Η Marion Cotillard στο LadyLike: «Οι γυναίκες πρέπει να επιλέγονται επειδή κάνουν καλές ταινίες»

Ηθοποιός με τεράστια επιτυχία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, με Όσκαρ στο όνομά της, με συνεργασίες με μεγάλα χολιγουντιανά ονόματα (όπως ο Κρίστοφερ Νόλαν) αλλά και με τους σπουδαιότερους γάλλους auteurs του σήμερα (όπως ο Αρνό Ντεπλεσάν, της ταινίας “Αγάπη και Μίσος” που τώρα κυκλοφορεί στις αίθουσες), αλλά και παραμένοντας ένα αληθινό style (κι όχι μόνο) icon, η Marion Cotillard είναι πολύ απλά μια από εκείνες τις ηθοποιούς που αποτελούν κεφάλαιο από μόνη της.

Πάντα δεν είναι συναρπαστικό να μαθαίνουμε τον τρόπο που σκέφτονται άνθρωποι ενός τέτοιου στάτους;

Με αφορμή την δραματική ταινία “Αγάπη και Μίσος” (για δυο αδέρφια που έχουν 20 χρόνια να μιλήσουν αλλά αναγκάζονται να συνυπάρξουν ξανά), που έκανε πρεμιέρα στις περσινές Κάννες και κυκλοφορεί τώρα στις αίθουσες από το Cinobo, μοιραστήκαμε λίγο χρόνο με την διάσημη ηθοποιό. Και μιλήσαμε μαζί της για τις οικογενειακές σχέσεις, για την ασφάλεια των δεσμών όπου νιώθεις ασφάλεια και ελευθερία, για το ξεκίνημά της στα ‘90s με τον ίδιο σκηνοθέτη, αλλά και για μια διαρκώς εξελισσόμενη οπτική της πάνω στο ζήτημα της εκπροσώπησης γυναικών σκηνοθετών σε φεστιβάλ όπως των Καννών– μια εκπροσώπηση με σαφή βελτίωση τα τελευταία χρόνια, μα ακόμα πιο πίσω από ό,τι όλοι και όλες θα ευχόμασταν.

***

-Το “Αγάπη και Μίσος” είναι μια ταινία πάνω στη σχέση αδερφιών, πώς βλέπεις εσύ τις αδερφικές σχέσεις και τον τρόπο που σχηματίζουν τις ζωές μας;

Έχω πολύ ιδιαίτερη σχέση με τα αδέρφια μου. Πρώτα απ’όλα είναι δίδυμοι. Οπότε είναι πρωτίστως μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους. Κι εγώ βασικά ήρθα κοντά με τα αδέρφια μου πολύ αργά. Όταν ήμασταν στα 20 μας. Και σήμερα έχω μια φανταστική σχέση μαζί τους.

Νομίζω αυτό λέει πολλά για την εσωτερική εξέλιξη ενός ατόμου. Και το να μείνει ένα άτομο μακριά από την οικογένειά του για τόσα χρόνια; Αυτό θα ήταν κάτι με το οποίο δε θα μπορούσα να ζήσω.

Στην περίπτωση των χαρακτήρων της ταινίας, είναι δυο άτομα που πρέπει να μείνουν μακριά γιατί υπάρχουν πολλά ανάμεσά τους κι έπρεπε να υπάρξει μια αποσύνδεση. Στην αποσύνδεσή τους υπάρχει η ίδια ενέργεια κι η ίδια ένταση με την αγάπη που υπάρχει. Είναι ο τρόπος τους να κρατάνε τη σύνδεσή τους δυνατή.

-Το μίσος στην ταινία δεν εξηγείται…

Όχι, αλλά μπορούμε να έχουμε πολλές αναγνώσεις.

-Έχεις εσύ;

«Όταν διάβασα το σενάριο ένιωσα πως είχα διαβάσει ένα αρρωστημένο love story.»

-Με τι τρόπο τα αδέρφια μας, μας προκαλούν να είμαστε όσο καλύτεροι μπορούμε;

Με το να μην κρίνεις ανθρώπους και να προσπαθείς να τους καταλάβεις. Κι αν δεν τους καταλαβαίνεις, το να μην τους κρίνεις είναι η πόρτα που οδηγεί στο χώρο του να είσαι καλύτερο άτομο. Διότι όλοι μας έχουμε ζητήματα. Θες να τα κοιτάξεις ή θες να γυρίσεις την πλάτη σου; Γιατί αν γυρίσεις την πλάτη σου, αυτά θα είναι ακόμα εκεί. Αν τα κοιτάξεις ίσως μπορείς να πάς πιο βαθιά.

