Τα «βλάσφημα» έργα στην Εθνική Πινακοθήκη είναι ιδανική αφορμη για ψηφοθηρικό show
- 12 ΜΑΡ 2025
Μια συνηθισμένη Δευτέρα (10 Μαρτίου 2025), λίγο πριν τις 12 το μεσημέρι (11.35) η Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου δέχθηκε επίθεση από τον βουλευτή του κόμματος ΝΙΚΗ, Νίκο Παπαδόπουλο, ο οποίος με τη συνδρομή ετέρου ατόμου επιτέθηκε σε 4 έργα τέχνης του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, με τίτλους: Εικόνισμα 1ο, Εικόνισμα 16ο, Εικόνισμα 17ο, Ο Άγιος Χριστόφορος. «Χθες ήταν Κυριακή της Ορθοδοξίας και σήμερα με τα χρήματα του ελληνικού λαού εδώ στην Εθνική Πινακοθήκη βεβηλώνουν την εικόνα της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου», ανέφερε κατά την έξοδο του. Να σημειωθεί ότι κανένα από τα έργα που βανδαλίστηκαν σε αυτή την avant-garde παρέμβαση δεν απεικόνιζε την Παναγία με τσιγάρο ή τον Άγιο Γεώργιο ως ζόμπι. Λαϊκισμός vs Ελευθερίας της Τέχνης σημειώσατε ΝΙΚΗ.
Ο βουλευτής του κόμματος ΝΙΚΗ, Νίκος Παπαδόπουλος, εισέβαλε στην Εθνική Πινακοθήκη και έσπασε προθήκες εκθεμάτων τέχνης γιατί τα θεωρούσε βλάσφημα. Οι επιθέσεις στα έργα τέχνης δεν είναι πλέον κάτι ασυνήθιστο και η Εθνική Πινακοθήκη μόλις έγινε viral χωρίς να το περιμένει. 38 περιβαλλοντικές διαμαρτυρίες που έγιναν σε μουσεία το 2022, με πιο «διάσημες» εκείνες με τους ακτιβιστές που πετούσαν σούπα κολοκύθας στη Μόνα Λίζα του Λούβρου, προκαλώντας ειρωνικά σχόλια και θυμώνοντας τον κόσμο, αντί να τον ευαισθητοποιούν απέναντι στην κλιματική κρίση. Γιατί όταν κάτι το έχουμε ξαναδεί, δεν μας σοκάρει. Έχουμε αποστασιοποιηθεί και το θεωρούμε δεδομένο.
Σε απλά ελληνικά, δεν εκπλήσσει κανέναν αν ένας υπερσυντηρητικός (δηλωμένος) θρησκόληπτος επιτεθεί αντισυνταγματικά εναντίον της ελευθερίας της Τέχνης. Είναι κάτι αναμενόμενο. Το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι πίσω από αυτούς υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός πολιτών που τους ψηφίζει, γιατί κουβαλάνε την ίδια φονταμενταλιστική νοοτροπία.
Σε ανακοίνωση του, το κόμμα ΝΙΚΗ, αναφέρει ότι: «Ο βουλευτής κ. Παπαδόπουλος έδρασε αυτοβούλως. Αρχή του Κινήματός μας είναι ότι απέναντι σε πράξεις βλασφημίας πάντα πρέπει να εκφραζόμαστε σε θεσμικό πλαίσιο και δη κοινοβουλευτικά και με κάθε νόμιμο μέσο και όχι με αυτοδικίες».
Η Παναγία με το τσιγάρο της Εθνικής Πινακοθήκης και Η Σαγήνη του αλλόκοτου
Ποιος αποφασίζει αν ένα έργο τέχνης θεωρείται βλάσφημο; Βασικά, τι σημαίνει ο όρος «βλασφημία»; Και ποιος προσβάλλεται στην πραγματικότητα από την απεικόνιση του Αγίου Χριστοφόρου ως «κυνοκέφαλου» στο έργο του γνωστού και ταλαντούχου Έλληνα χαράκτη Χριστόφορου Κατσαδιώτη (είναι σπάνια και απαντάται μόνο σε λίγες μεταβυζαντινές εικόνες, γενικά η απεικόνισή του ως σκύλου συνδέεται με μια λαϊκή, ανατολική μορφή του Αγίου); Έλληνες Χριστιανοι Ορθοδοξοι, πιστοί έχουν δει την απεικόνιση του Άγ. Χριστόφορου ως «ο κυνοκέφαλος» στην Μονή Αγίας Τριάδος Λειβαρτζίου.
