Η Βανέσα Βενέτη έχει να δει την κόρη της 3,5 χρόνια επειδή είναι τρανς, αλλά της υπόσχεται ότι θα τα καταφέρει

Συνάντησα τη Βανέσα Βενέτη ένα πρωί στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης για να βγάλουμε τις φωτογραφίες. Η συνέντευξη έγινε στο σπίτι της «το οποίο είναι πάντα ανοιχτό», όπως θα έλεγε μία αυθεντική Γιαννιώτισσα. Μάς φέρνει γλυκά, νερό και τρέχει απέναντι να μου πάρει καφέ, ενώ εγώ περιεργάζομαι το κουκλίστικο διαμέρισμά της. Έχει ροζ αποχρώσεις, ένα μεγάλο (για τα δεδομένα της περιοχής) μπαλκόνι και στο σαλόνι δεσπόζει ένα κάδρο με τη φωτογραφία της κόρης της. Ζόρικη με διαπεραστικά μάτια.

Ήξερα την ιστορία της πολύ καιρό. Είχε παίξει σε τηλεοπτικές εκπομπές ενώ είχε δώσει συνέντευξη στη φίλη μας Όλγα, λίγους μήνες πριν. «Πώς τα πεθύμησα τα Γιάννενα», της λέω. «Εγώ πάλι καθόλου», μου λέει και η κουβέντα ξεκινά. Της εξομολογήθηκα ότι είχα κάποιες ερωτήσεις έτοιμες, αλλά ότι μάλλον δεν πρόκειται να τις χρειαστώ. Ήταν σαν να μιλούσα με μία καλή φίλη από τα παλιά.

«Ένιωθα από μικρή ότι ήμουν διαφορετική. Γύρω στα 10. Δεν μου άρεσαν οι ανδρικές ασχολίες. Έβλεπα τον μπαμπά μου με τους θείους και φίλους του να ψαρεύουν, να πίνουν και μου φαινόταν τόσο ανούσιο. Προτιμούσα να κάνω γυναικεία πράγματα, όπως η μαμά μου. Πάντα οι γυναίκες έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στη ζωή μου. Τις αγαπούσα και τις ερωτευόμουν πλατωνικά. Ερωτεύομαι πάντα ανθρώπους και δεν βάζω ταμπέλα. Τρανς γεννιέσαι, δεν γίνεσαι. Αλλά μπορεί να έχεις εσωτερικευμένη τρανσφοβία και να πολεμάς τον ίδιο σου τον εαυτό. Και φυσικά δεν τολμούσα να το μοιραστώ με κανέναν. Είχα την ατυχία να μην ζω σε μία πηγή πληροφόρησης. Ήμουν ένα παιδάκι στη δεκαετία του ’80 και ένιωθα ότι όλο αυτό ήταν αφύσικο και συνέβαινε μόνο σε εμένα. Ένιωθα ότι έπρεπε να είμαι τρελή για να θέλω κάτι τέτοιο για εμένα.

Για την έλλειψη αποδοχής από την οικογένεια

«Έχω 3 αδερφές. Οι γονείς μου νόμιζαν ότι έκαναν πρώτα τον γιο, αλλά τελικά είχαν κάνει 4 κόρες. Ο πατέρας μου δεν ξέρει ότι είμαι τρανς και με τη μητέρα μου δεν έχω επαφές, γιατί δεν μπορεί να με δεχτεί έτσι όπως είμαι σήμερα. Με τις δύο μεγάλες αδερφές μου, έχω τυπικές σχέσεις. Με τη μικρή, δεν έχω σχέση, αν και της είχα μεγάλη αδυναμία. Δεν μπόρεσε να αποδεχτεί αυτό που είμαι και ενέπλεξε την πρώην σύζυγό μου, πράγμα που εκείνη χρησιμοποίησε στη δικαστική διαμάχη».

Ωστόσο, ως ακτιβίστρια, διαφωνώ με τη λέξη αποδοχή. Δεν τη ζητώ από κανέναν, γιατί είναι σαν να του δίνω δύναμη. Αν σου αρέσω, έχει καλώς. Ελπίζω ότι οι νέες γενιές γονιών είναι πιο ανοιχτές και θα αγαπούν το παιδί τους άνευ όρων. Εγώ ανήκω στο παιδί μου, εκείνο δεν μου ανήκει. Είναι ελεύθερη να κάνει ό,τι θέλει κι εγώ πρέπει να είμαι εκεί να τη στηρίζω σε όλα.

Η αποδοχή του εαυτού είναι σαν καρδιογράφημα

«Υπήρχαν στιγμές που έλεγα ότι δεν αντέχω άλλο και άλλες φορές που έβλεπα τι περνούν οι τρανς. Όταν ήμουν παιδί, ξεκίνησα να ασχολούμαι με τις πολεμικές τέχνες επειδή ένιωθα ότι πρέπει να μπορώ να προστατεύω τον εαυτό μου, βλέποντας τη βία που ασκείται στις τρανς. Σκέψου με τι φόβο ζεις όλη σου τη ζωή. Μην μαθευτεί, να μην σε χτυπήσουν. Και φυσικά έχω κάνει και απόπειρα αυτοκτονίας.

