Η συγγραφέας Maja Lunde στο Ladylike για την «Ιστορία των Μελισσών», την κλιματική αλλαγή και την Greta Thunberg

Τη Maja Lunde, τη συνάντησα μία μέρα στο Κολωνάκι. Και τη ρώτησα για το θέμα της κλιματικής αλλαγής, την οικολογική ζωή της με την οικογένειά της στη Νορβηγία την «Τετραλογία του κλίματος» που υπογράφει και πολλά ακόμα. Συζητήσαμε για την παιδική λογοτεχνία που συνεχίζει να υπηρετεί (παρουσίασε στη χώρα μας το βιβλίο “Το πνεύμα του Χιονιού”), το μυθιστόρημά της και την αλλαγή που χρειάζεται ο κόσμος μας.

«Το ξέρεις ότι στην Ελλάδα ζούμε την χρονιά των ”Μελισσών” στην τηλεόραση; Σου το είπε κανείς»; τη ρώτησα με το που συναντηθήκαμε. Την «Ιστορία των Μελισσών», το συναρπαστικό βιβλίο της το είχα τελειώσει σε δύο μόλις ημέρες. «Ναι μου το είπαν και σήμερα περάσαμε από το μέρος όπου γίνονται τα γυρίσματα. Τι συμβαίνει σε αυτή τη σειρά;», με ρώτησε εκείνη και της εξήγησε ότι δεν έχει να κάνει με τις μέλισσες αλλά μάλλον με τις ανθρώπινες σχέσεις. «Α, όπως πάνω κάτω και το βιβλίο μου», είπε και ξεκινήσαμε να συζητάμε γι’ αυτό.

Τι σε έκανε να ασχοληθείς με το θέμα των μελισσών;

Πάντα νοιαζόμουν για το περιβάλλον, από τότε που ήμουν μικρή. Μιλούσαμε πολύ γι’ αυτό στο σπίτι. Και η μητέρα μου ήταν πολύ αφοσιωμένη σε αυτό το θέμα και μάλλον το κληρονόμησα από εκείνη. Πάντα θυμάμαι να έχω ενδιαφέρον για το περιβάλλον και τα φυτά. Είχα μια μικρή ομάδα με τους φίλους μου την οποία αποκαλούσαμε «Οι φίλοι των ζώων».

Τώρα μιλάω εγώ πολύ με τα παιδιά μου για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικά θέματα αυτά. Είναι το μέλλον τους και είναι σημαντικό να μιλάω μαζί τους γι’ αυτό.

Έχεις τρία παιδιά. Τα βλέπεις περισσότερο αφυπνισμένα σε σχέση με αυτά τα θέματα εν συγκρίσει με τη δική σου γενιά;

Αυτό που νομίζω είναι ότι τα παιδιά σήμερα είναι σίγουρα αφοσιωμένα σε αυτά τα θέματα και ανησυχούν γιατί έχουν κληρονομήσει αυτόν τον πλανήτη από εμάς. Και είναι τρομακτικό το πώς δείχνουν να πηγαίνουν τα πράγματα. Κι εγώ αν ήμουν έφηβη στον σημερινό κόσμο θα είχα την ίδια αγωνία.

Πότε ξεκίνησε η ιδέα του βιβλίου μέσα σου;

Αυτό το βιβλίο ξεκίνησε στην ουσία όταν είδα ένα ντοκιμαντέρ για το φαινόμενο του Colony Collapse Disorder, που ονομάζεται “More than Honey”. Η ιδέα για το βιβλίο μου ήρθε σαν επιφοίτηση. Ήξερα κατευθείαν ότι ήθελα να γράψω αυτή την ιστορία. Η ζωή στην κυψέλη είναι κάτι που με συνεπήρε και φοβόμουν πολύ τις προοπτικές που θα είχε η ζωή χωρίς τις μέλισσες. Δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι γι’ αυτό και ξεκίνησα κατευθείαν να ερευνώ αυτό το θέμα. Από την πρώτη ημέρα που είδα το ντοκιμαντέρ επίσης και αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο είχα τους τρεις ήρωες για τους οποίους ήθελα να γράψω. Ήξερα ποιοι θα ήταν οι χαρακτήρες. Ήταν πραγματικά επιφοίτηση.

