Η Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη φτιάχνει τη «συναισθηματική προίκα» των παιδιών γυρνώντας την Ελλάδα
- 2 ΑΠΡ 2025
Στις 2 Απριλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. 2 Απριλίου βλέπεις είναι η ημερομηνία γέννησης του σπουδαίου Δανού παραμυθά Hans Christian Andersen. Δεν ξέρω στη δική σου παιδική ηλικία τι ρόλο έπαιξαν τα βιβλία. Για μένα ήταν σημαντικός. Αγάπησα τα βιβλία χάρη στις Ελληνίδες συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας. Ξεκοκκάλιζα το ένα μετά το άλλο τα βιβλία τους και τις ευγνωμονώ για πάντα που με έμαθαν ιστορία, εξέλιξαν τη σχέση μου με τη γλώσσα και μου δίδαξαν χωρίς να το προσπαθούν περίπλοκα πράγματα για τις ανθρώπινες σχέσεις και τα ανθρώπινα συναισθήματα. Ως παιδί έγραφα γράμματα στις αγαπημένες μου λογοτέχνισσες για να εκφράσω αυτά τα «ευχαριστώ». Κι ένιωθα τιμή όποτε μου απαντούσαν. Το ίδιο συναίσθημα ένιωσα όταν απάντησε στο email μου η Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη.
Η Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη είναι μια από τις αγαπημένες συγγραφείς παιδικών βιβλίων για τα σημερινά παιδιά. Είναι εκείνη που με τα βιβλία της τούς ανοίγει τις πύλες της φαντασίας και αυτές που τα στρέφουν προς τα μέσα, στον δικό τους συναισθηματικό κόσμο. Στη δική μου εποχή, στο δικό μου σχολείο δεν είχε τύχει να έρθει επίσκεψη ένας/ μία συγγραφέας να μας μιλήσει για όλα εκείνα τα «διαμαντάκια» που έκρυβαν τα παιδικά βιβλία, το διάβασμα. Αν όμως ήμουν παιδί σήμερα, ίσως να είχα ήδη γνωρίσει όλον αυτόν το πλούσιο θησαυρό μέσα από τη ματιά (και την πένα) της Γιολάντας Τσορώνη Γεωργιάδη.
Η Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής, της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει μετεκπαιδευτεί στο Μαράσλειο Διδασκαλείο. Εργάστηκε για πολλά χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση, αρθρογραφεί σε παιδαγωγικά περιοδικά, συμμετέχει εθελοντικά σε οργανώσεις για την προαγωγή της λογοτεχνίας, είναι ενεργό μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και έχει εκδώσει πολλά βιβλία για παιδιά και μελέτες λαογραφικού περιεχομένου. Έχει ενταχθεί στο Μητρώο Επιμορφωτών του προγράμματος Καινοτόμες Δράσεις ενίσχυσης της φιλαναγνωσίας των μαθητών και έχει αναλάβει επιμορφωτικό έργο σε ημερίδες επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Μία σπουδαία συγγραφέας και παράλληλα ο άνθρωπος που ακούραστα επισκέπτεται σχολεία της χώρας για να φέρει τα παιδιά σε μεγαλύτερη επαφή με το διάβασμα. Είναι ο πλέον κατάλληλος άνθρωπος, λοιπόν, για να απευθύνω τις ερωτήσεις μου τη σημερινή, Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Τι έχει κερδίσει από την επαφή της με τα παιδιά τόσα χρόνια; Πώς μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα; Διαβάζουν λιγότερο ή περισσότερο τα παιδιά σήμερα σε σχέση με το παρελθόν; Η Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη απαντά. Κι εγώ νιώθω μικρό παιδί που μιλά με τις αγαπημένες του συγγραφείς ξανά.
Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη
– Πώς ξεκινήσατε να επισκέπτεστε σχολεία της Ελλάδας προσπαθώντας να μεταδώσετε στα παιδιά την αγάπη για το διάβασμα και πόσα χρόνια το κάνετε αυτό;
Δεχόμουν πολλά αιτήματα για επισκέψεις σε σχολεία από εκπαιδευτικούς που είχαν δουλέψει στην τάξη βιβλία μου και, στο πλαίσιο του χρόνου που είχα τότε διαθέσιμο, άρχισα να ανταποκρίνομαι σε κάποια από τα αιτήματα αυτά.
Οι επισκέψεις βέβαια πλήθυναν μετά τη συνταξιοδότησή μου (ήμουν κι εγώ δασκάλα), έτσι σήμερα μετράω 14 χρόνια αδιάκοπης παρουσίας μου σε πολλά σχολεία της Ελλάδας και του εξωτερικού.
– Τι έχετε κερδίσει εσείς από την επαφή με τα παιδιά, στο πλαίσιο αυτών των επισκέψεων και των δραστηριοτήτων, όλα αυτά τα χρόνια;
Αναμφίβολα έχω κερδίσει ενέργεια, έμπνευση, συγκίνηση, χαρά. Η επαφή με τα παιδιά μού προσφέρει επίσης κάθε φορά πολύτιμη ανατροφοδότηση, γι’ αυτό, όσο εκείνα μου ανοίγουν την αγκαλιά τους και μου χαρίζουν τα πιο γλυκά τους λόγια και χαμόγελα, εγώ θα συνεχίζω να γράφω.
Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη
– Έχετε διαπιστώσει αλλαγή στις αναγνωστικές συνήθειες των παιδιών μετά από επισκέψεις σας στα σχολεία;
Μετά την κουβέντα και τις ποικίλες δράσεις που κάνω κάθε φορά με τους μαθητές εξ αφορμής κάποιου βιβλίου μου, δεν έχω τη δυνατότητα να διερευνήσω κατά πόσο η συνάντησή μας επηρέασε μακροπρόθεσμα τη στάση τους απέναντι στο βιβλίο, αφού απομακρύνομαι από το σχολείο.
Αν κρίνω όμως από το ότι πολύ συχνά οι εκπαιδευτικοί με τους οποίους συνεργάστηκα επικοινωνούν μαζί μου για να μου εκφράσουν τον ενθουσιασμό των παιδιών για τα όσα μοιραστήκαμε και για να μου στείλουν ιστορίες που σκέφτηκαν τα ίδια τα παιδιά, καταλήγω στο συμπέρασμα πως κάτι καλό άφησε πίσω της η επίσκεψη αυτή.
«Ξέρετε, για να αγαπήσουν τα παιδιά το βιβλίο ή για να αλλάξουν αναγνωστικές συνήθειες, χρειάζεται αρκετός χρόνος και συστηματική δουλειά από την οικογένεια και τους εκπαιδευτικούς».
Σε κάθε περίπτωση όμως η αλληλεπίδραση με έναν συγγραφέα είναι κέρδος για το παιδί από κάθε άποψη και ευτυχώς πολλοί είναι πλέον οι εκπαιδευτικοί που αναλαμβάνουν προγράμματα φιλαναγνωσίας και μπαίνουν στη διαδικασία να καλέσουν στο σχολείο τους δημιουργούς.
Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη
– Σε σχέση με το παρελθόν διαβάζουν λιγότερο ή περισσότερο τα παιδιά;
Σε σχέση με τα παλαιότερα χρόνια τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας θα έλεγα πως διαβάζουν περισσότερα βιβλία. Αυτό πιστεύω πως οφείλεται σε δύο λόγους: αφενός οι νέοι γονείς είναι πιο ενημερωμένοι για τα οφέλη του βιβλίου και διαθέτουν από το εισόδημά τους για την αγορά του, αφετέρου τα προνήπια και τα νήπια μπορούν να δανείζονται βιβλία από τη δανειστική βιβλιοθήκη του νηπιαγωγείου. Ας σημειωθεί εδώ πως αυτές οι δανειστικές βιβλιοθήκες εμπλουτίζονται με την πρωτοβουλία γονέων και σπάνια με την αρωγή του κράτους.