Ο γάμος και το κλικ που έγινε μέσα της

«Την αγαπούσα πολύ τη σύζυγό μου, αλλά ταυτόχρονα καταπίεζα αυτό που πραγματικά ήμουν. Κι ενώ δεν ήθελα να την πληγώσω, έπρεπε να είμαι ειλικρινής μαζί της. Της το είπα και μπήκαμε στη διαδικασία να το αντιμετωπίσουμε παρέα. Πήγαμε σε ψυχιάτρους και ψυχολόγους, μέχρι που βρέθηκε κάποια ειδικός που μάς είπε ότι πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για «τον» και να μιλάμε για τη Βανέσα. Η πρώην μου μου είπε ότι είτε πρέπει να χωρίσουμε ή να τα ξεχάσουμε όλα. Πώς να ξεχάσω όμως την πραγματική μου ταυτότητα; Αποφασίσουμε να χωρίσουμε φιλικά, για το καλό του παιδιού.

Χωρίσαμε τον Απρίλιο του 2015 και ήρθα στην Αθήνα για το transition. Όταν, το ίδιο καλοκαίρι, πήγα διακοπές με το παιδί στην Πρέβεζα, έκλαιγε μέσα στον ύπνο του και φώναζε «θέλω τον μπαμπά μου». Τότε κατάλαβα ότι έπρεπε να κάνω υπομονή και γύρισα στα Γιάννενα μέχρι να μεγαλώσει λίγο. Το 2017 κατέβηκα οριστικά στην Αθήνα, βρεθήκαμε με την πρώην μου και μου είπε να ξεχάσω το παιδί, βλέποντάς με πλέον ως γυναίκα.

Η δικαστική διαμάχη

«Έχω κάνει τα πάντα για να την αποφύγω, αλλά το μέγεθος της τρανσφοβίας είναι αδιανόητο. Το νομικό πλαίσιο είναι ξεκάθαρο. Αν δεν υπάρχει κακοποιητικός γονιός, καταδικασμένος για σεξουαλικά εγκλήματα κλπ, έχει κάθε δικαίωμα να βλέπει το παιδί του. Το πρόβλημα είναι στην εφαρμογή του νόμου. Πρωτόδικα, αντιμετώπισα μία άδικη και ρατσιστική απόφαση. Ένας κακός δικαστής (με πειθαρχικά από την Ένωση Δικαστών) μεροληπτούσε εις βάρος μας και αποφάσισε ότι, παρόλο που τα χαρτιά των γιατρών που με παρακολουθούσαν αποδείκνυαν ότι η ψυχική μου υγεία είναι άριστη, είμαι προσωρινά ασταθής και με ενδιαφέρει μόνο η κοινωνική προέκταση της διεμφυλικότητάς μου».

«Βασίστηκαν στην απόπειρα αυτοκτονίας μου και δεν εξετάζουν το γιατί το έκανα. Έκανα έφεση, εκδικάστηκε, έγινε δεκτή και αυτό που ζητώ είναι να οριστεί πραγματογνώμων και για την άλλη πλευρά. Πώς επηρεάζεται η ψυχική υγεία του παιδιού μου; Πώς της φέρεται ο μοναδικός γονιός που έχει τα τελευταία 3,5 χρόνια; Με ποιους ανθρώπους έρχεται σε επαφή; Ποιοι ζουν μαζί της στο ίδιο σπίτι; Ποιός μπαίνει στο δωμάτιό της»;

«Με κατηγορούν για σεξουαλική εργασία, ενώ δεν κάνω, και θεωρούν ότι το σπίτι μου δεν είναι κατάλληλο περιβάλλον για ένα παιδί. Το «δηλητηρίαζαν» καθημερινά εμπλέκοντάς το στη δικαστική διαμάχη και η τελευταία εξέλιξη είναι ότι δεν μου επιτρέπουν να έχω τηλεφωνική επαφή μαζί της, αν και είναι παράνομο. Ωστόσο, έχω ενημερώσει τον δικηγόρο μου και θα κινηθούμε ανάλογα».

