Summer in the city

«Είμαι στ’ αλήθεια ζωντανός! Σκέφτηκε. Ποτέ μου δεν το γνώριζα πιο πριν ή, κι αν το γνώριζα, δεν το θυμάμαι!» αναφωνεί ο Ρέι Μπράντμπερι ως πιτσιρικάς στο «Κρασί από πικραλίδα» (το κλασικό βιβλίο του Αμερικανού επανακυκλοφορεί αυτό το καλοκαίρι στα ελληνικά ως «Κρασί του θέρους»). Το ίδιο ακριβώς κάνει και η τέχνη, χωρίς τη μεσολάβηση του μεταφραστή. Το έργο τέχνης, όταν είναι μεγάλο, ρίχνει ένα καθρέφτη εμπρός μας και, καθηλώνοντας το βλέμμα, εκφράζει με τρόπο ευθύβολο, ακαριαίο, την ύπαρξή μας.

Τον συνήθως έρημο από πολιτιστικά γεγονότα Αύγουστο, η γκαλερί Omicron και ο Ορέστης Σταθόπουλος φέρνει στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων τέσσερις καλλιτέχνες με τη φιλοδοξία να μαγνητίσουν το βλέμμα των φιλότεχνων που βρίσκονται στην πρωτεύουσα, Ελλήνων και ξένων.

Η Αλεξάναδρα Μπενάκη μοιράζεται συνθέσεις μαγικού ρεαλισμού για να οδηγηθεί σε ένα ξεχωριστό επίπεδο θεματικής εκφραστικότητας μέσα από μία μετα-πόπ εικονογραφική αντίληψη. Η ζωγράφος θηρεύει τη συναισθηματική ένταση με εικόνες αναγνωρίσιμες: πεταλούδες, φαρμακευτικές φιάλες, γυναικεία πρόσωπα προβάλλουν μέσα από ζωηρά, πλακάτα χρώματα και κομψούς γραφισμούς. Η απλότητα είναι δρόμος που οδηγεί στην ουσία των πραγμάτων και η Μπενάκη θέλει ο θεατής να «εμβαπτιστεί» στην ουσιώδη φιλοσοφία του μηνύματος: «πίστη», «ελευθερία», «ευτυχία» αναγράφονται ως σηματωροί σε μια λίμνη χρώματος. Και καθώς έλεγε ο θεωρητικός του «νέου ρεαλισμού», Πιερ Ρεστανί, «το χρώμα είναι η δύναμη του πεπρωμένου».

Πέρα από τις όχθες της οπτικής πραγματικότητας, ο Ηλίας Ψαρρής επιχειρεί με τα έργα του να συνδυάσει το αισθάνεσαι με το νοείν για να μιλήσει στον θεατή. Με τα σημεία σύμβολα που απηχούν την όχι τόσο μακρινή και κοσμαγάπητη πια γλώσσα του Μπασκιά, επιδιώκει κι αυτός να φτάσει σε έναν κώδικα του δρόμου, δηλαδή τη δυνατότητα συνάντησης όχι μόνο έργου τέχνης και θεατή, αλλά και του θεατή με τον κόσμο. Με τη χρήση δηλαδή αλφαβήτας διαφόρων πολιτισμών και σημάτων – συμβόλων του κόσμου μας, αποβλέπει στο να αρθρώσει έναν τρόπο κατανοητό από όλους, να δημιουργήσει μία γλώσσα. Πρόκειται για διανοητικό παιχνίδι όπου το χέρι του Ψαρρή ανακατεύει σχέδια και σύμβολα σε επάλληλες στρώσεις. Πρέπει να δεις από κάποια απόσταση το έργο για να αναδειχθούν όλα αυτά και, κυρίως, για να νιώσεις αυτό το παιχνίδι του βλέμματος.

