“Πόνος και πρόοδος”: Προσπάθειες που αποδεικνύουν την καθημερινή πρόοδο των γυναικών

Στις καθιερωμένες ανακοινώσεις οργανισμών όπως ο ΟΗΕ και η Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τη φετινή Ημέρα της Γυναίκας τονίστηκε ιδιαιτέρως το θέμα της βίας, με την επισήμανση ότι τιμώμενα πρόσωπα των φετινών εορτασμών σε θεσμικό επίπεδο είναι αυτά που έσπασαν τη σιωπή τους και κατήγγειλαν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης και επίθεσης.

Ο δρόμος για την ισότητα μπορεί να είναι εξαιρετικά μακρύς και δύσβατος, ωστόσο αυτές οι προσπάθειες γυναικών από διάφορες χώρες του κόσμου και οι εξελίξεις που έχουν συνεπιφέρει αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο. “Pain and progress”, «Πόνος και Πρόοδος» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος των προσπαθειών για την ισότητα. Όσο κι αν πονέσουμε, βέβαια, δε θα σταματήσουμε τις προσπάθειές μας, ειδικά αν λάβουμε υπόψη τα παρακάτω δεδομένα:

Συμμετοχή στην πολιτική ζωή

Το ποσοστό των γυναικών που εκλέγονται ανά τον κόσμο ως μέλη κοινοβουλίων αυξάνεται κάθε χρόνο περίπου κατά 1%. Συνολικά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επιβράδυνση στους ρυθμούς συμμετοχής, όμως  η κατάσταση είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη για τις χώρες της Αφρικής, όπου παρατηρείται μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση, με τις γυναίκες μέλη του Κοινοβουλίου της Ρουάντα να ανέρχονται σε πάνω από 60 και τις γυναίκες μέλη στο Κοινοβούλιο της Σενεγάλης σε πάνω από 40. Στην Κένυα υπάρχουν ήδη τρεις γυναίκες γερουσιάστριες και τρεις που έχουν εκλεγεί κυβερνήτες σε αντίστοιχο αριθμό επαρχιών της. Στη Λατινική Αμερική και την Ασία γίνονται επίσης προσπάθειες για αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική ζωή. Γυναίκα πρόεδρο έχει το Νεπάλ, τη Devi Bhandari– και μάλιστα είναι η 2η κατά σειρά πρόεδρος της νεόκοπης δημοκρατίας του, ενώ γυναίκα είναι και η πρόεδρος της Ταϊβάν, η πολύ επιτυχημένη Tsai Ing-wen.

AP Photo/Niranjan Shrestha

Η Devi Bhandari

Στις συντηρητικές ΗΠΑ του Donald Trump – αν αφήσουμε απέξω το Κογκρέσο, που απαριθμεί μόλις 104 γυναικεία μέλη – πραγματοποιείται σχετική πρόοδος στη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική ζωή. Η Danica Roem είναι, για παράδειγμα, η πρώτη τρανς που εξελέγη στο νομοθετικό σώμα της Βιρτζίνια. Παράλληλα, η πόλη Σάρλοτ της Βόρειας Καρολίνας απέκτησε την πρώτη Αφροαμερικανή δήμαρχό της, το Σιάτλ την πρώτη λεσβία δήμαρχό της και η Νέα Ορλεάνη την πρώτη γυναίκα δήμαρχό της.

Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του LinkedIn, στις “STEM Jobs” (Science, Technology, Engineering, Math), που αποτελούν τον κλάδο με την ταχύτερη ανάπτυξη διεθνώς, αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των απασχολούμενων γυναικών επιστημόνων. Συγκεκριμένα, τα τελευταία 40 χρόνια ο αριθμός των γυναικών επιστημόνων που απασχολούνται στον τομέα της πληροφορικής έχει αυξηθεί κατά 25%. Τα νέα αυτά είναι εξαιρετικά, καθώς στον ευρύτερο κλάδο της τεχνολογίας οι γυναίκες ανέκαθεν είχαν τη μικρότερη εκπροσώπηση, ενώ η τάση που ήθελε τις γυναίκες μηχανικούς να ολοκληρώνουν μεν τις σπουδές τους αλλά να μην ασκούν το επάγγελμά τους, επιλέγοντας διαφορετικό επαγγελματικό τομέα ενασχόλησης μετά την αποφοίτησή τους από το πανεπιστήμιο, έχει αρχίσει ήδη να ανατρέπεται τα τελευταία δυο χρόνια.

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη οι γυναίκες CEOs παγκοσμίως ανέρχονται σε ποσοστό 18%, το οποίο είναι, μεν, μικρό, όμως την περσινή χρονιά ο αριθμός των γυναικών CEO στις μεγαλύτερες 500 εταιρίες του Fortune χτύπησε ρεκόρ.

AP Photo/Marcio Jose Sanchez

AP Photo/Marcio Jose Sanchez

Μέσα σε αυτή τη λίστα περιλαμβάνεται και η πρώτη Λατινοαμερικανίδα CEO, Geisha Williams (PG&E).  

