Η Violet Louise ξέρει ότι το παραμύθι της είναι το τέλειο χριστουγγενιάτικο δώρο
- 23 ΔΕΚ 2023
Η Violet Louise, αντλεί έμπνευση από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και με τη χρήση ήχων, μουσικής και εικόνας μας μεταφέρει στην Αθήνα του σήμερα, όπου ζει το Κορίτσι με τα σπίρτα. Η μικρή αγωνίζεται να επιβιώσει, μόνη, χωρίς βοήθεια, κάτω από το άγρυπνο βλέμμα της μεγαλούπολης. Πλησιάζει η Πρωτοχρονιά και λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου δέχεται μία αναπάντεχη πρόταση που της δίνει την ευκαιρία να εκπληρώσει κάθε της επιθυμία και να αλλάξει για πάντα τη ζωή της. Αλλά με ένα πολύ ακριβό τίμημα: Να πάψει να ονειρεύεται!
– Violet Louise, πώς μπορείς να κάνεις ένα παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, σύγχρονο;
Δε γνωρίζω αν όλα τα παραμύθια μπορούν να μεταφερθούν στη σύγχρονη εποχή. Σίγουρα όμως Tο κορίτσι με τα σπίρτα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν είναι μία τέτοια περίπτωση. Το παραμύθι περιγράφει με σκληρότητα τις τελευταίες μέρες ενός μικρού κοριτσιού που πουλά σπίρτα για να ζήσει. Πεθαίνει ανήμερα Πρωτοχρονιάς κάτω από τα αδιάκριτα μάτια των περαστικών που δεν έκαναν τίποτα για να τη σώσουν από το βέβαιο θάνατο.
Μέσα από αυτή την ιστορία του μικρού κοριτσιού, μπορεί ν’ αναγνωρίσει κανείς τα άλυτα προβλήματα που κουβαλούν τα κοινωνικά συστήματα όλων των εποχών. Η υποκρισία, η έλλειψη ενσυναίσθησης και φροντίδας σε αυτόν που την έχει ανάγκη, η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός, είναι φαινόμενα που δεν έχουν ποτέ αντιμετωπιστεί σοβαρά και γι’ αυτόν τον λόγο θα επαναλαμβάνονται στο διηνεκές.
Όταν το κακό δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα, πολλαπλασιάζεται και παίρνει μορφή πανδημίας. Κάθε παραμύθι λειτουργεί ως καθρέφτης της εποχής του και γράφεται με σκοπό να νουθετήσει, να αφυπνίσει, να προφυλάξει τις νέες γενιές από τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσουν.
-Υπάρχουν πολλά κοριτσάκια με τα σπίρτα στην Αθήνα του 2023;
Υπάρχουν πάρα πολλά κοριτσάκια το 2023 -όχι μόνο στην Αθήνα- αλλά και σε όλο τον πλανήτη. Κοριτσάκια που βρίσκονται σε απόγνωση, που εκτοπίζονται από την πατρίδα τους, χάνουν τα σπίτια και τις οικογένειές τους, γίνονται εμπορεύματα στα χέρια επιτήδειων. Η λέξη κοριτσάκι για μένα έχει συμβολικό και όχι κυριολεκτικό χαρακτήρα. Κοριτσάκι είναι και η ηλικιωμένη γυναίκα που είδα να κοιμάται σε ένα παράπλευρο δρόμο από την πλατεία Ομονοίας, πηγαίνοντας ένα βράδυ να δω μία παράσταση σε ένα θέατρο στην Αθήνα. Αισθάνομαι ντροπή όταν κλείνουμε τα μάτια μας στους ανθρώπους που έχουν την ανάγκη μας και τους προσπερνάμε σα να μην υπάρχουν. Όλοι μας κινδυνεύουμε να βρεθούμε στη θέση τους ανά πάσα στιγμή και να γίνουμε κι εμείς με τη σειρά μας το κορίτσι με τα σπίρτα.