Οι κεραμικές δημιουργίες της Κατερίνα Τσαλιγοπούλου υπακούουν στον βασικό κανόνα της γλυπτικής, που δεν είναι άλλος από το να εκφράζει την άμεση και πιεστική λειτουργικότητα, με τον τρόπο που αποκαλύπτεται στον σημερινό θεατή το έξοχο κεφάλι της «Αφροδίτης του Μπρασεμπουί». Αν ο γυναικείος κορμός της κεραμίστριας δεν είχε τις ποπ χρωματικές επικαλύψεις, αισθάνεσαι πως θα εξυπηρετούσε κάποια θρησκευτική λειτουργία σε μια εποχή μυθική, πίσω ακόμη κι από την ιστορία. Πέραν αυτού, τα κεραμικά της είναι εύμορφα χωρίς να ωραιοποιούν, που σημαίνει ότι είναι δοσμένα με χάρη χωρίς να είναι δεμένα με την πραγματικότητα.

Παρόμοια, ο ζωγραφισμένος άνθρωπος στο έργο του Enea Guzja δεν είναι μίμηση του πραγματικού. Είναι ένα ακτινοβόλο πλάσμα, έρχεται προς το φως και εκπέμπει φως. Και μαζί είναι υπαρξιακή αναζήτηση, εικονισμένη ένταση και ανασκαφή. Η ζωγραφική του έχει προφανώς προγόνους και πηγές (σκέφτομαι πόσο ωραία συγγενεύει με αυτήν του Γιώργου Βακιρτζή) μα τους χωνεύει όλους και βγάζει τη δική του. Η γραφή του δεν είναι μια απλή περιήγηση στον κόσμο των μορφών, αλλά ενόραση μιας άλλης πραγματικότητας. Υπέρμαχος μιας παραστατικής ζωγραφικής εξπρεσιονιστικού χαρακτήρα, ο ζωγράφος αποδίδει στα πορτρέτα τη θεατρικότητα που προβάλλει ο εσωτερικός τους κόσμος. Φιγούρες προσχήματα του καμβά μας εισάγουν σε έναν κόσμο όλο μυστήριο που παραπέμπει σε θεατρικά σκηνικά. Κάθε χώρος, για εκείνον, συλλαμβάνεται ως πέρασμα. Ο Ενέα δεν περιγράφει ψυχρά αυτό που εξετάζει. Αποκαλύπτοντας αυτό που βλέπει, αποκαλύπτει τον εαυτό του.

Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε, χωρίς να κατηγοριοποιήσουμε, χωρίς να βάλουμε όρους. Ωστόσο, πρέπει νάχουμε τον νου μας: οι όροι δεν είναι αθώοι. Αν τους αφήσουμε, αν τους επιτρέψουμε να παριστάνουν τα ορόσημα του πραγματικού, τότε αντί για πατήματα γίνονται επιφάνειες που δεν κρατούν τα πόδια μας, αλλά μας σπρώχνουν μες στο βούρκο απ’ τον οποίο τάχα μας γλυτώνουν. Συχνά, χρησιμοποιούμε τους όρους υπαρξιακό, οντολογικό, υπερβατικό και τα παρόμοια. Σωστές διακρίσεις, ωστόσο δεν εκφράζουν την πραγματικότητα, αλλά μια χρήσιμη κατηγοριοποίησή της. Ο ύψιστος κριτικός της τέχνης, ο κ. Χρόνος, τους καταπίνει χωρίς έλεος, αφήνοντας τα ίδια τα έργα να μιλούν στα μάτια κάθε γενιάς. Κι όπως έχει πει ωραία ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος «για να γράψεις για ένα έργο τέχνης πρέπει να γνωρίζεις πολλά, αλλά για να το δεις, πρέπει νάχεις αθώα μάτια». Όπως ο κοσμοναύτης του Ενέα Γκούτζα θα συμπληρώναμε εμείς.

Summer in the city από 22 έως 31 Αυγούστου.
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων / Technopolis City of Athens

Αίθουσα: Δεξαμενές καθαρισμού / Purifier
Ωράριο 10:00 – 14:00 και 16:00 – 20:00.
Παρασκευή 25/8 19:30 meet the artists.
Οργάνωση Omicron Gallery www.galleryomicron.com