Η Zendaya έχει έναν πολύ καλό λόγο να νιώθει αδικημένη για το “Malcolm & Marie’
- 24 ΦΕΒ 2021
Το “Malcolm & Marie” μπήκε στο ραντάρ μας ως το πρότζεκτ της Zendaya με τον John David Washington που ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε στη διάρκεια του lockdown στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε δεύτερο χρόνο οι ελάχιστοι insiders που το είχαν δει έως τον Νοέμβριο μιλούσαν για εκπληκτικές ερμηνείες από τους δύο τους, στην περίπτωση της Zendaya κιόλας για μία ερμηνεία οσκαρικών προοπτικών που θα γέμιζε κι άλλο το ήδη ασφυκτικά γεμάτο ρόστερ του Netflix για τις καμπάνιες του στον δρόμο μέχρι τη φετινή τελετή. Όταν τελικά θα κυκλοφορούσε στην πλατφόρμα όμως, το κύμα των μετριοπαθέστατων κριτικών και των αρνητικών αντιδράσεων του κοινού για την ταινία του Sam Levinson κατέληξε τόσο σφοδρό που ίσως σκότωσε και το Oscar buzz της πρωταγωνίστριάς του.
Το “Malcolm & Marie” γεννήθηκε από την επιθυμία της ίδιας της Zendaya να βρει κάποια δημιουργική απασχόληση εν μέσω καραντίνας. Εσύ έχεις στη διάθεσή σου υλικά για banana bread και εκείνη έναν επιτυχημένο φίλο παραγωγό και δημιουργό που μαζί συνεργάζονται στο “Euphoria” του HBO, τη σειρά που την έκανε τη μικρότερη σε ηλικία νικήτρια Emmy σε ερμηνευτική κατηγορία. Η ηθοποιός δουλεύει ακατάπαυστα από τα 13 της χρόνια και όπως περιέγραψε στους New York Times δεν είχε χρειαστεί να μάθει ποτέ ποια είναι χωρίς έναν καθημερινό προγραμματισμό γυρισμάτων ή υποχρεώσεων. Σκέφτηκε μάλλον πως δεν είχε έρθει η ώρα αυτή ακόμα, και έτσι έπεισε τον Levinson να γράψει κάτι που θα το γύριζαν με την ίδια, στην πορεία και τον Washington, σε ρόλο παραγωγών. Κάτι για να ασχοληθούν δηλαδή μέχρι να μπορέσουν να καταπιαστούν ξανά με το “Euphoria”.
Ο Levinson έγραψε λοιπόν μία ιστορία γύρω από μία νύχτα ενός μαύρου ζευγαριού, ενός σκηνοθέτη ακόμη μεθυσμένου από την εμπειρία της απαστράπτουσας πρεμιέρας του και της μούσας του που εν μέρει ενέπνευσε τη νέα του ταινία, και χρησιμοποίησε γεγονότα της δικής του πορείας για να τους δώσει ζωή. Το γεγονός που πυροδοτεί τον αλληλοσπαραγμό του Malcolm και της Marie και το πολύ χορογραφημένο mumblecore που ακολουθεί στην εκκωφαντική μονομαχία τους, ήταν ας πούμε ότι ο ίδιος ο Levinson είχε ξεχάσει να ευχαριστήσει τη γυναίκα του κατά την πρεμιέρα του “Assassination Nation”. Το σκηνοθετικό του ντεμπούτο που είχε φιλοξενήσει το Φεστιβάλ Sundance. Η εμπλοκή της Marie με τα ναρκωτικά επίσης, σχετίζεται με τον δικό του εθισμό που έχει επηρεάσει έκδηλα το “Euphoria”.
