O Γιώργος Λιάντος και οι αναρτήσεις του είναι μια όαση αλληλεγγύης στην εποχή του ελληνικού #MeToo
- 1 ΦΕΒ 2021
Για κάθε Χρυσούλα Διαβάτη, για κάθε Βάνα Μπάρμπα και για κάθε έναν που μπροστά στο μέγεθος των αποκαλύψεων που έρχονται στο φως τις τελευταίες ημέρες για την «κανονικότητα» με την οποία αντιμετωπίζονταν μέχρι ώρας συνθήκες λεκτικής και ψυχολογικής βίας στον χώρο της τέχνης, αλλά και υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, ευτυχώς για όλους μας υπάρχει ένας Γιώργος Λιάντος. Ο ηθοποιός που τα τελευταία αρκετά χρόνια, ασχολείται κυρίως με τις μεταγλωττίσεις, τις τελευταίες ημέρες με τις αναρτήσεις του βάζει τα πράγματα στις κανονικές τους διαστάσεις. Αυτές που έχουν θύτες και θύματα. Αυτές που δεν πλήττουν το θέατρο αλλά ορισμένα πρόσωπά του. Αυτές που ανοίγουν και επεκτείνονται στην κοινωνία και φέρνουν στο τραπέζι ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν, όπως το εργασιακό ήθος, ο επαγγελματισμός, η σκληρότητα κάποιων που βαφτίζεται «ιδιορρυθμία» ή «ιδιοφυϊα» κάποιας καλλιτεχνικής προσωπικότητας, το victim blaming και πολλά άλλα.
Ο Γιώργος Λιάντος ξεκίνησε τις μακροσκελείς του αναρτήσεις μέσω των οποίων εξέφραζε τα συναισθήματά του για όλα όσα καταγγέλονται αυτές τις ημέρες, αρχής γενομένης από την καταγγελία της Ζέτας Δούκα για την λεκτική, ψυχολογική και σωματική βία που είχε δεχτεί, σύμφωνα με τα λεγόμενά της, στη συνεργασία της με τον Γιώργο Κιμούλη το 2008, με ένα κείμενο για τους «Μαρκήσιους του θεάτρου». Σε αυτήν αναφερόμενος σε ανθρώπους «που συμπεριφέρονται σαν Μαρκήσιοι ντε Σαντ σε αγελαδινό οίστρο», όπως έγραψε, σημείωνε μεταξύ άλλων: «Οχι! Το ταλέντο δεν είναι παραχώρηση αδείας απεριορίστου κακοποιήσεως συνανθρώπων. Ούτε είναι πάσο να περνάς με κόκκινο. Ισχύουν και για τους “ταλαντούχους” οι κοινωνικοί νόμοι. Υπαρχουν όρια στα στραβά μάτια που κάνει η κοινωνία και οι συνάδελφοι σου βεβαίως βεβαίως».
«Οχι! Δεν μπορείς να τραβάς με τανάλια την ψυχή ενός ηθοποιού για να τον κάνεις τάχα να βρει τον ρόλο. Απλώς είσαι σαδιστής, παραδέξου το. Οχι! Δεν κάνει εξαιρέσεις η τέχνη στους Μέγκελε της διανόησης. Αν δεν έχεις ταλέντο στην διδασκαλία, ή στο κάστινγκ και στην οντισιόν, πρόβλημα σου. Αν πάλι δεν σου «έκατσε» όπως το ήθελες και δεν ερωτεύτηκε η συνάδελφος την γοητευτική περσόνα σου, πάλι πρόβλημα σου. Λυσε το στο σπίτι σου με μια τσόντα, ή από μνήμης, ο,τι σε βολεύει», συνέχιζε στο ίδιο κείμενο του ο Γιώργος Λιάντος.
Το ταλέντο δεν πρέπει να συγχέεται με τις συμπεριφορές που φανερώνονται στις καταγγελίες των ηθοποιών. Και αν το κίνημα αυτό των τελευταίων ημερών στον χώρο της τέχνης, έχει πραγματική σχέση με το διεθνές κίνημα #MeToo κανείς δεν θα σταθεί στο ταλέντο, όπως δεν στάθηκε και στην περίπτωση του Kevin Spacey.
