Εκπαιδεύοντας τον γιο μου: Μιλήσαμε με 5 διάσημες γυναίκες που μεγαλώνουν αγόρια

Σία Κοσιώνη, μητέρα του 7χρονου Δήμου:

«Δεν επιβαλλόμαστε με τη σωματική δύναμη»

«Υπάρχει ένας προβληματισμός όσον αφορά στο πώς θα εμφυσήσεις την καλοσύνη στο παιδί σου και παράλληλα και ταυτόχρονα να μπορεί να αμύνεται και να προφυλάσσεται, να μην εκμεταλλεύονται οι άλλοι δηλαδή αυτή την καλοσύνη. Αυτό όμως είναι πολύ διαφορετικό από την επιθετικότητα.

Προφανώς κι εγώ έχω την αγωνία αυτής της ισορροπίας, ειδικά όταν ακούμε όλα αυτά για το bullying και τους διάφορους τσαμπουκαλεμένους στα σχολεία, τις συμμορίες κ.λπ. Από την άλλη, θεωρώ ότι είναι υποχρέωσή μας να διδάξουμε στα παιδιά μας ότι αν υπάρξει κάποια ανάγκη, αυτή θα προέρχεται από την ανάγκη της άμυνας. Αν ποτέ πλακωθούν, αυτό θα γίνεται επειδή θα αμύνονται, όχι επειδή θα επιτίθενται».

Σία Κοσιώνη: «Εγώ λέω στο παιδί μου, “τα χεράκια μας, στο δικό μας σώμα. Δεν ακουμπάνε άλλο σώμα”. Και δεν το διαχωρίζω από το αν είναι αντρικό ή γυναικείο αυτό το σώμα».

«Αυτό όμως που του λέω για τις γυναίκες, και εδώ νομίζω ότι έχουμε την ευθύνη μας ως αγορομάνες, είναι να τους εξηγήσουμε ότι το γεγονός πως τα αγόρια έχουν μια πιο ενισχυμένη σωματική ρώμη, αυτό δεν σημαίνει ότι την εξασκούν έναντι οποιουδήποτε έχει λιγότερη. Του έχω εξηγήσει ότι τα κορίτσια δεν έχουν τόση δύναμη όση τα αγόρια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένα αγόρι θα πάει να επιβληθεί με τη δύναμή του.

Επίσης ένας ηλικιωμένος μπορεί να μην έχει την ίδια δύναμη, ή ένα αγοράκι πιο μικροκαμωμένο. Το θέμα είναι ότι δεν επιβαλλόμαστε με τη σωματική δύναμη. Εγώ αυτό το πιστεύω ως κανόνα. Το ότι είναι κάποιος λιγότερο δυνατός στο σώμα δεν τον κάνει λιγότερο δυνατό.
Από εκεί και πέρα, είμαι μία μάνα που μαθαίνω στο παιδί μου πολεμικές τέχνες. Ο λόγος είναι γιατί θέλω, εάν βρεθεί σε ένα δύσκολο περιβάλλον, να μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του και να διδαχθεί από αυτούς τους φανταστικούς ανθρώπους που διδάσκουν πολεμικές τέχνες πώς ακριβώς διαχειριζόμαστε τη δύναμή μας, πότε και γιατί.

Δηλαδή και στο τζούντο που έκανε ο Δήμος και στο μποξ που κάνει, για εκτόνωση και αυτοπεποίθηση, με έναν φοβερό δάσκαλο, του διδάσκουν και του εξηγούν ποιος είναι μάγκας και ποιος δεν είναι. Του λένε πότε πρέπει να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις τους και πότε όχι. Πολύ χρήσιμα πράγματα δηλαδή για τη ζωή εν γένει».