-Είναι ένα εισιτήριο για την παράστασή σου το καλύτερο δώρο που μπορώ να κάνω σε έναν έφηβο για τις γιορτές;
Οι έφηβοι σήμερα ζουν σε μία ψηφιακή φούσκα. Βάλλονται από καταναλωτισμό, δεν έχουν ιδέα για το τι συμβαίνει πέρα από το σπίτι και την οικογένειά τους, δεν διαβάζουν, έχουν μάθει να αντιλαμβάνονται τα πάντα με την εικόνα. Στη δική μας παράσταση που η εικόνα και ο ήχος έχουν πολύ σημαντικό μερίδιο στην αφήγηση, παρατηρώ πως τα νέα παιδιά είναι οι καλύτεροι θεατές.
Βασίλης Κουντούρης
Χρησιμοποιώ το δικό τους κώδικα για να πετύχω το στόχο μου, δηλαδή να τα ευαισθητοποιήσω ώστε να δουν και την άλλη πλευρά της ζωής. Πρέπει να ξέρουν τι σημαίνει να ζεις με δυσκολίες για να εκτιμήσουν αυτά που ήδη έχουν και να είναι ετοιμοπόλεμα όταν το πρόβλημα θα τους χτυπήσει την πόρτα. Το δώρο που μπορεί να προσφέρει αυτή η παράσταση στους νέους είναι η καλλιέργεια ενσυναίσθησης προς αυτούς που αγωνίζονται να επιβιώσουν.
Violet Louise: Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι την ώρα που ψωνίζουν στα τεράστια mall, κάποιοι άλλοι άνθρωποι εκεί έξω είναι σε απόγνωση.
-Πιστεύεις ότι εμείς που μένουμε στις μεγαλουπόλεις έχουμε πάψει να ονειρευόμαστε;
Πιστεύω πως οι ασταμάτητοι ρυθμοί, οι ατελείωτες υποχρεώσεις και το διαρκές τρέξιμο στην πόλη, μας αφήνει ελάχιστο προσωπικό χρόνο. Ευτυχώς όμως για μας, όσος λίγος χρόνος κι αν μας απομένει, δεν υπάρχει καμία απολύτως πιθανότητα να πάψουμε να ονειρευόμαστε. Είμαστε φτιαγμένοι για να κατοικούμε σε δύο κόσμους ταυτόχρονα, στον κόσμο της πραγματικότητας και στον κόσμο της φαντασίας. Ο πραγματικός μας εαυτός, κατοικεί στον κόσμο της φαντασίας μας. Τα όνειρά μας είναι η διαφυγή μας από την πεζή πραγματικότητα, η πύλη μας προς το ασυνείδητο, το τελευταίο προπύργιο ελευθερίας που μας απομένει.
-Ζούμε ακόμη Ιστορίες Εγκλεισμού;
Και θα ζούμε ιστορίες εγκλεισμού για πολύ καιρό ακόμα. Η πανδημία ήρθε για να μείνει, με την έννοια ότι άλλαξε ριζικά την καθημερινότητά μας. Άνθρωποι μόνοι, κλεισμένοι στα σπίτια μας, τρομοκρατημένοι μπροστά στις τηλεοράσεις μας, έχουμε γίνει σκιές του άλλοτε εαυτού μας.
Στη δική μου σύγχρονη εκδοχή για το κορίτσι με τα σπίρτα, η νεαρή κοπέλα αναπολεί έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια, τότε που αγκαλιαζόμασταν σφιχτά κάτω από τον ήλιο. Μια εποχή που υπήρχε ακόμα χαρά, ανεμελιά, αισιοδοξία, τότε που οι άνθρωποι αγγίζονταν χωρίς να φοβούνται.