Η κραυγαλέα αυτοαναφορά του όμως που βυθίζει σχετικά γρήγορα τις δυνατότητες της ταινίας, είναι το παραλήρημα του Malcolm για τη «λευκή γυναίκα κριτικό των LA Times». Ο Levinson εμπνέεται εδώ από την κριτική της Katie Walsh των LA Times για το “Assassination Nation” που τον είχε εκνευρίσει, με τίτλο «Το “Assassination Nation” είναι εκμεταλλευτικός τρόμος που έχει το θράσος να μας κάνει κήρυγμα για το grrrl power». Η Walsh δεν είχε άδικο τότε, όπως δεν έχουμε τώρα άδικο όσοι κοιτάξαμε δύσπιστα τη διδακτική ιερεμιάδα που έγραψε για τον Malcolm, έναν μαύρο χαρακτήρα, ως λευκός δημιουργός. Ο Malcolm μαθαίνει πως η κριτικός που είχε θάψει το προηγούμενο έργο του έχει θαυμάσει το τελευταίο, και καταλήγει να ουρλιάζει από κρεβατοκάμαρα σε σαλόνι και από μπαλκόνι σε κουζίνα, για το κατά πόσο τού επιτρέπεται να κάνει τις ιστορίες που θέλει ως μαύρος σκηνοθέτης χωρίς να υπάρχει ανάγκη πολιτικοποίησής τους.
Υπάρχει σίγουρα νόημα σε αυτή τη συζήτηση και ο Malcolm διευκρινίζει ελαφρώς πως οι ταινίες των μαύρων δημιουργών διαχρονικά διοχετεύονται στους λευκούς κριτικούς ως Σημαντικά Μαύρα Φιλμ, και είναι αυτή τους η εκλαμβανόμενη σημασία ή η απουσία της που καθορίζει συχνά την αξιολόγησή τους. Η ιδέα ότι ο ανώτερος και πιο ευγενής σκοπός των μαύρων δημιουργών είναι να εκπαιδεύσουν εμάς τους υπόλοιπους πρέπει να πεθάνει, σε αυτό έχει δίκιο.
Όπως όμως συμβαίνει σχεδόν σε όλη τη διάρκεια των διαξιφισμών του “Malcolm & Marie” που χρησιμοποιεί αδέξιες απόπειρες λυρισμού και ένα επιτηδευμένο ασπρόμαυρο, πανέμορφο 35mm για να γίνει το “Who’s Afraid of Virginia Woolf” της γενιάς μας, οι αιχμές του Levinson δεν εκτελούνται εύστοχα. Ο Malcolm αναφέρει για παράδειγμα πως «δεν είναι το γεγονός ότι ο Barry Jenkins δεν είναι gay ο λόγος που το “Moonlight” ήταν τόσο γ***μένα οικουμενικό;», αγνοώντας όπως φαίνεται ότι ο Tarell Alvin McCraney που έγραψε το θεατρικό του Moonlight και βοήθησε να μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη είναι gay, όπως και τη συμβολή του ίδιου του Jenkins στην αυθεντικότητα της ιστορίας που μεγάλωσε σε εκείνες τις φτωχογειτονιές της Φλόριντα. Χρησιμοποιώντας τον ως φερέφωνο, ο Levinson γράφει επίσης έναν τεράστιο μονόλογο για το έργο λευκών δημιουργών όπως ο William Wyler, ενώ για κάποιο λόγο οι μόνες του αναφορές σε μαύρους δημιουργούς είναι ο Jenkins και ο Spike Lee.
Η αίσθηση που δίνεται από την ταινία είναι πως ο Levinson νιώθει ότι κάνει κάποια αντίσταση κατά της αρχής που αντιπροσωπεύει η λευκή κριτικός των LA Times, ενώ στην πραγματικότητα απολαμβάνει τα προνόμια του συστήματος. Είναι γιος βετεράνου σκηνοθέτη (Barry Levinson), είναι λευκός άνδρας, και άρα η θέση του στο Hollywood ήταν περίπου εγγυημένη. Το να επικεντρώνεις την συζήτηση για την κριτική κινηματογράφου γύρω από μία γυναίκα, όταν οι γυναίκες κριτικοί παραβλέπονται τόσο, μοιάζει σκόπιμο και εκδικητικό.
Τα συμπεράσματα αυτά δεν είναι ξένα για τη Zendaya που αυτή τη στιγμή είναι υποψήφια Α΄ Γυναικείου στα βραβεία Critics’ Choice. «Νομίζω ότι έχει αφαιρεθεί λίγη από την αυτενέργειά μας», είπε στους NY Times μιλώντας για τη συμβολή της ίδιας και του Washington στην ταινία. «Σαν να εκτόξευε πράγματα ο Sam μέσα από εμάς χωρίς να συνειδητοποιούν ότι δεν είμαστε απλώς ηθοποιοί στην ταινία, αλλά συγχρηματοδότες και παραγωγοί με το σήμα του σωματείου. Δεν μπορείς να το πάρεις αυτό αν δεν κάνεις όντως τη δουλειά».
