Μιλήσαμε με τα φεμινιστικά social media και τους φορείς που ξηλώνουν τα παντελόνια της πατριαρχίας 

Στην Ελλάδα του 2021, αρμόδιοι φορείς και social media για ζητήματα ισότητας και έμφυλων διακρίσεων, βάζουν το δικό τους λιθαράκι για να ξηλωθούν τα παντελόνια μιας από καιρό παγιωμένης πατριαρχίας. Της πατριαρχίας που κακοποιεί συναισθηματικά, λεκτικά και σωματικά. Της πατριαρχίας που καταπιέζει γυναίκες και κορίτσια. Αγόρια και άνδρες. Της πατριαρχίας που αφαιρεί ταυτότητες. Της πατριαρχίας που δολοφονεί.

Τι εννοούμε όταν μιλάμε για βία κατά των γυναικών;

Μαρία Συρεγγέλα –  Υφυπουργός Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική & την Οικογένεια

«Η βία κατά των γυναικών, είναι ένα φαινόμενο καθημερινό, που παρατηρείται σε όλους τους πολιτισμούς, όλες τις χώρες και τις κοινωνίες, ανεξάρτητα από έθιμα, παραδόσεις, κοινωνική τάξη, μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο. Θύμα της έμφυλης βίας μπορεί να είναι οποιαδήποτε γυναίκα και βία οποιαδήποτε πράξη επιθετικότητας που πληγώνει τον άνθρωπο και του προκαλεί ζημιά ή τραυματισμό.

Αντιτίθεται στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Δυστυχώς από τις θέσεις μου όλα αυτά τα χρόνια έχω ακούσει πολλά περιστατικά που μας προκαλούν θλίψη, αλλά και τη διάθεση να βοηθήσουμε σε αυτά τα βαθιά προβλήματα της κοινωνίας».

Στέλλα Κάσδαγλη – Συνιδρύτρια του Women On Top

«Η βία κατά των γυναικών είναι όλοι οι τρόποι με τους οποίους η κοινωνία μας ή μεμονωμένα άτομα εξαναγκάζουν γυναίκες να κάνουν ή να υποστούν πράγματα που δεν θέλουν, απειλώντας τη σωματική, την οικονομική ή την ψυχική τους ακεραιότητα.

Βία είναι η σωματική επίθεση που δέχεται μια γυναίκα από τον σύντροφό της. Αλλά βία είναι και η παρακράτηση του μισθού της από τον αδερφό της.

O έλεγχος της κοινωνικής ή της ερωτικής της ζωής από τον πατέρα της. Οι σεξουαλικές απαιτήσεις του προϊσταμένου της, που απειλεί να την απολύσει ή να της στερήσει κάποια προαγωγή. Τα υβριστικά σχόλια που δέχεται όταν εκφράζει τις απόψεις της online.

Και, δυστυχώς, οι περισσότερες από εμάς έχουμε ζήσει μία ή παραπάνω από τις εμπειρίες αυτές. Ακόμα και όταν δεν συνειδητοποιούμε άμεσα ότι πρόκειται για βία».

Νατάσσα Κεφαλληνού – Κέντρο Διοτίμα

«Η έμφυλη βία αποτελεί ένα καθημερινό φαινόμενο που πλήττει γυναίκες, κορίτσια και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Συχνά όταν μιλάμε για αυτή μας έρχεται στο νου μια γυναίκα χτυπημένη, όμως έμφυλη βία δεν είναι μόνο η σωματική βία.

Το να σου μιλά άσχημα, να μην σου επιτρέπει να δεις τους φίλους σου και τους γονείς σου. Να σε επικρίνει διαρκώς, να σε ελέγχει, να σε απειλεί, να σου κάνει συνεχείς σκηνές ζηλοτυπίας. Να σε εξαναγκάζει να συνευρεθείτε σεξουαλικά ενώ εσύ δεν θες.

Όλα αποτελούν πτυχές της έμφυλης βίας, που μπορεί να βιώνει μια γυναίκα στη σχέση της. Ακόμα και αν ο σύντροφος δεν την έχει χτυπήσει.