Νομίζω αν κι εύχομαι να διαψευσθώ, πως η ζημιά που έκανε ο φόβος του θανάτου τα χρόνια της πανδημίας, μας άφησε μία μορφή ψυχικής αναπηρίας. Πρέπει παρά τις οικονομικές κρίσεις και τις απειλητικούς ιούς, να καταλάβουμε ότι δεν γίνεται να ζούμε σε εθελοντική καραντίνα. Η ζωή είναι εδώ και μας προσπερνά με την ταχύτητα του φωτός. Δεν υπάρχει χρόνος για αναβολές. Χωρίς παρεξήγηση.
-Τι σημαίνει ψηφιακή αφήγηση στο θέατρο;
Τα πολυμέσα (multimedia) είναι η χρήση πολλών μορφών δεδομένων, όπως κείμενο, εικόνες, ήχος, βίντεο για την επικοινωνία πληροφοριών. Η δημιουργική χρήση των multimedia στη τέχνη, υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και παρουσιάζει άνθιση τον τελευταίο καιρό. Να επισημάνω πως αν έχεις εικόνα και ήχο σε ένα έργο σου, δεν το καθιστά αυτόματο πολυμεσικό. Καθοριστικός είναι ο τρόπος που εισάγεις αυτά τα στοιχεία στη σύνθεσή σου.
Ασχολούμαι με την αφήγηση και τη χρήση πολυμέσων από το 2012. Σε κάθε παράσταση δημιουργείται ένας μηχανισμός που το χειρίζομαι ζωντανά επί σκηνής και φτιάχνω σε πραγματικό χρόνο την αφήγηση, χρησιμοποιώντας το φως, τον ήχο, τη μουσική, την εικόνα. Είμαι ένας σύγχρονος παραμυθάς που έχω στη φαρέτρα μου τα τεχνολογικά μέσα για να πω την ιστορία μου.
– Μήπως έχουμε πάρα πολλές επιλογές στην Αθήνα και χάνονται οι καλές παραστάσεις;
Υπάρχουν πολλές θεατρικές παραστάσεις, αυτό είναι αλήθεια. Όταν υπάρχουν όλες αυτές οι παραστάσεις που πρέπει να διαφημιστούν για να ενημερωθεί το κοινό, σίγουρα μιλάμε για ένα μεγάλο όγκο πληροφορίας. Θα πρέπει κάποιος να έχει τη διάθεση να ψάξει πάρα πολύ για να βρει την παράσταση που του ταιριάζει. Επίσης, κάθε παράσταση έχει την ιδιαιτερότητά της και τον δικό της χαρακτήρα που πολλές φορές εξαφανίζεται κάτω από τη γενική ορολογία θέατρο.
Βασίλης Κουντούρης
Οι δικές μας παραστάσεις για παράδειγμα είναι στο μεταίχμιο του θεάτρου, της μουσικής συναυλίας και την πολυμεσικής αφήγησης. Πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι ικανοί εκεί έξω, να αναλάβουν τη δουλειά μιας ομάδας και να προσπαθήσουν να βρουν το κοινό που της αναλογεί. Αυτό απαιτεί ειδική προεργασία και σχεδιασμό. Είναι η μοναδική λύση που μπορώ να σκεφτώ αυτή τη στιγμή, γιατί δε μπορείς να πεις σε κανέναν, είτε είναι ερασιτέχνης είτε επαγγελματίας να κάτσει σπίτι του για να μη χάνονται οι καλές παραστάσεις. Αν και είναι αλήθεια το γεγονός πως όντως παραστάσεις που έχουν ενδιαφέρον, μπορεί να μη βρουν ποτέ το δρόμο τους προς το κοινό.
