα Μενδώνη δεν ήξερε προσωπικά τον κο Λιγνάδη. Τόνισε ότι δεν είναι προσωπικός της φίλος, ούτε της ίδιας ούτε του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κι ότι δεν ήξερε τις φήμες που υπήρχαν σχετικά με την προσωπική του ζωή.
«Ήρθε η ώρα να σπάσει η σιωπή. Να κόψουμε τον γόρδιο δεσμό. Να μην ανεχτούμε να υπάρξουν άλλα θύματα. Στο υπουργείο Πολιτισμού είναι δεδομένο ότι όπου χρειαστεί θα ανανεωθεί το θεσμικό πλαίσιο και θα μπουν κανόνες που θα καθορίζουν με ακρίβεια τις διευθυντικές θέσεις. Δεν έχει κανείς το ελευθέρας να κατακεραυνώνει κανενός την προσωπικότητα. Έχω προτείνει να υπάρξει αναγνώριση των καλλιτεχνικών σχολών. Πρέπει να δούμε με έναν διαφορετικό τρόπο τις εργασιακές σχέσεις» ανέφερε η υπουργός σε σχέση με τις καταγγελίες κάθε είδους βίας που έρχονται στην επιφάνεια τις τελευταίες εβδομάδες.
Η Λίνα Μενδώνη τόνισε ότι ο Δημήτρης Λιγνάδης έχει σχέση αδιάλειπτη με το Εθνικό Θέατρο και δεν προέκυψε ξαφνικά στον οργανισμό το 2019. «Η πρωταγωνίστριά του στους «Πέρσες» ήταν η πρώην υπουργός Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, Λυδία Κονιόρδου. Τότε δεν είδα ο ΣΥΡΙΖΑ να λέει ότι ο Δημήτρης Λιγνάδης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος. Ο Δημήτρης Λιγνάδης είναι ένας επικίνδυνος άνθρωπος, αλλά αυτό προέκυψε τώρα», σημείωσε η Λίνα Μενδώνη δίνοντας τον τόνο στην προσπάθεια της πλήρους αποποίησης ευθυνών και της μετακύλησης της ευθύνης και σε προκάτοχους της θέσης της.
«Ακούω ότι η βασική κατηγορία είναι ότι συγκαλύψαμε. Τι να συγκαλύψουμε; Γιατί εμείς δεν ξέραμε. Αν αυτοί ήξεραν, αυτοί συγκάλυψαν. Το υπουργείο Πολιτισμού δεν διαθέτει τμήμα σεξουαλικού εγκλήματος. Εμείς γνωρίζουμε τον καλλιτέχνη και όχι την προσωπική του ζωή» τόνισε η ίδια. «Από τη στιγμή που ξεκίνησαν οι φήμες τον πιέσαμε πολύ να μας πει την αλήθεια. Μας εξαπάτησε, με εξαπάτησε. Με υποκριτική τέχνη προσπάθησε να μας πείσει ότι δεν έχει σχέση με αυτά. Ότι οι φήμες δεν αφορούν αυτόν. Και ενώ οι φήμες πολλαπλασιάζονταν για την ανάρμοστη δράση του αυτός εξακολουθούσε να επιμένει», συμπλήρωσε η Λίνα Μενδώνη.
«Δεν συγκαλύψαμε τίποτα, δεν πέρασε χρόνος γιατί η καταγγελία με όνομα κι επώνυμο προέκυψε χθες τα ξημερώματα», ανέφερε στη συνέντευξη Τύπου της Παρασκευής η Λίνα Μενδώνη. «Αρα, τα αντανακλαστικά του υπουργείου ήταν σωστά από τότε που υπήρξε καταγγελία. Σήμερα το πρωί πήγα εγώ στον εισαγγελέα. Οσο ήταν τα πράγματα σε επίπεδο φημών δεν θα μπορούσα», πρόσθεσε. Η Λίνα Μενδώνη κατάθεσε σήμερα το πρωί μηνυτήρια αναφορά – υπόμνημα στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου ζητώντας να διερευνηθεί η υπόθεση σε βάθος από τη δικαιοσύνη. Η μηνυτήρια αναφορά της κατατέθηκε μετά από νέα μήνυση σε βάρος ηθοποιου – σκηνοθέτη για την κατηγορία του βιασμού που φέρεται να τελέστηκε το 2010. Η μήνυση κατατέθηκε από πρόσωπο που δεν ανήκει στον καλλιτεχνικό χώρο και κατά τον χρόνο της καταγγελλόμενης πράξης σε βάρος του, ήταν 14 ετών.
