Η Ειρήνη Φαναριώτη μιλά για όλες τις γυναίκες που νιώθουν supermarket ωαρίων

Η δημιουργός, σκηνοθέτιδα και πρωταγωνίστρια της παράστασης «Nina/Where are you my de@r», Ειρήνη Φαναριώτη αποφάσισε να μιλήσει για όσα βιώνουμε ως γυναίκες επαγγελματίες, σύντροφοι, κόρες και κοινωνικά όχι εξίσου ισότιμα μέλη.

-Ειρήνη Φαναριώτη, είναι λυτρωτικό/απελευθερωτικό/ θεραπευτικό να μπορείς να μοιραστείς με τους θεατές τα πράγματα/τραύματα που κουβαλούσες μέσα σου εδώ και 13 χρόνια με το μονολόγο αυτό; 

Δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα το έκανα. Δεν περνούσε καν από το μυαλό μου πώς έχω τη δύναμη, το θάρρος αν θες, να το κάνω. Προέκυψε μέσα από τη συγγραφή κυρίως. Όταν άρχισα να διαβάζω αυτά που έγραφα κι είπα γιατί όχι; Αυτή η ιστορία εκτός από δική μου θα μπορούσε να ανήκει στον οποιονδήποτε άνθρωπο αυτή τη στιγμή. Δεν την αντιμετωπίζω ως καθαρά δική μου ιστορία πια. 

Ναι, ομολογώ πως στην αρχή ήταν αγχωτικό. Έλεγα, θα τα καταφέρω να τα πω χωρίς να καταρρεύσω; Αλλά τελικά όλη η παράσταση είναι τόσο προσωπική όσο και συλλογική και λυτρωτική. Έχει ανοίξει ένας χώρος μέσα μου που επιτρέπει στο τραύμα να θεραπευτεί μέσα από τα μάτια – τα βουρκωμένα τις πιο πολλές φορές- των ανθρώπων που παρακολουθούν να μιλώ γι’αυτή την ιστορία. Κι έτσι δε νιώθω μόνη. Ωστόσο, περνώ από φάσεις που το συναίσθημά μου με κατακλύζει μετά το τέλος μιας παράστασης. Είναι διαδικασία και το γνωρίζω. Επίσης, είναι δύσκολο και το αναγνωρίζω στον εαυτό μου. Δεν κάνω την ηρωίδα.

-Γιατί μονόλογος; 

Δεν αντιλαμβάνομαι αυτό το έργο σαν μονόλογο. Θα μπορούσαν να είναι φυσικά παρόντες όλοι οι χαρακτήρες που εμπλέκονται, κάτι που ήδη το προετοιμάζω για το μέλλον. Ακόμη και τώρα όμως, τόσο ο τρόπος που υπάρχουν και παρουσιάζονται τα πρόσωπα στο έργο, όσο κι η εγγύτητα των θεατών στο χώρο κι η συνομιλία σε πολλές στιγμές μαζί τους, δίνουν την αίσθηση πως αυτή την ιστορία τη χτίζουμε όλοι μαζί. 

Πρακτικά όμως, μιας και με ρωτάς, ένας λόγος που αποφάσισα να είμαι μόνη μου είναι γιατί δεν υπήρχαν χρήματα για άλλους ηθοποιούς , δεν κατάφερα να πάρω την πολυπόθητη επιχορήγηση του Υπουργείου και δεν ήθελα να πάρω κάποιον άλλο στο λαιμό μου παίρνοντας αυτό το ρίσκο, να κάνω ένα δικό μου κείμενο.

-Τι σε έκανε να μιλήσεις για τη μητρότητα στο έργο σου; Θέλεις να μας μιλήσεις για τη σκηνή στον γυναικολόγο;

Η σκηνή στον γυναικολόγο είναι μια συρραφή από δικές μου επισκέψεις σε διάφορους γυναικολόγους τα τελευταία δύο χρόνια. Όταν απλώς προσπαθούσα να βρω έναν γιατρό που να μπορώ να τον εμπιστεύομαι, χωρίς να βλέπω στα μάτια του και να ακούω στα λόγια του τη δική του αγωνία για το πότε θα κάνω παιδί. 

