Θυρεοειδίτιδα Hashimoto: Μπορεί το χειρουργείο να είναι η λύση;

Η νόσος είναι έως και 8 φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ότι  στους άνδρες και μολονότι πλήττει κυρίως άτομα των ηλικιών 40 και 60 ετών, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί και σε νεότερες γυναίκες και εφήβους.  Εκτός από το φύλο,  η κληρονομικότητα, αλλά και παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Τι ακριβώς όμως, είναι αυτή η διαταραχή του θυρεοειδούς, πώς εκδηλώνεται και πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Σχέση υποθυρεοειδισμού και θυρεοειδίτιδας Hashimoto

Η πιο συχνή πάθηση του Θυρεοειδή είναι ο υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών. Στην Ελλάδα, η πιο κοινή αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι, όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Πρόκειται για μια αυτοάνοση διαταραχή, όπου τα αντισώματα προσβάλλουν τον θυρεοειδή, προκαλώντας φλεγμονή και καταστροφή του αδένα. Η καταστροφή του αδένα προκαλεί τον υποθυρεοειδισμό. Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μία σειρά συμπτωμάτων τα οποία συνδέονται με την επιβράδυνση του μεταβολισμού. Αυτά περιλαμβάνουν συνήθως, αίσθημα κόπωσης, δυσανεξία στο κρύο, απώλεια της όρεξης, αύξηση του σωματικού βάρους, κατάθλιψη, ξηροδερμία, τριχόπτωση, δυσκοιλιότητα και υψηλή χοληστερόλη.

Πώς τίθεται η διάγνωση

Ο γιατρός υποπτεύεται συνήθως τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto σε ασθενείς με χαμηλά επίπεδα θυρεοειδών ορμονών ή διογκωμένο θυρεοειδή αδένα. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με τις εξετάσεις αίματος, στις οποίες αναζητούνται συγκεκριμένα αντισώματα για τον Θυρεοειδή (αντιθυρεοειδικά αντισώματα, antiTPO).

Παρακολούθηση και φαρμακευτική αγωγή

Μετά τη διάγνωση της νόσου, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto συνήθως, αντιμετωπίζεται με απλή παρακολούθηση. Αν εμφανιστεί υποθυρεοειδισμός, αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (συνθετικές θυρεοειδικές ορμόνες σε χάπι).

Ωστόσο, σε ορισμένους ασθενείς, τα συμπτώματα μπορεί να παραμείνουν παρά τη θεραπεία με θυρεοειδικές ορμόνες. Πράγματι, ορισμένοι ασθενείς με υψηλά επίπεδα antiTPO αντισωμάτων και φυσιολογικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών (με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή) θα παρουσιάσουν συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά ασθενών με υποθυρεοειδισμό. Θεωρείται δηλαδή, ότι τα επίμονα συμπτώματα σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto προκαλούνται από την ενεργή αυτοάνοση νόσο και όχι από τον υποθυρεοεδισμό.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο υποθυρεοειδισμός δεν αποτελεί τη μοναδική επιπλοκή της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Σε ορισμένους ασθενείς, η νόσος μπορεί να προκαλέσει βρογχοκήλη και εμφάνιση όζων. Μία αρκετά μεγάλη βρογχοκήλη μπορεί να προκαλέσει επιπλέον συμπτώματα, όπως για παράδειγμα δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να χρειαστεί αφαίρεση του Θυρεοειδή.

Επιπλέον, οι όζοι του Θυρεοειδούς θα πρέπει επίσης να ελέγχονται για την πιθανότητα να είναι κακοήθεις (καρκινικοί). Η σχέση της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto (και γενικά των αυτοάνοσων παθήσεων του Θυρεοειδή) με τον καρκίνο δεν είναι σαφής. Μελέτες δείχνουν ότι πιθανόν η φλεγμονή της Θυρεοειδίτιδας αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο Θυρεοειδή. Ταυτόχρονα, επειδή το παρέγχυμα του Θυρεοειδή στη Θυρεοειδίτιδα δεν έχει φυσιολογική μορφολογία στο υπερηχογράφημα, είναι δύσκολο να αναγνωριστούν οι κακοήθεις όζοι.

Για τους λόγους αυτούς, η παρακολούθηση των ασθενών με Hashimoto πρέπει, εκτός από τις αιματολογικές εξετάσεις, να περιλαμβάνει  το υπερηχογράφημα, και μάλιστα από έμπειρο ακτινολόγο. Σε περίπτωση εμφάνισης κακοήθων ή ύποπτων για κακοήθεια όζων, η χειρουργική θεραπεία είναι επιβεβλημένη.