Με τους Μαρκήσιους 2 ο Γιώργος Λιάντος θέλησε να δώσει κάποιες διευκρινίσεις ακόμα. Διευκρινίσεις που αφορούσαν όσους φοβούνταν πώς το να πληθαίνουν οι καταγγελίες θυμάτων, ελοχεύει τον κίνδυνο να «ποινικοποιηθεί» το φλερτ. Διευκρινίσεις που αφορούσαν κι όσους διατείνονταν πως μία ένταση στη δουλειά δεν είναι bullying. « Είναι άλλο πράγμα η πίεση και πολλες φορές η σκληρή αλλά καλόπιστη κριτική που μπορεί να ασκήσει ένας σκηνοθέτης σε έναν ηθοποιό για να προχωρήσει τον ρόλο του και εντελώς άλλο πράγμα το μπούλινγκ, η αγένεια και η καταπάτηση της αξιοπρέπειας του. Είναι άλλο πράγμα ο περιστασιακός θυμός, η απογοήτευση, η διαφωνία και το καυγαδάκι σε μια επαγγελματική σχέση κι άλλο η συνεχόμενη και εσκεμμένη απαξίωση και μάλιστα πολλές φορές εν ώρα παράστασης. Άλλο το φλερτ, άλλο το χερούκλωμα. Προς όλους που την έχουν δει «αφεντικά»: μην παρουσιάζετε το Αουσβιτς ως μέθοδο διδασκαλίας οικολογικής διαβίωσης για περιπλανώμενους Ιουδαίους», σημείωνε ο Γιώργος Λιάντος.
«Για όσους φοβούνται πως η ορθοπολιτική θα μας οδηγήσει σε έναν αποστειρωμένο κόσμο όπου δεν θα μπορούν να φλερτάρουν διακριτικά πιάνοντας τον κώλο της υπαλλήλου τους. Θέλω να προτείνω να διαβάσουν λίγο ιστορία και να ψάξουν λίγο την θέση της γυναίκας μέσα στους αιώνες. Τότε θα καταλάβουν πως η ιστορία τους είναι μια ιστορία συνεχών βιασμών. Έχουμε πολύ πολιτισμικό δρόμο ακόμα να διανύσουμε για να φύγει ο φόβος του βιασμού από το μυαλό τους. Το μοναχικό περπάτημα σε έναν ερημικό δρόμο δεν είναι ακόμα και σήμερα εύκολη υπόθεση για το γυναικείο φύλο. Και μιλάμε μόνο για την Δύση έτσι; Συγνώμη που σας χαλάω την κ@@@@@@@ σας αρσενικάρες, αλλά δεν φταίω εγώ που ορισμένοι από σας με εφαλτήριο την ματαιωμένη μανούλα σας φλερτάρετε ακόμα με ρόπαλα», πρόσθετε σε άλλο σημείο.
Κι είναι κάποια σπασμωδικά αντανακλαστικά της πατριαρχίας και της καθεστηκυίας τάξης που φέρνουν στο προσκήνιο τη «φίμωση» τους μπροστά στη λαίλαπα των καταγγελιών. Που μιλούν για πράγματα που παρεξηγούνται, ή για «φαντασιώσεις» γυναικών. Είναι η ανάγκη τους να αντισταθούν στην αλλαγή που ξεβολεύει, γιατί πάντα η αλλαγή ξεβολεύει. Όχι, κανείς δεν παρεξηγεί το φλερτ, κανείς δεν ανάγει την απλή διαφωνία στο bullying. Αλλά κανείς πια δεν πρέπει να ανέχεται καταστάσεις που τον υποτιμούν, τον ταπεινώνουν και τον κάνουν να αμφισβητεί την αξία του μέσα σε οποιοδήποτε εργασιακό περιβάλλον. Και προκειμένου να γίνει αυτό κατανοητό, θα σπάσουν και αυγά.
Οι μεταβατικές περίοδοι είναι πάντα δύσκολες. Αλλά είναι αναγκαστικό να τις περάσουμε όλοι μαζί. Και το να τους αντιστεκόμαστε κάνοντας επίκληση σε ένα ωραιοποιημένο παρελθόν, που στην πραγματικότητα ήταν γεμάτο βία, δεν βοηθάει.
Ο Γιώργος Λιάντος συνέχισε και τις επόμενες ημέρες να μοιράζεται την κριτική του σκέψη και ματιά στα τεκταινόμενα. Με την ανάρτησή του με τίτλο «Θα τα “φάνε” τα κορίτσια ζωντανά» μίλησε για όλα τα σχόλια υποτίμησης των θυμάτων που έχουν ακουστεί αυτές τις ημέρες, όχι μόνο σε τηλεοπτικές δηλώσεις συναδέλφων τους, αλλά και στα social media. Μίλησε και για το παρασκήνιο που ίσως συμβαίνει πριν από τις προαναγγελθείσες καταγγελίες που περιμένουμε να βγουν στην επιφάνεια.
