Μήπως η Έφη Αχτσιόγλου διαιωνίζει το στερεότυπο για τις εργαζόμενες μητέρες με αυτή τη δήλωση;
- 25 ΣΕΠ 2023
Ανεπίληπτα. Το είπε. «Θέλω να ευχαριστήσω και τον μικρούλη μου γιο που παρότι δεν καταλαβαίνει τίποτα από όλα αυτά έδειξε τεράστια υπομονή απέναντι στη μητέρα του και να του υποσχεθώ ότι από αύριο τα πράγματα θα είναι λίγο καλύτερα για μας». Η Έφη Αχτσιόγλου, ίσως, παραδέχτηκε ότι η ήττα της θα κάνει την καθημερινότητά της, τη γεμάτη πολυπλοκότητα καθημερινότητα μιας εργαζόμενης μητέρας, πιο διαχειρίσιμη.
Κι αυτό, ακούστηκε ως μια αντιφατική δήλωση από το στόμα μιας γυναίκας που υψώνει τη γροθιά πιστεύοντας ότι η Ιστορία γράφεται με ανυπακοή. Γιατί υπακούει στο πατριαρχικό στερεότυπο για τη μητρότητα. Που θέλει τον ρόλο της μητέρας να έρχεται σε ρήξη με εκείνο της γυναίκας καριέρας, πόσο μάλλον της γυναίκας πολιτικού.
Με αφορμή τη δήλωση της Έφης Αχτσιόγλου είπαμε να ανοίξουμε τη συζήτηση για τη μητρότητα στη σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα που μας θέλει ευέλικτες, με Master πτυχία, ανταγωνιστικές, σκληρές αλλά όχι ξινές (να χαμογελάμε συγκαταβατικά στα σεξιστικά αστειάκια). Ωστόσο, το glass ceiling παραμένει αδιαπέραστο. Η Έφη Αχτσιόγλου ίσως αισθάνεται, ακούσια, ενοχές. Γιατί επιβάλλεται το ενοχικό σύνδρομο στις εργαζόμενες μητέρες.
Η Αγία Μάνα και η Έφη Αχτσιόγλου
Η αγία ελληνική οικογένεια είναι προβληματική. Αυτό πλέον όσοι δεν το δέχονται, είναι αρνητές της πραγματικότητας. Είναι ένα προβληματικό μοντέλο που βασίζεται στην υποβάθμιση της γυναίκας. Η μητρότητα στην ελληνική κοινωνία είναι ακόμη ένα θέμα ταμπού. Και στις φεμινιστικές ομάδες. Αποφεύγουμε να μιλήσουμε με τόλμη για τον αντίκτυπο της μητρότητας στις ζωές των γυναικών.
Ξέρουμε όμως, σίγουρα το αντιλαμβανόμαστε, ότι η αναπαραγωγική ικανότητας της γυναίκας στον αξιακό κώδικα της Ελλάδας είναι ψηλά.
Αυτό που -σιγά σιγά- ψελλίζουμε ως γυναίκες, είναι ότι η πατριαρχική έννοια της μητρότητας είναι καταπιεστική και όχι η εμπειρία της μητρότητας. Οι προσδοκίες που έχει η πατριαρχική κοινωνία μας για τις μητέρες είναι εξουθενωτικές. Πηγή κατάθλιψης σε αρκετές περιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και σήμερα σε lifestyle περιοδικά και εκπομπές ρωτούν τις αναγνωρίσιμες μητέρες πώς καταφέρνουν να συνδυάσουν το ρόλο της «μανούλας» με εκείνον της τραγουδίστριας, της ηθοποιού, του μοντέλου, της πολιτικού, της παρουσιάστριας, της εργαζόμενης τέλος πάντων. Και η Έφη Αχτσιόγλου, γλίστρισε στην unbiased προκατάληψη για τις νέες μητέρες. Ακούστηκε σαν να ένιωσε ενοχές που κάνει καριέρα πολιτικού (έφτασε στο παρά πέντε να γίνει αρχηγός κόμματος) και αυτό την κράτησε μακριά από το μικρό γιο της κατά την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας. Θα προτιμούσαμε να είχε αμφισβητήσει η Έφη Αχτσιόγλου τις κυρίαρχες προσδοκίες για την οικογενειακή ζωή.
