Λίντα Καπετανέα: «Η Ελλάδα δεν χορεύει, παραπατάει»

-Ασχοληθήκατε με τον χορό γιατί σας είπαν ότι ως κορίτσι ήσαστε πολύ ψηλή για την ενόργανη. 

Ξεκίνησα τον χορό κάπως απότομα στα 16 μου. Στην ενόργανη γυμναστική ήταν αρκετά δύσκολα πια, γιατί είχα ψηλώσει. Κι έτσι, ως υπερκινητικό παιδί, την ενέργεια του οποίου η μητέρα μου ήθελε κάπου να διοχετεύσει, μπήκα στον χορό. Στην αρχή, δεν μου άρεσε καθόλου. Δεν ήταν εύκολο να αλλάξω κάποιες ποιότητες κίνησης στο σώμα μου. Δεν μου ταίριαζε η τεχνική, ο τρόπος εξάσκησης που είχαν στον χορό. Η ενόργανη ήταν το μοναδικό πράγμα που ήξερα να κάνω από παιδί και από την άλλη, όταν ξεκίνησα χορό με θεωρούσαν πολύ αθλητική και μυώδη. Αλλά σιγά σιγά όλα άλλαξαν.

Αγάπησα τον χορό μέσα από την καθημερινή επαφή, μέσα από τη συνέπεια και την πειθαρχία μου. Αποφάσισα να τον υπηρετήσω με τον καλύτερο τρόπο. Μέχρι σήμερα συνεχίζω να θέλω να μαθαίνω καινούρια πράγματα, χωρίς να θεωρώ τίποτα δεδομένο. Έτσι κάπως ξεκίνησαν όλα και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό τώρα.

-Η Ελλάδα σέβεται, αγαπά και προστατεύει τον χορό ως καλλιτεχνικό είδος; 

Ο χορός δεν αντιμετωπίζεται καθόλου σοβαρά. Έχουν ευθύνη πρωτίστως το κράτος με τις πολιτικές του, αλλά και πολλοί οργανισμοί και διοργανώσεις τέχνης και πολιτισμού. Το αν ο χορός είναι χόμπι ή όχι, δεν θα το ρωτούσε ποτέ κανείς στην Pina Bausch ή τη Sylvie Guillem. Σίγουρα θα το ρωτούσε όμως σε κάποιον cultural manager ενός panel περί τέχνης, ακριβώς επειδή ζούμε αυτό τον παραλογισμό στη σύγχρονη πολιτική και κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.

Κάποιος που έχει τον τίτλο του manager έχει περισσότερο κύρος και άποψη για την τέχνη, από έναν δημιουργό και ερμηνευτή που είναι πάνω στη σκηνή και δίνει την ψυχή του. Για μένα, το να διαλέξει ένας άνθρωπος να υπηρετήσει τον χορό είναι ό,τι πιο ρομαντικό και βαθιά ανθρώπινο μπορώ να σκεφτώ. Δεν έχει καμία δόξα να περιμένει, καμία αναγνώριση, λίγα χρήματα, έχει απίστευτο σωματικό κόπο, αλλά και το πιο έντονο συναίσθημα ότι είσαι ζωντανός με αυτό το θνητό, προσωρινά και για λίγο, διαθέσιμο σώμα, που σε λίγο δεν θα είναι και το γιορτάζεις στο μάξιμουμ.

Αυτό από μόνο του λέει κάτι για τους ανθρώπους που επιλέγουν αυτό τον δύσκολο δρόμο. Να λένε ιστορίες με το σώμα τους.
Στην Ελλάδα διαθέτουμε εξαιρετικούς χορευτές και χορογράφους, νέους και παλιότερους. Και οπωσδήποτε χρειάζεται ένα ολόκληρο πλαίσιο μακροχρόνιας πολιτικής που να επενδύσει συνειδητά στον σύγχρονο πολιτισμό, τις τέχνες και τον χορό.

Λίντα Καπετανέα: «Ο χορός και γενικά η τέχνη στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται μάλλον ως πάρεργο, ως χόμπι πολλές φορές. Και αυτό είναι εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα».

–Είστε μητέρα 2 παιδιών. Πώς επέδρασε η εμπειρία της εγκυμοσύνης και της γέννησης στο δικό σας σώμα, δεδομένης της ιδιότητάς σας;

Καταρχάς χόρευα και στις 2 εγκυμοσύνες μέχρι τον 6ο μήνα. Ήταν δεδομένο για μένα ότι θα  έχω αλλαγές στο σώμα μου.  Δεν περίμενα να παραμείνει το ίδιο. Ήθελα να γίνω μητέρα, όποτε η όλη εμπειρία και τις 2 φορές ήταν μοναδική. Ήταν από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής μου. Όλη αυτή η αλλαγή στο σώμα, το συναίσθημα και η ευθύνη ήταν κάτι πρωτόγνωρο.  Ο φυσικός τοκετός και στα 2 μου παιδιά ήταν κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ σαν αίσθηση. Αυτή η υπερπροσπάθεια και ο απίστευτος πόνος σε κάνει σίγουρα πιο δυνατή από ποτέ. Αυτή ήταν μια εμπειρία που έφτασα στα όρια του πόνου και θα μείνει αξέχαστη στο σώμα μου.