«Ο αγιογράφος επέλεξε το κεφάλι σκύλου δείξει με αλληγορικό και συμβολικό τρόπο, πως καθένας έχει δικαίωμα στην Ορθόδοξη Πίστη, ανεξάρτητα από την μορφή του» διαβάζω σε άρθρο του Νίκου Παπακωνσταντοπούλου. O Άγιος Χριστόφορος εμφανίζεται ως κυνοκέφαλος στο καθολικό της αθωνίτικης Μονής Καρακάλλου, στην ιστορική Μονή Χρυσοπηγής της Δίβρης (Λαμπείας), στο ναό του κοιμητηρίου των Αγίων Αναργύρων στο Αντρώνι Ηλείας και σε φορητή εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου. Είναι όντως βλάσφημα τα έργα που «τόλμησε» να εκθεσει η Εθνικη Πινακοθηκη σε διάλογο με χαρακτικά του Γκόγια;
Παραδείγματα βλασφημίας περιλαμβάνουν το κάψιμο της Βίβλου ή του Κορανίου, τον βανδαλισμό μιας εκκλησίας ή τη λατρεία του σατανά. Αυτά είναι σίγουρα «βλασφημία» γιατί δείχνουν περιφρόνηση για τον Θεό ή τη θρησκεία. Τα έργα του χαράκτη της Πινακοθήκης πώς θεωρούνται βλάσφημα; Μήπως βολεύει να τους βάλει κανείς το ταμπελάκι αυτό (και να δυναμιτίζει ένα κοινό που περιμένει μια αφορμή για να δείξει απενοχοποιημένα το θεοκρατισμό που αποζητά); Από τον φανατικό αντιεμβολιασμό στον βανδαλισμό εκθεμάτων (και στο επιχείρημα(;) του Charlie Hebdo με τη δολοφονική επίθεση φανατικών ισλαμιστών για τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ) στρώνεται το έδαφος, δημιουργείται το κατάλληλο κλίμα για την παραπέρα ένταση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. A propos, έχει καταργηθεί από την περασμένη δεκαετία το ποινικό αδίκημα της “βλασφημίας”. Το κόμμα Νίκη τον Δεκέμβρη του 2024 κατέθεσε πρόταση νόμου για την επαναφορά των αδικημάτων της βλασφημίας και της καθύβρισης θρησκεύματος.
Η ανακοίνωση μετά το συμβάν της Εθνικής Πινακοθήκης
«Ο θεσμικός ρόλος της Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου συνίσταται στη συλλογή, την προστασία, την ανάδειξη και την τεκμηρίωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Στο πλαίσιο αυτό και με σεβασμό στην ελεύθερη έκφραση της τέχνης, το Διοικητικό Συμβούλιο εκφράζει την εμπιστοσύνη του στη Διεύθυνση και υποστηρίζει το εγκεκριμένο καλλιτεχνικό της πρόγραμμα, διασφαλίζοντας τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών τάσεων, ρευμάτων και καλλιτεχνικών απόψεων. Καταδικάζουμε απερίφραστα κάθε πράξη βανδαλισμού, βίας και λογοκρισίας που πλήττει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης».
Ο ρόλος του ιεροεξεταστή έχει εξοστρακιστεί από την ελληνική κοινωνία. Αν βανδαλίζεις έργα τέχνης σημαίνει ότι είσαι βίαιος άνθρωπος, με ροπή στην οπισθοδρόμηση και το μεσαιωνισμο. Μήπως είναι ένα πρόσχημα τα ιερά και τα όσια της ελληνορθόδοξης θρησκείας;
Η ταχύτητα με την οποία διχαζόμαστε στην Ελλάδα είναι τρομακτική
Ιστορικά, έχει αποδειχθεί ότι οι λαοί όταν βρίσκονται σε περιόδους κρίσης (οικονομικής κυρίως) εμπιστεύονται την προάσπιση αξιών σε ακροδεξιά σχήματα και σε προσωπικότητες που αρχικά θεωρούνταν ακίνδυνες και γραφικές. Και αποδείχθηκαν, κοινωνιοπαθείς με δολοφονικά ένστικτα. «Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα».
Υ.Γ. : Αποδείχτηκε περίτρανα ότι η πεποίθηση της ατιμωρησίας ήταν μέρος του επικοινωνιακού σχεδίου. Τέλος, ας ειπωθεί το αυτονόητο, η ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι αδιαπραγμάτευτη σε κάθε δημοκρατική κοινωνία.
Info: Η Σαγήνη του Αλλόκοτου – Ενδιάμεσος Χώρος, Ένα θεματικό αφιέρωμα στην ελληνική Τέχνη. Στην ομαδική έκθεση περιλαμβάνονται έργα 10 καλλιτεχνών που από διαφορετικές αφετηρίες εναγκαλίζονται και εικονίζουν το αλλόκοτο, το υβριδικό, και το γκροτέσκο. Πραγματεύονται τη σχέση του εύμορφου με το δύσμορφο, του ανθρωπόμορφου με το ζωόμορφο, τη φύση και τον τεχνολογικό πολιτισμό, για να διερμηνεύσουν ψυχικές καταστάσεις και κοινωνικές διεργασίες αποκλεισμού και περιθωριοποίησης, αλλά και να προτείνουν, άλλοτε με χιούμορ, άλλοτε με καυστική ειρωνεία και άλλοτε με βαθιά υπαρξιακή αγωνία, την ανατρεπτική αποδόμηση των στερεότυπων με τα οποία έχουμε γαλουχηθεί. Περισσότερα εδώ.