Ιωάννα Παππά, μαμά του 5χρονου Αντώνη:

«Φασαρία και νεύρα θα υπάρξουν. Το θέμα είναι να μην ξεπερνιούνται τα όρια, δηλαδή να μην ασκείται βία ούτε λεκτική ούτε σωματική»

«Εγώ πιστεύω πολύ στη θετική εκπαίδευση και σε έναν προσανατολισμό απέναντι στο παιδί ώστε να αντιμετωπίζει κάποιος τα πράγματα με θετική σκέψη, με διάλογο και με προσπάθεια γεφύρωσης χάσματος. Αυτή είναι η τάση μου, παρόλο που ζούμε σε μια εποχή που τα πρότυπα είναι ποιος θα επικρατήσει, ποιος θα είναι ο δυνατότερος, ποιος θα είναι ο πρώτος. Εγώ δεν ανήκω καθόλου εκεί και δεν ήταν ποτέ τέτοια ούτε η νοοτροπία μου ούτε η ιδιοσυγκρασία μου. Οπότε, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν μπορώ να μάθω κάτι άλλο στο παιδί μου.

Ιωάννα Παππά: «Του μαθαίνω την αγάπη, το προτρέπω στο να μην ασκεί βία και στο να μην δέχεται βέβαια. Το ενθαρρύνω να συζητά, να μην κρατάει μυστικά και να μην φοβάται να μιλήσει».

«Ανάμεσα στην άμυνα και την επίθεση υπάρχει διαφορά και όριο που έχει κάποια στάδια. Στην αρχή, λες, εδώ υπάρχει όριο. Λες, σταμάτα αυτό τώρα, γιατί δεν το θέλω. Από ‘κει και πέρα, αν κάποιος επιμείνει, ή θα φύγεις ή αν δεν μπορείς να φύγεις και αναγκαστείς να απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο, δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να αποφευχθεί.

Τα παιδιά παίζουν και ξύλο. Θεωρώ ότι ένας καλός τρόπος να μάθει το παιδί “να παίζει ξύλο”, είναι μέσα από τις πολεμικές τέχνες, που έχουν μια φιλοσοφία. Βασίζονται πολύ στην πνευματικότητα, στον σεβασμό, έχουν αρχές και ηθικούς κώδικες και το πιο βασικό από όλα, οι πολεμικές τέχνες υπάρχουν για αμυντικούς λόγους, όχι για επιθετικούς.

Στο σπίτι, ένα ζευγάρι έχει τις καλές του στιγμές, έχει και τις κακές του στιγμές. Τα παιδιά δεν τα εκθέτουμε φυσικά σε ακραία γεγονότα και καλό είναι να μην υπάρχουν καν ακραία γεγονότα μέσα σ’ ένα σπίτι. Φασαρία και νεύρα θα υπάρξουν. Το θέμα είναι να μην ξεπερνιούνται τα όρια, δηλαδή να μην ασκείται βία ούτε λεκτική ούτε σωματική, ούτε από τον πατέρα ούτε από τη μητέρα, διότι πρότυπα αποτελούν και οι δύο. Από εκεί και πέρα, κάτι που βλέπω στην πράξη ότι λειτουργεί, είναι η συζήτηση.

Δηλαδή όταν προκύψει κάτι αρνητικό, όταν έχει γίνει κάτι που δεν είναι σωστό να συμβαίνει, εκεί πρέπει να μιλήσει κάποιος στο παιδί του και να του εξηγήσει γιατί έχει συμβεί αυτό. Να του υπενθυμίζει και να του τονίζει κάθε φορά ότι δεν φταίει εκείνο για κάτι, γιατί ποτέ, κατά τη γνώμη μου, δεν φταίει ένα παιδί για το τι προκαλείται στους γονείς.

Να το ρωτάει πώς νιώθει γι’ αυτό που έχει συμβεί και τι θα ήθελε να γίνει. Δηλαδή, εμπλέκεις το παιδί στη συναπόφαση για το πώς θα βρεθεί μια λύση σε κάτι που έχει προκύψει, ώστε όλοι μαζί να ξεπερνάμε μια κρίση. Το γεγονός ότι δεν φταίει, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μένει αμέτοχο από την κοινή ζωή μιας οικογένειας».

