Πώς προβάλλεται η γυναίκα στις Άγριες Μέλισσες. Η σεναριογράφος της σειράς μάς απαντά

Ποιες ήταν οι πηγές σας για την εποχή στην οποία τοποθετούνται οι Άγριες Μέλισσες;

Οι βασικές πηγές ήταν δύο. Μεγάλη έρευνα στο ίντερνετ και πολλές συζητήσεις με ανθρώπους που μεγάλωσαν εκείνη την εποχή και κυρίως σ’εκείνα τα μέρη. Η Ντίνα Κάσσου που είναι χρόνια τώρα στενή συνεργάτιδα και μεγάλο στήριγμά μου, είναι από την Καρδίτσα οπότε υπήρχε και υπάρχει μια στρατιά ανθρώπων στα μέρη της που μας βοηθάει και μας λύνει πολλές απορίες.

Υπήρχαν συγκεκριμένα προσωπικά πρότυπα γυναικών (πχ γυναίκες εντός της οικογένειάς σας) από τα οποία αντλήσατε στοιχεία για τις ηρωίδες σας;

Τα στοιχεία των χαρακτήρων τα αντλώ από παντού. Από οτιδήποτε μπορεί να με εμπνεύσει. Από γυναίκες που έχω ζήσει μαζί τους κι έχω μεγαλώσει κοντά τους, από γυναίκες που βλέπω γύρω μου, ακόμα κι από τον ίδιο μου τον εαυτό. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη «συνταγή» σ’αυτό. Εκείνο που μ’ενδιαφέρει είναι να δημιουργώ χαρακτήρες ανθρώπινους και πολυδιάστατους.

Πώς δομήσατε τον χαρακτήρα της Ελένης; Θα μπορούσε να υπάρχει μία τέτοια γυναίκα στην Ελλάδα του 1958;

Η Ελένη ήταν από την αρχή το επίκεντρο της ιστορίας. Μια γυναίκα που υψώνει ανάστημα μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Δυναμική, πεισματάρα, δίκαιη, απόλυτη, ακόμα και ξεροκέφαλη κάποιες φορές. Ήθελα να υπερβαίνει τα όρια, να κάνει πράγματα που ακόμα και μια δυναμική γυναίκα στη σημερινή εποχή μπορεί να διστάζει να κάνει.

Η Μαρία Κίτσου ερμηνεύει τη Λενιώ μοναδικά και ακόμα και η εμφάνισή της έχει τη βαρύτητα που απαιτεί αυτός ο ρόλος. Όσο για το αν θα μπορούσε να υπάρξει αυτή η γυναίκα εκείνη την εποχή, πιστεύω ακράδαντα ότι υπήρχαν τέτοιες γυναίκες και τότε και παλιότερα ακόμα.

Ποιες οι διαφορές της Ελένης, της Ασημίνας και της Δρόσως;

Η Ελένη είναι ο βράχος της οικογένειας. Τα θεμέλια που στηρίζουν όλο το οικοδόμημα, ο άνθρωπος που μπορούν οι αδερφές της να στηριχτούν. Η Ασημίνα ήταν για μένα πάντα η καρδιά της οικογένειας. Τρυφερή, προστατευτική, καλοσυνάτη.

Πολλοί μπορεί να τη θεωρούν αδύναμη και ότι συμπεριφέρεται σα θύμα, αλλά για ‘μένα δεν είναι αυτό η Ασημίνα. Και η Έλλη Τρίγγου επίσης υπέροχη στην ερμηνεία της, φέρνει μοναδικά αυτόν τον κρυφό δυναμισμό της Ασημίνας. Έχει μια τεράστια συναισθηματική νοημοσύνη και έχει επιλέξει συνειδητά να μη μιλάει σε κάποιες άσχημες καταστάσεις που βιώνει.

Ενώ η Ελένη είναι έτοιμη να πάρει φωτιά σε κάθε ευκαιρία, η Ασημίνα είναι το νερό που θα κρατήσει την ισορροπία. Γιατί βλέπει πιο βαθιά στην ψυχή του καθενός αλλά και στη δική της. Όσο για τη Δρόσω, τη Δροσούλα μας, που η Δανάη Μιχαλάκη την έχει επίσης απογειώσει, είναι η χαρά αυτού του σπιτιού.

