Η Αγγελίνα Κανελλοπούλου σώζει μέλισσες με την Angelina Jolie

ΜΑΡΙΟΝ ΠΑΛΙΟΥΡΑ
12 ΟΚΤ 2022

Μια φράση που αποδίδεται στον Άλμπερτ Αϊνστάιν, λέει πως **«αν μια μέρα εκλείψουν οι μέλισσες, ο άνθρωπος δεν θα αργήσει να τις ακολουθήσει».** Την πραγματική σημασία αυτής της γνώσης και τους τρόπους να μην βιώσουμε τις συνέπειες της εξαφάνισης των μελισσών, έχει αναλάβει να μας μάθει η Αγγελίνα Κανελλοπούλου, μέσα από το Bee Camp.

Η Αγγελίνα Κανελλοπούλου οραματίστηκε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπος ζει σε αρμονία με τη βιοποικιλότητα. Έτσι εμπνεύστηκε και ίδρυσε την πρώτη Οργάνωση (Aστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία) στην Ελλάδα, με στόχο την προστασία των μελισσών και της βιοποικιλότητας. Πώς όμως φτάνει μια ψυχολόγος να ενδιαφερθεί σε τέτοιο βαθμό για της μέλισσες και τη διάσωσή τους, ώστε να γίνει περιβαλλοντική επιστήμονας;

«Όταν ήμουν 19 χρονών και σπούδαζα ψυχολογία, έκανα παράλληλα πολλές εθελοντικές δράσεις σε περιβαλλοντικές ΜΚΟ στην Ελλάδα. Είχα μια έμφυτη περιέργεια προς τη φύση και το περιβάλλον και εντελώς τυχαία έπεσε το μάτι μου σε ένα εργαστήριο μελισσοκομίας. Ανάμεσα σε όλα αυτά που έκανα, ενώ δεν είχα καμία εμπειρία με τις μέλισσες, είπα θα πάω να γίνω μελισσοκόμος. Αυτό έγινε στα 20 μου χρόνια, ενώ σπούδαζα ψυχολογία. Σε αυτό το 6μηνο πρόγραμμα άλλαξαν διάφορα πράγματα μέσα μου, ενδιαφερόμουν σταδιακά όλο και περισσότερο για τις μέλισσες και την κοινωνική τους ζωή, σχετικά με τη σχέση τους με τα οικοσυστήματα, οπότε αποφάσισα να κάνω ένα μεταπτυχιακό στη συμπεριφορά των ζώων και πιο συγκεκριμένα, στη συμπεριφορά των μελισσών», μου λέει η Αγγελίνα.

Το μεταπτυχιακό της στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη Σκωτία την οδήγησε σε ερευνητικές θέσεις σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ισπανίας. «Όσο περισσότερα μάθαινα για τις μέλισσες, τόσο περισσότερο μου γινόταν ξεκάθαρο ότι αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα της εποχής μας και κανείς δεν ξέρει τίποτα γι’ αυτό στην Ελλάδα.

Οι μέλισσες εξαφανίζονται – αυτό είναι όντως ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα στον κόσμο αυτή τη στιγμή, η απώλεια της βιοποικιλότητας – και κανείς στην Ελλάδα δεν ξέρει τι σχέση έχει η μελισσα με το λεμόνι. Χωρίς τη μέλισσα δεν υπάρχει το λεμόνι. Η μέλισσα είναι αυτή που μεταφέρει τη γύρη από το ένα άνθος στο άλλο και επιτρέπει την καρποφορία των φυτών. Οι μέλισσες είναι ακόμα και στην μπριζόλα που θα φάει κανείς, στο τυρί. Χωρίς τις μέλισσες δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν ούτε αυτά, έμμεσα.»

«Χωρίς τις μέλισσες, δεν υπάρχουν τα φρούτα και τα λαχανικά έτσι όπως τα ξέρουμε. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ούτε η κτηνοτροφία, γιατί τα ζώα τα οποία εκτρέφουμε, τρώνε τα πράγματα που έχουν ήδη επικονιαστεί από τις μέλισσες.»

