Ζεις σε έναν κόσμο που κορίτσια καίγονται ζωντανά επειδή πολύ απλά τολμούν και μιλούν. Συγχαρητήρια

Η περασμένη εβδομάδα έμοιαζε θεωρητικά καλή για την ισότητα. Ξεκίνησε με ένα πλατύ χαμόγελο όταν αποτυπώθηκε για πρώτη φορά σε εικόνα η μαύρη τρύπα. Γυναίκες κι άντρες δούλεψαν μαζί για ένα αποτέλεσμα πιο σημαντικό από τα απλά και καθημερινά μας προβλήματα. Ένα πρόσωπο συνδέθηκε πολύ για τα media με αυτό το τεράστιο άλμα για την επιστημονική κοινότητα. Αυτό της Katie Bouman. Μιας 29χρονης επιστήμονα στις ΗΠΑ, η οποία συνέβαλε τα μέγιστα στη δημιουργία ενός αλγορίθμου που βοήθησε το έργο των 8 τηλεσκοπίων που λειτούργησαν όλα μαζί στην γη για να μπορούμε για πρώτη φορά να δούμε πώς μοιάζει μια μαύρη τρύπα, 55 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά.

 

Τις επόμενες ώρες και μέρες όμως, πολλοί χρήστες των social media αντί να συγχαρούν την Katie Bouman για τη δουλειά που έκανε μαζί με την ομάδα της, και μαζί με τις υπόλοιπες πολλές ομάδες που συνεργάστηκαν για ένα τόσο σημαντικό έργο, άρχισαν να ψάχνουν ποιος είχε γράψει τον περισσότερο κώδικα, εκείνη ή οι άντρες συνάδελφοί της. Συνέχισαν να γράφουν, να δημιουργούν video στο YouTube, να γεμίζουν σελίδες με περιεχόμενο προσβλητικό για την Bouman.

Να προσπαθούν να καθαιρέσουν το έργο της, γιατί πολύ απλά κανείς δεν είναι συνηθισμένος στο να αποκαλεί«επιστήμονα» και «ιδιοφυΐα» μια γυναίκα.

Τι κι αν άνδρες συνάδελφοί της, όπως ο Andrew Chael, θέλησαν να την υπερασπιστούν λέγοντας πως δεν είναι εκείνοι οι βασικοί συντελεστές στην ανάπτυξη του eht-imaging software library; Τίτλοι σε video όπως αυτός που βλέπεις πιο κάτω, εξακολούθησαν να υπάρχουν στο Internet.

 

Είναι γεγονός πως ακόμα κι αν οι γυναίκες αποδεικνύουν εδώ και πολλές δεκαετίες ότι μπορούν να θεωρούνται ισάξιες με τους άνδρες στην επιστημονική κοινότητα (Η Rosalind Franklin kai to DNA, η Katherine Johnson και το διάστημα κλπ κλπ), τα ονόματά τους δεν αναφέρονται το ίδιο συχνά με εκείνα των ανδρών συναδέλφων τους, σύμφωνα με δημοσίευμα του ”Science”. Όπως αναφέρει το ”The Conversation” δυσκολεύονται να δημοσιεύσουν τις εργασίες τους,  πληρώνονται 40% λιγότερο από τους άνδρες και είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους.

Στάση στη Μεσόγειο. Εδώ τα πράγματα ακόμα πιο ανησυχητικά για την ισότητα. Γιατί μπορεί εσύ να νομίζεις ότι όλα τα ανησυχητικά πράγματα συμβαίνουν σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων από εσένα, αλλά δεν είναι έτσι. Κοίτα λιγάκι γύρω σου κι αν δε δεις τίποτα εκ πρώτης όψεως μάθε ότι είδαν πολλά οι εμπειρογνώμονες των Ηνωμένων Εθνών που ήρθαν στην Ελλάδα, ξεσκόνισαν τα στατιστικά στοιχεία και την κατέταξαν στην τελευταία θέση του Δείκτη Ισότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έλα, δεν το πιστεύω. «Η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκεται στην τελευταία θέση του Δείκτη Ισότητας των Φύλων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ», ανέφεραν οι ανεξάρτητοι εμπειρογνωμόνες των Ηνωμένων Εθνών, που βρέθηκαν τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα προκειμένου να αξιολογήσουν την πρόοδο στην εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών και την επίτευξη ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, σε σχετική συνέντευξη Tύπου.

