Για την Justine Αντωνίου η δημιουργία ανάδοχης οικογένειας ήταν πάντα η πρώτη επιλογή

Ανάδοχη οικογένεια- μέρος 1ο

Η Justine είναι 37 ετών, εκπαιδευτικός, υπεύθυνη σε διεθνή παιδικό σταθμό στην πόλη όπου μένει με την οικογένειά της. Της αρέσει πολύ αυτό που κάνει. «Παράλληλα, παραδίδω σεμινάρια σε ανάδοχες οικογένειες. Μοιραζόμαστε τις δυσκολίες με τους υπόλοιπους γονείς». Η επαφή με το θεραπευτικό κομμάτι της αναδοχής, την έκανε να συνειδητοποιήσει πως τελικά όλοι έχουμε τραύματα που έρχονται από το παρελθόν «Όλοι χρειαζόμαστε στήριξη».

Με τον Στέφανο είναι παντρεμένη 12 χρόνια. «Πριν ακόμα παντρευτούμε, του είχα δηλώσει ότι θα ήθελα να γίνω ανάδοχη μητέρα ανεξάρτητα από το αν αποκτήσουμε βιολογικά παιδιά κάποια στιγμή στο μέλλον. Ηταν το μόνο πράγμα που του είχα ζητήσει. Ο Στέφανος το δέχτηκε και το στήριξε αληθινά από την πρώτη στιγμή. «Θυμάμαι κάποια στιγμή πριν υπογράψουμε, εγώ είχα κάποιες επιφυλάξεις, μήπως είναι νωρίς, μήπως να περιμένουμε. Και ήταν εκείνος που πήρε την πρωτοβουλία για να προχωρήσει τη διαδικασία. Έχει προσφέρει πάρα πολλή αγάπη, φροντίδα και ηρεμία στα παιδιά. Είναι καταπληκτικός και τα μικρά τον αγαπάνε πάρα πολύ».

Δεν είναι λίγες εκείνες οι περιπτώσεις που η αναδοχή ή η υιοθεσία αντιμετωπίζονται ως plan B όταν η απόκτηση παιδιών μέσω εγκυμοσύνης δεν είναι εφικτή ή καθυστερεί αρκετά. Για την Justine, όμως, το να γίνει ανάδοχη μητέρα ήταν εξαρχής λύση ανάγκης. Δικής της ανάγκης.

 «Όταν ήμουν 8 ετών βρέθηκα κι εγώ για 6 μήνες σε ανάδοχη οικογένεια».

Όσο κάνουμε αυτή την κουβέντα τα παιδιά παίζουν με τον μπαμπά τους στον πάνω όροφο. Η Justine μεγάλωσε στην Αγγλία, όπου η αναδοχή παιδιού είναι μέρος της κουλτούρας. «Εκεί ο ανάδοχος γονιός αντιμετωπίζεται ως επάγγελμα και οι οικογένειες φροντίζουν πολλά παιδιά για μέρες ή για χρόνια. Ο κανόνας λέει χίλιες φορές σε ένα σπίτι, παρά σε ένα ίδρυμα. Ωστόσο, πιστεύω πως το ελληνικό μοντέλο της μακροπρόθεσμης αναδοχής, είναι πολύ πιο σωστό. Και στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη ανάγκη αναδοχής παιδιών».

Αγάπη, όπως αναδοχή: Ο Γιάννης και η Άννα

Ο μικρός είναι ένας κούκλος. Ένας ώριμο 10χρονο αγόρι με καταγάλανα μάτια που λατρεύει τα μαθηματικά. «Ο Γιάννης είναι μαζί μας 3 χρόνια. Όταν ξεκινάς τη διαδικασία της αναδοχής, δικαιούσαι να φτιάξεις ένα προφίλ για το παιδί ως προς το φύλο, την κουλτούρα του. Εμείς ήμασταν ανοιχτοί προς πάσα κατεύθυνση, οπότε όλα έγιναν πιο γρήγορα. Η αλήθεια είναι πως ποτέ δεν ξέρεις αν θα ταιριάξεις 100% με ένα παιδί, ειδικά στην ηλικία που πήραμε εμείς τα δικά μας. Το θέμα όμως δεν είναι αυτό αλλά τι μπορείς να του προσφέρεις».