-Οι χορευτές έχετε μία πολύ ιδιαίτερη σχέση με το σώμα σας. Σκληρή, θα έλεγε κανείς. Συμφωνείτε;

Σκληρή, ίσως γιατί χρησιμοποιούμε το σώμα μας πολλές ώρες και πρέπει να το διατηρούμε πάντα σε μια φόρμα; Όπως και όλοι οι αθλητές χρειαζόμαστε πολλές ώρες εξάσκησης και προβών. Εξαρτάται από το τι θεωρεί o καθένας σκληρό. Για όλα είναι αναγκαίο το να προσπαθήσεις πολύ.

Ο στόχος κάθε φορά είναι ο πειραματισμός. Να προσπαθούμε να ανακαλύψουμε κάτι άλλο στο σώμα μας και στον τρόπο που κινούμαστε. Να καταλάβουμε βασικές μηχανικές της κατασκευής μας, να αλλάζουμε και να προσαρμοζόμαστε. Το σώμα μας συνεχώς αλλάζει και χρειάζεται να έχουμε επίγνωση του τι μας συμβαίνει. Για κάποιους όλη αυτή η προσπάθεια ίσως να είναι σκληρή, αλλά για μένα είναι δεδομένη όχι μόνο για τον χορό, αλλά για οτιδήποτε θέλεις να κανείς στη ζωή σου.

-Φθάνετε συχνά στα ψυχικά και στο σωματικά σας όρια;
Όσο μεγαλώνω, έρχεται πιο συχνά. Γιατί αντί να αφαιρώ από το πρόγραμμα μου δραστηριότητες, μόνο προσθέτω, όποτε είναι αναμενόμενο ότι φτάνω πιο γρήγορα στα όρια της αντοχής μου. Και είναι πολύ όμορφο γιατί τότε μόνο προσπαθώ να βρω άλλους τρόπους να συνεχίζω ή να προσαρμόζω. Προσεγγίζω διαφορετικά τα πράγματα.

– Έχετε πει πως «όταν είσαι πολύ άνετα στη σκηνή, υπάρχει κίνδυνος να χαθείς». Θέλετε να μας το εξηγήσετε αυτό;

Όταν έχω λίγο άγχος λειτουργεί καλύτερα το σώμα μου και το μυαλό μου. Δεν είμαι άνετη στη σκηνή. Σκέφτομαι και παρατηρώ τα πάντα την ίδια στιγμή. Θέλω να έχω τον έλεγχο ότι όλα θα πάνε καλά και θέλω να είμαι εκεί, όταν κάτι συμβεί για να μπορώ να αντεπεξέλθω άμεσα στη στιγμή.

Λίντα Καπετανέα: «Το να διαλέξει ένας άνθρωπος να υπηρετήσει τον χορό είναι ό,τι πιο ρομαντικό και βαθιά ανθρώπινο μπορώ να σκεφτώ».

-Αρκεί να χορεύεις καλά για να ασχοληθείς με τον χορό;

Εξαρτάται το ταξίδι που θέλεις να ακολουθήσεις. Αν είσαι ok με το καλά, τότε ναι. Αρκεί να θέλεις να χορέψεις, θα έλεγα. Μπορείς να χορεύεις επειδή περνάς καλά, αλλά αν αποφασίσεις να το κάνεις επάγγελμα δεν είναι πάντα ωραία τα πράγματα. Θέλει όπως οτιδήποτε, πολλή προσπάθεια για να δεις αποτελέσματα. Τουλάχιστον εγώ αυτόν τον δρόμο ξέρω και έχω ακολουθήσει. Την επιμονή και υπομονή.

-Έχει τύχει να συγκινηθείτε πάνω στη σκηνή;
Ω ναι, συγκινούμαι εύκολα και κυρίως από τη στιγμή που έγινα μητέρα. Μου έχει συμβεί και όταν έχω χορέψει και όταν έχω χορογραφήσει ακόμα και όταν βλέπω παραστάσεις. Είναι πολλές και ιδιαίτερες αυτές οι στιγμές.

-Κλείνετε 7 χρόνια στη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Στις 22 Μαΐου ανακοινώνεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης το πρόγραμμα της 30ής διοργάνωσης του θεσμού. Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας έναν απολογισμό;

Από την αρχή ήθελα να νιώσουν οι Καλαματιανοί ότι αυτό το Φεστιβάλ είναι δικό τους, για τα παιδιά, για τους μεγάλους, για όλους. Έγινε τόσο δυνατό μέσα στα χρόνια και λόγω της δικής τους συμμετοχής. Το Φεστιβάλ είναι κάτι που τους αφορά. Ο απολογισμός είναι  η αγάπη, η αφοσίωση και η αγωνία των ανθρώπων που εργάστηκαν και εργάζονται γι’ αυτό το φεστιβάλ και του κοινού που το υποστηρίζει τόσα χρόνια. Είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας σχέσης.

