Elle McAlpine, πώς γυρίστηκαν οι σκηνές σεξ στο “Poor Things” και στο “Baby Reindeer”;

Οι συντονιστές οικειότητας (intimacy coordinators) όπως η Elle McAlpine, έχουν κομβικό ρόλο στο πώς γυρίζονται πια οι σκηνές σεξ στη μικρή και μεγάλη οθόνη. Είναι ουσιαστικά η γυναίκα που χορογραφεί τις σκηνές σεξ ενός σεναρίου και είναι εκεί για να διασφαλίζει ότι τηρούνται τα όρια από όλους τους συμμετέχοντες της σκηνής. Είναι η γυναίκα που θα επιτρέψει στις εκάστοτε παραγωγές να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά, θα παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας στους ηθοποιούς, καθώς και εξειδικευμένη υποστήριξη, που ενδυναμώνει τόσο το cast, όσο και το συνεργείο.

Η σημασία του συντονισμού οικειότητας on set, είναι και το θέμα του workshop το οποίο συνδιοργάνωσαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το 30ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας και το Athens Film Office του Δήμου Αθηναίων, στο πλαίσιο του Διαγωνιστικού Τμήματος Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους του φεστιβάλ. Και με αφορμή την παρουσία της σε αυτό το workshop, συνάντησα την Elle McAlpine με την ίδια να μου εξηγεί τη σημασία του ρόλου της στη σύγχρονη βιομηχανία του θεάματος.

-Elle McAlpine, πώς γίνεται κανείς συντονιστής οικειότητας;

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι. Από την εμπειρία μου, νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι να έχεις κάποιο υπόβαθρο στον κινηματογράφο, το θέατρο ή την τηλεόραση, ώστε να κατανοείς τη διαδικασία παραγωγής. Είτε ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, παραγωγός, είτε ως βοηθός παραγωγής, η εμπειρία από το set είναι πολύτιμη. Ιδιαίτερα αν έχεις δουλέψει με ηθοποιούς ή αν έχεις υπάρξει ο ίδιος ηθοποιός, αυτό σου δίνει μια καλή αίσθηση για το πώς δημιουργείται μια σκηνή. Ένα άλλο χρήσιμο υπόβαθρο, είναι η κατανόηση της κίνησης και του σώματος, γιατί αυτό είναι ουσιαστικό για το πώς “σχηματίζουμε” μια σκηνή.

Αν κάποιος προέρχεται από ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο ή από το χώρο της σεξοθεραπείας, είναι επίσης χρήσιμο γιατί μπορείς να μιλάς για το σεξ χωρίς ντροπή. Ωστόσο, χρειάζεται να ξέρεις πώς να διεξάγεις μια πρόβα. Άρα, από όποιο υπόβαθρο και αν προέρχεται κανείς, είναι σημαντικό να εντοπίσει ποιες δεξιότητες λείπουν και να βρει τρόπους να τις ενισχύσει.

Το ωραίο σε όλο αυτό, είναι ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές διαδρομές. Μερικοί intimacy coordinators, προέρχονται π.χ  από τη βιομηχανία πορνό, επειδή κατανοούν την απόδοση σεξουαλικών σκηνών και μετά εκπαιδεύονται για να γίνουν συντονιστές οικειότητας. Είναι ένας όμορφος τρόπος ένταξης, αλλά πρέπει να ξέρεις πώς να προσομοιώνεις σκηνές σεξ.

Είναι επίσης σημαντικό να κάνεις την έρευνά σου και να βεβαιωθείς ότι εκπαιδεύεσαι από ανθρώπους που θα σου προσφέρουν καθοδήγηση και μετά την εκπαίδευση. Δεν έχει νόημα να εκπαιδευτείς από κάποιον που δεν θα σου προσφέρει υποστήριξη και καθοδήγηση. Πιστεύω ακράδαντα ότι χρειάζεσαι κάποιον να μοιράζεσαι την εμπειρία σου ως intimacy coordinator και να λαμβάνεις συμβουλές για τουλάχιστον ένα χρόνο.

-Η καριέρα σου έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια με συμμετοχές σε κορυφαίες παραγωγές όπως το “Poor Things” του Γιώργου Λάνθιμου. Πώς προσεγγίζεις τις ιδιαίτερες απαιτήσεις αυτών των έργων ως intimacy coordinator; Υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία στην προετοιμασία σε διαφορετικά projects;

Η διαδικασία είναι τριμερής. Η μοναδικότητα έγκειται στην ιστορία και στους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεσαι. Πρώτα κατανοείς τι θέλει ο σκηνοθέτης και ποιοι είναι οι ηθοποιοί, αλλά και την ίδια την ιστορία. Πρέπει να δουλέψεις για να κατανοήσεις το όραμα της ταινίας ή της σειράς στην οποία δουλεύεις. Πρόκειται για μια διαδικασία προετοιμασίας.