«Έχετε την εντύπωση πως αυτοί που έχουν χ@@@@@@ την φωλιά τους κάθονται σπίτια τους και τρέμουν; Έχετε την εντύπωση πως τους έχουν κατακλύσει οι τύψεις και σκέφτονται να ζητήσουν συγγνώμες; Κούνια που σας κούναγε. Έχουν ξεσκιστεί στα τηλέφωνα. Ποιους παίρνουν; Α) Τους δικηγόρους τους πρώτα από όλα για να αρχίσουν τους εκφοβισμούς. Β) Τις άπειρες γνωριμίες που έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Λιαντός. «Μην παραξενευτείτε αν αρχίζουν να βγάζουν διάφορα για τα κορίτσια. Εμμέσως πλην σαφώς παλιά καραβάνα του θεάτρου τις είπε ατάλαντες και π@@@@@@@. Μην παραξενευτείτε αν μας κατηγορήσουν κι εμάς που τις υπερασπιζόμαστε. Βρισκόμαστε μέσα στην βρωμερή κουφάλα κι η μπόχα ξεχειλίζει», πρόσθετε σε άλλο σημείο της ανάρτησής του.
Η επόμενη ανάρτησή μίλησε επίσης για όλους εκείνους που είτε «δεν ήξεραν, δεν γνώριζαν», είτε εκείνους που ανησυχούν για την πορεία του θεάτρου αλλά και όσους έσπευσαν να κατηγορήσουν τα θύματα για τα δικά τους «κίνητρα» που τα έφεραν αντιμέτωπα με αυτές τις συμπεριφορές. Μία επική απάντηση προς το victim blaming και τις αναησυχίες περί του μέλλοντος του θεάτρου, ο Γιώργος Λιάντος τη συνέθεσε σε μία ανάρτηση που απηύθυνε Προς τους Ρόζενγκραντζ και Γκίλντερστερν του Βασιλείου του θεάτρου, την οποία όπως και τις προηγούμενες μπορείς να διαβάσεις ολόκληρη πιο κάτω.
«Αγάπες μου μην ανησυχείτε, το θέατρο δεν παθαίνει τίποτα. Τρεις χιλιάδες χρόνια μια χαρά επιβιώνει. Πέρασε περσικούς πολέμους, άντεξε τον θάνατο του Σοφοκλή και του Αισχύλου, πέρασε Μεταξικές δικτατορίες, ήπιε ρετσινόλαδα, πέρασε λογοκρισίες και χούντες, δεν θα πάθει τίποτα επειδή θα κοπεί η καυλάντα μερικών υπερδραστήριων γαμίκων. Εκτός αν μερικοί ταυτίζουν το μεγαλείο του θεάτρου με τους εαυτούς τους και την στύση τους», γράφει σε κάποιο σημείο και τα χέρια μου κοκκίνησαν από το χειροκρότημα.
Η ανάρτησή του κλείνει με μία παραίνεση. Μία παραίνεση που ευχόμαστε όλοι όσοι τη διαάζουν να την ακολουθήσουν.
Κι όχι μόνο για το θέατρο. Για κάθε εργασιακό χώρο. Για την κοινωνία και τη ζωή μας. Μέχρι που η ανώτερη αξία όλων να μην είναι το ταλέντο, ή η επιτυχία αλλά ο σεβασμός.
«Παιδιά που είσαστε γεννημένα μετά το 90, μη μασάτε. Μην τους φοβάστε. Μιλάτε. Μην τους αφήνετε σε χλωρό κλαδί. Όταν σωπαίνετε αυτοί δυναμώνουν. Όταν μιλάτε κατουριόνται. Το μέλλον του θεάτρου εκ των πραγμάτων ήσαστε εσείς. Συσπειρωθείτε γύρω από το σωματείο σας. Μη γίνεστε τσιρλίντερς των κομμάτων. Επιδιώξτε μαζί με το σωματείο συλλογικές συμβάσεις, συμβόλαια αμερικανικού τύπου στα θέατρα και στην τηλεόραση. Με ρήτρες. Μου έπιασες τον κ@@@; θα πληρώσεις. Με εξευτέλισες; Θα πληρώσεις. Ζητήστε μαζί με το σωματείο να πληρώνεστε τα δικαιώματα σας. Γιατί ξέρετε κάτι σημαντικό; Η σεξουαλική εκμετάλλευση πάει πακέτο με την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ εκμετάλλευση, για να μην μασάμε τα λόγια μας. Το πέταγμα τασακιού, ισούται με το «άμα θες να παίξεις θα πληρώνεσαι με σάντουιτς». Μάθετε να ξεχωρίζετε του αξιότιμους επαγγελματίες της παλιάς γενιάς που το αξίζουν και μην μασάτε από φούμαρα και κατασκευάσματα των προβληματικών μας ΜΜΕ», κατέληξε. Υπόκλιση κι αυλαία.