«Το πρόβλημα “αποχής” από το διάβασμα αρχίζει, κατά τη γνώμη μου, από την ηλικία των 8- 9 ετών περίπου, όταν τα παιδιά -με την ανοχή της οικογένειας- έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε οθόνες και προτιμούν να καταναλώνουν τον χρόνο τους σε αυτές».
Σίγουρα δεν μπορούμε να εξοβελίσουμε την τεχνολογία από τη ζωή τους, αφού όλοι ζούμε στην εποχή της, ωστόσο κρίνεται απαραίτητος εκ μέρους των γονιών ο ορθολογισμός διαχείρισης του χρόνου των παιδιών σε tablets και σε κινητά.
Η Εκπαίδευση επίσης, πολύ σημαντικό αυτό, πρέπει να αγκαλιάσει το βιβλίο, να το προβάλλει ως προϊόν πολιτισμού και να πάψει να θεωρεί ως διαφήμιση την ανάδειξη του έργου ενός συγγραφέα (τον οποίο μάλιστα καλεί και στο σχολείο), γιατί, δυστυχώς, εκλαμβάνεται ως τέτοια σε πολλές περιπτώσεις.
– Θυμάστε κάποιο ιδιαίτερο περιστατικό ή μία επίσκεψη που πραγματικά να σας συγκίνησε;
Έχω βιώσει πολλές συγκινητικές στιγμές κατά την αλληλεπίδρασή μου με τα παιδιά και έχω γίνει αποδέκτης ποικίλων εκδηλώσεων αγάπης εκ μέρους μαθητών και εκπαιδευτικών. Θυμάμαι όμως ιδιαίτερα μια επίσκεψή μου στη Ρόδο πριν από χρόνια: οι μαθητές, με λουλούδια που είχαν κόψει από τους κήπους τους είχαν στολίσει μέσα κι έξω το αυτοκίνητο που με παρέλαβε από το αεροδρόμιο, ενώ μια αντιπροσωπεία τους κρατούσε ένα μεγάλο πανό που έγραφε «Καλώς ήρθες Γιολάντα ΜΑΣ». Αυτό το «ΜΑΣ» (που το ακούω πλέον συχνά από εκπαιδευτικούς και μαθητές) ζεσταίνει την καρδιά μου και ενισχύει συνάμα ακόμα περισσότερο το αίσθημα ευθύνης να ανταποκρίνομαι πάντα στις προσδοκίες τους.
Πέρυσι επίσης οι 300 και πλέον μαθητές ενός σχολείου που είχα επισκεφτεί στην Κύπρο έγραψαν, τραγούδησαν και χορογράφησαν στίχους που εμπνεύστηκαν από τα βιβλία μου. Μου παρουσίασαν σύσσωμοι το υπέροχο εγχείρημά τους ως έκπληξη στο τέλος των συναντήσεών μας και πραγματικά ήταν μια έκπληξη που πάντα θα θυμάμαι και θα χαμογελώ.
Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη
– Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση όταν γράφει κανείς για παιδιά και ποια η μεγαλύτερη απόλαυση στη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Να μπορέσω, με λιγότερες από 1.000 λέξεις, όχι μόνο να «ταξιδέψω» τον μικρό αναγνώστη και να τον ψυχαγωγήσω, αλλά να καταφέρω μέσα από τα καμώματα των ηρώων της ιστορίας να ξεκλειδώσω δικά του συναισθήματα, να τον απενοχοποιήσω, να του προσφέρω τη θέαση μιας άλλης οπτικής, να τον προτρέψω να σκεφτεί «έξω από το πλαίσιο» και τέλος, να βρω έναν ελκυστικό τρόπο για να του προσφέρω ελπίδα πως πάντα το καλό νικάει. Αυτό δεν είναι εύκολο, γιατί πρέπει προηγουμένως να σκύψεις στην ψυχούλα των παιδιών, να αφουγκραστείς τους φόβους και τις φοβίες τους, τα «θέλω» τους, τις ματαιώσεις και τις προσδοκίες τους.