Οι ίδιοι τόνισαν ότι η Ελλάδα υστερεί στο κομμάτι των δικαιωμάτων των γυναικών σε σχέση με άλλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρά το ισχύον νομοθετικό και πολιτικό πλαίσιο, λόγω της ελλιπούς εφαρμογής, των συνεχιζόμενων διακρίσεων και του αντίκτυπου της των μέτρων λιτότητας.

Επίσης στη χώρα μας συνεχίζουν να επικρατούν τα στερεότυπα για τους ρόλους των δύο φύλων, σύμφωνα με τα οποία η γυναίκα αναλαμβάνει την κύρια φροντίδα των παιδιών και του σπιτιού και ο άντρας είναι ο λεγόμενος «κουβαλητής». Κάτι η κρίση, κάτι το στραβό μας το κεφάλι οι γυναίκες αναγκάζονται να μένουν στο σπίτι περισσότερο και άλλωστε αυτό περιμένουν όλοι από αυτές. Η ενδοοικογενειακή βία, ρώτησες; Παρούσα κι αυτή και ως συνήθως ανομολόγητη. Οι γυναίκες φοβούνται ακόμα το στίγμα που θα φέρει μια καταγγελία στην οικογένειά τους και τη διάλυση αυτής. Μια από τα ίδια και στην σεξουαλική παρενόχληση σε τόπους εργασίας, με τους εμπειρογνώμονες να ανησυχούν και για την τροποποίηση που έχει προταθεί για τον νομικό καθορισμό του βιασμού. Σου θυμίζω εδώ, ότι η τροποποίηση αυτή δεν αναφέρεται στο θέμα «συναίνεση» και δεν καλύπτει εκδοχές όταν θύματα ενέδωσαν σε σεξ υπό εξαναγκασμό από τον δράστη, ή μετά από εκβιασμό ή απειλές. Σε συνθήκες δηλαδή που δεν περιλαμβάνουν απαραίτητα σωματική βία. Σε ανησύχησα λίγο παραπάνω νομίζω κι όχι άδικα.

Η βία, οι προκαταλήψεις, τα έμφυλα στερεότυπα είναι όλα αυτά που πρέπει να αλλάξουν αμέσως τώρα. Όλα αυτά που παλεύουμε να αποβάλουμε με όπλο μας μια εκπαίδευση που ακόμα δε στρέφει τις γυναίκες στην ανδροκρατούμενη επιστήμη, με μια οικογένεια όπου η γυναίκα είναι ως επί το πλείστον ακόμα η αφανής κολόνα του σπιτιού,  με μια τηλεόραση που συνεχίζει να μας μπουκώνει το πρότυπο της αφελούς γυναίκας bimbo-σεξουαλικού αντικειμένου σε προγράμματα όπως το “Power Of Love” ή της διακοσμητικής παρουσίας που ομορφαίνει το πλατό χορεύοντας στην πίστα του «Στην υγειά μας ρε παιδιά».

Μια τηλεόραση που ακόμα και στην περίπτωση που προβάλει μια άλλη εικόνα γυναίκας, αυτή της επαγγελματία, ακούει στον αέρα πως ο πολιτικός με τον οποίο μιλά, προτιμά να ολοκληρώσει μαζί της. Με μία πολιτική σκηνή στην οποία ακόμα και σήμερα οι γόβες μίας γυναίκας έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τα λεγόμενα ή το έργο της. Με έναν τρόπο διασκέδασης όπου οι γυναίκες επιδεικνύονται στις πίστες σαν ημίγυμνα τρόπαια και οι άνδρες με κοστούμι και όπλο το «ταλέντο» τους (προφανώς για τις γυναίκες το «ταλέντο» δεν είναι αρκετό). Με όλη την κουλτούρα μας, σταθερά απαράλλαχτη να μας υποδεικνύει πως ζούμε σε έναν κόσμο δύο ταχυτήτων.

Παλεύουμε με μία φαρέτρα γεμάτη σπασμένα βέλη, όπως κατάλαβες, και είναι καιρός να προσπαθήσουμε κάπως πιο συντεταγμένα, από όλες τις πλευρές, να τα επιδιορθώσουμε.