Ευχάριστα νέα έρχονται για τον τομέα αυτό και από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ – το οποίο είναι και δημόσιο – όπου οι μισές αντιπρόεδροι σχολών είναι γυναίκες.

Ίσες απολαβές

Στις ΗΠΑ οι γυναίκες, στα περισσότερα επαγγέλματα, για κάθε δολάριο με το οποίο αμείβεται ένας άντρας, κερδίζουν μόλις 80,5 cents. Το μισθολογικό χάσμα μπορεί να είναι μεγάλο ακόμα και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όμως σε κάποιες χώρες η γυναικεία – κυρίως – πρωτοβουλία επιχειρεί να αλλάξει την εργασιακή κουλτούρα εισάγοντας νομοθετικές ρυθμίσεις που κατοχυρώνουν τη μισθολογική ισότητα ανδρών και γυναικών. Η Ισλανδία υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα αυτό και από την 1η Ιανουαρίου έθεσε σε εφαρμογή νόμο σύμφωνα με τον οποίο κάθε δημόσιος ή ιδιώτης εργοδότης με πάνω από 25 απασχολούμενους υποχρεούται να αποδεικνύει ότι εφαρμόζει τον κανόνα της ισότητας στις απολαβές. Στο Οντάριο του Καναδά μόλις στις αρχές Μαρτίου ξεκίνησε η συζήτηση για την εισαγωγή παραπλήσιας διάταξης με τοπική εφαρμογή στις επιχειρήσεις της περιφέρειάς του. 

Δικαιώματα

Η Σαουδική Αραβία επέτρεψε επιτέλους στις γυναίκες να οδηγούν (όπως επέτρεψε και τη λειτουργία σινεμά). Παρότι αυτή η νομοθετική ρύθμιση θα διευκολύνει σημαντικά τη ζωή των πολύπαθων γυναικών αυτής της χώρας, διατηρούμε πολλές επιφυλάξεις σχετικά με την εφαρμογή του μέτρου, ενώ για κανένα λόγο δε μπορούμε να γνωρίζουμε αν μελλοντικά η χώρα θα κατοχυρώσει κάποια κοινωνικά δικαιώματα στο γυναικείο φύλο.

AP Photo/Henny Ray Abrams, File

AP Photo/Henny Ray Abrams, File

Ευχάριστα είναι τα νέα από άλλες αραβικές χώρες όπου οι γυναίκες συνήθως αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα. Στο Λίβανο, την Τυνησία και την Ιορδανία απαρχαιωμένοι νόμοι που επέτρεπαν σε δράστες βιασμών να παντρεύονται τα θύματά τους ώστε να αποφύγουν την ποινική δίωξη έχουν αρχίσει να καταργούνται. Στην Ινδία το Ανώτατο Δικαστήριο απαγόρευσε τα αυτόματα διαζύγια, εξαιτίας των οποίων μια τεράστια μερίδα των γυναικών κινδύνευε να βρεθεί στο δρόμο από τη μια στιγμή στην άλλη, ενώ στο Κιργιστάν ψηφίστηκε νόμος που προστατεύει τις γυναίκες στο πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας.

Στο ίδιο πλαίσιο, με τη σταδιακή βελτίωση των νομοθετημάτων που ανά τον κόσμο προστατεύουν τη γυναίκα και το παιδί, το ποσοστό των παιδικών γάμων συνολικά έχει μειωθεί τα τελευταία 10 χρόνια κατά 25%, με τη Νότια Ασία να παρουσιάζει τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης.

Κινητοποίηση

H καμπάνια #MeToo για την ευαισθητοποίηση του κοινού ως προς το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης ξεκίνησε από ένα tweet, με αφορμή το σκάνδαλο Weinstein και σήμερα αποτελεί παγκόσμιο κίνημα. Στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη, 1,7 εκ. φωνές από 85 χώρες είχαν μιλήσει δημόσια για το θέμα αυτό, σπάζοντας τη μαρτυρική σιωπή τους και παρακινώντας θύματα της σεξουαλικής βίας να θέσουν το ζήτημα αυτό – που χαρακτηρίστηκε στην πιο πάνω ανακοίνωση του ΟΗΕ ως επιδημία – επί τάπητος. Το κίνημα #TimesUp στο Hollywood ενδεχομένως να μην συνεπιφέρει άμεσα τα αποτελέσματα που ονειρευόμαστε, όμως, συνδυαστικά με ενέργειες όπως η Women’s March στη Washington, που διοργανώθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά τον περασμένο Ιανουάριο, καταδεικνύει ότι πλέον δεν υπάρχει περιθώριο για ανοχή στον καθημερινό σεξισμό και την ανισότητα.

Μέσα σε όλα αυτά τα ευχάριστα νέα, τονίζουμε ότι η Wonder Woman της Patty Jenkins και της Gal Gadot είναι σήμερα η πιο επιτυχημένη εμπορικά ορίτζιναλ ταινία με υπερήρωες. Ο συμβολισμός αυτής της επιτυχίας μετά από μια χρονιά με γεγονότα που ξεσκέπασαν την υποκρισία της σύγχρονης κοινωνίας απέναντι στο στάτους των γυναικών είναι τουλάχιστον συγκινητικός.