Εκείνο που απολαμβάνω ωστόσο ως συγγραφέας, είναι η σύλληψη της αρχικής ιδέας, το θέμα δηλαδή που θέλω να αναδείξω και το στάδιο «επώασης» αυτής της ιδέας μέσα στο μυαλό μου. Στη φάση αυτή, που είναι και η πλέον δημιουργική, γίνεται η επιλογή του περιβάλλοντος, των ηρώων, της πλοκής, των ανατροπών και της «λύτρωσης».
– Ποια είναι η δική σας συμβουλή ως εκπαιδευτικός και συγγραφέας στους γονείς που θέλουν να εμπνεύσουν σε ένα παιδί τη φιλαναγνωσία;
Δε θα το έλεγα «συμβουλή», αλλά «κατάθεση εμπειρίας» ως εκπαιδευτικού, μητέρας και γιαγιάς:
«Αν θέλουμε να αυξήσουμε τις πιθανότητες να αγαπήσουν τα παιδιά μας το βιβλίο, θα πρέπει να τους διαβάζουμε από τη βρεφική ακόμα ηλικία».
Καθώς μεγαλώνουν θα πρέπει να επιλέγουμε βιβλία με θέματα που τα ενδιαφέρουν.
Όποτε μπορούμε, ας τα πηγαίνουμε σε παρουσιάσεις βιβλίων, γιατί εκεί, εκτός από το ότι θα γνωρίσουν τον συγγραφέα, θα έχουν την ευκαιρία να διαπιστώσουν πως με αφορμή ένα βιβλίο μπορεί να γίνουν πολλά πράγματα σε πλαίσιο ομάδας. Καλό είναι επίσης να λειτουργούμε ως παράδειγμα, να βλέπουν κι εμάς δηλαδή να διαβάζουμε βιβλία ενηλίκων.
Αν το παιδί ωστόσο δεν εκδηλώνει ιδιαίτερη προτίμηση στο βιβλίο, δε θα πρέπει να το πιέσουμε, αφού ο εξαναγκασμός είναι σίγουρο πως θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Ας μην αποθαρρυνόμαστε όμως, να έχουμε βιβλία σε διάφορους τόπους του σπιτιού ως επιλογή. Το κάθε παιδί θέλει τον χρόνο του.
Γιολάντα Τσορώνη Γεωργιάδη
– Έχετε γράψει πολλά βιβλία για παιδιά και μάλιστα για όλες τις ηλικίες. Γνωρίζω όμως πως κυκλοφορούν και δύο μυθιστορήματά σας για ενηλίκους…
Ναι, βέβαια. Η σύγκρια τιτλοφορείται το ένα, Ανυπάκουα Πρέπει το άλλο. Και τα 2 είναι απότοκα μακροχρόνιας προσωπικής έρευνας γραφείου και πεδίου, γι’ αυτό η μυθοπλασία τους βασίζεται σε αληθινά γεγονότα που προέκυψαν από μαρτυρίες. 2 διαφορετικές γυναίκες σε 2 διαφορετικούς τόπους, την ίδια περίπου εποχή βιώνουν καταστάσεις που σήμερα ούτε μπορούμε να φανταστούμε. Και οι 2 όμως, πολεμώντας με σθένος τους προσωπικούς τους δαίμονες, καταφέρνουν να ζήσουν… πριν πεθάνουν.
«Τελειώνοντας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου θα ήθελα να τονίσω απευθυνόμενη στους γονείς πόσο σημαντικό είναι να αφιερώνουν λίγο χρόνο κάθε μέρα, για να διαβάσουν βιβλία στα παιδιά έχοντας τα αγκαλιά ή δίπλα τους».
Η φωνή του οικείου προσώπου που διαβάζει, η μυρωδιά του, ο ήχος της φωνής του, το αίσθημα της ασφάλειας και της θαλπωρής που εμπνέει θα αποτελέσουν τη «συναισθηματική προίκα» του παιδιού, η οποία θα το συνοδεύει εφ’ όρου ζωής. Και είναι τόσο πολύτιμη αυτή η προίκα!