Είχε βεβαίως προηγηθεί η μηνυτήρια αναφορά του Βασίλη, ο οποίος μίλησε για την υπόθεσή του στην εκπομπή της Ελεονώρας Μελέτη. Σύμφωνα με τη δικηγόρο του, εκείνη η μήνυση είχε κατατεθεί στις 5 Φεβρουαρίου. Δεν ξέρω αν αυτό που εμπόδιζε τότε το υπουργείο Πολιτισμού να δράσει ήταν το γεγονός ότι η πράξη έχει παραγραφεί, ωστόσο η δικηγόρος του Βασίλη τόνισε ότι σε αυτήν περιλαμβάνονται και αναφορές σε μη παραγεγραμμένες πράξεις με πρωταγωνιστή το ίδιο πρόσωπο.
Δεν ήξερε, δεν ήξεραν, εξαπατήθηκαν. Αυτό ήταν το βασικό θέμα της σημερινής συνέντευξης Τύπου του ΥΠΠΟΑ. Κι αν νιώθεις κι εσύ εξαπατημένη/ος δεν θα σε αδικήσω.
Αυτό το «δεν τον ξέραμε, πέσαμε από τα σύννεφα» δεν είναι αποδεκτό, ούτε όταν παρακολουθείς ένα έγκλημα στις ειδήσεις και βγαίνει η γειτονιά να μιλήσει για τον δράστη. Σίγουρα πάντως δεν θα έπρεπε να είναι αποδεκτό για τα πρόσωπα που κρατούν θέσεις ευθύνης σε αυτόν τον τόπο. Η μόνη απάντηση στο «Δεν ήξερα, εξαπατήθηκα» της Λίνας Μενδώνη είναι «Πολύ κακώς».
Αν μη τι άλλο η σημερινή συνέντευξη Τύπου της υπουργού Πολιτισμού που δεν περιείχε μία συγγνώμη προς τους πολίτες, οι οποίοι πραγματικά δεν θα μπορούσαν να ξέρουν το ποιόν του ανθρώπου που είχε διοριστεί σε μία θεσμική θέση, φανερώνει μια κάποια ανικανότητα ελέγχου. Όφειλαν να γνωρίζουν. Όφειλαν να κάνουν έναν έλεγχο, να ρωτήσουν, να ερευνήσουν. Και περισσότερο απ’ όλα όφειλαν να έχουν πιο γρήγορες αντιδράσεις. Όχι να μιλούν για «προσωπικούς λόγους» την ίδια στιγμή που σύμφωνα με την υπουργό Πολιτισμού «πίεζαν» για την αλήθεια και «εξαπατούνταν».
«Ποιος θα ήταν τόσο αφελής ώστε να τον τοποθετήσει σε δημόσια θέση (αν γνώριζε);», αναρωτήθηκε η Λίνα Μενδώνη. Το ίδιο αναρωτιόμαστε κι εμείς. Ωστόσο, έχοντας περάσει από την αγορά εργασίας όλοι μας, ξέρουμε ότι όταν διεκδικούμε μία θέση, οι προηγούμενοι εργοδότες μας συχνά καλούνται από τους υποψήφιους επόμενους για να ερωτηθούν για τις ικανότητές μας αλλά και για το εργασιακό μας ήθος. Σε αυτή την περίπτωση ως φαίνεται κανείς δεν μπήκε στον κόπο να ρωτήσει για τον Δημήτρη Λιγνάδη, φήμες για τον οποίο είχαν φτάσει στα αυτιά του μέσου Έλληνα χρήστη του Twitter εδώ και χρόνια όπως φάνηκε από την πρώτη ημέρα που ξέσπασε το ελληνικό #MeToo.