Λένα Παπαληγούρα, μαμά του 6χρονου Αναστάση και του 4χρονου Αντώνη:

«Εχει νόημα να τους διδάξεις ότι η δύναμη, καμιά φορά, είναι υπερεκτιμημένη αρετή και ότι η αδυναμία μπορεί, επίσης, να είναι αρετή»

«Εγώ έχω δύο αγόρια και πιστεύω ότι γενικά η συμπεριφορά των παιδιών είναι ένας συνδυασμός εκπαίδευσης αλλά και του πρότυπου που έχουν στο σπίτι. Διότι ό,τι και να πεις, αν το παιδί βλέπει αντίθετα πράγματα, πρωτίστως στο σπίτι του αλλά και στην κοινωνία γενικότερα, είναι σαν να του δίνεις δύο μηνύματα και όπως όλοι ξέρουμε, υπερισχύει το βιωματικό μήνυμα παρά το διδακτικό».

Λένα Παπαληγούρα: «Εγώ νιώθω τυχερή, γιατί τα παιδιά μου μεγαλώνουν με έναν πατέρα ο οποίος σέβεται τη γυναίκα».

«Ταυτόχρονα όμως θεωρώ ότι αυτό που έχει νόημα να τους διδάξεις είναι ότι η δύναμη καμιά φορά είναι υπερεκτιμημένη αρετή και ότι η αδυναμία μπορεί επίσης να είναι αρετή. Εμένα μου αρέσει περισσότερο να στέκομαι στον άνθρωπο παρά να διαχωρίζω τις δυνατότητες των δύο φύλων. Εξάλλου και τα δύο φύλα έχουν τεράστιες δυνατότητες και γι’ αυτό τα θαυμάζω και τα δύο.
Όσον αφορά τις παρέες των παιδιών, νιώθω εμπιστοσύνη.

Πιστεύω ότι τα παιδιά μου δεν θα επιλέξουν μια κακή παρέα. Κάπως, με έναν τρόπο, έχω επιβεβαιωθεί κιόλας. Βλέπεις δηλαδή ότι τα παιδιά έλκονται από ανθρώπους που τους μοιάζουν. Ακόμα κι αν για μια περίοδο μπορεί να τους έλκει κάποιο παιδί το οποίο δεν τους μοιάζει και είναι πιο βίαιο, βλέπω ότι σιγά-σιγά δεν ευδοκιμεί αυτή η σχέση. Μελλοντικά δεν ξέρω τι θα κάνουν, ως έφηβοι, και αυτό με τις παρέες είναι ένα θέμα. Αυτό που θα κάνω είναι εκείνο που έκαναν και οι δικοί μου γονείς, δηλαδή να είμαι κοντά στα παιδιά, για να νιώθουν ότι μπορεί να μου μιλήσουν και να μου έχουν εμπιστοσύνη, ώστε να είμαι η πρώτη που θα μάθει αν κάτι τους συμβεί και να τα βοηθήσει.

Όσον αφορά το bullying, πάντα τους λέω ότι η βία δεν είναι λύση. Aπό την άλλη, θέλω να μπορούν και να αμυνθούν σε περίπτωση που κάποιος τους επιτεθεί. Νομίζω όμως ότι όλο αυτό οχυρώνεται με την αγάπη. Δηλαδή όταν ένα παιδί έχει αγαπηθεί από την οικογένεια του, θα βρει τον τρόπο να αντιμετωπίσει κάποια δύσκολη κατάσταση ή να απευθυνθεί στην οικογένειά του.
Επίσης, πρέπει να προστατεύουμε τα παιδιά από το τι βλέπουν στα τάμπλετ.

Εδώ εμείς οι μεγάλοι βλέπουμε στην τηλεόραση μια άσχημη είδηση και το βράδυ δεν μπορούμε να κοιμηθούμε. Ας φανταστούμε τι μπορεί να κάνει μια βίαιη σκηνή σε ένα παιδί. Αντίσταση σε αυτό είναι να κάνεις τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία, το θέατρο, το σινεμά, έτσι ώστε να βρουν παρηγοριά και ερέθισμα εκεί και όχι σε ένα βιντεοπαιχνίδι».