Στο ντοκιμαντέρ βλέπεις μελισσοκόμους των ΗΠΑ που έχουν χάσει τις μέλισσές τους και μαθαίνεις για την εφεύρεση της μοντέρνας κυψέλης τον 19ο αιώνα. Επίσης μαθαίνεις ότι στην Κίνα κάνουν επικονίαση των φυτών με το χέρι. Είναι κάτι που συμβαίνει ήδη. Οπότε και οι τρεις ιστορίες μου ήταν εκεί. Όλοι ξεκινούν από πραγματικά γεγονότα. Πάντα χρειάζομαι έναν πυρήνα στις ιστορίες μου και ο πυρήνας είναι οι χαρακτήρες. Χωρίς αυτόν δεν θα ήταν δυνατόν να το γράψω γιατί είναι ένα βιβλίο για τους ανθρώπους, για τις ανθρώπινες σχέσεις.

Παρατήρησα ότι ένα από τα κεντρικά σημεία του βιβλίου είναι οι σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών στο βιβλίο. Γιατί διάλεξες αυτό το στοιχείο για να αφηγηθείς την ιστορία σου;

Ναι είναι σίγουρα. Δεν ήταν μια ιδιαίτερα συνειδητή επιλογή. Ήταν περισσότερο θέμα του πώς οι ιστορίες ωρίμαζαν όταν άρχισα να τις γράφω. Τα βιβλία μου συχνά αποκαλούνται: “The Climate Quartet” (η τετραλογία του περιβάλλοντος). Έχω εκδώσει τρία και δουλεύω το τέταρτο τώρα. Αλλά για εμένα θα μπορούσαν να αποκαλούνται και ως «Η τετραλογία των γονέων και των παιδιών» γιατί αυτό είναι ένα θέμα που διέπει πολύ τα βιβλία μου. Είναι μια σχέση που με ενδιαφέρει πολύ. Νομίζω ότι είναι μια πολύ περίπλοκη σχέση.

Με τα παιδιά σου χρειάζεται σαν γονιός να προσπαθείς να αναπτύσσεσαι κι εσύ όσο αναπτύσσονται. Αλλάζουν όλη την ώρα. Και είναι πολύ δύσκολο να προσπαθείς να αλλάξεις μαζί τους. Και αυτό είναι ένας κύριος λόγος του γιατί αυτή η σχέση είναι ενδιαφέρουσα. Και φυσικά είναι και η αγάπη, η έντονη αγάπη που αναπτύσσεται μεταξύ του γονέα και του παιδιού. Είναι επίσης κι αυτό που συνδέεται πολύ με το θέμα το περιβάλλοντος και των μελισσών, το ότι θέλεις να κάνεις το μέλλον των παιδιών σου όσο καλύτερο γίνεται. Είναι μέσα μας αυτό, είναι το ένστικτο μας που μας οδηγεί.

Είναι αυτό το κίνητρο που πρέπει να έχουμε για να κάνουμε την αλλαγή στο θέμα του περιβάλλοντος;

Μάλλον σκεφτόμαστε το μέλλον μόνο των δικών μας παιδιών, γιατί μας νοιάζει πολύ να τους παρέχουμε τα πάντα. Και αγοράζουμε πράγματα όλη την ώρα προσπαθώντας να τα εξασφαλίσουμε κατά κάποιον τρόπο, γιατί είναι κι αυτό μέρος του ενστίκτου μας. Το μυαλό μας είναι πάνω κάτω το ίδιο με τότε που ήμασταν κυνηγοί 10000 χρόνια πριν. Και το ίδιο που συμβαίνει όταν πάμε στο σούπερ μάρκετ είναι το ίδιο που συνέβαινε όταν κυνηγούσαμε ή συλλέγαμε καρπούς, γιατί θέλουμε να νιώθουμε ασφαλείς.

Αλλά αυτό πρέπει να το αλλάξουμε. Κι είναι πραγματικά ενδιαφέρον όταν σκεφτόμαστε τα παιδιά. Θέλουμε να τους δώσουμε τα πάντα. Και τουλάχιστον στην Νορβηγία αυτά τα πάντα, είναι πάρα πολλά. Αγοράζουμε πολλά και μαζεύουμε τόσα πολλά. Εκμεταλλευόμαστε τη φύση και πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε άλλο νόημα στη ζωή από αυτό. Ειδικά στη Νορβηγία που είναι μια τόσο πλούσια χώρα.

Δεν είναι όμως μια χώρα με κατοίκους με πιο έντονη περιβαλλοντική συνείδηση;

Κάποιοι είναι, όχι όλοι. Ναι κάνουμε ανακύκλωση αλλά και πάλι πετάμε με αεροπλάνα περισσότερο από άλλους λαούς που είναι ό,τι χειρότερο μπορείς να κάνεις, ατομικά για το περιβάλλον. Οπότε έχουμε συνειδητοποίηση σε κάποια πράγματα και σε κάποια άλλα έχουμε τυφλά σημεία.

