Η Joanna Crawford είναι δημοσιογράφος με δυσλεξία και ΔΕΠΥ

Μιλάμε για ορατότητα και συμπερίληψη τα τελευταία χρόνια, είναι οι λέξεις κλειδιά της woke ατζέντας. Κι όμως, ο συνάδελφος στο διπλανό γραφείο σχεδόν ποτέ δεν είναι ένα άτομο με αναπηρία. Και πρέπει ως κοινωνία να απαιτήσουμε αυτό να αλλάξει, στην πράξη κι όχι για να κάνει η κάθε εταιρεία tick στο κουτάκι της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Στο πλαίσιο του Διεθνούς Forum Δημοσιογραφίας που διοργανώνεται από το iMEdD (incubator for Media Education and Development) (από τις 28 έως τις 30 Σεπτεμβρίου, στο κτίριο της Πειραιώς 260) μιλήσαμε με την Joanna Crawford. Η Joanna Crawford είναι ρεπόρτερ πολυμέσων του Times Radio και πρέσβειρα της Βρετανικής Ένωσης για τη Δυσλεξία από τα 17 της.

Ως δημοσιογράφος με νευροδιαφορετικότητα, η Joanna Crawford έχει πάθος με την εξερεύνηση δημιουργικών τρόπων για να λέει ειδήσεις που απευθύνονται σε ανθρώπους που δυσκολεύονται με τις παραδοσιακές μορφές των μέσων ενημέρωσης. Στο Times Radio, η Joanna Crawford παράγει βίντεο με εκατομμύρια προβολές, καθώς και ρεπορτάζ για το ραδιόφωνο.

-Πες μας λίγα πράγματα για τον ρόλο στο στο Times Radio κι αν έχεις κάποιο tip για να πετύχουμε virality, το θέλουμε.

Εντάχθηκα ως δημοσιογράφος στην ομάδα τους εδώ κι ένα χρόνο. Δημιουργώ βίντεο για την επικαιρότητα, την πολιτική, καλύπτω την εισβολή στην Ουκρανία και κάνω συνεντεύξεις. Μεγαλώνοντας, ως άτομο με νευροδιαφορετικότητα, ένιωθα δυσφορία με τον τρόπο που παράγονται οι ειδήσεις. Μου φαίνονταν απρόσιτα, απροσπέλαστα τα νοήματα όταν παρουσιάζονταν σε συμπυκνωμένα κείμενα, πιο περιληπτικά. Η ταχύτητα που καταναλώνονται οι ειδήσεις επίσης με δυσκόλευε. Κι έτσι, αποφάσισα να κάνω τα δικά μου βίντεο στο YouTube και με οδήγησε να γίνω μέλος του Youtube Creator Program for Independent Journalists (πρόγραμμα για δημιουργούς περιεχομένου ανεξάρτητης δημοσιογραφίας του YouTube). Είναι δύσκολο να ανταγωνιστώ τα παραδοσιακά μίντια, ωστόσο, κατάφερα να ανακαλύψω το δικό μου τρόπο να παρουσιάσω μια είδηση και μια ιστορία. Κι έτσι κατάφερα να ξεχωρίσω.

Ως άτομο με νευροδιαφορετικότητα, χρησιμοποιώ ζωντανά χρώματα κι animation. Τα social media έχουν γίνει η κύρια πηγή ενημέρωσης των νέων και βλέπω ότι τα παραδοσιακά μίντια πλέον χρησιμοποιούν τις τεχνικές των δημιουργών περιεχομένων για να αυξήσουν τη δημοτικότητά τους στα social media.

Δεν υπάρχει μόνο ένα μυστικό για να πετύχει κανείς το virality. Η συμβουλή μου θα ήταν να ακολουθείς τις εξελίξεις στην παραγωγή περιεχομένου, να μην μείνεις στάσιμος.

Να μην νιώθεις ότι πρέπει να μιμηθείς το στιλ των συστημικών μέσων. Βασικά, αν δεν σου αρέσει εσένα αυτό που δημιουργείς, δεν θα αρέσει σε κανέναν. Καλό είναι να περνάς καλά.

Μέσα στην πανδημία, δυσκολευόμουν να βρω δουλειά και έτσι ξεκίνησα τα δικά μου βίντεο με ειδήσεις στο κανάλι μου στο YouTube. Έδινα έμφαση στα θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Βλέποντας σήμερα αυτά τα βίντεο, ανακαλύπτω πολλά λάθη στο μοντάζ. Αλλά, αν δεν είχα κάνει αυτά τα λάθη στα πρώτα μου βήματα, δεν θα είχα προχωρήσει. Με βοήθησαν να συνεχίσω την πορεία μου. Κάπως έτσι βρέθηκα στο Journalism Diversity Fund και μου έδωσαν υποτροφία και τον μέντορά μου για να με βοηθήσει να πάρω τα πτυχία μου στη δημοσιογραφία.

-Πώς βρέθηκες στη Σάμο, στις προσφυγικές δομές;

Πριν καταλήξω ότι θέλω να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία, ήθελα να δουλέψω στις ανθρωπιστικές οργανώσεις. Πέρασα κάποιο διάστημα δουλεύοντας στη Σάμο και βρέθηκα για αρκετούς μήνες στο Guinea-Bissau (Δημοκρατία της Γουινέας Μπισσάου) δουλεύοντας με την ομάδα των Ηνωμένων Εθνών. Και οι δύο αυτές εμπειρίες με βοήθησαν να καταλάβω πολλά, αλλά με εξόργισαν γιατί ένιωθα ότι δεν μπορώ να κάνω πολλά για να αλλάξω τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων. Κι αυτό με έκανε να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Για να πω την ιστορία όλων αυτών των ανθρώπων. Για να αφυπνίσω τον κόσμο.