Έχοντας το πιστοποιητικό της αναδοχής επισκέφτηκαν ένα ίδρυμα στην Αθήνα και εκεί γνωρίσαν τον Γιάννη. «Στην αρχή δεν μας πολυήθελε, ντρεπόταν, οπότε το αφήσαμε για 1-2 εβδομάδες. Ώσπου μας πήραν τηλέφωνο και μας είπαν  “ο μικρός σάς ζητάει. Θέλει την Αγγλίδα”». Ο πάγος έσπασε μέσα από το παιχνίδι κι ύστερα ήρθαν οι βόλτες. Σιγά σιγά η σχέση τους χτίστηκε. Πλέον η Justine δεν μπορεί να φανταστεί τον εαυτό της χωρίς τα παιδιά της. «Νιώθω ότι τα είχα από πάντα. Ζήτησα φωτογραφίες από τότε που ήταν μωρά γιατί θέλω να έχουμε την εικόνα τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Χάσαμε κάποια χρόνια στην αρχή, αλλά θα έρθουν ακόμα περισσότερα.

Ο Γιάννης μού είπε κάποια στιγμή, “τώρα μαμά καταλαβαίνω τι σημαίνει οικογένεια”».

Πριν μερικούς μήνες στην οικογένειά τους προστέθηκε και η υπέροχη Άννα, η μικρότερη βιολογική αδερφή του Γιάννη. Αποκλείεται να δεις αυτά τα δύο πλάσματα και να μην σκεφτείς πόσο όμορφα είναι. Τα παιδιά αυτά μεγάλωσαν σε ένα πολύ κακοποιητικό περιβάλλον, με γονείς τοξικομανείς. Υπήρχε πολλή παραμέληση και καθόλου φροντίδα. Με εισαγγελική απόφαση απομακρύνθηκαν από τους φυσικούς γονείς. «Πέρασαν μια φάση στο νοσοκομείο πριν μπουν στο ίδρυμα. Είναι απαραίτητο μέρος της διαδικασίας κι αυτό. Τα παιδιά, όμως, συνήθως ταλαιπωρούνται σε αυτό το στάδιο γιατί δεν κατανοούν τους λόγους που βρίσκονται εκεί», λέει η Justine.

Ο Γιάννης αποχωρίστηκε τους βιολογικούς γονείς σε σχετικά μεγάλη ηλικία και τα θυμάται όλα. «Αυτά τα παιδιά έχουν περάσει πράγματα που δεν θα επρεπε να τα ζουν οι άνθρωποι σε καμία ηλικία. Ήταν παρόντα σε πολλά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και έχουν βιώσει την εγκατάλειψη για μέρες χωρίς φαγητό. Μας έχουν πει πως έτρωγαν ζάχαρη γιατι ήταν το μόνο που έβρισκαν στο ντουλάπι».

Η Άννα και ο Γιάννης έζησαν χωριστά για περίπου 2 χρόνια. «Συναντήθηκαν 3-4 φορές όλο αυτό το διάστημα, γιατί η μικρή ήταν σε ανάδοχη οικογένεια εκτός Αθηνών και λόγω Covid δεν υπήρχε επαφή». Ο Γιάννης είναι προστατευτικός προς την αδερφή του και νιώθει ακόμα υπεύθυνος για εκείνη. «Του εξηγούμε πως είμαστε εμείς εδώ τώρα και για τους δύο, ώστε η μεταξύ τους σχέση να χτιστεί σε φυσιολογική βάση. Μαζί μας αναπληρώνουν την αγάπη και τη φροντίδα που στερήθηκαν τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.

Έχουν μεγάλη ανάγκη για φιλιά και αγκαλιές. Κάνουν το σώμα τους μια μπάλα και κουρνιάζουν στην αγκαλιά μας, σαν βρέφη.

