Σε λένε Michelle; θα πάρεις 1000 δολάρια. Σε λένε Mark; 1,5 εκατ. δολάρια είναι δικά σου

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού έγινε πρόσφατα γνωστό ότι στα επαναληπτικά γυρίσματα της νέας ταινίας του Riddley Scott, All the Money in the World, η Michelle Williams (υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα στην ίδια ταινία) αμείφθηκε ανά ημέρα με 80 δολάρια, ενώ ο συμπρωταγωνιστής της, Mark Wahlberg* έλαβε αντίστοιχα για τα ίδια γυρίσματα το ποσό του 1,5 εκ. δολαρίων. Η είδηση είναι απολύτως εξοργιστική για πολλούς διαφορετικούς λόγους, ξεκινώντας καταρχάς από τα επιμέρους περιστατικά γύρω από τις επαναληπτικές λήψεις. Καθώς ο σκηνοθέτης και η Sony αποφάσισαν εσπευσμένα να κόψουν τις σκηνές με τον Kevin Spacey, μετά τις πολλαπλές εναντίον του καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης, και με δεδομένο ότι η ταινία είχε ημερομηνία εξόδου στις ΗΠΑ ανήμερα τα Χριστούγεννα, κινήθηκαν γρήγορα ώστε να αντικαταστήσουν τον ηθοποιό με τον Christopher Plummer, γυρίζοντας ξανά σε λίγες μέρες όλες τις σκηνές όπου έπρεπε να εμφανιστεί. Η Williams, όπως και πολλοί άλλοι συμμετέχοντες στο project, έθεσαν εαυτούς στη διάθεση της παραγωγής ώστε να πραγματοποιηθούν τα γυρίσματα σύντομα και χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. Η Williams δήλωσε μάλιστα στη USA Today ότι μπορούσε να διακόψει και τις διακοπές της για τα γυρίσματα, καθώς εκτιμούσε πολύ τη συλλογική αυτή προσπάθεια. Αντίθετα, ο Wahlberg φαίνεται ότι εμμέσως πλην σαφώς έκανε τον δύσκολο στην εταιρία και τον σκηνοθέτη, καταφέρνοντας έτσι να αποσπάσει το χρηματικό ποσό που ήθελε ως αμοιβή.

Το ζήτημα εδώ είναι, φυσικά, πρωτίστως ηθικό και καταδεικνύει τη διαφορά ποιότητας ανάμεσα στους δυο ηθοποιούς

 Ο Wahlberg, χωρίς κανένα συγκλονιστικό ταλέντο, έχει καταφέρει να κερδίζει δυσθεώρητα μεγάλα ποσά από τις συμμετοχές του στο σινεμά τα τελευταία χρόνια, ενώ η Williams, που έχει προταθεί για βραβείο της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου τέσσερις φορές μέχρι σήμερα, έχει διαλέξει τον δικό της δρόμο, συμμετέχοντας σε μια γκάμα ταινιών όπου κάθε φορά αναδεικνύει διαφορετικές πτυχές του ταλέντου της. Έχει σημασία, όμως, η ποιότητα του ηθοποιού για την αμοιβή του; Σε μια πρώτη βάση, όχι και είναι εξαιρετικά πολύπλοκη η προσέγγιση αυτού του ζητήματος. Έκανε καλά που “τους τα μάσησε” ο Wahlberg, για να συμμετάσχει σε ολιγοήμερα γυρίσματα, αφού τους εκβίασε με τον τρόπο του; Για τον ίδιο σαφέστατα και ναι, δεδομένου ότι βγήκε αναίτια πιο πλούσιος από αυτή την αρπαχτή. Ό,τι όμως είναι νόμιμο, δεν είναι απαραίτητα και ηθικό ή θεμιτό. Και είτε ήξερε, είτε δεν ήξερε για την αμοιβή της συμπρωταγωνίστριάς του, δεν έχει σημασία. Και να ήξερε, δεν θα άλλαζε κατά πάσα πιθανότητα την απόφασή του.

Το πρόβλημα εδώ δεν είναι ο ίδιος ο Wahlberg. Είναι, φυσικά, η παγκόσμια κυριαρχία του σεξισμού και των διακρίσεων ανάμεσα στα δυο φύλα, η οποία δεν εξαιρεί για κανένα λόγο το χώρο του θεάματος – το αντίθετο μάλιστα.

Τα τελευταία χρόνια ορισμένες ηθοποιοί άρχισαν να μιλάνε δημοσίως γι’ αυτό το ζήτημα, το οποίο, για κάποιο λόγο, είχε εντυπωσιάσει μέρος της κοινής γνώμης, που θεωρούσε ότι το μισθολογικό χάσμα με βάση το φύλο δε μπορούσε να πλήξει διάσημες γυναίκες. Η Patricia Arquette και η Jennifer Lawrence ήταν δυο από αυτές τις ηθοποιούς, με την δεύτερη να επισημαίνει ότι η ίδια δεν θέλησε να παλέψει παραπάνω για μεγαλύτερες απολαβές απέναντι στη Sony, ώστε να μην την αποκαλέσουν “δύσκολη” ή “κακομαθημένη” και έτσι, κατά δήλωσή της, θύμωσε με τον εαυτό της επειδή τα παράτησε γρήγορα. Σίγουρα η γυναικεία αυτοπεποίθηση ή σε κάθε περίπτωση η αυτοπεποίθηση όποιου διαπραγματεύεται οικονομικούς όρους που τον αφορούν είναι βασικός παράγοντας που επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα. Όμως, το μισθολογικό χάσμα – σε οποιοδήποτε επάγγελμα – δεν συντηρείται εξαιτίας αυτού του λόγου.