Λόγω του νεαρού της ηλικίας της από την αρχή την αντιμετώπισα σαν μια ηρωίδα «υπό διαμόρφωση». Έχει τη ζωντάνια, τον ενθουσιασμό, ακόμα και την επιπολαιότητα των 18 της χρόνων και θα τη δούμε να μεταμορφώνεται και να ωριμάζει μέσα από τις καταστάσεις που θα περάσει.

Πέρα όμως από την Ελένη υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι γυναικών στη σειρά με πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Βιολέτα και την Ανέτ. Πρόκειται για γυναίκες ανεξάρτητες σε σχέση με την εποχή τους. Πώς αποφασίσατε να δημιουργήσετε αυτούς τους ρόλους;

Όλοι οι χαρακτήρες γυναικείοι και αντρικοί δομήθηκαν με βάση τις ανάγκες της ιστορίας που θέλουμε να ειπωθεί. Πρέπει να είναι ενδιαφέροντες, να έχουν κάτι να πούνε και να το λένε με τρόπο που θα κάνουν τους άλλους να ακούνε.

Για τον κάθε χαρακτήρα δημιούργησα ένα ιστορικό και αυτό καθόρισε την τελική του μορφή. Τα βιώματα που είχε, η θέση του στο χωριό, όλα παίξανε το ρόλο τους για να φτάσουμε στην ολοκλήρωσή του. Δεν ξεκίνησα με γνώμονα την ανεξαρτησία που προβάλει ένας ρόλος. Αυτό προέκυψε στην πορεία.

Ο δυναμισμός είναι, όπως εμείς ως τηλεθεατές καταλαβαίνουμε, ένα κοινό στοιχείο που διέπει τους περισσότερους γυναικείους χαρακτήρες. Είναι σωστή η διαπίστωσή μας;

Είναι ένα κοινό στοιχείο, αλλά όπως ανέφερα και προηγουμένως αυτό προέκυψε από την ανάγκη της ιστορίας να ειπωθεί με τον τρόπο που είχα επιλέξει. Δεν ήταν αυτοσκοπός.

Προσπαθήσατε συνειδητά να δείξετε τη δυναμική πλευρά των γυναικών της εποχής εκείνης; Θέλατε να την υπερτονίσετε για να την αναδείξετε ή προέκυψε στην πορεία;

Δεν είχα πρόθεση να την υπερτονίσω, δεν ήταν αυτό το ζητούμενο. Στόχος μου είναι να κατανοώ βαθιά έναν χαρακτήρα και να πηγαίνω μαζί του στην πορεία που πρέπει ν’ακολουθήσει. Όταν δημιουργώ μια συνθήκη, ένα πρόβλημα, ένα δίλημμα που έχει ο ήρωας, συμπάσχω κι εγώ προσπαθώντας να αφουγκραστώ πώς θα αντιδρούσε.

Για παράδειγμα η Βιολέτα που είναι επίσης μια δυναμική γυναίκα, λειτούργησε με έναν συγκεκριμένο τρόπο στη διαπόμπευσή της από τον Κωνσταντή, μέχρι να ξανασταθεί στα πόδια της. Δεν τον χτύπησε, δεν τον τιμώρησε, δεν τον πρόδωσε. Έκλεισε το στόμα της γιατί αυτό την έχουν διδάξει οι εμπειρίες της και το ένστικτο επιβίωσης που έχει αναπτύξει.

Σημαντική θέση στην αφήγησή σας έχει και η γυναικεία αλληλεγγύη. Πρόκειται για έναν φόρο τιμής στο σύγχρονο woman power;

Στη σειρά υπάρχει η γυναικεία αλληλεγγύη όπως και η αντρική, υπάρχουν και τα γυναικεία πισώπλατα μαχαιρώματα, κακίες και κουτσομπολιά όπως και τα αντρικά. Για μένα δεν είναι θέμα φύλου, είναι θέμα ανθρωπίνων σχέσεων που παραμένουν κοινές και αναγνωρίσιμες σε όλες τις εποχές. Είναι μια κοινότητα στην οποία υπάρχουν φιλίες και έχθρες, συμπάθειες και αντιπάθειες.