Έχουν όμως κι ένα άγχος μήπως τα πάμε πίσω, αν δεν είναι σωστά απέναντί μας. Αυτό δεν υποχωρεί εύκολα. Η Άννα στην αρχή μού έλεγε, “αν το σπάσω αυτό, θα με πας πίσω; αν λερώσω την μπλούζα μου θα με γυρίσεις στο ίδρυμα”; Είναι μία απειλή που έχουν ακούσει στο παρελθόν, σε άλλες ανάδοχες οικογένειες. Είμαστε άνθρωποι και κάνουμε λάθη. Αλλά, αν πεις κάτι τέτοιο οφείλεις να ζητήσεις συγγνώμη στο παιδί και να το διορθώσεις».

Πώς διαχειρίζεσαι όλη αυτή την πληροφορία όταν έρχεται από ένα πλάσμα 6 και 8 ετών; πώς ανταποκρίνεσαι στο οδυνηρό βίωμά του; ποιες είναι οι σωστές λέξεις; η πιο θεραπευτική αντίδραση για εκείνο; «Δεν μπορείς να το κάνεις όλο αυτό εκτός πλαισίου. Χρειάζεται καθημερινή επικοινωνία με ειδικούς και στήριξη από τις κατάλληλες δομές. Το ψάξαμε πολύ αυτό το κομμάτι και σίγουρα βοηθάει το γεγονός ότι είμαι εκπαιδευτικός, αλλά θα ήθελα να αλλάξει αυτό το κομμάτι σύντομα. Υπάρχει ανάγκη για ένα άμεσο δίκτυο στο οποίο η ανάδοχη μητέρα και κάθε ανάδοχος γονιός θα μπορεί να απευθύνεται».

Όπως λέει η Justine που το ζει εντελώς εκ των έσω, τα τελευταία χρόνια στο ζήτημα της αναδοχής, έχει γίνει πολλή και σημαντική δουλειά από το κράτος. «Το επίδομα που δίνεται από τον Αύγουστο του 2021 είναι ένα εξαιρετικά καλό μέτρο. Πριν από αυτό αναγκαζόμουν να κάνω 12 και 13 ώρες ιδιαίτερα μαθήματα για να βγάλω τα χρήματα για τις θεραπείες. Επίσης, μέχρι πρότινος τα παιδιά δεν ήταν ασφαλισμένα στο ταμείο των ανάδοχων γονιών. Μια ακόμα σπουδαία αλλαγή είναι και η εκπαίδευση των ανάδοχων γονιών μέσω της περιφέρειας».

«Αλλάζει πολύ η ζωή σου, η σχέση με τον εαυτό σου, με τον σύντροφό σου. Είναι ένας καθημερινός αγώνας που αξίζει τον κόπο, γιατί σώζεις ένα παιδί».

Τα δύσκολα πρωινά της οικογένειας

Η μέρα για την ανάδοχη οικογένεια της Justine Αντωνίου ξεκινάει από πολύ νωρίς. «Αν όλα πάνε καλά, θα ετοιμαστούμε γρήγορα και θα πάμε στο σχολείο ή στη βόλτα μας. Ενδεχομένως όμως να συμβεί κάτι που θα τα αναστατώσει, όπως για παράδειγμα να δουν ένα κακό όνειρο, οπότε έχουμε να διαχειριστούμε μια κρίση. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να κάνουμε τα βήματα ώστε να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, να κάνουν αυτορύθμιση και να ηρεμήσουν. Μετά από λίγο όλα περνάνε και προχωράμε.

Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών, προσπαθούμε να μην κρίνουμε το παρελθόν τους, το αποδεχόμαστε γιατί είναι κι αυτό ένα μέρος της ιστορίας τους. Πριν λίγες μέρες πήρα στον καθένα από ένα αρκουδάκι με άνοιξε- κλείσε στο στόμα. Κάθε βράδυ, βάζουμε μέσα εκεί το άγχος, το αρκουδάκι το τρώει και αυτό εξαφανίζονται».

