Η Ariane Labed ξέρει ότι τα γυμνά γυναικεία στήθη στις ταινίες ικανοποιούν το male gaze

Η Ariane Labed θα έρθει στην Αθήνα για την ταινία της, September Says, την ταινία που έκανε πρεμιέρα στην ενότητα Un Certain Regard (Ένα Κάποιο Βλέμμα) στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών και θα προβληθεί στο 8ο Φεστιβάλ WIFT GR – 50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο. Με αφορμή το σκηνοθετικό της ντεμπούτο σε μεγάλου μήκους ταινία, μιλήσαμε για τον τρόπο που ενηλικιώνεται μια γυναίκα, τις απαιτήσεις που έχουν οι σκηνοθέτες από τις νεαρές ηθοποιούς και τη σημασία να κάνεις πολιτικές, φεμινιστικές ταινίες.

– Ariane Labed, γιατί αποφάσισες να σκηνοθετήσεις το “September Says”;

Ερωτεύτηκα το βιβλίο Sisters της Daisy Johnson (της νεότερης συγγραφέα που ήταν ποτέ υποψήφια για το βραβείο Man Booker). Το διάβασα μέσα στην πανδημία. Μου το πρότειναν από την Element Pictures. Πίστευαν ότι θα μου αρέσει. Και όταν το διάβασα χάθηκα στις σελίδες του. Με άγγιξε βαθιά ο τρόπος που περιγράφει τους περίπλοκους γυναικείους χαρακτήρες και τις μυστικές ζωές τους. Ήταν ένα φανταστικό θέμα για να γίνει ταινία. Πραγματικά, άνοιξα έναν διάλογο με το βιβλίο. Δεν ήμουν υποχρεωμένη να το κάνω ταινία, το επέλεξα. Έγραψα και το σενάριο της ταινίας.

– Πόσο εμπορικό είναι το να κάνεις ταινία μια γοτθική νουβέλα;

Δεν σκέφτομαι με τέτοιο τρόπο. Δεν έχω κάποιο business plan για να κάνω μια ταινία. Αρκεί να μου λέει κάτι εμένα το σενάριο, να με συγκινήσει, να με μετακινήσει. Σκέφτομαι ανθρωπιστικά. Θέλω να εξιστορώ ιστορίες που μιλούν στις ψυχές και στο μυαλό. Εμπιστεύομαι το ένστικτο μου. Είναι μια ιστορία που μιλά για την αγάπη, τον θάνατο και την οικογένεια.

Η υπόθεση της ταινίας September Says

Να πούμε, σε αυτό το σημείο ότι το September Says της Ariane Labed, είναι μια ταινία που διερευνά τη δυναμική ανάμεσα σε μια ανύπαντρη μητέρα και τις 2 κόρες της. Χτίζοντας μια ατμόσφαιρα μυστηρίου που στοιχειώνει τον θεατή, η ταινία αφηγείται την ιστορία 2 δεμένων αδελφών που έχουν δημιουργήσει τον δικό τους κόσμο, ένα συναρπαστικό και σκοτεινό σύμπαν, παράλληλα με την μητρική παρουσία.

Η συγκινητική και καθηλωτική εξερεύνηση της εφηβείας ζωντανεύει με τις ερμηνείες των πρωταγωνιστριών. Οι αντιθέσεις προκαλούν ένταση μεταξύ των 3 γυναικών που κλιμακώνεται όταν αυτές βρίσκουν καταφύγιο σε ένα παλιό εξοχικό σπίτι στην Ιρλανδία. Εκεί, μια σειρά από σουρεαλιστικές συναντήσεις δοκιμάζουν τα όρια της οικογένειας.

Η Αriane Labed πιστεύει ότι κάθε ταινία είναι πολιτική ταινία. Και η ίδια θέλει να δίνει φωνή στις μειονότητες και σε όσους καταπιέζονται. «Οι γυναίκες είμαστε το 50% του πληθυσμού κι όμως μας αντιμετωπίζουν και μας θεωρούν σαν να είμαστε καταπιεσμένη μειονότητα. Είναι σημαντικό να φέρουμε μια άλλη αφήγηση στο προσκήνιο.Θεωρώ υποχρέωση μου ως σκηνοθέτριας να φωτίσω κάθε αθέατη πλευρά της κοινωνίας μας», λέει η ίδια.

«Αυτό προσπαθώ να κάνω μέσα από τον κινηματογράφο και τη δική μου οπτική: να δώσω πίσω στα άτομα που αναγκαστικά κρύφτηκαν σε μια κατάσταση σιωπής, φωνή και ορατότητα».

-Ariane Labed, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το female gaze;

Η ηθοποιός δεν είναι μια προβολή της ιδέας που έχουν οι άνδρες σκηνοθέτες και δημιουργοί για κάθε γυναίκα. Αυτό θέλω να αλλάξω στην αφήγηση της ιστορίας. Δεν μπορούν οι θεατές να βλέπουν συνεχώς ταινίες με έμφαση στο male gaze (σ.σ. της αναφέρω το Substance της Coralie Fargeat και συμφωνεί ότι είχε αχρείαστο male gaze). Ναι, θεωρητικά η σκηνοθέτης του Substance είναι φεμινίστρια. Σκοπός μου είναι να δημιουργήσω έναν τρόπο που οι νέες γυναίκες στον κινηματογράφο δεν θα είναι υπερσεξουαλικοποίημενες. Δεν θα πρέπει να δείχνουν σε κάθε ταινία τα γυμνά στήθη τους.

