OPINIONS

Πότε επιτέλους θα αφήσουμε ήσυχη την Jennifer Aniston με το θέμα της μητρότητας;

ⓒ 2021 Willy Sanjuan/Associated Press

Η Jennifer Aniston έχει καταφέρει πολλά περισσότερα πράγματα απ’ όσα θα ονειρευόταν κάθε άνθρωπος στον πλανήτη. Η κοινωνία μας όμως επιμένει να της λέει: «Έγινες μάνα; Αν δεν έγινες, δεν έχεις καταφέρει τίποτα». Κι αυτό είναι τουλάχιστον λυπηρό.

Η Jennifer Aniston θεωρείται εξαιρετικά επιτυχημένη στο επάγγελμά της, κάνει τη διαφορά στην τέχνη της μέσα από τη δική της εταιρεία παραγωγής κι είναι διάσημη στα πέρατα του κόσμου μέσα από τον ρόλο της ως Rachel Green στα τηλεοπτικά «Φιλαράκια». Το γεγονός ότι διάφορα tabloids ανά την υφήλιο, δεν ψάχνουν πια για σημάδια στο σώμα της που να προδίδουν εγκυμοσύνη, αλλά για άλλους τρόπους με τους οποίους η 52χρονη Jennifer Aniston μπορεί να γίνει μάνα, φαντάζει πια αφόρητα αναχρονιστικό. Κάποτε ήταν ένα παραπάνω burger που την έκανε να απαντά ότι δεν είναι έγκυος. Τώρα η αφορμή ήταν το reunion των Friends. Το ζήτημα όμως ήταν και πάλι η μητρότητα.

Όλα ξεκίνησαν όταν το TMZ ανέφερε ότι διάφορα ευρωπαϊκά σκανδαλοθηρικά περιοδικά διέρρεαν φήμες ότι η Jennifer Aniston εξομολογήθηκε σε ανθρώπους στα γυρίσματα του πολυαναμενόμενου “Friends reunion special” του HBO Max, ότι βρίσκεται στη διαδικασία υιοθεσίας ενός παιδιού. Εκπρόσωπος Τύπου της Jennifer Aniston απευθύνθηκε στο TMZ για να διαψεύσει τις φήμες χαρακτηρίζοντάς τις «ψευδείς» και διευκρινίζοντας ότι «ποτέ δεν έλαβε χώρα κάτι τέτοιο» στο set της επανένωσης των θρυλικών ηθοποιών της σειράς «Φιλαράκια».

Καταλαβαίνω τον τρόπο με τον οποίο η είδηση για την απόκτηση ενός παιδιού, μπορεί να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για κάποιον από την είδηση ενός νέου κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού εγχειρήματος, είναι η αγαπημένη κλειδαρότρυπα όλων αυτή που μας έλκει και μας καλεί, αλλά στην ερώτηση που μας γεννάται μπροστά σε κάθε Jennifer Aniston «Εσύ πότε θα γίνεις μάνα;», θα έπρεπε κάποια στιγμή να πούμε πρώτα πρώτα στον εαυτό μας: «Αρκετά». Η Jennifer Aniston είναι μια πολύ επιτυχημένη γυναίκα. Και κάθε φορά που το θέμα μητρότητα πέφτει δίπλα στο όνομά της με πηχιαίους τίτλους, είναι σαν να ακυρώνουμε όλα όσα έχει καταφέρει επιμένοντας να τη θεωρούμε «ανολοκλήρωτη».

Η ίδια τουλάχιστον έτσι νιώθει. Όπως είχε πει στο περιοδικό Elle η Jennifer Aniston, η αχρείαστη συζήτηση για την απόκτηση παιδιών και τους γάμους της που ανήκουν στο παρελθόν και κυρίως το ενδιαφέρον του κοινού γι’ αυτά τα θέματα, της προκαλεί σύγχυση. «Είναι υποτιμητικό για όλα όσα έχω πετύχει και έχω χτίσει και δημιουργήσει. Είναι ένας επιφανειακός φακός μέσω του οποίοι κοιτάζουν οι άνθρωποι. Είναι το μόνο σημείο το οποίο μπορούν να το δείξουν με το δάχτυλό τους σαν να είναι η βλάβη μου. Σαν να είναι κάποιο άλικο γράμμα πάνω μου, που δείχνει ότι δεν έχω αναπαραχθεί ακόμα ή ότι ίσως και να μην αναπαραχθώ ποτέ», ανέφερε τότε η Jennifer Aniston.