Άλλωστε αυτό το διάστημα έχει γίνει επίσης γνωστό ότι ο Δημήτρης Λιγνάδης είχε εκδιωχθεί την περίοδο 2015 – 2016 από δραματική σχολή καθώς έκανε τους σπουδαστές να αισθάνονται άβολα με συζητήσεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος για σεξουαλικές αναζητήσεις και εμπειρίες τους, όπως αποκάλυψε ο γιος του ιδιοκτήτη της εν λόγω δραματικής σχολής, Γιώργος Αμούτζας. Επιπλέον, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος είχε επισημάνει ότι δεν είχε ανανεώσει τη σύμβασή του με το Εθνικό Θέατρο όταν ήταν πρόεδρος του Δ.Σ. του θεάτρου, «γιατί από τότε ακούγονταν διάφορα για την συμπεριφορά του. Δεν ήταν η αρμόζουσα απέναντι στους σπουδαστές». Ένα απλό backround check, λοιπόν, θα μπορούσε να είχε φέρει αυτές τις φήμες στα αυτιά της υπουργού.
Η σημερινή συνέντευξη Τύπου φανερώνει επιπλέον ανικανότητα κρίσης, εφόσον όπως αναφέρει η Λίνα Μενδώνη, «δεν ήξερε» τον Δημήτρη Λιγνάδη και παρόλα αυτά υπερασπιζόταν το ήθος του απέναντι Πάνο Σκουρολιάκο και τον ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή. «Εκτός αν εσείς και ο ΣΥΡΙΖΑ αμφισβητείτε όχι μόνο τις ικανότητες, αλλά και το ήθος του Λιγνάδη;», ακουγόταν να λέει σε ένα video στο πλαίσιο απάντησής της, το καλοκαίρι του 2020, για περιστατικά αδιαφάνειας στο πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός». Πώς υπερασπίζεσαι, λοιπόν, το ήθος κάποιου αν δεν το ξέρεις;
Δεν είναι κακό να μην ξέρεις, κακό είναι να μην ρωτάς, κακό είναι να μην μπορείς να καταλάβεις ότι καμιά φορά χρειάζεται να πεις μία συγγνώμη που δεν ήξερες, που δεν ρώτησες.
Μία συγγνώμη αν άργησες, όπως την λες όταν αργείς στα ραντεβού σου. Μιλάμε τόσο καιρό για την ευθύνη των θυτών, για την αλαζονεία τους, για το γεγονός ότι νιώθουν πώς πάντα θα βρίσκονται στο απυρόβλητο. Μιλάμε για την ανάγκη να βγουν οι ναρκισισστικές προσωπικότητες από τον χώρο του θεάτρου.
Προσωπικότητες που αισθάνονται ότι τίποτα δεν χρωστάνε, ότι όλα τους τα χρωστούν οι υπόλοιποι. Και χρειάζεται να το κάνουμε, με υπομονή, με σύνεση αλλά και με διάθεση αυτοκριτικής, παραδοχής των δικών μας ελλείψεων να δράσουμε νωρίτερα, παίρνοντας θέση ξεκάθαρη και αναλογιζόμενοι και τις δικές μας ευθύνες. Αλλιώς τίποτα δεν θα αλλάξει παρά τα πρόσωπα τα οποία βρίσκονται στο επίκεντρο. Τα «εγώ» θα φουσκώνουν όσο τα καλλιτεχνικά κριτήρια παραμένουν ο μόνος τρόπος με τον οποίο κρίνονται οι άνθρωποι. Κι όλα τα άλλα θα παραμένουν φήμες που κάποιοι επιμένουν να μην ξέρουν.
Κι αν ψάχνεις να βρεις ένα μικρό κέρδος σε σχέση με τα σημερινά, αυτό είναι ότι από τα πλέον επίσημα χείλη, από την ίδια τη Λίνα Μενδώνη συνδέθηκε το όνομα «Δημήτρης Λιγνάδης» με τις μηνύσεις που τον αφορούν. Αυτό είναι το μόνο, για μένα τουλάχιστον, θετικό συμπέρασμα.