Ανακοίνωση αποτελεσμάτων δεύτερου γύρου εσωκομματικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ στα γραφεία του κόμματος στην Κουμουνδούρος, Αθήνα. / Menelaos Myrillas / SOOC
Η Έφη Αχτσιόγλου κατέβηκε στις ενδοκομματικές εκλογές διεκδικώντας την ηγεσία του κόμματος, με αναγνωρισμένη πολιτική προϋπηρεσία. Ζήτησε δικαιωματικά την εξουσία. Αν η προταθείσα αποδοχή της ήττας της είναι ότι θα γίνει η ζωή της ως μητέρα καλύτερη, νιώθουμε μια μικρή απογοήτευση. Πρέπει να μιλήσουμε επιτέλους για την ενσωμάτωση της μητρότητας στις γυναικείες ταυτότητες με τρόπο που να μην μας γυρίζει στο 1950 όπου οι γυναίκες έπρεπε να κάνουν τα πάντα.
Η Έφη Αχτσιόγλου μπορεί να γίνει και μια ανυπάκουη μάνα. Τα λόγια της Έφης Αχτσιόγλου έχουν ισχυρό αντίκτυπο. Αν υπηρετεί πιστά (ή νιώθει την πίεση να υπηρετήσει) το εξιδανικευμένο πρότυπο της αφοσιωμένης μάνας που αυτοθυσιάζεται για το παιδί της βάζει τάκλιν σε όλες τις γυναίκες. Που θέλουν να κάνουν πρωταθλητισμό στην αγορά εργασίας διεκδικώντας την ανεξαρτησία από τον γονεϊκό ρόλο.
Η πατριαρχία μάς έχει κάνει τόση πλύση εγκεφάλου που δεχόμαστε μόνο δύο ρόλους μητρότητας. Της μάνας που μαγειρεύει, πλένει, καθαρίζει, είναι υπάκουη σύζυγος και κάνει ταχυδακτυλουργικά στο 24ωρο της για να είναι πανταχού παρούσα και εκείνης που είναι «κακή μητέρα». Για κάποιο λόγο οι μητέρες έχουν πειστεί ότι αν δεν πέσουν εξαντλημένες για ύπνο, έχουν κάνει τη δουλειά της μητρότητας λάθος. Μην τολμήσει γυναίκα να εξομολογηθεί ότι αγαπά τα παιδιά της, αλλά μετάνιωσε που έγινε μητέρα, θα πέσει η οργή του θεού να την κάψει. Θα τιμωρηθεί.
Θα μπορούσε η Έφη Αχτσιόγλου να βοηθήσει στη συντριβή αυτού το ανέφικτου ιδεώδους για τις γυναίκες; Ναι. Αποδέχθηκε την ήττα (και) ως εξημερωμένη γυναίκα που θα αφιερώνει περισσότερο χρόνο στο παιδί της σε μια ετεροφυλική οικογένεια.
Η Έφη Αχτσιόγλου δεν μίλησε για τη διαφορετική μητρότητα, γιατί αυτό προϋποθέτει μια διαφορετική κοινωνία. Εκείνη που οι φεμινίστριες και μη μητέρες θα απαιτούν υπηρεσίες παιδικής μέριμνας από το κράτος τους. Αν η χώρα μας παραμένει γένους αρσενικού, και προτιμά τους ομοκανονικούς ηγέτες ως μεσσιανικές μορφές της Αριστεράς, υπάρχει λόγος που συμβαίνει αυτό. Παραμένουμε υπάκουες σε στερεοτυπικά κλισέ ρόλους. Κι αυτό μας προκαλεί δυσφορία. Πώς θα αντιμετωπιστεί η ανισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας χωρίς συνυπευθυνότητα;