Μελετώντας τα στοιχεία από την πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, ο πρώτος βασικός παράγοντας που προκαλεί/ διαιωνίζει τη σοβαρή μισθολογική διαφορά – τουλάχιστον στην ΕΕ είναι το γεγονός ότι οι διοικητικές θέσεις που αμείβονται καλύτερα καταλαμβάνονται κυρίως από άντρες, οι οποίοι παίρνουν πιο συχνά προαγωγή από τις γυναίκες. Ο δεύτερος παράγοντας είναι ότι οι γυναίκες τείνουν να μειώνουν τις έμμισθες ώρες εργασίας τους, διότι τα άμισθα καθήκοντα στο νοικοκυριό και τη φροντίδα της οικογένειας τις απασχολούν κατά μέσο όρο 22 ώρες την εβδομάδα, ενώ τα αντίστοιχα καθήκοντα απασχολούν τους άνδρες κατά μέσο όρο 9 ώρες την εβδομάδα. Το γεγονός ότι οι γυναίκες διακόπτουν τη σταδιοδρομία τους ή αργούν να τη συνεχίσουν λόγω της φροντίδας των παιδιών ή συγγενικών προσώπων τους επηρεάζει τόσο τις αποδοχές όσο και την ανέλιξή τους, η οποία συνήθως είναι περιορισμένη εξαρχής, καθώς απασχολούνται σε τομείς χωρίς τέτοια ιδιαίτερα περιθώρια, όπως η διδασκαλία ή οι πωλήσεις.

Στην περίπτωση της Williams δεν ίσχυσε, βέβαια, τίποτα από όλα αυτά. Απλώς κρίθηκε από την εταιρία παραγωγής και το σκηνοθέτη ότι το ποσό που επαρκούσε για τη δουλειά της στα γυρίσματα της ταινίας ανερχόταν σε 80 δολάρια την ημέρα. Η διάκριση ανάμεσα στα δυο φύλα εντοπίζεται ακριβώς εκεί, στην δεδομένη, σχεδόν αυτοματοποιημένη σκέψη και απόφαση που επακολούθησε της απαίτησης από τον Wahlberg προς τα κεφάλια της εταιρίας, ότι ένας άντρας ηθοποιός φυσικά και έχει δικαίωμα να διαπραγματευτεί, να πιέσει και να εισπράξει, ενώ μια γυναίκα “δεν έγινε και τίποτα” αν πάρει απλώς μια τυπική ημερήσια αποζημίωση για την ίδια ακριβώς δουλειά. Πώς είναι δυνατόν, ακόμα κι αν έδωσαν πρώτα τα χρήματα αυτά στη Williams, να μην προσφερθούν από μόνοι τους να της κάνουν αύξηση μετά το 1,5 εκατομμύριο του Wahlberg; Ας μην είμαστε αφελείς. Ο βαθιά ριζωμένος σεξισμός της σύγχρονης κοινωνίας και οι άντρες που τον εκπροσωπούν σε υψηλά κλιμάκια οπουδήποτε, θέλει ακριβώς αυτό. Οι καλοπληρωμένοι άντρες να παραμείνουν έτσι, όσο οι γυναίκες να πρέπει να ζορίζονται, να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους και τις ικανότητές τους και να απαιτούν καθημερινά τα αυτονόητα. Να δίνουν μάχη ακόμα και για όσα θα έπρεπε να θεωρούνται δεδομένα.

Τελικά, το μόνο δεδομένο είναι η υποκρισία ακόμα και των (κατά δήλωση) φιλελεύθερων στις ιδέες ανθρώπων σε επιτελικές θέσεις, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν εντυπωσιαστεί από τα μισθολογικά δεδομένα στα οποία έχουν πρόσβαση ή τα οποία δημιουργούν ακόμα και οι ίδιοι. Το μισθολογικό χάσμα είναι γνωστό και δε χρειάζεται να είσαι ντετέκτιβ ή δαιμόνιος ρεπόρτερ για να το εντοπίσεις. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει καμία δικαιολογία απέναντι στη διαιώνισή του και, κυρίως, απέναντι στην υποκρισία της άρνησής του.

*Λίγα 24ωρα αφού γράφτηκε αυτό το κείμενο, ο Mark Walhberg δήλωσε πως θα δωρίσει το 100% του ποσού που εισέπραξε για τα συμπληρωματικά γυρίσματα της ταινίας στο ίδρυμα Time’s Up που στηρίζει τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, υποστηρίζοντας τη μάχη υπέρ της δίκαιης αμοιβής. Μία κίνηση η οποία ομολογουμένως τον τιμάει. Ελπίζουμε να μην αργήσει η ημέρα που ένας άντρας δεν θα αμείβεται με περισσότερα χρήματα και συνεπώς δεν θα νιώθει την ηθική υποχρέωση να υπερασπίζεται τα εντελώς αυτονόητα.