Η έρευνα όμως αποδείχθηκε ένα χρήσιμο εργαλείο για να προχωρήσει σε κάτι που θεωρεί πως πραγματικά θα φέρει την αλλαγή: την εκπαίδευση. Με αυτό στον νου, η Αγγελίνα εργάστηκε για περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα και στη Γαλλία. «Το Bee Camp ζυμωνόταν μέσα μου σταδιακά. Έπαιρνα έμπνευση από άλλες ΜΚΟ, έβλεπα τι γίνεται στον κόσμο, στην Αμερική, την Αυστραλία, την Ιαπωνία. Μέχρι που μια μέρα κατάλαβα ότι η μόνη αλλαγή που μπορεί να έρθει, θα έρθει από την εκπαίδευση.

Ήταν σαν επιφοίτηση. Ακούγεται πολύ κλισέ, αλλά εμένα που ήρθε πολύ εσωτερικευμένο σαν γνώση. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εκπαιδεύσουμε τους ανθρώπους και να τους ευαισθητοποιήσουμε σχετικά με αυτό το ζήτημα. Ήταν το μόνο που μπορούσα -τουλάχιστον εγώ- να κάνω.

Άρχισα λοιπόν να μελετάω σχετικά με την περιβαλλοντική εκπαίδευση στον δικό μου προσωπικό χρόνο κι έτσι άρχισα να κάνω εθελοντικά εργαστήρια σε παιδιά στο δημοτικό. Κάποιες δασκάλες με εμπιστεύτηκαν – χωρίς κανένα λόγο γιατί δεν είχα κανένα εκπαιδευτικό υπόβαθρο και άρχισα να κάνω βιωματικά εργαστήρια σε παιδιά δημοτικού μιλώντας γι’ αυτά τα ζητήματα: τις μέλισσες, την επικονίαση, τη σχέση τους με τα φυτά, την τροφή μας και τον κόσμο γενικά.

Όσο έβλεπα να έρχεται η αλλαγή και όσο γνώριζα τα παιδιά, καταλάβαινα ότι ενώ στο σχολείο τα μαθαίνουν αυτά στη βιολογία, δεν τα καταλαβαίνουν ποτέ στην ουσία τους. Τότε αποφάσισα ότι εγώ θέλω να βρεθώ εκεί στην ευαίσθητη αυτή ηλικία και να βάζω τέτοιους σπόρους στα μυαλά των παιδιών. Να καταλάβουν αυτή τη σύνδεση που υπάρχει με αυτούς τους οργανισμούς.»

Το 2017, η Αγγελίνα ίδρυσε το The Bee Camp, την πρώτη Οργάνωση στην Ελλάδα που ασχολείται με την προστασία των μελισσών. «Είμαι πάρα πολύ τυχερή γιατί το Bee Camp ξεκίνησε ουσιαστικά από μια χρηματοδότηση. Επιλέχθηκα από ένα ελληνογερμανικό πρόγραμμα ως 1 από τις 15 από την Ελλάδα που θα έπαιρναν την υποτροφία εκείνης της χρονιάς. Το πρόγραμμα ήταν αρκετά έτοιμο και είχε φτάσει σε ένα επίπεδο ωριμότητας που δεν θα μπορούσε κάποιος να πει “όχι”. Ήμουν αρκετά έτοιμη εγώ, ήταν η σωστή στιγμή και ήταν και κάτι που δεν υπήρχε στην Ελλάδα. Δεν υπήρχε το ’17 που το έκανα εγώ και δεν υπάρχει ακόμα και σήμερα.»