Υπάρχει μια έντονη ανάγκη να τονιστεί η σπουδαιότητα του χρόνου που μας απομένει λες κι εμείς ας πούμε πετάμε χαρταετό και θέλουμε τον μπαμπά μας να μας μαλώσει. Η σκηνή με τον γυναικολόγο είναι αυτή η αμήχανη στιγμή για την οποία δε μιλάει καμιά μας αλλά όλες την έχουμε ζήσει, που είσαι γυμνή με ανοιχτά τα πόδια στην καρέκλα της εξέτασης κι ο γιατρός σου μιλάει για το σώμα σου – σκαλίζοντας παράλληλα – λες κι αυτό το σώμα είναι κάποιου τρίτου. 

Λες και δεν είναι δικό σου, λες και δεν νιώθεις ήδη αμήχανα έως κι άσχημα έως και τύψεις που δεν τα καταφέρνει να υπηρετήσει το σκοπό που του επιβάλλεται τόσο από την ίδια τη φύση όσο και κοινωνικά. Λες και δεν είναι ήδη περίεργο που κάθε τόσο κάποιος άγνωστος σε σένα άνθρωπος επιβάλλεται να κοιτάζει μέσα σου και να λέει τη γνώμη του πάνω σε αυτό που βλέπει, που είναι δικό σου μεν, αλλά που δεν ευθύνεσαι κιόλας για τη λειτουργικότητά του. Έτσι γεννήθηκες κι εσύ. 

«Προσωπικά, για δύο σχεδόν χρόνια έχασα τον εαυτό μου σ’ αυτόν το δαίδαλο. Με ένα ερώτημα “τι σκατά συμβαίνει με μένα;”».

Τελικά, μετά από όλη αυτή την διαδικασία που οριακά με έκανε να ντρέπομαι, αυτό το σούπερ μάρκετ παραγωγής ωαρίων, κατέληξα πώς ναι, θα ήθελα να γίνω μητέρα αλλά πιο πολύ θα ήθελα να μη χάσω τον εαυτό μου μέσα σ’ αυτό. Γιατί τότε σίγουρα -σε βάθος χρόνου- θα γίνω μια δυστυχισμένη μητέρα που θα κάνει ένα παιδί που θα φέρει το βάρος όλης αυτής της διαδικασίας.   

-Τι αντιμετωπίζει μια γυναίκα άνω των 30 στην Ελλάδα από α) την οικογένειά της, β) τους ερωτικούς συντρόφους της και γ) την κοινωνία που είναι τόσο τραυματικά, ώστε σε οδήγησαν να κάνεις τον μονόλογο σου;

Δυο-τρία παραδείγματα θα πω και μου λες εσύ μετά. Όσο είσαι μόνη ανησυχούν όλοι γύρω σου μην γεράσεις μόνη. Όταν βρίσκεις κάποιον, ανησυχούν μην δεν σε παντρευτεί, μην δεν κάνεις παιδί, μην χάνεις το χρόνο σου με κάποιον που δεν σε βλέπει σοβαρά. 

Ο κάποιος: Το πας πολύ σοβαρά και πιέζομαι. Μεγαλώνεις, μην αφήνεις την εμφάνισή σου, να είσαι πάντα περιποιημένη. Μην κάνεις τόσες επεμβάσεις και υπερβολές, μην βάφεσαι τόσο. Να βρεις μια δουλειά, να συνεισφέρεις στο σπίτι. Καλά δε θα βάλεις το σπίτι σου σε δεύτερη μοίρα για τη δουλειά σου. Αν έχεις παιδιά και δουλεύεις, μην δουλεύεις τόσο κι αμελείς τα παιδιά σου, τι μάνα είσαι εσύ, είσαι εγωίστρια, κοιτάς την καριέρα σου και παρατάς τα παιδιά σου! 