Αν αναρωτιέσαι τι κρύβεται πίσω απ’ όλα αυτά η απάντηση είναι απλή. Είναι η πατριαρχία. Η πατριαρχία είναι το σύστημα μέσα στο οποίο μεγαλώσαμε κι εμείς κι οι προηγούμενες γενιές, εκείνο που επέβαλε τον μύθο ότι η γυναικεία ολοκλήρωση δεν μπορεί να έρθει παρά μόνο μέσω της οικογένειας, ως τη μοναδική κανονικότητα που ξέραμε. Η ανδρική ήταν αυτονόητη, οι άνδρες γίνονταν δεν γίνονταν πατεράδες ήταν ολότητες.

Σε άλλες εποχές, όταν η γυναίκα δεν είχε πρόσβαση στην παιδεία ή την αγορά εργασίας, όταν δεν ήταν ελεύθερη να έχει καμία απολύτως εμπειρία μόνη της και οι επιλογές ήταν ή σπίτι και οικογένεια ή σπίτι σκέτο, τότε αυτός ο μύθος περί προσωπικής εκπλήρωσης μέσω της μητρότητας ίσως γινόταν πιο πιστευτός. Ίσως ο μηχανισμός της καλής παντρειάς και της άμεσης εφαρμογής ενός σχεδίου τεκνοποίησης που μπορεί να μην λάμβανε υπόψη καμία άλλη ανάγκη της γυναίκας (κάποιες προγιαγιάδες μας είχαν καμιά δεκαριά παιδιά και ποτέ κανείς δεν τις ρώτησε αν ήθελαν να κάνουν ένα διάλειμμα ανάμεσα στους κύκλους της τεκνοποίησης) τότε, να ήταν η μόνη διέξοδος για τις γυναίκες.

Έκτοτε ευτυχώς, η κοινωνική πρόοδος είναι αρκετά μεγάλη ώστε να μας επιτρέπει να μιλάμε για προσωπικές μας επιλογές. Πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, ελευθερία κι αυτοδιάθεση έχουμε, τουλάχιστον στη θεωρία και το αν και το πότε θα τεκνοποιήσουμε είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το εξετάσουμε και να το προγραμματίσουμε με βάση και τις δικές μας επιθυμίες και ανάγκες. Και καμιά φορά και αυτές οι επιθυμίες και οι ανάγκες μας δεν περιλαμβάνουν καθόλου την προοπτική της μητρότητας και αυτό είναι οκ. Η Jennifer Aniston το ξέρει, εμείς γιατί αδυνατούμε να το καταλάβουμε απορώ;

Η κοινωνική πίεση που ασκείται στις γυναίκες, συχνότατα απολύτως ανεξάρτητα από το πόσο ευτυχισμένες νιώθουν με τις επιλογές και την πορεία της ζωής τους, να εκπληρώσουν ρόλους – πρότυπα μιας άλλης πιο συντηρητικής εποχής, είναι εδώ και τη νιώθουμε κι εγώ στην Αθήνα και η Jennifer Aniston στο Los Angeles. Είναι η πίεση που εκφράζεται από το πιο καλοπροαίρετο σχόλιο μέχρι και τον πιο αδιάκριτο τρόπο από ανθρώπους που ίσως γνώρισες πρώτη φορά στη ζωή σου (προσωπικά με έχει συμβουλεύσει να κάνω παιδάκι και ταξιτζής σε μία απλή, καθημερινή κούρσα). Είναι μία πίεση απέναντι στην οποία μαθαίνεις να αντιστέκεσαι αν το θες, αλλά είναι εξαιρετικά κουραστική. Το πιο σημαντικό απ’ όλα όμως, είναι ότι είναι αναχρονιστική. Και οτιδήποτε αναχρονιστικό δεν θα έπρεπε να έχει θέση στην κοινωνία μας.

Ζούμε στο 2021, αρκετά μακριά πια από την εποχή που η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα ψήφου αλλά όχι και τόσο μακριά από την εποχή που κάποιες γυναίκες ξυπνούσαν το πρωί και μάθαιναν ότι οι γονείς τους είχαν κανονίσει τον γάμο τους, χωρίς τη θέλησή τους και τις προόριζαν σύντομα για συζύγους και μητέρες. Σε μία τέτοια εποχή δεν πρέπει να ξαναλέμε τα αυτονόητα, αλλά πρέπει να πασχίζουμε να μάθουμε όλους τους μηχανισμούς που ακόμα και αδιόρατα μας κρατούν δεμένες σε ένα παρελθόν όπου είμασταν οι απολύτως αδικημένες της ιστορίας και μας κάνουν ακόμα να αισθανόμαστε υπόλογες για τις επιθυμίες μας. Το να τους αναγνωρίζουμε είναι ένα πρώτο βήμα προς το να τους ξεμάθουμε. Και την επόμενη φορά που θα κοιτάξουμε την κάθε Jennifer Aniston αυτής της γης να μην σκεφτούμε «ναι, αλλά η κακομοίρα, πότε θα κάνει κι αυτή ένα παιδί;», αλλά «αυτή η γυναίκα κάνει ό,τι ονειρεύτηκε και μπράβο της».