-Πες μας τι είδες στο κέντρο της Αθήνας όταν ξεχύθηκες με την κάμερά σου και σε οδήγησε να διηγηθείς ξανά το παραμύθι του Άντερσεν;
Η Αθήνα είναι η πόλη των αντιθέσεων. Πλούσιοι, φτωχοί, άστεγοι, τουρίστες σε μία πόλη που θυμίζει τον πύργο της Βαβέλ. Αλλάζεις δρόμο και αλλάζει το τοπίο, κατεβαίνεις δύο στενά και νομίζεις πως είσαι σε άλλη πόλη. Στις γιορτές των Χριστουγέννων αυτές οι ανισότητες γίνονται ακόμα πιο εμφανείς. Φωταψίες, μουσικές, πλήθος χυμένο στους δρόμους να αγοράζει και από την άλλη άνθρωποι να περιμένουν υπομονετικά το συσσίτιο. Οι εικόνες που μάζεψα από το κέντρο της Αθήνας, είναι το σκηνικό της αφήγησης μου. Το κορίτσι με τα σπίρτα που προσγειώνεται στη σύγχρονη Αθήνα, γυρνά την κάμερα προς το πρόσωπό μας για να δούμε το μέγεθος της κοινωνικής μας υποκρισίας.
-Τώρα που ολοκλήρωσες την τριλογία του εγκλεισμού τι ακολουθεί;
Έχω δύο πράγματα τα οποία θέλω να ολοκληρώσω μετά την τριλογία του εγκλεισμού. Το ένα είναι να παρουσιάσω τις Παράξενες Ιστορίες στην Αθήνα, μία παράσταση βασισμένη σε ιστορίες τρόμου, ποιήματα, φιλοσοφικά κείμενα του Edgar Alan Poe. Αυτή η πολυμεσική παράσταση είχε παιχτεί μόνο για δύο ημέρες στο Φεστιβάλ Αθηνών και στη συνέχεια προσκλήθηκε από δύο σημαντικά φεστιβάλ στην Ιταλία. Έπειτα ξέσπασε η πανδημία, αλλά τώρα αισθάνομαι πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για να παρουσιαστεί στο αθηναϊκό κοινό.
Το δεύτερο εγχείρημα αφορά τη διασκευή και την παρουσίαση στη σκηνή ενός κωμικού έργου από έναν πολύ γνωστό Ρώσο συγγραφέα που νομίζω πως είναι πολύ κοντά στη δική μου φιλοσοφία που αφορά την αφήγηση με τη χρήση της τεχνολογίας. Ένα έργο ευρηματικό και καυστικό, που καλύπτει ένα εύρος από το γκροτέσκο ως την επιστημονική φαντασία, από το ρεαλισμό μέχρι το μη-πραγματικό.
-Πες μας μια ωραία χριστουγεννιάτικη ιστορία/ ανάμνηση;
Τα Χριστούγεννα πηγαίναμε με τους γονείς μου στο σπίτι μας στο χωριό που βρίσκεται κοντά στην Καλαμπάκα Τρικάλων. Τότε ζούσε ο σκύλος μου, η Μιλού. Ήταν πολύ άτακτη γιατί ήταν μικρή αλλά και πολύ λιχούδα. Κάποια στιγμή εκεί που καθόταν στα πόδια μου, έκανε σάλτο μορτάλε στην πιατέλα με το κρέας που έφερνε η μητέρα μου από την κουζίνα. Η μητέρα μου τρόμαξε, της έφυγε η πιατέλα στον αέρα και προσγειώθηκε στο κεφάλι ενός καλεσμένου. Η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν καθόλου ωραίο αυτό που έγινε αλλά με είχε πιάσει τέτοιο νευρικό γέλιο που δε μπορούσα να σταματήσω. Στο τέλος, με έβρισαν όλοι γιατί με θεώρησαν υπεύθυνη για το συμβάν καθώς δεν είχα μάθει, όπως έπρεπε, στον σκύλο μου τρόπους καλής συμπεριφοράς. Τώρα που πια κανείς από όλους αυτούς δεν είναι εδώ μαζί μου στις γιορτές, πολλές φορές φέρνω αυτή την εικόνα στο μυαλό μου.
Info: To Kορίτσι με τα σπίρτα. Μεταφορά του κλασικού παραμυθιού στη σύγχρονη εποχή σε μια multimedia παράσταση για ενήλικες. Σκηνοθεσία Violet Louise. Θησείον, ένα θέατρο για τις Τέχνες