-Τι γίνεται με την έμφυλη ισότητα στον κινηματογράφο μετά το #MeToo;

Είναι μια διαρκής διεκδίκηση και μάχη. Στη Γαλλία αυτή τη στιγμή γίνεται μια δημόσια συζήτηση για πολλά σκάνδαλα και τον τρόπο που πρέπει να εκσυγχρονιστεί η βιομηχανία. Ένας λόγος που συν-δημιούργησα το  Actors Association ήταν για να μιλήσουμε οι γυναίκες μεταξύ μας. Μας είχαν επιβάλλει έναν άρρητο ανταγωνισμό. Δεν επικοινωνούσαμε τα προβλήματα και τις ανησυχίες μας. Και θελήσαμε να δημιουργήσουμε ένα safe space για να αποκτήσουμε την εξουσία που μας στέρησαν. Να δημιουργήσουμε φιλίες. Καταλάβαμε ότι όλες μας είχαμε να διηγηθούμε μια εμπειρία κακοποίησης. Σεξουαλικής και ρατσιστικής. Βιώναμε έμφυλες στερεοτυπικές προκαταλήψεις. Μια φορά το μήνα λοιπόν συναντιόμαστε, μιλάμε, καλούμε δικηγόρους και διανοούμενους και αποφασίσαμε να πάρουμε τη δύναμη μας πίσω.

«Αποφασίσαμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο στην εικόνα που παράγουμε. Να δούμε τον κόσμο των γυναικών μέσα από τα δικά μας βιώματα και όχι από τις φορετές ταμπέλες των άλλων».

Η Ariane Labed που λέει ότι ξέρει ότι είναι μια προνομιούχα γυναίκα, μια τυχερή σκηνοθέτιδα που δημιούργησε την πρώτη της ταινίας με το cast και την παραγωγή των ονείρων της. Με καταπληκτικούς συνεργάτες. Μια ταινία που είναι Labed. Και όχι, δεν τη ρώτησα αν τη βοήθησε ο διάσημος σύντροφός της, ο Γιώργος Λάνθιμος.

Λίγα λόγια για το 8ο Φεστιβάλ WIFT GR από την Μαρία Λουκά, πρόεδρο του WIFT, ντοκιμαντερίστρια, σεναριογράφο και project coordinator στο Eteron 

«Το φεστιβάλ WIFT GR είναι μια συλλογική προσπάθεια χρόνων που μεγαλώνει, αναπτύσσεται και εξελίσσεται και πλέον θεωρούμε πως αποτελεί ένα σημείο αναφοράς για την πόλη. Χρειαζόμαστε σίγουρα κινηματογραφικά φεστιβάλ γιατί μπορούν να αποτελέσουν ιδανικές γεωγραφίες ζεστασιάς, δημιουργικής ανησυχίας, τέχνης σε μια πόλη που κατακλύζεται από την αισθητική της τουριστικοποίησης, με κατοίκους που βυθίζονται στο άγχος της ατομικής επιβίωσης. Ακόμα περισσότερο χρειαζόμαστε κινηματογραφικά φεστιβάλ που να έχουν στο κέντρο τους τη γυναικεία δημιουργία και να συνομιλούν με σημαντικά κοινωνικά διακυβεύματα, όπως η ανάγκη καταπολέμησης της έμφυλης βίας και ξεριζώματος της σεξιστικής και ομοτρανσφοβικής κουλτούρας.

Γιατί ξέρουμε καλά δυστυχώς πως και ο οπτικοακουστικός κλάδος θεμελιώθηκε πάνω σε έμφυλα προνόμια και σε αυτήν την εξίσωση εξουσίας οι γυναίκες, οι θηλυκότητες, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα για δεκαετίες έπρεπε να αναμετρηθούν με αποκλεισμούς, υποτιμήσεις, στερεότυπα, ανισότητες, παραβιαστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές και μόλις στη δική μας εποχή, αρκετά πρόσφατα, όλα αυτά τα θέματα άρχισαν να συζητιούνται και να ανδεικνύονται.

Μέσω του φεστιβάλ επιδιώκουμε να ενισχύσουμε τη γυναικεία δημιουργία, να υπογραμμίσουμε το γυναικείο βλέμμα, ταυτόχρονα να φτιάξουμε έναν κόμβο συνάρθρωσης διερωτήσεων, οραμάτων, δυναμικών και συντροφικότητας και να προσφέρουμε στην κοινότητα κάτι, αφού το φεστιβάλ μας είναι ανοιχτό με ελεύθερη είσοδο.

Είναι μεγάλη χαρά που θα έχουμε φέτος μαζί μας την Ariane Labed – μια γυναίκα που μας εμπνέει και με την οποία μοιραζόμαστε κοινούς στόχους – και άλλες σπουδαίες γυναίκες κινηματογραφίστριες, ηθοποιούς, εργαζόμενες στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο και που μεταξύ άλλων θα ανοίξουμε τη συζήτηση για το intimacy coordination και τις καλές πρακτικές που πρέπει να ενταχθούν στην παραγωγή, ώστε να διαμορφωθεί ένα πιο ασφαλές επαγγελματικό περιβάλλον για όλες και όλα.

«Εχουμε εμείς οι ίδιες την ανάγκη να βρεθούμε, να απολαύσουμε ταινίες, να κουβεντιάσουμε μεταξύ μας και να περάσουμε καλά».

Info: Το 8ο Φεστιβάλ WIFT GR – 50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο επιστρέφει για το ετήσιο κινηματογραφικό του ραντεβού στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, από την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου μέχρι και την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024.