-Πιστεύεις ότι έχουμε διανύσει τον απαιτούμενο δρόμο από την ορατότητα στην αποδοχή των ατόμων με νευροδιαφορετικότητα;

Τα τελευταία 10 χρόνια έχει σημειωθεί μια κάποια πρόοδος. Έχουμε ακόμη δρόμο. Μεγαλώνοντας χρειάστηκε να αντιμετωπίσω τις προκαταλήψεις και την έλλειψη υποστήριξης, υπήρχαν τα γνωστά στερεότυπα για τα δυσλεκτικά άτομα, ότι είναι ανορθόγραφα ή κάποιος με ΔΕΠΥ χοροπηδάει όλη την ώρα. Στο σχολείο δεν ήξεραν πώς να με βοηθήσουν. Ήθελαν να με διδάξουν με τέτοιο τρόπο που δεν μπορούσα να καταλάβω. Μου είπαν ότι θα με κόψουν γιατί πίστευαν ότι θα αποτύχω στις εισαγωγικές εξετάσεις. Οι γονείς μου, με ιδιωτική πρωτοβουλία, με έστειλαν σε ειδικό καθηγητή για τη δυσλεξία. Με τον πιο απλό τρόπο, μου έδωσε να καταλάβω τα κλάσματα. Κόβωντας μια τούρτα σε κομμάτια. Πέρασα με άριστα τις εξετάσεις στα μαθηματικά.

Διαγνώστηκα με ΔΕΠΥ στα 23 μου. Ήμουν στο πανεπιστήμιο, μόνη στη βιβλιοθήκη και κοιτούσα την ίδια σελίδα και δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ και να καταλάβω τι διαβάζω για εβδομάδες. Η απροσεξία μου, τα υπερκινητικά ξεσπάσματα και η απερισκεψία μου περνούσαν απαρατήρητα για χρόνια. Με αποκαλούσαν τεμπέλα ή ονειροπόλα και όχι άτομο με ΔΕΠΥ. Διάβασα ένα άρθρο για μια γυναίκα με αυτά τα συμπτώματα που διαγνώστηκε με ΔΕΠΥ και τότε το κατάλαβα. Με τη διάγνωση και τη σωστή φαρμακευτική αγωγή, μπορώ να εργάζομαι και να κατανοώ τον εαυτό μου.

-Είναι ένα ταξικό θέμα η αντιμετώπιση των ατόμων με νευροδιαφορετικότητα;

Προέρχομαι από μια μεσοαστική οικογένεια, ο αγώνας μου είναι μηδαμινός σε σύγκριση με άλλα άτομα λιγότερο προνομιούχα. Η λίστα αναμονής στα δημόσια νοσοκομεία είναι τεράστια. Μπορεί να χρειαστεί να περιμένει κανείς χρόνια για μια σωστή διάγνωση. Δυστυχώς, αυτοί που μπορούν να πληρώσουν θα πάνε σε ιδιωτικό ειδικό γιατρό. Όπως συνέβη στην περίπτωσή μου, οι γονείς μου με πήγαν νωρίς σε ειδικό και πλήρωσαν ακριβά τη διάγνωση. Και δεν σταμάτησαν να πληρώνουν πολλά καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσής μου για να μπορέσω να έχω καλά αποτελέσματα στο σχολείο. Ναι, είναι ταξικό το ζήτημα. Δεν θα είχα αυτή τη ζωή, αν δεν είχαν χρήματα οι γονείς μου.

-Μπορείς να μας εξηγήσεις τι είναι ακριβώς ένα άτομο με νευροδιαφορετικότητα;

Κάποιος που έχει αυτισμό, ΔΕΠΥ, δυσπραξία, δυσλεξία. Η νευροδιαφορετικότητα ως έννοια δεν δέχεται ότι υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος σκέψης. Αντιθέτως, προτείνει ότι μπορείς να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο με πολλές διαφορετικές οπτικές. Προσωπικά, δεν το θεωρώ εμπόδιο, δυσκολεύομαι σε κάποια πράγματα, αλλά σε κάποια άλλα τα καταφέρνω εξαιρετικά, ενώ μπορεί να μοχθούν οι άλλοι. Μπορεί να δυσκολεύομαι να βάλω τις ιδέες μου σε μια λευκή σελίδα, αλλά, είμαι δημιουργική και μπορώ να βρίσκω λύσεις σε προβλήματα άκοπα. Δεν είμαι ο καλύτερος γραφιάς, αλλά τα βίντεο μου είναι υπέροχα.

Η Joanna Crawford ξέρει ότι το πρώτο βήμα είναι να μιλάμε για τα άτομα με νευροδιαφορετικότητα για να τους δώσουμε ορατότητα. Το δεύτερο είναι να τα στηρίξουμε και να τους προσφέρουμε τα μέσα και τη βοήθεια για να φτάσουμε στο τρίτο βήμα, αυτό της συμπερίληψης. Και να καταλάβουμε, επιτέλους, ότι δεν σκέφτονται όλοι με τον τρόπο το δικό μας. Κι αυτό, δεν είναι κακό. Είναι υπέροχο.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