Αν σε φέρουν στην παραγωγή από την αρχή (κάτι που προτιμώ), τότε συνομιλείς με όλους: σκηνοθέτες, ηθοποιούς και τα υπόλοιπα τμήματα, όπως κοστούμια, μακιγιάζ, το τμήμα σκηνικών και γυρισμάτων. Προσπαθείς να καταλάβεις πού θα γυριστεί η σκηνή, πώς αισθάνονται οι ηθοποιοί και ο σκηνοθέτης για τις πρόβες, αν θέλουν να κάνουν πρόβα ή όχι, και εξασφαλίζεις ότι η προετοιμασία έχει γίνει σωστά, εξετάζοντας και τους κινδύνους που μπορεί να υπάρχουν στη σκηνή, όπως αν γίνεται σε βουνό ή σε ποτάμι.

Η διαδικασία στο set περιλαμβάνει έλεγχο μερικές μέρες πριν για να βεβαιωθείς ότι οι ηθοποιοί νιώθουν άνετα και ότι η συναίνεσή τους είναι συνεχής. Στη συνέχεια, γίνεται η πρόβα, όπου συνεργάζεσαι με τον σκηνοθέτη και τα υπόλοιπα τμήματα για να εξασφαλίσεις ότι η σκηνή θα αποτυπωθεί σωστά, ενώ βοηθάς και με τη χορογραφία αν χρειάζεται.

Ακολουθεί έλεγχος μετά τη σκηνή, για να σιγουρευτείς ότι οι ηθοποιοί αισθάνονται καλά, ενώ συνεργάζεσαι στενά με τον υπεύθυνο σεναρίου για να διασφαλίσεις ότι όλα τα γυρίσματα γίνονται εντός των ορίων συναίνεσης των ηθοποιών.

Αν κάτι ξεπεράσει αυτά τα όρια, φροντίζεις να μην χρησιμοποιηθεί. Μερικές φορές συνεργάζεσαι και με τους μοντέρ για να βεβαιωθείς ότι η τελική επεξεργασία είναι σύμφωνη με τα όρια και τη συναίνεση των ηθοποιών.

-Ποια είναι τα βασικά βήματα που ακολουθείς για να δημιουργήσεις ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και συνεργασίας στο πλατό;

Είναι σημαντικό να είσαι ανοιχτός στη διαφορετικότητα κάθε ατόμου. Η διαδικασία δεν είναι απόλυτα συγκεκριμένη, γιατί υπάρχουν πολλές λεπτές αποχρώσεις, αλλά πρέπει να βεβαιωθείς ότι η προσέγγισή σου ωφελεί κάθε άτομο με το οποίο συνεργάζεσαι.

Elle McAlpine: «Μερικές φορές πρέπει να προσαρμόζεσαι, να γίνεσαι “χαμαιλέοντας” και να καλύπτεις τις ανάγκες του καθενός. Κι αυτό γιατί η προσέγγιση που έχει ένας ηθοποιός, μπορεί να διαφέρει πολύ από εκείνη του συμπρωταγωνιστή του».

Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να έχεις έντονη κατανόηση και να κάνεις συνεχώς ερωτήσεις, όπως: «Πώς θέλεις να δουλέψουμε μαζί; Έχεις συνεργαστεί ξανά με συντονιστή για σκηνές οικειότητας; Τι σου άρεσε σε εκείνη την εμπειρία; Μπορούμε να το εφαρμόσουμε κι εδώ; Τι δεν σου άρεσε; Τι θα ήθελες να αλλάξεις; Τι χρειάζεσαι από εμένα;».

Είναι σημαντικό να κρατάς ανοιχτή επικοινωνία. Μετά από κάθε σκηνή σεξ ρωτάω πάντα: «Ήταν όλα εντάξει; Θέλεις να δουλέψουμε με διαφορετικό τρόπο στην επόμενη σκηνή;». Επίσης, πρέπει να έχεις πολύ καλή κατανόηση για το τι θέλει ο σκηνοθέτης και να ρωτάς, «Πώς θέλεις να δουλέψω; Θέλεις να δώσω εγώ οδηγίες ή εσύ προτιμάς να το κάνεις εσύ; Πώς μπορώ να εξυπηρετήσω καλύτερα την παραγωγή;».

Αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα, και προσπαθώ να το μεταδώσω σε άλλους συντονιστές οικειότητας τους οποίους εκπαιδεύω. Πρέπει να νιώθεις ασφαλής.

Αν φτάσω στο set και η ενέργειά μου δεν είναι καλή ή αισθάνομαι πως κάτι δεν πάει καλά, φροντίζω να βρίσκω τρόπους να χαλαρώσω. Είναι θεμελιώδες να είσαι όσο το δυνατόν πιο χαλαρ@ γίνεται, ώστε να ανταποκρίνεσαι στις ανάγκες των άλλων. Αν είσαι αγχωμένος ή σφιγμένος, δεν θα μπορείς να ανταποκριθείς.

Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο, είναι να απολαμβάνεις τη δουλειά σου. Πρέπει να υπάρχει χαρά, περιέργεια, γέλιο και παιχνιδιάρικη διάθεση στη διαδικασία. Αν το πάρεις πολύ σοβαρά, το αποτέλεσμα θα είναι «σφιγμένο».

-Η συνεργασία με τον Γιώργο Λάνθιμο στο “Poor Things” και η συμμετοχή σου στη σειρά “Baby Reindeer” δείχνουν ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών projects. Πώς προσαρμόζεις τη δουλειά σου ανάλογα με το ύφος κάθε παραγωγής και την αισθητική των σκηνοθετών με τους οποίους συνεργάζεσαι;

Τα storyboards είναι πολύ χρήσιμα, καθώς δίνουν μια ιδέα για το πώς θέλουν να γυρίσουν μια σκηνή σεξ. Το να βλέπουμε έναν συντονιστή οικειότητας, απλώς ως ρόλο που αφορά την ασφάλεια δεν είναι ωφέλιμο, γιατί στην ουσία είναι ένας δημιουργικός ρόλος. Πρέπει να βρεις πώς η δημιουργική σου συμβολή θα ενσωματωθεί στο πλαίσιο της σειράς ή της ταινίας. Για παράδειγμα, αν οι σκηνοθέτες μπορούν να σου στείλουν mood boards ή οπτικές αναφορές από άλλες ταινίες, είναι πραγματικά χρήσιμο, γιατί σου δίνει μια εικόνα του τι θέλουν να πετύχουν.

Μου αρέσει η επικοινωνία με τους ανθρώπους, οπότε το να έχεις ανοιχτές συζητήσεις, να μιλάς για το σενάριο, να ρωτάς τους σεναριογράφους τι είχαν στο μυαλό τους όταν το έγραψαν, είναι σημαντικό.

Elle McAlpine: «Πολλές φορές οι σκηνές απλά αναφέρουν στο σενάριο ότι οι ηθοποιοί “κάνουν σεξ”. Εγώ πρέπει να σκεφτώ: “Τι είδους σεξ; Τι φαντάστηκε ο σεναριογράφος όταν το έγραψε;”.

Φυσικά, είναι εν μέρει απόφαση του σκηνοθέτη, αλλά αν μπορείς να είσαι πιο συγκεκριμένος, δίνεις στους ηθοποιούς πολύτιμες πληροφορίες για να δουλέψουν πάνω στη σκηνή.

Η συνεργασία όμως είναι το πιο σημαντικό. Όσο πιο συνεργατική είναι μια διαδικασία, τόσο περισσότερο χρησιμοποιείς τη δημιουργικότητα όλων για να φτιάξεις την καλύτερη σκηνή. Υπάρχει πάντα μια στιγμή, ίσως ακόμη και στο τέλος μιας παραγωγής, που οι άλλοι συνειδητοποιούν ότι η παρουσία μου ήταν ωφέλιμη.

-Ως intimacy coordinator, διαχειρίζεσαι πολλές λεπτές ισορροπίες και συναισθηματικές στιγμές. Υπήρξαν στιγμές που βρέθηκες μπροστά σε προκλήσεις ή αντιστάσεις από ηθοποιούς ή σκηνοθέτες, και πώς τις αντιμετωπίζεις για να διασφαλίσεις την ομαλή εξέλιξη της σκηνής;

Ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρη ότι όλα θα πάνε καλά, γιατί απλά δεν το ξέρεις. Ακόμα και αν έχεις προετοιμαστεί τέλεια, όταν φτάνεις στη μέρα της σκηνής, κάτι μπορεί να πάει στραβά. Κάποιος μπορεί να αισθανθεί κάτι, να έχει βιώσει κάτι στη ζωή του ή στο set που να τον κάνει να νιώθει ευάλωτος. Και ίσως να μην το μοιραστεί μαζί σου, κάτι που δεν χρειάζεται να κάνει, αλλά αυτό θα επηρεάσει την ατμόσφαιρα της ημέρας.

Ένας μέντοράς μου και δάσκαλος στην εκπαίδευση συντονιστών οικειότητας είχε πει ότι το set μπορεί να είναι πολύ χαοτικό, με όλους να δουλεύουν σε υψηλές ταχύτητες και με άγχος.

Ο ρόλος μας είναι να φέρνουμε ηρεμία, σαν τον κύκνο που γλιστρά ήρεμα στο νερό. Παρόλο που μπορεί να νιώθουμε σαν τον κύκνο που κολυμπάει έντονα κάτω από την επιφάνεια, πρέπει να είμαστε γαλήνιοι εξωτερικά.