Μετά το σχολείο σειρά εχουν οι θεραπείες, όπου τα παιδιά χτίζουν ατομικές σχέσεις μαζί τους και τις απολαμβάνουν. «Η συμβουλευτική γονέων μάς έχει βοηθήσει πάρα πολύ και μακάρι όλοι οι γονείς να μπορούσαν να το κάνουν αυτό γιατί βοηθάει πολύ. Επίσης κάνουμε και ατομικές συνεδρίες με ψυχολόγο. Μέσα από τα παιδιά μας κατανοούμε τους εαυτούς μας, κάνουμε προβολή και διορθώνουμε τα εργαλεία που έχουμε πάρει τους δικούς μας γονείς». Η Άννα και ο Γιάννης πάραλληλα, διατηρούν επαφή και με τους βιολογικούς γονείς τους. «Αυτή είναι η πιο μεγάλη διαφορά μεταξύ αναδοχής και υιοθεσίας. Σαν ανάδοχη μητέρα δεν παίρνεις το παιδί για να το κάνεις δικό σου. Είναι ένα παιδί της κοινωνίας. Απαξ και υιοθετηθούν, δεν υπάρχει υποχρέωση επικοινωνίας με τους βιολογικούς γονείς.

Αλλά κανένα παιδί δεν πρέπει να θεωρείται κτήμα μας, ούτε αυτά που γεννάμε. Τα προετοιμάζουμε για τη ζωή και φεύγουν.

Στον Γιάννη έχω πει ότι υπήρξα κι εγώ ανάδοχο παιδί. Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για εκείνον. Είπε “α! αλήθεια μαμά;”; Τα παιδιά αυτά έχουν μάθει να διαβάζουν σωστά τους άλλους για να επιβιώσουν. Είμαι όσο πιο ειλικρινής μπορώ μαζί τους κι αυτό τα κάνει να νιώθουν ασφάλεια».

Ρωτάω την Justine και τον Στέφανο τι έχουν στο μυαλό τους για την επαφή με τους βιολογικούς γονείς, αν προχωρήσει η υιοθεσία. «Τα παιδιά θα είναι ελεύθερα να αποφασίσουν γι’ αυτό. Εμείς θα φροντίσουμε να είναι ασφαλές το πλαίσιο της επαφής τους».

Η Justine είναι ανάδοχη μητέρα αλλά όχι ηρωίδα. Ή μήπως είναι;

«Έχω κουραστεί να ακούω από τους άλλους μια συγκεκριμένη απορία: “κάνεις όλο αυτόν τον αγώνα για 2 παιδιά που μπορεί να μην κρατήσεις;”. Πολύ συχνά μού δίνουν και συγχαρητήρια γιατί θεωρούν πως, όπως λένε, είμαι “ηρωίδα”. Δεν ισχύει. Εκπληρώνω την ευθύνη μου απέναντι στην κοινωνία και νομίζω πως όλοι αυτό πρέπει να κάνουμε. Σαφώς η αναδοχή είναι δύσκολος δρόμος, αλλά όχι ηρωικός. Γιατί ακόμα και να θες να τα υιοθετήσεις ενώ πληροίς τις προϋποθέσεις, μπορεί να μην γίνεται. Οπότε σίγουρα, δεν είναι σωστό να προχωρήσεις σε αναδοχή παιδιού έχοντας την υιοθεσία στο πίσω μέρος του μυαλού σου. Εμείς τώρα ξέρουμε ότι  μπορεί να συμβεί, αλλά για 2-2μιση χρόνια ζούσαμε με την πιθανότητα ότι μπορεί να τα χάσουμε. Πρέπει να έχεις πίστη.

Επιμένω όμως πως αν το κάναμε εμείς, μπορούν να το κάνουν και πολλοί άλλοι. Γιατί στην Ελλάδα ξέρουμε τι σημαίνει οικογένεια. Ας ανοίξουμε λοιπόν τα σπίτια μας.

 

Δεν είναι εύκολο όταν δίνεις ένα τόσο μεγάλο κομμάτι από σένα αυτά τα παιδιά. Αλλά, τελικά μήπως γι’ αυτό βρισκόμαστε εδώ, για να δώσουμε;

.