Στο Φεστιβάλ κάθε χρόνο ανοίγουμε τη συζήτηση μέσα από τα έργα που φιλοξενούμε ώστε μέσα από τις ιστορίες που ζωνταντεύουν στη σκηνή  να εμπνευστούμε, να ευαισθητοποιηθούμε, να ονειρευτούμε, να φανταστούμε τα πράγματα αλλιώς.

Το προσπαθούμε κάθε χρόνο παρουσιάζοντας έργα ουσίας, καλώντας καλλιτέχνες με σαφή άποψη για την τέχνη, τη ζωή και την κοινωνία, υλοποιώντας δράσεις συμπεριληπτικές που αφορούν όλες τις ηλικίες και όλα τα είδη κοινού, δημιουργώντας σχέσεις και συνεργασίες με οργανισμούς, ιδρύματα και Φεστιβάλ από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τονώνοντας τη σχέση μας με την πόλη, προσφέροντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα υψηλών απαιτήσεων.

-Το Fighting Monkey Practice, η τεχνική την οποία αναπτύξατε η ίδια μαζί με τον συνεργάτη σας, συνδημιουργό της ομάδας σας, RoolessRoot και σύντροφό σας, Γιόζεφ Φρούτσεκ, διδάσκεται σε σχολές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Θέλετε να μας μιλήσετε γι’ αυτό το πολύ σημαντικό σας επίτευγμα;

Όλα ξεκίνησαν από την ανάγκη μας να κάνουμε αυτό που αγαπάμε με βάση το τι θεωρεί ο καθένας ωφέλιμο ή μη για τον εαυτό του, για την προσωπική του εξέλιξη.  Ο καθένας το ορίζει διαφορετικά. Το Fighting Monkey δεν έχει ίδιο στόχο για όλους. Είναι πρακτική όχι τεχνική. Είναι μια πρακτική που στοχεύει στην ανθρώπινη ανάπτυξη και στην υγιή γήρανση μέσω της κίνησης. Είναι μια ανορθόδοξη πρόταση για εξάσκηση ώστε να μπορεί κάποιος ανά πάσα στιγμή να τεστάρει τις δυνατότητές του.

Έχουμε βασίσει την ερευνά μας στο εξής: με ό,τι και αν ασχολείσαι, αφού δεν ξέρεις τι θα φέρει το μέλλον, πώς θα προετοιμαστείς σήμερα; Μόνο το άγνωστο είναι βέβαιο. Ωραία τότε, ας βάλουμε το άγνωστο στην εξάσκησή μας. Στο Fighting Monkey δημιουργούμε ζωντανά και απρόβλεπτα περιβάλλοντα στα οποία οι άνθρωποι ζουν την αληθινή δυσκολία και πρόκληση της κίνησης αλλά και των λύσεων που πρέπει να βρει το σώμα τους για να επιβιώσει, να δημιουργήσει, να επικοινωνήσει. Μάλιστα τον Σεπτέμβριο, θα ανοίξουμε τον δικό μας χώρο στο Ηράκλειο, όπου και θα φιλοξενούμε τα σεμινάρια Fighting Monkey και έργα των Rootless Root. Θα είναι ένας πολυχώρος τεχνών και έρευνας. 

-Τι μπορεί να διδάξει σε ένα παιδί η κουλτούρα του χορού;

Ο χορός είναι κίνηση και η κίνηση είναι πράξεις, επικοινωνία, ελευθερία, ρυθμός, συντονισμός, επιβίωση, δημιουργικότητα, δηλαδή ζωή. Η κίνηση είναι ζωή, είναι χαρά, είναι προσπάθεια και αγώνας. Ο χορός είναι μόνο συνέπεια και αποτέλεσμα της αγάπης μας για ζωή. Δεν περιορίζεται στη σκηνή. Είναι οι κινήσεις μας, οι χειρονομίες, οι πράξεις μας. Αν σταματήσουμε να χορεύουμε, ναι, χάνουμε τη βασική ανθρώπινη έκφραση.

-Αν έπρεπε να παρομοιάσετε τη σύγχρονη Ελλάδα με κάποιο είδος χορού, ποιο θα ήταν;

Λίντα Καπετανέα: «Η Ελλάδα μοιάζει ακίνητη. Δεν χορεύει. Παραπατάει».

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ελευθερία Στάμου & Δέσποινα Χρυσοστόμου, πώς είναι να είστε μπαλαρίνες της Εθνικής Λυρικής Σκηνής;

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Πώς είναι να είσαι επαγγελματίας χορεύτρια σήμερα στην Ελλάδα; 3 γυναίκες απαντούν