Το lockdown είναι η «λέξη της χρονιάς» για το λεξικό Collins. Η ζωή μας άλλαξε μαζί με τις λέξεις μας
- 10 ΝΟΕ 2020
Lockdown. Μία λέξη, που σηματοδοτεί την αλλαγή σε κάθε τι που παίρναμε ως δεδομένο ως τώρα. Στην επαφή μας, στη διασκέδασή μας, στις καθημερινές μας συνήθειες, στη δουλειά μας. Μία λέξη με τεράστια δύναμη. Από αυτές που αλλάζουν τη ζωή σου ριζικά. Στην προκειμένη, αλλάξε τη ζωή μας τόσο που έγινε η λέξη της χρονιάς για το αγγλικό λεξικό Collins. Και δεν είναι μόνο του στη λίστα των 10 λέξεων του 2020.
Η πρώτη μας επαφή με τη λέξη lockdown ήταν ελαφριά. Είδαμε την πόλη Wuhan της Κίνας να κλείνει και να ερημώνει ο τόπος αλλά όλο αυτό συνέβαινε κάπου πολύ μακριά μας. Δεν πήγε το μυαλό μας με την πρώτη στο πώς η ζωή μας ευνοεί την εξάπλωση ενός ιού. Δεν πήγε ο νους μας στα ταξίδια που γίνονταν σε όλο τον κόσμο, στο διεθνές εμπόριο, στον τουρισμό. Κι έπειτα μάθαμε ότι εκείνη η πραγματικότητα που συνέβαινε στην άλλη άκρη του κόσμου θα ήταν σύντομα και δική μας.
Το lockdown ήρθε και στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ. Εγινε μια λέξη διεθνής, κι όσο κι αν επιμένει ο κος Μπαμπινιώτης, δεν είναι το πώς λέγεται στα ελληνικά αυτό που μας αφορά. Είναι όλα όσα επιφέρει στη ζωή μας. Όχι μόνο το lockdown δηλαδή, που κέρδισε την πρώτη θέση στη λίστα λόγω του ότι έγινε το συνώνυμο της εμπειρίας που συνεχίζουμε να μοιραζόμαστε σε όλο τον κόσμο. 6 συνολικά από τις 10 λέξεις του 2020 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι απόρροια της πανδημίας.
Οι λέξεις coronavirus (κορονοϊός), social distancing (κοινωνική αποστασιοποίηση), self isolation (αυτοαπομόνωση), key worker (οι εργαζόμενοι σε θέσεις που θεωρούνται καίριες) και furlough (αναστολή σύμβασης εργασίας), είναι επίσης λέξεις που μάθαμε να χρησιμοποιούμε, να μεταφράζουμε με ταχύτητα φωτός, να γκουγκλάρουμε σε τυφλό σύστημα, όλο αυτό το διάστημα.
Όσα μας έμαθε η πανδημία
Σύμφωνα με το λεξικό η λέξη lockdown περιγράφει: «την επιβολή αυστηρότερων μέτρων στα ταξίδια, την κοινωνική συναναστροφή και την πρόσβαση σε δημόσιους χώρους». «To Lockdown έχει επηρεάσει τον τρόπο που δουλεύουμε, σπουδάζουμε, ψωνίζουμε και κοινωνικοποιούμαστε. Καθώς πολλές χώρες μπαίνουν σε ένα δεύτερο lockdown, δεν είναι η λέξη της χρονιάς που θα γιορτάσουμε, αλλά είναι, πιθανότατα, αυτή που δίνει την σωστότερη περίληψη αυτής της χρονιάς για το μεγαλύτερο κομμάτι του κόσμου», ανέφερε η Helen Newstead, Σύμβουλος γλωσσικού περιεχομένου του λεξικού Collins.
«Η γλώσσα είναι μία αντανάκλαση του κόσμου γύρω μας και το 2020 η πανδημία κυριάρχησε», σημείωσε η Helen Newstead του λεξικού Collins.