Χειρουργική θεραπεία και θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Μπορεί η αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα μέσω χειρουργικής επέμβασης να μειώσει τα επίπεδα των αντισωμάτων σε αυτούς τους ασθενείς, και να βελτιώσει ορισμένα συμπτώματα; Η υπόθεση αυτή έχει απασχολήσει αρκετά τη βιβλιογραφία τα τελευταία χρόνια.

Το 2019, μία καλά σχεδιασμένη, προοπτική τυχαιοποιημένη μελέτη* ασχολήθηκε με το ερώτημα αυτό, συγκρίνοντας τα οφέλη της θυρεοειδεκτομής (αφαίρεσης του θυρεοειδούς αδένα) σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto έναντι της τυπικής φαρμακευτικής θεραπείας.

Τα αποτελέσματα σε αυτούς που χειρουργήθηκαν ήταν εντυπωσιακά. Τα επίπεδα των αντισωμάτων έφτασαν σε σχεδόν φυσιολογικά επίπεδα, η ποιότητα ζωής βελτιώθηκε, το αίσθημα κόπωσης επίσης, περιορίστηκε σε φυσιολογικά επίπεδα.

Τι φανερώνουν τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας

Αυτή η μελέτη δείχνει ότι η θυρεοειδεκτομή σε ασθενείς με θυρεοειδίτιδα του Hashimoto που είχαν επίμονα συμπτώματα που σχετίζονται με τον θυρεοειδή κατά την αντικατάσταση της θυρεοειδικής ορμόνης είχε ως αποτέλεσμα σημαντικά υψηλότερες βαθμολογίες ποιότητας ζωής που σχετίζονται με την υγεία και χαμηλότερες βαθμολογίες κόπωσης σε σύγκριση με τη συνεχιζόμενη θεραπεία με θυρεοειδικές ορμόνες μόνο.

Παρ ’όλο που τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι η χειρουργική αντιμετώπιση της θυρεοειδίτιδας του Hashimoto μπορεί να είναι ευεργετική, δεν είναι σαφές εάν η χειρουργική επέμβαση για αυτήν τη σχετικά κοινή ασθένεια είναι απαραίτητη για τη θεραπεία συμπτωμάτων σε όλους τους ασθενείς. Επίσης, οι ασθενείς είχαν αρκετά υψηλά επίπεδα αντισωμάτων TPO που δε συμβαίνει σε όλους τους ασθενείς με θυρεοειδίτιδα του Hashimoto. Τέλος, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο κίνδυνος χειρουργικών επιπλοκών. Αυτή η μελέτη, ωστόσο, αυξάνει την ευαισθητοποίηση μας για την ασθένεια και μας λέει ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη η χειρουργική αντιμετώπιση αυτής της πάθησης. Σίγουρα απαιτούνται κι άλλες παρόμοιες μελέτες και μετααναλύσεις για την ανάγκη χειρουργείου στη Θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Συμπεράσματα

• Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto δεν είναι χειρουργική πάθηση. Οι περισσότεροι ασθενείς θεραπεύονται από τον υποθυρεοειδισμό και τα συμπτώματα με τη φαρμακευτική αγωγή που πετυχαίνει σωστά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα.
• Ασθενείς με υψηλούς τίτλους αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων και βαριά συμπτώματα παρά τη φαρμακευτική αγωγή, ενδεχομένως να βελτιωθούν με τη χειρουργική επέμβαση. Απαιτούνται περισσότερες μελέτες προκειμένου να υπάρξει επίσημη οδηγία για Θυρεοειδεκτομή στους ασθενείς αυτούς.

Οι όζοι στη Θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι δυσκολότερο να διαγνωστούν και μπορεί να αποκρύπτουν καρκίνο. Επομένως, οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται τακτικά σε υπερηχογράφημα από έμπειρο ακτινολόγο. Η έγκαιρη

• διάγνωση και χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου Θυρεοειδή είναι κλειδί για τη θεραπεία.
• Ευμεγέθεις βρογχοκήλες σε έδαφος θυρεοειδίτιδας Hashimoto, όταν προκαλούν τοπικά συμπτώματα ή αισθητικό πρόβλημα, πρέπει να αντιμετωπίζονται χειρουργικά.

*Ευχαριστούμε θερμά την κ. Θεοδώρα Μαργαρίτη, Εξειδικευμένη Χειρουργό Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων, Fellow of the European Board of Endocrine Surgery  για τις επιστημονικές πληροφορίες.

Για αναλυτική ενημέρωση πάνω στο θέμα επικοινωνήστε με τη Δρ. Θεοδώρα Μαργαρίτη στο τηλ. 2106044698 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα https://thyroidsurgeon.gr/.

*Guldvog I et al Thyroidectomy versus medical management of euthyroid patients with Hashimoto’s Disease and Persistent Symptoms: a randomized trial. Compared to Adequate Thyroid Hormone Replacement 2019 Annals of Internal Medicine. Epub 2019 Mar 12. PMID: 30856652.