Ρούλα Ρέβη, μητέρα του 9χρονου Άγγελου:

«Ο πατέρας αποτελεί παράδειγμα για τα παιδιά – ο τρόπος που θα συμπεριφερθεί στη μητέρα, στη γυναίκα»

«Στο μεγάλωμα ενός αγοριού, πιστεύω ότι πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος του πατέρα, ο ανδρικός ρόλος δηλαδή. Ακόμη και αν ο πατέρας λείπει πολλές ώρες από το σπίτι, είναι καίριο το τι κάνει τις όποιες ώρες είναι στο σπίτι και είναι με το παιδί του. Αποτελεί παράδειγμα για τα παιδιά – ο τρόπος που θα συμπεριφερθεί στη μητέρα, στη γυναίκα. Στη δική μας περίπτωση, μπορώ να πω ότι η τύχη βοήθησε πάρα πολύ, καθώς η μητέρα του Αποστόλη μεγάλωσε δύο αγόρια με τόσο καλούς τρόπους που δεν είχα ξαναδεί στη ζωή μου».

«Η γυναίκα αυτή διεκδίκησε και κέρδισε το να της συμπεριφέρονται με σεβασμό στο σπίτι τους και κατ’ επέκταση να συμπεριφέρονται γενικώς με σεβασμό. Όλα όσα ζεις σαν παιδί άλλωστε, επεκτείνονται στη ζωή του ενήλικα. Η μάνα τους δεν τους κανάκεψε περισσότερο λόγω φύλου, δεν έκανε διάκριση σχετικά με τις δουλειές του σπιτιού και τις ευθύνες.

Ξέρετε, αυτές είναι μικρές λεπτομέρειες που παίζουν μεγάλο ρόλο. Μικρές λεπτομέρειες που τις βλέπω κι εγώ ως μητέρα και πρέπει να προσέχω ακόμη περισσότερο: ομολογώ πως «πιάνω» φορές τον εαυτό μου κάπως να απαιτώ πράγματα περισσότερο από τη μικρή από ό,τι από τον μικρό, όπως να πάει το πιάτο της στην κουζίνα, να μαζέψει αμέσως κλπ. Τα παιδιά είναι αγνά, τα μικρά παιδιά είναι τόσο «ανοιχτά» και μπορείς να τους συμπεριφερθείς το ίδιο και να τα διαμορφώσεις όπως θα έπρεπε.

Ετσι έχει νόημα να τους διδάξεις είναι ότι η δύναμη καμιά φορά είναι υπερεκτιμημένη αρετή και ότι η αδυναμία μπορεί, επίσης, να είναι αρετή. Να κάτι που πιστεύω πως κατακτά σιγά σιγά η σημερινή γενιά: δεν κάνει τόσο μεγάλους διαχωρισμούς ανάμεσα στα αγόρια και τα κορίτσια. Είχαμε στην τάξη των παιδιών, ένα κοριτσάκι με τα κορδελάκια του και όλα που ήθελε να παίζει μπάλα με τα αγόρια. Το συζητήσαμε πολύ για να μπορέσουμε να φύγουμε από την παντοκρατορία της μυϊκής και της σωματικής δύναμης και να ξέρουν ότι η ισότητα είναι αυτονόητη. Όταν τσακώνονται, επίσης, τους λέω «είστε χαζά που τσακώνεστε αλλά θέλω κιόλας να ξέρετε πως μόνο με τη γλώσσα και τις λέξεις μπορείς να κερδίσεις τον άλλον».

Θεωρώ ότι είναι κοινωνικό το ζήτημα. Δεν μπορείς να πεις, δηλαδή, ότι δεν υπάρχει ανταγωνισμός στη ζωή γιατί θα βρεθούν μπροστά σε αυτό. Πρέπει να τους μάθεις από την αρχή πώς να έρχονται σε αντιπαράθεση με ήπιο τρόπο. Πολεμικές τέχνες κάνουν και οι δύο και με αυτό έχω δει μεγάλη διαφορά και στο πώς ενισχύθηκε η αυτοπεποίθησή τους και στο πώς διαχειρίζονται τη δύναμή τους. Και μάλιστα αυτό είναι κάτι που βλέπεις άμεσα».