Η πανδημία του κορονοϊού άλλαξε πολλά στη ζωή μας. Άλλαξε σχεδόν όλη τη ζωή μας πέρα από τις αυτοματοποιημένες ζωτικές λειτουργίες μας. Μας θύμισε πόσο προσωρινά είναι όλα όσα αντιμετωπίζουμε ως βεβαιότητες. Η δουλειά μας δεν θα γίνει την ώρα που θέλουμε. Η δουλειά μας δεν θα γίνει, τελεία. Η αναπνοή μας δεν είναι μόνο ζωτική για εμάς, μπορεί να γίνει θανάσιμη για άλλους. Το να μην σεβόμαστε τον διπλανό μας δεν είναι μόνο αγενές, είναι και επικίνδυνό. Όλα προσωρινά, όλα τόσο εύθραυστα.
Με το φιλί μας μπορούμε να χαρίσουμε παρηγοριά, έρωτα, αγάπη, μπορούμε όμως να χαρίσουμε και μια πρωτοφανή ταλαιπωρία σε κάποιον.
Νοέμβριος του 2020 στο κέντρο της Αθήνας. / Eurokinissi / Βασίλης Ρεμπαπής
Lockdown 1 vs Lockdown 2
Και κάπως έτσι μπήκαμε στο καβούκι μας. Μείναμε στο σπίτι μας γιατί αυτό ήταν το μόνο ασφαλές μέρος να βρισκόμαστε. Εμείς δηλαδή, που είχαμε σπίτι, με θέρμανση, φως, Internet. Οι υπόλοιποι δεν ξέρουμε ακριβώς πώς την έβγαλαν. Και πάθαμε FOMO κι αρχίσαμε να μοιραζόμαστε όλους τους πειραματισμούς μας. Ψωμιά ζυμώθηκαν, γυμναστικές έλαβαν χώρα, χειροκροτήματα έπεσαν στα μπαλκόνια μας, ταλέντα αξιοποιήθηκαν. Και τραγουδήσαμε και ζωγραφίσαμε και ήρθαμε κοντά και χωρίσαμε, και χάσαμε μισθούς και δουλέψαμε περισσότερο και ντυθήκαμε παρουσιαστές ειδήσεων για meetings, και τηλεκπαιδευτήκαμε, όλα τα περάσαμε, τα περισσότερα από αυτά σε δημόσια θέα μέσω των social media που μας πρόσφεραν ό,τι κι αυτά μπορούσαν. Μια υποτυπώδη επικοινωνία, μια σύνδεση που για πολλούς ήταν σωτήρια.
Γιατί είναι ον κοινωνικό ο άνθρωπος, μην το ξεχνάμε αυτό. Και αναγκάστηκε από ζώο αγέλης να γίνει μια μοναχική σπιτόγατα. Για το καλό μας. Από αγάπη αναγκαστήκαμε. Από την έγνοια μας μην μεταδώσουμε τον ιό. Και περιμέναμε, δίναμε χρόνο να προετοιμαστούν όλα καταλλήλως για την επάνοδό μας. Λέγαμε θα βγούμε καλύτεροι άνθρωποι, πιο ευγενείς και πιο υπεύθυνοι. Λέγαμε θα είμαστε πιο προετοιμασμένοι την επόμενη φορά.
Βγήκαμε και περάσαμε ένα καλοκαίρι με ευγνωμοσύνη και φόβο παρέα. Βρεθήκαμε με φίλους μας όσο μπορούσαμε πιο προσεκτικά, ταξιδέψαμε όσο πιο προσεκτικά, βγήκαμε, φάγαμε, είδαμε θέατρο, όλα με μία επίφαση κανονικότητας που ξέραμε ότι δεν θα διαρκέσει για πολύ. Και έπειτα αρχίσαμε να μετράμε πάλι κρούσματα. Το ξέραμε το δεύτερο κύμα πως θα έρθει κι όμως σαν να το απωθούσαμε μέσα στο μυαλό μας. Και έγιναν χιλιάδες τα κρούσματα. Και δεν ξέρω ακόμα και σήμερα αν συνειδητοποιούμε πώς τα κρούσματα δεν είναι αριθμοί. Οι νεκροί δεν είναι αριθμοί. Είναι άνθρωποι. Και δεν ξέρω πόσο να μας βαρύνει πια η ατομική ευθύνη. Ναι την έχουμε, όσοι ήταν να την αναπτύξουμε την αναπτύξαμε, για τους υπόλοιπους δεν ξέρω τι προσφέρει να την υπενθυμίζουμε κάθε τρεις και λίγο (πέρα από νεύρα σε μας). Η ατομική ευθύνη άλλωστε, παρόλο που ίσως έχει περισσότερη δύναμη από το lockdown δεν έγινε φράση της χρονιάς.