Εντόπισε επίσης το κοινό στοιχείο που συνδέει εδώ την ίδια με τον χαρακτήρα της στο “Malcolm & Marie”. «Αντικατοπτρίζει λίγο τα δεινά της Marie, σωστά; Είναι όπως η Marie που έλεγε πως η ταινία του Malcolm είναι και δική της. Αλλά στην πραγματική ζωή είμαστε όντως συντελεστές, είναι δικό μας. Η ταινία ανήκει ισότιμα στον John David, σε εμένα και τον Sam. Δεν είναι ότι ανήκει αλλού και απλά είμαι στο καστ. Το έγραψε για εμάς επίσης, και νομίζω ότι αν γράψεις κάτι πρέπει να αναγνωρίσεις τις εμπειρίες του μαύρου χαρακτήρα που γράφεις. Νομίζω πως πολλές από τις συζητήσεις που έκανα με τον Sam βγήκαν στην ταινία».
Η αρνητική κριτική που έχει ασκηθεί στην ταινία έχει όντως αφήσει τη Zendaya έξω από την κουβέντα. Είναι όπως πάντα απολύτως χαρισματική on camera και ενσαρκώνει τη Marie όσο καλύτερα μπορεί να ενσαρκώσει κανείς έναν γυναικείο χαρακτήρα που είναι εκεί για να λειτουργήσει κυρίως ως συνείδηση του άντρα πρωταγωνιστή. Αυτή (το φόρεμά της και ίσως το mac’n’cheese που φτιάχνει) είναι μακράν το καλύτερο πράγμα στην ταινία. Η ομοιότητα που εντοπίζει ανάμεσα σε εκείνη και τη Marie είναι εύλογη και ορθά διεκδικεί την συνιδιοκτησία της ταινίας. Ό,τι και αν είναι το “Malcolm & Marie”, ως παραγωγή είναι δική της και αυτό δεν μπορούν να το πουν πολλές μαύρες ηθοποιοί 24 ετών στο Hollywood. Υπάρχει επίσης μία συζήτηση εδώ για το κατά πόσο δίνεται αυτομάτως ο ρόλος του θύματος σε μαύρους συντελεστές από συμμάχους, στερώντας τους έτσι την αυτενέργεια.
Τα πράγματα όμως είναι ακόμη πιο περίπλοκα.
«Έχω πίστη στη διαδικασία συνεργασίας και στους συνεργάτες μου, ότι αν γράψω κάτι που δεν μοιάζει αληθινό, στο οποίο δεν θα ανταποκριθούν ο JD ή η Z, ή δεν νιώθουν ότι είναι ειλικρινές, πιστεύω θα μου πουν κάτι και θα το βρούμε», έχει πει ο Levinson στο Esquire UK. «Δεν είχα αγωνία υπό αυτή την έννοια γιατί έχω πολύ σεβασμό στη συνεργατική φύση του κινηματογράφου».
Εάν πέρα από την παραγωγή η Zendaya συνέβαλε στο σενάριο όπως αναφέρει ο Levinson, αυτό και πάλι δεν είναι το ίδιο με την ισχύ ενός συν-σεναριογράφου. Εκείνος ως σεναριογράφος/σκηνοθέτης/παραγωγός εξακολουθεί να έχει τα περισσότερα από τα χαρτιά στα χέρια του και το να έχει την πίστη πως η καλή του φίλη και ο Washington θα τον γλίτωναν από τα φάουλ δεν είναι το ίδιο με το να έχουν ίσο ακριβώς λόγο στο σενάριο με τον ίδιο. Εάν πάλι η Zendaya συνέβαλε πολύ σημαντικά στο σενάριο, τότε την έχουν ακυρώσει γιατί δεν έλαβε ποτέ credit σεναρίου.
Ξηγήθηκαν όπως ο Malcolm και δεν ευχαρίστησαν επαρκώς τη Marie τους.