Πόσο μακριά μας πιστεύεις ότι είναι το Μπαγκλαντές; Εκεί είναι η τελευταία μας στάση για σήμερα. Εκεί όπου μία κοπέλα δε φοβήθηκε να καταγγείλει την σεξουαλική παρενόχληση που υπέστη στην ισλαμική σχολή την οποία φοιτούσε. Κακό του κεφαλιού της. Η 19χρονη Nusrat Jahan Rafi περιλούστηκε με κηροζίνη και λαμπάδιασε στην οροφή του σχολείου της επειδή κατήγγειλε τον διευθυντή της για τα ακατάλληλα αγγίγματά του σε μία κατ’ ιδίαν συνάντηση που της ζήτησε να έχουν στο γραφείο του. Στο αστυνομικό τμήμα όπου κατέφυγε για να καταγγείλει το περιστατικό ο αστυνομικός την κατέγραψε σε video σοκαρισμένη, να εξηγεί τι συνέβη και να προσπαθεί να κρύψει με τα χέρια της το πρόσωπό της. Ο αστυνομικός της λέει να τα βγάλει. Το βίντεο αργότερα κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μαύρη στιγμή αυτή για την Nusrat. Το πρόσωπό της παντού σε μία κοινωνία όπου οι γυναίκες φοβούνται να πουν τι τους έχει συμβεί γιατί μπορεί ακόμα και η οικογένειά τους να θελήσει να ξεπλύνει οριστικά την ντροπή.

Στις 27 Μαρτίου ο διευθυντής συνελήφθη αλλά τα πράγματα έγιναν χειρότερα για τη Nusrat, αφού συμμαθητές της διοργάνωσαν διαδήλωση για να ζητήσουν την αθώωσή του και κατηγόρησαν τη Nusrat. Επέστρεψε στο σχολείο μέρες μετά, στις 6 Απριλίου, για να δώσει εξετάσεις, αλλά εκεί αντί για κόλλα και μολύβι την περίμενε η φωτιά. Τη φωτιά την έβαλαν οι συμμαθητές της όταν αρνήθηκε να αποσύρει την καταγγελία προς τον διευθυντή.

Στάχτη η Nusrat που πάλεψε για το δίκιο της. Πριν καταλήξει ωστόσο, γενναία ως το τέλος, πρόλαβε να αποκαλύψει και τα ονόματα δύο εκ των δραστών του φόνου. Γιατί περί φόνου πρόκειται.

Η Nusrat πέθανε στις 10 του Απρίλη. Οι διαδηλώσεις για δικαιοσύνη στο όνομά της συνεχίζονται στο Μπαγκλαντές και ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος μόλις ξεκίνησε να αντιλαμβάνεται τι έχει συμβεί, με μια κρυφή και ένοχη «χαρά» που τέτοια πράγματα δεν συμβαίνουν στην αυλή του.

 

Έτος 2019. Πλανήτης γη. Γυναίκες καίγονται ζωντανές επειδή μίλησαν. Γυναίκες που θεωρούνται άξιες όταν αλλάζουν πάνες στα παιδιά τους και μόνο. Γυναίκες που ακόμα και στην επιτυχία τους δεν τους επιτρέπεται να χαρούν πολύ. Κι αν ακόμα θεωρείς πως τα χιλιόμετρα που μας χωρίζουν από το Μπαγκλαντές και τις ΗΠΑ μας φαίνονται πολλά, στην πραγματικότητα δεν είναι. Η ισότητα είναι αυτή που είναι ακόμα μερικά έτη φωτός μακριά σαν τη μαύρη τρύπα. Κι αν είναι να διδαχτούμε ένα και μόνο μάθημα στο πέρασμά μας από αυτή την εδώ και χιλιετίες άνιση ανθρωπότητα αυτό είναι να συνεχίσουμε να παλεύουμε. Να συνεχίσουμε να διεκδικούμε, ή μάλλον στην ελληνική περίπτωση, να αρχίσουμε να διεκδικούμε. Γυναίκες στην Ανατολή, γυναίκες στη Δύση, γυναίκες στον Βορρά κι άλλες στο Νότο. Στα λόγια ίσες, στην πραγματικότητα όχι. Ας συνεχίσουμε να το λέμε τουλάχιστον, ας συνεχίσουμε να το ακούμε. Μονάχα έτσι κάποια από τις επόμενες γενιές θα προλάβει να δει την αλλαγή.

 

Κεντρική Φωτογραφία: AP Photo/K.M. Chaudary