Κι ήρθε η δεύτερη φορά να μείνουμε μέσα. Να βγαίνουμε μόνο για συγκεκριμένους λόγους, φορώντας τη μάσκα μας και να προσέχουμε. Να στέλνουμε μηνύματα στο 13033. Οι αποστάσεις που χαλάρωσαν κάποια στιγμή, ενισχύθηκαν και πάλι. Η ζωή μας μπήκε στη γυάλα πάλι. Τι θα μάθουμε αυτή τη φορά; Πόσο διαφορετικά μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα; Είναι αυτή η δεύτερη ευκαιρία μας να βγούμε καλύτεροι; Μπορούμε; Τι άλλο μπορεί ο άνθρωπος;
Το «ήσυχο» lockdown του Νοεμβρίου
Το καλό είναι ότι δεν βλέπω πια ψωμιά στο Instagram. Και παρόλο που η λέξη tiktoker βρήκε κι αυτή τη θέση της στη λίστα των 10 λέξεων της χρονιάς σε αυτό το δεύτερο lockdown κάπως πιο ουσιαστικά πράγματα μοιραζόμαστε. Πιο συναισθηματικά και πιο αληθινά. Όχι την τέλεια καραντίνα μας, αλλά και τα νεύρα μας και τους προβληματισμούς μας και την απλή αίσθηση του να μην κάνεις τίποτα. Την πρωτόγνωρη αδράνεια στην οποία ο δυτικός άνθρωπος νιώθει σχεδόν νεκρός.
Είμαστε πιο προσαρμοσμένοι ίσως, είμαστε και πιο πολύ ο εαυτός μας, θαρρώ. Περισσότερο απαλλαγμένοι από τη σκέψη ότι πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε θετικά, πιο έτοιμοι να παραδεχτούμε ότι όταν θέλουμε κάτι, καμιά φορά, το σύμπαν ΔΕΝ συνωμοτεί για να το αποκτήσουμε.
Ζούμε μια περίεργη χρονιά που ήδη ψήφισε τις λέξεις που την περιγράφουν. 6 στις 10 αναφέρονται στην πανδημία όπως πάνω κάτω και 6 στις 10 σκέψεις μας. Και δεν οφελεί να αυτομαστιγωνόμαστε σε αυτό το δεύτερο lockdown. Δεν οφελεί να προσπαθούμε εμμονικά να γεμίζουμε τον χρόνο μας με δραστηριότητες με τις οποίες δεν ασχοληθήκαμε ποτέ στο παρελθόν, απλά γιατί δεν θέλαμε. Ας το παραδεχτούμε.
Ας κάνουμε όσα μπορούν (και επιτρέπεται) να μας ευχαριστήσουν. Ας αγκαλιάσουμε μόνο τον εαυτό μας (#διπλής) να του προσφέρουμε την ασφάλεια της αγάπης μας. Ας κάνουμε απλά υπομονή. Η υπομονή είναι η κόλλα που συνδέει κάθε προηγούμενο κι επόμενο βήμα μας μέχρι το σημείο του να καταφέρουμε όλα όσα θέλουμε. Κανένα σύμπαν εδώ, μόνο η Ιώβεια υπομονή μας και η αποφασιστικότητα μας. Και τώρα περισσότερο από ποτέ, όσο κι αν δεν μας περισσεύει πρέπει να τη βρούμε την υπομονή.
Χωρίς φιοριτούρες, χωρίς περιτυλίγματα περί ευθύνης, την εμπεδώσαμε. Ας περιμένουμε κι ας ελπίσουμε κι ας διεκδικούμε ότι μπορεί να μας προστατεύσει περισσότερο τώρα και κυρίως όταν ξαναβγούμε από τα σπίτια μας. Και θα περάσει κι αυτό. Κι ίσως η λέξη του 2021 να είναι εμβόλιο, θεραπεία, δουλειά, κοινωνική επαφή, φιλί, θέατρο, συναυλία, τέχνη, μουσική, διασκέδαση, ταξίδι, ζωή έξω από το σπίτι.