Το να κρίνεις είναι ένας τρόπος να κλείσεις την πόρτα σε περισσότερη ελευθερία. Κι αυτό είναι κάτι που θέλω στη ζωή μου, το να πάω δηλαδή όλο και πιο κοντά στο ΙΣΩΣ να καταλάβω. Αν όχι να καταλάβω, τότε να ακούω χωρίς να κρίνω. Είναι σημαντικό για μένα. Κι η σχέση μου με τα αδέρφια μου είναι τέτοια που μου επιτρέπει να το βιώσω αυτό ως εμπειρία.

«Η απουσία κρίσης, μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας.»

Πάντα μας σπρώχνουν στο να κρίνουμε. Αλλά ξέρεις στα αλήθεια τους ανθρώπους; Ξέρεις γιατί είναι έτσι όπως είναι; Δε νομίζω.

Ναι ή όχι στις ποσοστώσεις; Η απάντηση είναι «περισσότερη εκπαίδευση»

-Στη μεγάλη κουβέντα που γίνεται για την εκπροσώπηση γυναικών σκηνοθετών στο φεστιβάλ, ποια είναι θέση σου; Πιστεύεις στις ποσοστώσεις;

Πιστεύω στην εκπαίδευση και πιστεύω πως τα μικρά κορίτσια χρειάζεται να ξέρουν πως είναι επιτρεπτό και πως έχουν τη δύναμη να κάνουν πράγματα. Εκεί ξεκινάνε όλα. Τα μικρά κορίτσια, να εκφράζουν τον εαυτό τους, να ξέρουν πως ναι, μπορείς να είσαι σκηνοθέτης, οπουδήποτε στον κόσμο.

Τώρα, τα ποσοστά… Εννοώ… (σκέφτεται) Υπάρχουν σίγουρα όλο και περισσότερες γυναίκες σκηνοθέτες που εμπνέεουν μικρά κορίτσια, αλλά δεν είμαστε ακόμα εκεί. Και για μένα το να περιορίζεται η συζήτηση στις ποσοστώσεις είναι… είναι αντιπαραγωγικό. Γιατί μπορεί να βρεις μεν 50% γυναίκες σκηνοθέτες, αλλά αυτό σημαίνει πως θα έχεις ανθρώπους που θα διαλέγονται επειδή είναι γυναίκες. Όχι! Πρέπει να διαλέγονται επειδή κάνουν καλές ταινίες. Έτσι φτάνεις εκεί! Κι αν δεν είναι καλές οι ταινίες, ο κόσμος θα τις δει και θα πει Α, να, βλέπεις, γυναίκες, δεν κάνουν καλές ταινίες. Είναι φρικτό και αντιπαραγωγικό.

Οπότε το όλο ζήτημα είναι κάτι που ξεκινά πολύ πριν την επιλογή των όποιων ταινιών στις Κάννες, κατά τη γνώμη μου.

–Χρειάζεται μακρά και υπομονετική διαδικασία για κάτι τόσο ριζικό. Είναι αυτός ίσως κι ένας λόγος που αποφάσισες να λανσάρεις δική σου εταιρεία παραγωγής;
(σσ. Η εταιρεία Newtopia που ανακοινώθηκε στο φεστιβάλ, μια μέρα πριν τη συνέντευξή μας.)

Όχι μόνο. Αλλά έχουμε μακρύ δρόμο να διανύσουμε. Και μπορούμε να σκηνοθετούμε, να είμαστε στην πολιτική σκηνή, να γράφουμε, να ζωγραφίζουμε, να μαγειρεύουμε.

«Πρέπει να αρχίσουμε να τιμούμε περισσότερο την γυναικεία παρουσία, αλλά και να τις βλέπουμε, πραγματικά.»

Πώς γίνεται για παράδειγμα οι περισσότεροι άνθρωποι που αγαπάνε το σινεμά να μην ξέρουν την Άλις Γκι; (σσ. από τους πρώτους ανθρώπους που σκηνοθέτησαν ταινία, η πρώτη και μάλλον μοναδική γυναίκα σκηνοθέτης κατά την πρώτη δεκαετία της Ιστορίας του σινεμά.) Είναι σημαντικό ερώτημα και καταλαβαίνεις πολλά από την απάντηση.

Καταλαβαίνεις γιατί υπάρχουν λιγότερες γυναίκες σκηνοθέτες από άντρες, λιγότερες σεφ. Γιατί; Ή ζωγράφοι. Πας σε μουσεία, πόσες γυναίκες ζωγράφοι είναι εκεί; Πας σε βιβλιοθήκες, πόσες συγγραφείς σε σχέση με άντρες; Οπότε είναι δύσκολο. Τα μικρά κορίτσια που λένε ότι θα γίνουν σκηνοθέτες, πρέπει να λες ναι! Και να δίνεις ό,τι χρειάζεται ώστε να συμβεί. Όχι να πεις ότι είναι η λύση το 50% γυναίκες στην επιλογή.