Αν δουλεύεις και δεν έχεις παιδιά είσαι ανολοκλήρωτη, δε θα βρεις την ευτυχία μέσα από τη δουλειά σου, μόνο τα παιδιά φέρνουν ευτυχία. Να είσαι δυναμική, να έχεις ανδρική συμπεριφορά για να σε σέβονται, αλλά εντάξει μην χάσεις και τη θηλυκότητά σου, δεν είσαι ερωτεύσιμη έτσι. Μην εξαρτάσαι από κάποιον που βγάζει περισσότερα λεφτά, να είσαι ανεξάρτητη γιατί αλλιώς είναι ξενερωτικό. Αλλά οκ, μη βγάζεις και περισσότερα από αυτόν γιατί πληγώνεται ο εγωισμός του. 

«Καλύτερα παντρεμένη και δυστυχισμένη παρά μόνη και καλά!»

 Να λες ξεκάθαρο όχι όταν δε σου αρέσει κάποιος, όχι γύρω γύρω γιατί αυτό είναι δυσδιάκριτο για το αν δίνεις τη συναίνεσή σου για να προχωρήσει. Εντάξει, έπρεπε να να το κάνεις με τρόπο, μην τον αποπάρεις, μην πληγώνεις τον ανδρισμό του. Μην είσαι κρύα κι απόμακρη στα ραντεβού. Αν δεν ολοκληρωθεί η σχέση άμεσα θα σε λέει ξενέρωτη, 2023 έχουμε. Αν ολοκληρωθεί όμως και δεν του κάνεις, θα σε λέει εύκολη και τσούλα σ’ όλη την παρέα! Αυτά πάνω κάτω (χαχαχα).

-Γιατί είναι δυστυχισμένη η ηρωίδα σου; 

Γιατί είναι τόση η ένταση γύρω μας γενικότερα, τόσος ο φόβος, η ανασφάλεια κι η μοναξιά που ψάχνει καταφύγιο για να σωθεί και δεν μπορεί να το βρει. Ωστόσο, είναι συμφιλιωμένη με το συναίσθημα της δυστυχίας, το έχει αγκαλιάσει κι είναι πολύ καλά πια με αυτό.

-Επέλεξες να κάνεις πρεμιέρα το έργο σου στις 25 Νοεμβρίου, Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Σίγουρα υπάρχει κάποιος συμβολισμός. Θα μας τον εξηγήσεις;

Στο έργο δεν ανοίγω πολύ το θέμα της σωματικής βίας, παρόλο που υπάρχει μια σκηνή που περιγράφεται μια αμφιλεγόμενη στιγμή βίας σε μια προηγούμενη σχέση της ηρωίδας. Πιο πολύ εδώ με ενδιέφερε να εστιάσω στην υποβόσκουσα μορφή βίας. Τη συναισθηματική βία, την πίεση που λανθάνει στο κοινωνικό περιβάλλον, τη βία που κρύβεται κάτω από το χαλί, στη βία που κρύβουμε μέσα μας και συνεχίζουμε να χαμογελάμε γιατί ο κόσμος έτσι είναι δομημένος κι άντε να τον αλλάξεις τώρα.  

– Ειρήνη Φαναριώτη, τι φοβούνται οι γυναίκες μεταξύ 30 και 40 σήμερα; 

Πιστεύω φοβούνται όλα αυτά που είπα πιο πάνω. Τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη μοναξιά, την έλλειψη κατανόησης από το περιβάλλον τους, ότι δεν έχουν πολύ χρόνο για να πάρουν κάποιες σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή τους. Ότι μέσα σε αυτόν τον χρόνο πρέπει να φτιάξουν και νύχια και να βάψουν ρίζα και να κάνουν λέιζερ αποτρίχωση.

«Αυτό που εγώ φοβάμαι είναι μήπως δεν ζω τη ζωή που θέλω, αλλά παραμυθιάζομαι πώς αυτή που ζω είναι η ζωή που θέλω.»

-Σου έχουν πει αν ταυτίζονται μαζί σου οι θεατές του «Nina/Where are you my de@r»;

Ναι αλίμονο! Κι ευτυχώς. Μιλάμε πολύ με τον κόσμο μετά το τέλος της παράστασης αλλά δεν γίνεται κι αλλιώς σ’ αυτή τη συγκεκριμένη μορφή που είναι στημένο το έργο. Πρόσφατα μια θεατής μου είπε «φεύγω από εδώ και αισθάνομαι πως είμαστε συγγενείς πλέον, σαν οικογένεια» κι αυτό ήταν υπέροχο να το ακούω.