Τα όνειρα που κάνει για την κόρη της και το νανούρισμα που τη συντροφεύει

«Δεν είμαι η μόνη τρανς με παιδιά. Είμαι όμως η μόνη τρανς που δεν το βλέπει. Τα παιδιά των φίλων μου με λατρεύουν. Και θα φτάσω σε ευρωπαϊκό δικαστήριο, αλλά πρέπει πρώτα να τελεσιδικήσει η υπόθεση. Πάντα λάτρευα το παιδί μου. Θα έδινα τη ζωή μου για εκείνο, χωρίς δεύτερη σκέψη. Αν με ρωτάς τι ονειρεύομαι για εκείνη, είναι να γίνει καλός άνθρωπος, να είναι έξυπνη και ανοιχτόμυαλη. Να έχει ανοιχτούς ορίζοντες, να μπορεί να αγαπάει και να καταλαβαίνει. Ιδανικά, θα ήθελα να φύγει από την Ελλάδα για να ανοίξει τα φτερά της. Θα ήθελα να έχω μία κόρη φεμινίστρια. Να έχει επιρροές και από εμένα, και μάλιστα σύντομα».

Το 2020, το Lullaby Project επέστρεψε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος σε σύμπραξη με το μουσικό πρόγραμμα κοινωνικής ένταξης El Sistema Greece και το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Κάθε χρόνο, παρουσιάζεται ένα νανούρισμα που έχει γράψει μία μητέρα για το παιδί της. Η Βανέσα Βενέτη, σε συνεργασία με τον Blend Mishkin, έγραψε τη «Νεραϊδόσκονη», με την ελπίδα ότι θα το ακούσει η κόρη της και θα ξέρει ότι ποτέ δεν την εγκατέλειψε. Οι στίχοι του εξάλλου περιγράφουν το ταξίδι της φυλομετάβασης και της εξηγούν όλα όσα χρειάζεται να ξέρει. Έτσι όπως της το εξήγησε την τελευταία φορά που την είδε από κοντά.

 

Η νέα «οικογένεια» στην Αθήνα

«Έχω δημιουργήσει έναν νέο πυρήνα ανθρώπων που αγαπώ και με αγαπούν. Η επαρχία είναι πολύ πιο σκληρή. Ακόμα και γεωγραφικά να το δεις, τα Γιάννενα ήταν αποκομμένα. Μην ξεχνάς ότι ήμασταν η τελευταία πόλη που απελευθερώθηκε από την Τουρκοκρατία και οι αντιλήψεις είναι πιο κλειστές. Υπάρχουν τρανς γυναίκες στην ελληνική επαρχία, αλλά όσες είμαστε από τα Γιάννενα, έχουμε φύγει από την πόλη. Στην αρχή, δυσκολεύτηκα κι εδώ. Κάθε αρχή και δύσκολη. Αλλά ήμουν επίμονη. Πλέον δεν βιώνω τρανσφοβία και εδώ στη γειτονιά, είμαστε όλοι παρέα. Μιλώ με όλους και αργώ να ανέβω στο σπίτι μου. Είμαι η Βανέσα τους».

Η ακτιβίστρια Βανέσα Βενέτη

«Θέλω να σπάσω τα στερεότυπα. Ναι, η ζωή μίας τρανς είναι πιο δύσκολη από εκείνη της cis γυναίκας, αλλά δεν είμαστε στο περιθώριο. Δεν ζούμε σε υπόγεια και σκοτάδια. Εγώ ξαναγεννήθηκα, έκανα νέους φίλους (με πιο πρόσφατη εσένα). Πρέπει να μορφώνεσαι κοινωνικά και να μην αναλώνεις τη ζωή σου στο κουτσομπολιό. Όσο για τον ακτιβισμό, προτιμώ να λειτουργώ ως ατομικότητα και έχω αποχωρήσει από όλες τις οργανώσεις, γιατί δεν μου ταιριάζουν. Για παράδειγμα, πόσταρα πρόσφατα μία φωτογραφία μου με το τώρα και με την τελευταία μου μέρα πριν τη μετάβαση. Αυτό επηρέασε δύο νέα παιδιά που μου έστειλαν μήνυμα και είναι από την επαρχία. Και για εμένα είναι πολύ σημαντικό. Το ίδιο προσπαθώ να κάνω και μέσα από τα άρθρα μου, γράφοντας για θέματα ΛΟΑΤΚΙ και φεμινισμού».

Εκείνη τη μέρα, έφυγα από την Κυψέλη έχοντας αποκτήσει μία νέα φίλη. Ανανεώσαμε το ραντεβού μας για συνέντευξη για τη μέρα που θα δικαιωθεί δικαστικά και θα μπορεί να νανουρίζει η ίδια την κόρη της. Είπαμε όμως ότι θα βρεθούμε και για τσίπουρα στα Εξάρχεια

Βοήθα τη Βανέσα Βενέτη στο fundraising

«Το fundraising που έχω ξεκινήσει έχει διπλό σκοπό. Καλύπτει τα δικαστικά έξοδα και είναι ένας τρόπος να ολοκληρώσω τη φυλομετάβαση, διότι είναι πανάκριβη διαδικασία που δεν καλύπτεται από το κράτος. Και αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα». Εδώ μπορείς να ενισχύσεις οικονομικά τη Βανέσα και τον αγώνα της.