Τι είναι η θολούρα της πανδημίας και πώς ακριβώς γονάτισε τα μυαλά μας
- 2 ΙΟΥΛ 2021
Αν υπήρχε ένα πράγμα για το οποίο ένιωθα πολύ περήφανη, ήταν το άριστο μνημονικό μου. Θυμόμουν άσχετες στιγμές από το μακρινό παρελθόν και μπορούσα να ανακαλέσω με ακρίβεια τις λεπτομέρειες από συζητήσεις, ακόμα και με τον φαρμακοποιό μου.
Η πανδημία δεν με επηρέασε καθόλου στην αρχή. Αντιθέτως, απολάμβανα τις στιγμές ηρεμίας που μου έδινε η καραντίνα. Δουλειά σε απόλυτη ησυχία, χρόνος να αλλάξω τη διακόσμηση στο σπίτι και να δω τον σύντροφό μου. Μετά επανήλθαμε στο γραφείο και ξανά κλεισούρα. Τότε που άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τον εγκέφαλό μου. Η χρονική στιγμή που είπα αντίο στο άριστο μνημονικό και στις οργανωτικές μου ικανότητες.
Η μέρα που ξέχασα τη βρύση ανοιχτή (και ο εγκέφαλος ακόμα απορεί)
Λίγους μήνες μετά τη δεύτερη καραντίνα, άρχισαν να συμβαίνουν μερικά μικρά αλλά αρκετά περίεργα σκηνικά. Πήγαινα στην τουαλέτα, επέστρεφα στο σαλόνι και άκουγα ήχο βρύσης να τρέχει. Ξαφνικά, είχα αρχίσει να την ξεχνάω ανοιχτή. Γεγονός που επαναλήφθηκε μερικές φορές ακόμη. Και πάλι καλά να λέω που δεν ήταν το μάτι της κουζίνας. Ακολούθησαν κι άλλα, λιγότερο πρακτικά και περισσότερο νοητικά. Δεν μπορούσα να απορροφήσω ολόκληρη την πληροφορία που μου δινόταν, και δεν μπορούσα να καταλάβω το γιατί. Δεν είναι δηλαδή ότι είχα βυθιστεί σε κάποια κατάθλιψη ή ότι είχα αποκτήσει νέες φοβίες. Είχα χάσει το μυαλό μου όμως και αυτό είναι κυριολεκτικό.
Η άποψη της ειδικού, Φραντζέσκας Καραγιάννη
Η καραντίνα για τους περισσότερους ήταν μια βίαιη διακοπή της δομημένης καθημερινότητας. Η διακοπή αυτή είναι μια απώλεια, η οποία ενίσχυε κάθε μέρα την ανασφάλεια και την έλλειψη ταυτότητας. Η έλλειψη προγράμματος απορρυθμίζει και βγάζει τους ανθρώπους από την ομοιόσταση. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός βασάνισε τους ανθρώπους με σκέψεις, άγχος και αβεβαιότητα. Αυτές οι εικόνες δεν σβήνουν εύκολα. Οι άνθρωποι για μήνες άλλαξαν ρότα και προσπαθούσαν να προσαρμοστούν σε μία άγνωστη συνθήκη.
Παρόλο που η καθημερινότητα δειλά δειλά επιστρέφει, οι συνέπειες που έχει αφήσει η καραντίνα είναι πολλές, με αυτή της εγκεφαλικής ομίχλης επικρατέστερη. Παρατηρείται μία εγκεφαλική σύγχυση στους ανθρώπους, δηλαδή μία δυσκολία στην περιγραφή γεγονότων, σκέψεων και συναισθημάτων. Αυτό το μούδιασμα που λέγεται θολούρα της πανδημίας θεωρείται μια φυσιολογική και αναμενόμενη αντίδραση μετά από μία τόσο στρεσογόνα περίοδο. Το άγχος έχει φωλιάσει μέσα μας και μας έχει απενεργοποιήσει. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας οι μηχανισμοί άμυνας δεν μας επέτρεψαν να φανούν οι συνέπειες, καθώς αυτές σχεδόν πάντα εκδηλώνονται μετά την κρίση και όχι κατά τη διάρκεια.
Η νευρολογική εξήγηση
Όπως καταλαβαίνεις, δεν είμαι η μόνη που άρχισε να ξεχνάει το κινητό της (αν και θυμάμαι πάντα τον αριθμό της πιστωτικής με τόσο online shopping). Οι ερευνητές το έψαξαν και κατέληξαν στο ότι όντως υπήρξαν αλλαγές στον όγκο διαφόρων περιοχών στον εγκέφαλο. Η αμυγδαλή, ο ιππόκαμπος, ο κροταφικός και ο πρόσθιος λοβός άλλαξαν στους ανθρώπους που ήταν κοινωνικά απομονωμένοι. Σε όλους μας δηλαδή. Και μιλάμε για αλλαγές που επηρεάζουν τις διαδικασίες που ακολουθούμε όταν καλούμαστε να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους γύρω μας. Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε αντοχές, ως ανθρώπινο είδος και θα τα καταφέρουμε. Το κακό είναι ότι αυτή η θολούρα στον εγκέφαλο μπορεί να τραβήξει πολλά χρόνια.
Υπάρχει λύση για τη θολούρα της πανδημίας; Θα επανέλθει ο εγκέφαλος;
Πέρα από το να κάνεις υπομονή, μπορείς να βοηθήσεις τον εγκέφαλό σου κάνοντας τα κλασικά πράγματα που του δίνουν ένα boost. Η σωματική άσκηση είναι η κλασική επιλογή γιατί αυξάνει τη νευροπλαστικότητα, πράγμα που αποτρέπει μελλοντικά τις πιθανότητες για Αλτσχάιμερ. Και ίσως να επαναφέρει σταδιακά τον εγκέφαλο στην πρότερη κατάσταση. Το ίδιο όμως ισχύει και στην περίπτωση της μουσικής. Όταν ακούς τις αγαπημένες σου μελωδίες, απελυθερώνεται ωκυτοκίνη και μειώνεται η κορτιζόλη (του άγχους). Συνδύασέ τα και πήγαινε ένα μισάωρο περπάτημα με ακουστικά.
Μην ξεχνάς όμως ότι χρειάζεται χρόνος. Μπορεί να έχουν ξεκινήσει οι εμβολιασμοί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξέρουμε με βεβαιότητα ότι δεν θα ξαναβιώσουμε κάτι ανάλογο. Είναι απολύτως φυσιολογικό όταν ανατρέπονται οι ισορροπίες και ξεχνάμε όλα όσα ξέραμε. Μην νιώθεις μόνη σου σε αυτό και μην πιστεύεις ότι είναι μία κατάσταση που δεν θα αλλάξει. Γιατί αν συνεχίσω έτσι με τη βρύση, θα πληρώσω χρυσάφι στην ΕΥΔΑΠ.