Αν και ως άνθρωπος, προφανώς, επηρεάζομαι. Στο Baby Reindeer, γυρίζαμε σκηνές για 10 μέρες σε ένα set που είχε φτιαχτεί ως ακριβές αντίγραφο πραγματικών γεγονότων. Ήταν πολύ έντονο. Ο Richard Gadd, ο οποίος έγραψε το Baby Reindeer, είχε διαβεβαιώσει την παραγωγή ότι είχε την υποστήριξη που χρειαζόταν, αλλά όλοι βίωναν το τραύμα ξανά.

Μεγάλο μέρος της δουλειάς μου εκεί, ήταν να υποστηρίξω ψυχολογικά το συνεργείο, να τους ενημερώσω για το τι θα δουν, γιατί όταν βλέπεις ξανά και ξανά κάτι τόσο τραυματικό, σε επηρεάζει.

«Ήμουν 6 μηνών έγκυος στα γυρίσματα του “Baby Reindeer”. Είχα πόνους στην πλάτη μου για περίπου έναν μήνα, επειδή κρατούσα μέσα μου πολύ ένταση, λόγω της βίας των σκηνών σεξ. Δούλεψα πολύ για να το διαχειριστώ».

-Με την αυξανόμενη ζήτηση για πιο ηθικές και ασφαλείς συνθήκες γύρω από τις σκηνές οικειότητας, τι πιστεύεις ότι επιφυλάσσει το μέλλον για τη δουλειά σου; Ποιες είναι οι αλλαγές που θα ήθελες να δεις στη βιομηχανία του θεάματος στο ζήτημα της διαχείρισης οικειότητας;

Στην αρχή, πριν από 6-7 χρόνια, υπήρχε ένταση, επειδή αισθανόσουν πρωτοπόρος σε κάτι. Προσπαθούσες να ανοίξεις δρόμο σε μια πολύ μηχανιστική και οχυρωμένη βιομηχανία, δείχνοντάς έναν διαφορετικό τρόπο για να γυρίζονται οι σκηνές σεξ. Μετά από μερικά χρόνια, φάνηκε ότι το πράγμα πήγαινε καλά. Υπάρχει πολύ ενδιαφέρον, κυρίως λόγω του ότι ο συντονισμός οικειότητας είναι κάτι νέο και σχετίζεται με τη σεξουαλικότητα, κάτι που πάντα προσελκύει προσοχή. Δεν είμαι σίγουρη αν αυτό είναι πάντα καλό, αλλά σίγουρα έφερε ενδιαφέρον.

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ένιωσα αντίσταση ξανά. Ένιωσα ότι οι ηθοποιοί και οι σκηνοθέτες άρχισαν να αναρωτιούνται αν χρειάζονται πραγματικά έναν συντονιστή οικειότητας. Για παράδειγμα, στην ταινία Anora δεν χρησιμοποίησαν συντονιστή οικειότητας, και είδα μια συνέντευξη με τον Sean Baker (σ.σ. ο σκηνοθέτης της ταινίας), όπου είπε ότι το αντιμετωπίζει  κατά περίπτωση. Ρωτά τους ηθοποιούς αν χρειάζονται συντονιστή οικειότητας, και αν όχι, γυρίζουν σκηνές σεξ χωρίς. Σε κάποιο βαθμό το καταλαβαίνω αυτό, αλλά αναρωτιέμαι αν οι ηθοποιοί είχαν κάποια πραγματικά καλή εμπειρία με έναν συντονιστή οικειότητας.

Πιστεύω ότι ο ρόλος των intimacy coordinators θα εξελιχθεί. Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερος έλεγχος πριν κάποιος γίνει συντονιστής οικειότητας, γιατί πολλοί κάνουν ένα workshop και δηλώνουν επαγγελματίες, κάτι που είναι προβληματικό. Εγώ έμαθα με τον δύσκολο τρόπο, γιατί δεν υπήρχε καθοδήγηση όταν ξεκίνησα, και είχα πολλά προβλήματα στην αρχή. Με τον καιρό γίνεται ευκολότερο, αλλά παραμένει ένα αγχωτικό επάγγελμα, ειδικά αν δεν έχεις την κατάλληλη υποστήριξη.

«Ελπίζω ο ρόλος των intimacy coordinators να γίνει αποδεκτός και να καθιερωθεί, αλλά επίσης ελπίζω ότι όσοι τον ασκούν θα φροντίζουν τον εαυτό τους και θα έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση και υποστήριξη».

Είναι μια μοναχική δουλειά στο set, καθώς συνήθως είσαι μόν@ σου, χωρίς ομάδα γύρω σου, και χρειάζεσαι σταθερότητα για να κάνεις τη δουλειά σου σωστά.