Η Ελένη θα στηρίξει τη Βιολέτα, την ίδια στιγμή που η Παγώνα θα την προσβάλει κ.ο.κ. Προσωπικά επειδή ανήκω σε μια γενιά και μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που ποτέ δε θεώρησα ότι στερούμαι κάποιας ευκαιρίας εξαιτίας του φύλου μου, δεν αντιλαμβάνομαι και πλήρως την έννοια του woman power, χωρίς να αμφισβητώ καθόλου την ανάγκη στήριξης των γυναικών που δεν είναι σε πλεονεκτική θέση.

Θεωρώ όμως ότι άδικες και λάθος συμπεριφορές μπορεί να υποστεί ο καθένας, ασχέτως φύλου, και αυτό είναι κάτι στο οποίο εναντιώνομαι.

Η πλειονότητα των ανδρικών ρόλων της σειράς αντιμετωπίζουν τις γυναίκες με σεβασμό. Είναι αυτή μία εκούσια ωραιοποιημένη εικόνα της εποχής;

Υπήρχε και σεβασμός και μια ευγένεια στον τρόπο που απευθυνόταν ένας άντρας σε μια γυναίκα με βάση τους κώδικες συμπεριφοράς εκείνης της εποχής. Δεν πιστεύω ότι έχει ωραιοποιηθεί κάτι σ’αυτό το κομμάτι, τουλάχιστον όχι εσκεμμένα.

Σύμφωνα με τα όσα μελετήσατε, ποια ήταν τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες τότε και ποια από αυτά θελήσατε να προβάλλετε;

Τα τέλη της δεκαετίας του ’50, ενώ σηματοδοτούν μια αλλαγή στην ελληνική κοινωνία και στη θέση της γυναίκας, ακόμα υπήρχαν πολλά βήματα που έπρεπε να γίνουν. Μην ξεχνάμε πως μόλις λίγα χρόνια πριν είχε δοθεί δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Η θέση της γυναίκας μέσα στην οικογένεια, μέσα σ’ένα γάμο και στην εργασία υπήρξε μεγάλο αντικείμενο έρευνας για να αποδοθεί σωστά.

Θεωρούνταν ακόμα κατώτερες, πιο αδύναμες, ανίκανες να στηρίξουν μόνες τους τον εαυτό τους, ένας καλός γάμος ήταν πολλές φορές η λύση γι’αυτές. Από την άλλη η ελευθερία που είχαν –ή μάλλον δεν είχαν- να βγούνε, να συναναστραφούν, να συνάψουν μια σχέση. Το γεγονός πως η ιστορία εκτυλίσσεται στην επαρχία και όχι σε αστικό περιβάλλον δημιουργεί έναν ακόμα πιο ασφυκτικό κλοιό για εκείνες.

Κι ενώ πολλά προβλήματα και διλήμματα τα αντιμετωπίζουμε ακόμα και σήμερα, για ‘μένα είχε τεράστιο ενδιαφέρον το κομμάτι των προσωπικών σχέσεων και αυτό ήθελα να αναδείξω. Για παράδειγμα το θέμα της μοιχείας από την πλευρά του άντρα και πόσο εύκολα μπορούσε να σωπάσει και να το αφήσει πίσω της μια γυναίκα.

Ή το πόσο δύσκολα τελείωνε ένας γάμος, πόσο στιγμάτιζε κάτι τέτοιο μια γυναίκα εκείνης την εποχής και μάλιστα στην επαρχία. Ξέρω πως καμιά φορά οι τηλεθεατές αναρωτιούνται γιατί παντρεύτηκε ο Λάμπρος μια άλλη γυναίκα ή γιατί δε χωρίζει. Γιατί ο Δούκας επιβάλλεται με τέτοιο τρόπο στα παιδιά του ή γιατί ήταν τόσο σημαντικό να δώσουν οι γονείς την ευχή τους.

Αυτά όμως είναι τα στοιχεία που μας μεταφέρουν σ’εκείνη την εποχή. Κι αυτά είναι που με γοήτευσαν. Ότι καταστάσεις που σήμερα θεωρούμε δεδομένες, όπως το μια γυναίκα να διεκδικήσει κάτι, να ερωτευτεί χωρίς να παντρευτεί, να χωρίσει, να πάρει αποφάσεις για το μέλλον της μπορεί τότε να ήταν κάτι τρομακτικά δύσκολο.