-Τι συμβαίνει σε μια ηθοποιό όταν σταματά να παίζει την ενζενί; Τρομάζει ή χαίρεται; 

Ανάλογα πόσο είχε προετοιμαστεί γι’ αυτό που σίγουρα θα ερχόταν. Ίσως τρομάζει αρχικά. Εγώ το φοβήθηκα στην αρχή αλλά μετά βρήκα τόση ομορφιά κι απελευθέρωση και χαίρομαι που το κατάλαβα στη σωστή στιγμή και μπορώ να χαρώ τον παρόντα χρόνο.

-Μετά τη συμμετοχή σου στην τηλεοπτική σειρά Έλα στη θέση μου είχες περισσότερες προτάσεις για τηλεοπτικούς ρόλους; Μπόρεσες να ανεβάσεις το θεατρικό σου κασέ. Και με αφορμή αυτή την ερώτηση, είναι εύκολο για μια νέα ηθοποιό να βιοπορίζεται από την υποκριτική σήμερα;

Όχι, δεν είχα προτάσεις για την τηλεόραση. Ίσα ίσα, όσον αφορά την τηλεόραση, έκλεινε η μία πόρτα μετά την άλλη. Το θεατρικό μου κασέ, είμαι από τις τυχερές, ήταν σε ένα πολύ καλό επίπεδο ήδη γιατί ήμουν πριν την τηλεόραση κι εξακολουθώ να είμαι παιδί του θεάτρου. Οι άνθρωποι που με έχουν προσεγγίσει για το θέατρο με γνώριζαν ήδη πολύ καλά και ήξεραν τι μπορώ να προσφέρω σε μια δουλειά. Κι αυτό πλέον το λέω με καμάρι!.

Τώρα, όσον αφορά το βιοπορισμό, ποτέ δεν ήταν εύκολο. Δεν χαρακτηρίζεται αυτή η δουλειά ως επί το πλείστον από εύκολο χρήμα. Μπορεί να υπάρξει μια περίοδος που βγάζεις καλά λεφτά, μια άλλη να μην έχεις δουλειά, μετά κάτι να βρεις να τα φέρνεις βόλτα, μετά να σου έρθει ένα μεγάλο ποσό από κάτι. Δεν υπάρχει σταθερό εισόδημα, γι’ αυτό και βλέπεις πως οι πιο πολλοί κάνουμε κι άλλα πράγματα παράλληλα. Κάποιοι δουλεύουν στην εστίαση, κάποιοι ανοίγουν ένα μαγαζάκι με άλλους δυο φίλους. Ακόμη κι αυτοί που βγάζουν πολλά λεφτά από την τηλεόραση κοιτάζουν να κάνουν μια επένδυση που θα τους επιφέρει κάποια χρήματα σταθερά. Είναι πολύ φυσιολογικό να συμβαίνει. 

Ωστόσο να σου πω πως το θέμα δεν είναι τι γίνεται στη δική μας δουλειά. Γιατί η δική μας δουλειά ήταν πάντα έτσι. Το θέμα είναι πως αυτή η ανασφάλεια κι αβεβαιότητα υπάρχει πλέον στα πιο πολλά επαγγέλματα. Δημοσιογράφοι; Ιδιωτικοί υπάλληλοι;. 

-Τι έμαθες όταν έκανες την παράσταση για τη μοναξιά; Και γιατί επαναφέρεις αυτό το θέμα ξανά; 

Το επαναφέρω γιατί τόσο αυτή παράσταση για τη μοναξιά, όσο και η παρατήρησή μου, μου έδειξαν πως το πιο δύσκολο είναι να νιώθεις μόνος μέσα σε μια ζωή γεμάτη ανθρώπους γύρω σου που λένε πως θέλουν το καλό σου.

Info: Nina/Where are you my de@r?, Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Αθήνα, τηλ. 210 3455020. Παρασκευή 29/12 και Σάββατο 30/12 , στις 21.15. Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων εδώ.