Πώς βλέπεις το έργο της Greta Thunberg;

Έχει κάνει φανταστική δουλειά σε ό,τι αφορά στο να τραβήξει την προσοχή σε αυτό το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Μπόρεσε να επικοινωνήσει το πρόβλημα ξεκάθαρα και δυνατά και να κάνει τους ανθρώπους να ακούσουν. Όλα αυτά τα γεγονότα που οι επιστήμονες προσπαθούσαν να μας πουν επί δεκαετίες, κατάφερε εκείνη να κάνει τους ανθρώπους να τα ακούσουν πραγματικά. Είναι κάτι τόσο δυνατό όταν βλέπεις όχι μόνο την Greta αλλά όλα τα παιδιά, τους μαθητές που απεργούν για το περιβάλλον να μας λένε ότι δεν χρειάζεται να πάνε στο σχολείο γιατί ούτως ή άλλως δεν έχουν μέλλον. Είναι πολύ δυνατό σημάδι. Πρέπει στα αλήθεια να ακούσουμε και εκείνη και όλα τα παιδιά. Δεν είναι μόνη της, είναι ένα κίνημα.

Εσύ ενθαρρύνεις τα παιδιά σου να δρουν για το περιβάλλον;

Ναι, το κάνω. Μαζεύουμε πλαστικά για παράδειγμα και συζητάμε πολύ για το πώς μπορούμε να ζούμε οικολογικά. Συζητάμε το γιατί αγοράζουμε μεταχειρισμένα κινητά αντί για καινούργια και γιατί προσπαθούμε να μην αγοράζουμε πράγματα που δεν έχουμε ανάγκη και γιατί προσπαθούμε να μην τρώμε πολύ κρέας. Και η οικογένειά μου πετάει μία φορά το χρόνο. Προσπαθούμε να μειώσουμε το αποτύπωμα άνθρακά μας στον πλανήτη. Και μέσα από τις συζητήσεις τα παιδιά μας ξέρουν πολύ καλά γιατί τα κάνουμε όλα αυτά και τα υποστηρίζουν. Νομίζω ότι τα παιδιά θέλουν πολύ να προσπαθήσουν να είναι μέρος της αλλαγής. Θέλουν να ζουν πιο οικολογικά γιατί φοβούνται τις επιπτώσεις που θα έχει η ζωή όπως είναι τώρα στο μέλλον τους. Αυτά ακούν τους επιστήμονες.

Τι σε έκανε να περάσεις από την παιδική στην ενήλικη λογοτεχνία;

Αυτό το βιβλίο νομίζω. Ήξερα ότι ήθελα να γράψω αυτό το μυθιστόρημα. Δεν έχω ποτέ στο μυαλό μου τη λέξη «μηνύματα» όταν γράφω, θέλω απλά να λέω ιστορίες και να είμαι αληθινή ως προς την ιστορία. Και να αφήνω τον αφηγητή να πάρει από το βιβλίο ό,τι εκείνος θέλει. Αν εκείνοι θέλουν να βρουν ένα μήνυμα σε αυτό, ας το βρουν. Δεν είμαι πολιτικός, είμαι συγγραφέας και είναι μεγάλη η διαφορά. Συνεχίζω όμως να γράφω για τα παιδιά. Βγάζω ένα παιδικό βιβλίο κάθε χρόνο.

Σου έχουν γίνει προτάσεις να πολιτευτείς;

Ναι, κάποιοι άνθρωποι μου έχουν πει να γίνω πολιτικός. Μιλάω για διάφορα θέματα στα Media στη Νορβηγία κατά καιρούς. Και κάποιες φορές γράφω δοκίμια σε εφημερίδες για πολιτικά θέματα. Αλλά θέλω να διαχωρίζω τα βιβλία μου από τα πολιτικά. Όταν γράφω σκέφτομαι μόνο την ιστορία και τους ήρωες και ποτέ δεν προσπαθώ να καθορίσω το μήνυμα του βιβλίου. Γιατί πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά μηνύματα κι έτσι κι αλλιώς δεν έχω τις απαντήσεις, οπότε είναι δύσκολο να καθορίσω ένα μήνυμα.