Αγγελίνα και Angelina, μαζί για τις μέλισσες αυτού του κόσμου

Το 2019 βραβεύτηκε με το βραβείο της Επικοινωνίας της Επιστήμης. Το 2021, επιλέχθηκε ως μία απο τις 7 γυναίκες στον κόσμο για το πρόγραμμα Women for Bees της Guerlain και της UNESCO στη Γαλλία. «Εγώ ως τώρα, έχω την τύχη με το μέρος μου. Έχω βρεθεί αρκετές φορές, τη σωστή στιγμή, στο σωστό μέρος. Το 2021 που ήμουν στη Γαλλία μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος, με προσκάλεσαν να λάβω μέρος στην πρώτη χρονιά του προγράμματος Women for Bees το οποίο είναι της Unesco και το χρηματοδοτεί η Guerlain. Ήμασταν επτά γυναίκες – έξι Γαλλίδες και εγώ – που εκπαιδευτήκαμε σε καινοτόμες πρακτικές της μελισσοκομίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι προέκυψε και η γνωριμία με την Angelina Jolie που είναι η ambassador του προγράμματος.

Η Jolie με επέλεξε ανάμεσα στις υπόλοιπες συμμετέχουσες, να συνεχίσω το πρόγραμμα και να πάω μαζί της στην Καμπότζη που έχει ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα για να κάνω εκπαιδευτικά προγράμματα σε παιδιά για τις μέλισσες. Αυτό συνέβη τον Φεβρουάριο του ’21. Ήμουν συνέχεια με το στόμα ανοιχτό για ό,τι συνέβαινε. Πήγαμε μέχρι την Καμπότζη με εκπροσώπους της Unesco, της Guerlain και την Angelina Jolie. Μείναμε στο σπίτι της, το οποίο είναι συνδεδεμένο με το ίδρυμα που έχει, το Jolie Pitt Foundation. Ήμασταν εκεί για 5 μέρες και κάναμε εργαστήρια σε γυναίκες και παιδιά της τοπικής κοινότητας. Εγώ έκανα ουσιαστικά τα εργαστήρια του Bee Camp που έκανα για τα παιδιά στην Ελλάδα, προσαρμοσμένα φυσικά στην κουλτούρα και στα τοπικά είδη μελισσών.

Αγγελίνα Κανελλοπούλου

Ήταν μια εμπειρία ανεπανάληπτη που θα τη θυμάμαι για πάντα.», μου λέει η Αγγελίνα και ανάμεσα σε γέλια και chit chat για την Angelina και την όλη εμπειρία, συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που κυριολεκτικά δουλεύουν για να σώσουν τον κόσμο – όπως ακριβώς και η ίδια.

Πώς η διάσωση της μέλισσας γίνεται επάγγελμα, αλλά και χρέος όλων

Το Bee Camp σήμερα αποτελείται από μια διεπιστημονική ομάδα πέντε γυναικών. Η κάθε μια τους ειδικεύεται σε διαφορετικό κλάδο (γεωπόνος, ηθοποιός, παιδαγωγός, περιβαλλοντική επιστήμονας) κι έτσι αλληλοσυμπληρώνονται και δημιουργούν πιο ολοκληρωμένα προγράμματα. «Εκπαιδεύουμε και ευαισθητοποιούμε το κοινό. Κάνουμε εργαστήρια από παιδιά νηπιαγωγείου μέχρι και σε ενήλικες, σε εταιρείες, σε οικογένειες. Έχουμε προγράμματα για όλα τα ηλικιακά γκρουπ. Επίσης δημιουργούμε ένα πράσινο δίκτυο βιοτόπων (Bee Spots) μέσα στην πόλη για τους μικροσκοπικούς της κατοίκους, τους επικονιαστές. Οι καταναλωτές που ζουν μέσα στα αστικά κέντρα είναι εκείνοι που θα κάνουν την επιλογή αν θα αγοράσουν βιολογικά λαχανικά ή εκείνα που έχουν υποστεί χρήση φυτοφαρμάκων. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός της Ελλάδας ζει στα αστικά κέντρα και γι’ αυτό εμείς επικεντρωνόμαστε εκεί».