Δεν… (σκέφτεται, με μια κάποια ένταση) Αλλά! Πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει. Είναι καλό που υπάρχει η ποσόστωση. Για κάποιους ανθρώπους πρέπει να τους πεις ότι ΠΡΕΠΕΙ να έχουν 50% γυναίκες. Δεν συμφωνώ με αυτό προσωπικά, αλλά ανοίγει μια συζήτηση, ανοίγει την ερώτηση: Γιατί δεν μπορούμε να βρούμε περισσότερες γυναίκες σκηνοθέτες σήμερα;

-Με τι τρόπο μεγαλώνεις τα παιδιά σου σε αυτό το ζήτημα;

Ξέρεις, αν τους μάθεις να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, τότε αυτό είναι όλο. Τότε θα είναι λογικό και φυσικό να έχουν τον σεβασμό προς όλους. Να βλέπουν όλους τους ανθρώπους ως ίσους, με όλο τον πλούτο και τη διαφορετικότητα που έρχεται από τις διαφορές μας.

Είναι λοιπόν εκπαίδευση, όχι ποσοστά. Κάτι που θα επιτρέψει σε όλους τους ανθρώπους να διαλέξουν τι θέλουν να είναι, κι όχι να είναι αυτό που υποτίθεται ότι πρέπει να είναι.

Το Χόλιγουντ, η Γαλλία κι οι ταινίες που έμαθαν στη Marion Cotillard να επικοινωνεί

-Βρίσκεις ιδιαίτερες προκλήσεις όταν μετακινείσαι από το Χόλιγουντ στη Γαλλία;

Κάθε σκηνοθέτης, κάθε ταινία είναι διαφορετική. Δεν είναι θέμα του να είσαι εδώ ή να είσαι εκεί. Είναι θέμα της ενέργειας του σκηνοθέτη και της ιστορίας που λες. Τεχνικά υπάρχουν προφανώς διαφορετικά πράγματα, αλλά δεν έχει ενδιαφέρον να μιλήσω για αυτά.

-Πολιτιστικά δηλαδή δεν εντοπίζεις κάποια βαθιά διαφορά στο πώς δουλεύουν οι δύο κόσμοι.

Όχι!

-Από τον Αρνό Ντεπλέσάν τι έμαθες;

Δούλεψα μαζί του πριν 26 χρόνια. Ήμουν τόσο τυχερή να δουλέψω με έναν σκηνοθέτη που είναι μέρος της ιστορίας του γαλλικού σινεμά. Υπάρχει κάτι πολύ συγκεκριμένο, μπορείς να αναγνωρίσεις μια ταινία του Ντεπλεσάν, γι’ αυτό είναι σπουδαίος σκηνοθέτης. Έχω ανάγκη να δουλέψω με ανθρώπους που βάζουν την καρδιά και την ψυχή τους σε αυτό. Που έχουν αυτή τη βαθιά ανάγκη να λένε ιστορίες ως ζήτημα σχεδόν ζωής και θανάτου.

Αυτό είναι ένας από αυτούς. Ο τρόπος που πάλλεται είναι έντονος, βάζει τα πάντα εκεί έξω σε αυτά που κάνει, είναι πανέμορφο. Και για αυτή την ταινία βούτηξε βαθιά στις κοντινές του σχέσεις για να τη μοιραστεί με τον κόσμο. Είμαι χαρούμενη που είμαι κομμάτι ενός τέτοιου πρότζεκτ.

-Πριν 26 χρόνια ήταν η ταινία του “Πώς Τσακώθηκα” (Comment je me suis disputé… ma vie sexuelle), σωστά;

Ναι, ήταν ένας μικρός ρόλος στην ταινία. Δεν ήξερα τι έκανα, ήμουν τόσο εντυπωσιασμένη!

-Ήταν ευκολότερο τώρα;

Ναι, ναι. Τότε, πίσω, ήμουν τόσο χαρούμενη που απλώς ήμουν σε μια ταινία. Ήταν μια μίξη χαράς και άγχους κι έλεγα μέσα μου, Τι κάνω τώρα; Καταλαβαίνω τα πάντα; Μάλλον όχι. Σίγουρα όχι! Και τώρα, όταν παίρνω έναν χαρακτήρα είναι πιο βαθιά η δουλειά μου και το πώς προετοιμάζομαι για μια ταινία. Αυτό που μαθαίνω με τα χρόνια είναι ότι δεν έχω ίδια μέθοδο δουλειάς κάθε φορά, γιατί τα πάντα γύρω είναι διαφορετικά– πώς θα είναι ίδιο αυτό που κάνω εγώ;

-Ένιωσες ποτέ ότι σε έσωσαν οι ταινίες;

Ναι, μάλλον. Όχι τη ζωή μου, αλλά έσωσαν… πώς να το πω; Δεν ξέρω αν χωρίς τις ταινίες θα είχα βρει τον τρόπο μου να επικοινωνώ.

*Η ταινία “Αγάπη και Μίσος” (Frere et Soeur) κυκλοφορεί στις αίθουσες από το Cinobo. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο φεστιβάλ Καννών, τον Μάιο του ‘22.