Ποια είναι η πρόβλεψή σου για το μέλλον;

Δεν ξέρω. Δεν έχω τις απαντήσεις. Εύχομαι να τις είχα, αλλά έχω πολλές ερωτήσεις μόνο. Αναρωτιέμαι αν το έχουμε μέσα μας να κάνουμε την αλλαγή που χρειαζόμαστε, ή αν είμαστε πολύ άπληστοι και τα μυαλά μας πολύ κλειστά για να το κάνουμε. Τη μία μέρα είμαι αισιόδοξη και την άλλη απαισιόδοξη. Στις αισιόδοξες μέρες μου σκέφτομαι όλα τα σπουδαία πράγματα που μπορούμε να κάνουμε όταν το θέλουμε και πόσο πιο γρήγορα τα πετυχαίνουμε όταν συνεργαζόμαστε.

Είμαστε το καλύτερο ζώο του πλανήτη στα θέματα της επικοινωνίας και της συνεργασίας. Μπορούμε να το λύσουμε αν το θέλουμε. Απλά δεν φαίνεται να το θέλουμε πραγματικά. Πρέπει να αποφασίσουμε να κάνουμε αυτή την αλλαγή όλοι μας. Τόσο προσωπικά στο σπίτι μας και στο εργασιακό μας περιβάλλον όσο και συλλογικά σε επίπεδο κυβερνήσεων και χωρών.

Τα βιβλία «Το Πνεύμα του Χιονιού» και «Η ιστορία των Μελισσών» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Το Πνεύμα του Χιονιού

PUBLIC.GR

ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΧΙΟΝΙΟΥ: ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ

Ένα χριστουγεννιάτικο βιβλίο για αναγνώστες κάθε ηλικίας που αποτελείται από 24 κεφάλαια –ένα για κάθε ημέρα του Δεκέμβρη μέχρι τα Χριστούγεννα. Μια ιστορία μαγική που θα σας μεταφέρει στα δάση του Βορρά και θα σας ζεστάνει την καρδιά με τα συγκινητικά της μηνύματα για τη φιλία και την πίστη στην αγάπη.

17,90€

ΑΓΟΡΑΣΕ ΤΟ

Ο Κρίστιαν λατρεύει τα Χριστούγεννα. Φέτος όμως θα είναι διαφορετικά, γιατί έχει χάσει τη μεγάλη του αδερφή. Καθώς κολυμπάει λυπημένος στην πισίνα, βλέπει ένα κοριτσάκι με τη μύτη κολλημένη στο παράθυρο. Είναι η Χέντβιχ, ένα κορίτσι όλο ζωντάνια, με κόκκινα μαλλιά και κόκκινη κάπα. Γίνονται φίλοι και πηγαίνουν μαζί στο σπίτι της για να πιουν κακάο. Ο Κρίστιαν ενθουσιάζεται με τον υπέροχο στολισμό για τα Χριστούγεννα και με την ομορφιά του σπιτιού.

Μόνο που τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Ένας παράξενος άντρας που εμφανίζεται ξαφνικά έρχεται για να δώσει τη λύση στο μυστήριο. Θα καταφέρει ο Κρίστιαν να ανακαλύψει το μυστικό της Χέντβιχ, αλλά και να φέρει ξανά στο σιωπηλό και μελαγχολικό σπίτι του το πνεύμα των Χριστουγέννων; Και ποια είναι πραγματικά η Χέντβιχ;

Υποψήφιο για τα βραβεία: 2018 Norwegian Book Sellers’ Prize 2018, ARK Children’s Book Prize 2018, “Boksluker” Prize. Οι πωλήσεις του βιβλίου στη Νορβηγία ξεπερνούν ήδη τα 250.000 αντίτυπα. Κυκλοφορεί σε 26 χώρες. Η εταιρία Anonymous Rights έχει εξασφαλίσει τα δικαιώματα για κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.

Η ιστορία των Μελισσών

PUBLIC.GR

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ

Σε έναν κόσμο δίχως μέλισσες θα επιβίωνε ο άνθρωπος;

15,93€

ΑΓΟΡΑΣΕ ΤΟ

Αγγλία, 1852
Ο βιολόγος Γουίλιαμ μελετά έναν νέο τύπο κυψέλης, που μπορεί να αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας γι’ αυτόν και τα παιδιά του.

Αμερική, 2007: Ο μελισσοκόμος Τζορτζ αντιστέκεται στην εκβιομηχάνιση της παραγωγής και ελπίζει ότι ο γιος του θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση.

Κίνα, 2098:Σε έναν κόσμο χωρίς μέλισσες, η Τάο πασπαλίζει τα δέντρα με γύρη. Οι αρχές εξαφανίζουν τον γιο της κι εκείνη ξεκινά ένα σκληρό ταξίδι αναζήτησης.

Τρεις εκπληκτικές παράλληλες ιστορίες για το αόρατο νήμα που συνδέει τον κόσμο των ανθρώπων με τον κόσμο των μελισσών.