Παιδικοί γάμοι στο Νεπάλ: Η πιο ανησυχητική μετασεισμική ακολουθία
- 16 ΜΑΙ 2017
Ο σεισμός δεν γκρέμισε μόνο τα σπίτια τους, αλλά και τις ζωές τους. Το Kagati είναι ένα χωριό στους πρόποδες των Ημαλαΐων, 17 χιλιόμετρα μακριά από το Κατμαντού. Τον Απρίλιο του 2015 ένας καταστροφικός σεισμός 7.8 βαθμών ρίχτερ έκανε τα πάντα ένα με τη τρεμάμενη γη. 650 οικογένειες που υπέφεραν ήδη από την φτώχεια έμειναν άστεγες. Γονείς και παιδιά στοιβάχτηκαν σε καταφύγια, παλεύοντας με τη μανία του μουσώνα, τις αρρώστιες και τις πιο μαύρες σκέψεις που μπορεί να γεννήσει ένα μυαλό. Αλλά τα δεινά τους δεν σταμάτησαν εκεί. Η πιο μοιραία συνέπεια αυτού του σεισμού είναι άλλη.
Οι παιδικοί γάμοι στο Νεπάλ είναι κάτι σαν κακή, αναπόδραστη παράδοση. Οι γονείς ξέρουν πως δεν πρέπει να παντρεύουν τα παιδιά τους στα 12 και στα 15, αλλά το κάνουν γιατί πιστεύουν πως έτσι “πρέπει”. Για ένα μεγάλο διάστημα αυτός ο εξαναγκασμός είχε κάπως υποχωρήσει, οπότε και πολλά παιδιά “θυσιάζονταν” σε μεγαλύτερη ηλικία. Η ασιατική χώρα σημειώνει διαχρονικά ένα από τα πιο υψηλά ποσοστά ανήλικων γάμων στον κόσμο. Το 41% των κοριτσιών και το 11% των αγοριών καταλήγουν παντρεμένα πριν τα 18 τους, εκπληρώνοντας τα ανίερα προσυμφωνημένα μεταξύ των οικογενειών τους.
Ο σεισμός του 2015 έμελλε να σταθεί η πιο θλιβερή από τις θλιβερές αφορμές, αφού αύξησε τα ποσοστά αυτών των γάμων, τραβώντας μια ήδη οπισθοδρομική κοινωνία ακόμα πιο προς τα πίσω με πιο μεγάλα κι αποφασιστικά κουτσά βήματα. Εξαιτίας της ανείπωτης φτώχειας, ακόμα περισσότερα παιδιά υποχρεώνονται να παντρευτούν, ανέτοιμα και ανέντιμα, σε σοκαριστικά μικρή ηλικία, αφού οι οικογένειές τους θεωρούν πως αυτή είναι η λύση που θα αποδυναμώσει κάπως τα δεινά τους, κάτι που φυσικά δεν γίνεται ποτέ. Οι άγουρες στολισμένες νύφες και οι μικρομέγαλοι γαμπροί εγκλωβίζονται ακόμα πιο βαθιά στα χαλάσματα μιας ζωής που έτσι κι αλλιώς έχεις τις ρίζες της μέσα στα συντρίμμια .
Εδώ και 15 χρόνια η Αμερικανίδα ντοκιμενταρίστας και φωτογράφος Stephanie Singlair* έχει εστιάσει τον φακό της στην κοινωνία που βιάζει τα παιδιά της να μεγαλώσουν μ’ αυτόν τον τρόπο. Το ντοκιμαντέρ της με τίτλο Nepal: A Fragile State αποτυπώνει όλα τα παραπάνω εξωπραγματικά που τόσο ρεαλιστικά συμβαίνουν στο Kagati και σε άλλα μέρη αυτού του πλανήτη.
“Δεν τον ήξερα. Η μητέρα μου γνώρισε τους γονείς του. Όχι δεν τον ήξερα. Ήμουν ακόμα παιδί, δεν ήξερα πώς να σκεφτώ. Μην ντροπιάσεις την οικογένειά σου, μου έλεγαν, μείνε εκεί. Κι έτσι έμεινα”. Η Niruta, ένα από τα κορίτσια που θα δεις στις εικόνες της Singlair είναι 23 ετών κι έχει 3 παιδιά. Στα 14 της παντρεύτηκε τον 16χρονο Durga. “Μέχρι τότε έπαιζα με τους φίλους μου, πήγαινα σχολείο ή τις κατσίκες για βοσκή. Όλα αυτά σταμάτησαν τη μέρα που παντρεύτηκα” λέει η νεαρή από το Νεπάλ, μία από τις γυναίκες που εκπλήρωσαν το χρέος της τοπικής κοινωνίας. Αλλά και για τα νεαρά αγόρια ο γάμος είναι η μόνη κατάληξη. “Τη μέρα που παντρεύτηκα σκέφτηκα πως η ζωή μου τελείωσε, μετά το γάμο δεν μπορείς να ζεις μόνο για σένα. Δεν μπορούσα πια να φτιάξω μια ζωή για μένα. Πάντα ονειρεύομουν να φύγω στο εξωτερικό και να σπουδάσω”, εξομολογείται ο Druga, ο οποίος εγκατέλειψε το σχολείο όταν έγινε πατέρας. “Δεν θ’ αφήσω τα παιδιά μου να παντρευτούν πριν τα 25 ή πριν τα 30”, προσθέτει.
Ο γάμος είναι λύτρωση, θυσία, μονόδρομος, μια προκαθορισμένη μοίρα. Αν δεν παντρευτείς, δεν μπορείς να ζήσεις. Κι όταν παντρευτείς πρέπει να δουλέψεις στα χωράφια για να ζήσεις. Να “ζήσεις”. Φαύλος κύκλος.
Τίποτα πιο συγκλονιστικό όμως στο ντοκιμαντέρ της Singlair από την16χρονη Αnnita, την οποία πήγαν στο γάμο στην κυριολεξία σηκωτή, ενώ εκείνη ούρλιαζε από το κλάμα μέσα στο κόκκινο τούλι της. Μαζί της έκλαιγαν και αρκετοί συγγενείς, ένα τραγικό, σουρεαλιστικό γαμήλιο σκηνικό. Κάποια στιγμή μια γυναίκα, της λέει: “Τώρα γιατί κλαις έτσι; Σάμπως θα κάνεις κάτι που δεν έχει κάνει καμία άλλη”;
*Η Singlair κέρδισε φέτος το βραβείο φωτορεπορτάζ Anja Niedringhaus Courage, το οποίο χορηγείται από το International Women’s Media Foundation.