Ρούλα Ρέβη: «Ένα άλλο κοινωνικό θέμα αφορά το πώς και τι λέμε στα αγόρια, ποιες αρχές και αξίες τους αναγνωρίζουμε και για ποιες τα επευφημούμε».

«Ο Αγγελος είναι υπερήφανος που του επισημαίνουν ότι είναι ευγενικό παιδί. Συχνά ακούμε όμως που λένε ότι δεν πρέπει να λέμε στα αγόρια ότι είναι όμορφα, ευγενικά, γλυκά, ευαίσθητα – ότι αυτό είναι λάθος. Τρομερό λάθος είναι ακριβώς αυτή η θεώρηση. Τα αγόρια πρέπει να ακούν ό,τι και τα κορίτσια και έτσι «αντρεύουν» περισσότερο όπως επιθυμεί η ελληνική νοοτροπία.

Και τέλος να μην κρύβουμε το συναίσθημα από τα παιδιά, να τους λέμε την αλήθεια, να τους μιλάμε για τους τσακωμούς που αναπόφευκτα θα ακούσουν σε ένα σπίτι. Εμείς, μετά από διαφωνίες, τους λέμε ότι θα κάτσουμε όλοι μαζί σε ένα τραπέζι για να κάνουμε «επισκευή». Τους λέμε ότι αγαπιόμαστε ακόμη και αν έχουμε αντιθέσεις και ότι με τη συζήτηση όλα λύνονται».

Μυρτώ Αλικάκη, μαμά του 22χρονου Δημήτρη και του 18χρονου Γιώργη:

«Μόνο με τα παραδείγματα νομιμοποιείς την τρυφερότητα και τη φροντίδα, όσα δηλαδή παραδοσιακά θεωρούνται γυναικεία χαρακτηριστικά και αρετές»

«Πολλά πράγματα μπορείς να πεις στα παιδιά, αλλά πάνω από όλα κυρίαρχο ρόλο παίζει τι κάνεις και ποιος είσαι. Σημασία έχει αυτό που βλέπουν και που βιώνουν – μαθαίνουν να εκτιμούν τις γυναίκες όταν δίπλα τους, και στην οικογένειά τους και στον ευρύτερο κύκλο τους έχουν παραδείγματα τέτοιων ανθρώπων.

Η ίδια η μητέρα, με τη στάση και την ύπαρξή της αποτελεί, λοιπόν, το πρώτο παράδειγμα. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι μια γυναίκα που δουλεύει πολύ και γιατί της αρέσει και για να μπορεί να είναι ανεξάρτητη και συντηρεί τον εαυτό της, η οποία ταυτόχρονα έχει υπάρξει πολύ υπάρξει πολύ κοντά στα παιδιά της κάνοντας όλα τα “γυναικεία” και “μαμαδίστικα” που χρειάζονται τα παιδιά όπως να τους μαγειρεύω ή να τους παίζω».

«Επίσης, όμως και ο μπαμπάς τους έκανε ακριβώς τα ίδια που έκανα και εγώ. Μοιραστήκαμε τα βάρη και ο ίδιος υπήρξε ένας πατέρας τρυφερός σωματικά και παρών με κάθε τρόπο – άλλαζε πάνες, τα τάιζε, τα έπλενε. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, από τα παραδείγματα, νομιμοποιείς την τρυφερότητα και τη φροντίδα, όσα δηλαδή παραδοσιακά θεωρούνται γυναικεία χαρακτηριστικά και αρετές.

Μυρτώ Αλικάκη: «Ενας μπαμπάς δηλαδή που μαγειρεύει και βοηθάει τη μητέρα στο σπίτι γιατί σέβεται τη δουλειά της και τον δικό της χρόνο, αποτελεί το ιδανικό πρότυπο για ένα αγόρι».

«Με δυο λόγια, όσα πράττεις και βλέπουν τα παιδιά είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα διαπαιδαγωγήσεις. Τώρα, στην περίπτωση που κάτι από αυτά δεν υπάρχει, τότε, ναι, οφείλεις να μιλήσεις στα παιδιά περισσότερο. Και να εξηγήσεις όσα δεν μπορούν να δουν και να βιώσουν».