Πρόκειται για ένα μοτίβο παραβιαστικών και καταχρηστικών συμπεριφορών και πρακτικών που χρησιμοποιεί εξακολουθητικά ο κακοποιητής για να μπορέσει να κάμψει όποια αντίσταση της επιζώσας. Να μειώσει την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή της, να την κάνει να αισθανθεί ότι δεν μπορεί να ορίσει τη ζωή της.

Οι γυναίκες που έρχονται στο Κέντρο Διοτίμα και είναι επιζώσες ενδοοικογενειακής/ενδοσυντροφικής βίας έχουν όλες τις παραπάνω εμπειρίες. Για αυτό συχνά κάνουμε λόγω για τον κύκλο της βίας.

Ένα μοτίβο κοινό στην έμφυλη κακοποίηση, που ασκούν τοξικές αρρενωπότητες, που θεωρούν τις γυναίκες κατώτερες και ιδιοκτησία τους».

Ναι, είσαι Μισογύνης

Όταν ήμουν στην εφηβεία, είδα μπροστά στα μάτια μου το θείο μου να χτυπάει και να σέρνει από τα μαλλιά την αρραβωνιαστικιά του, αφότου εκείνη τον είχε χωρίσει και έφευγε από το σπίτι ουρλιάζοντάς της “πού θα βρεις καλύτερο από μένα!”.

Ο θείος μου συνήθιζε να της συμπεριφέρεται σαν σκουπίδι όταν δεν αδιαφορούσε εντελώς γι’ αυτήν.

Οπότε ήξερα από τότε, πως η άσκηση βίας, ήταν απλά μια μορφή ελέγχου που πήγαζε από τον αντρικό εγωισμό του και όχι κάποια εκδήλωση υπέρμετρου πάθους. Αυτή βέβαια δεν είναι η μόνη μορφή βίας κατά των γυναικών.

Είναι χαρακτηριστική όμως στο πώς πηγάζει από μια αίσθηση ιδιοκτησίας και χρησιμοποιείται για να καλλιεργεί στις γυναίκες τον φόβο ώστε να τις κρατά στη θέση τους».

Βασίλης Νανούρης – Μη Γεννήσεις Κοριτσάκι

Για μένα η βία κατά των γυναικών θα μπορούσε να αποδοθεί συμβολικά με το σφίξιμο των κλειδιών στο χέρι.

Όταν οι γυναίκες γυρίζουν το βράδυ μόνες στο σπίτι τους φοβούνται μην κακοποιηθούν, ενώ οι άντρες όχι. Αυτή είναι η βία της πατριαρχίας.

Women Like You

Η βία κατά των γυναικών καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κακοποιητικών συμπεριφορών. Βία δεν αρχίζει να υφίσταται στο πρώτο χαστούκι. Συνήθως ασκείται πρώτα ψυχολογικά ώστε να αποδυναμωθεί ψυχικά το άτομο που τη δέχεται, κι έπειτα κλιμακώνεται.

Σε ό,τι αφορά την προσωπική μου εμπειρία σε αυτήν, τη βιώνω και τη ζω κάθε μέρα από τις εξομολογήσεις των γυναικών οι οποίες μου εμπιστεύονται τα τραύματα τους. Είναι ύπουλη και παρατηρώ ότι πολλές φορές ούτε οι ίδιοι οι αποδέκτες της δεν αντιλαμβάνονται ότι τους ασκείται, ακριβώς γιατί δεν αρχίζει ως σωματική.

Βία είναι και το “Είσαι ένα τίποτα χωρίς εμένα”. Βία είναι και το “Είσαι άχρηστη, τίποτα δεν μπορείς να κάνεις σωστά!

Αρετή Γεωργιλή – Συνεπικεφαλής Lean in Network Greece(Athens)

Με βάση τον ορισμό που αναγνωρίζεται από τους διεθνείς οργανισμούς, βία κατά των γυναικών είναι κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα τη σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες.

Συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων. Τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό προκύπτει στην δημόσια, είτε στην ιδιωτική ζωή.

Είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών.

Στις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους.

Περιλαμβάνει την ενδοοικογενειακή βία και τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία). Από τον ορισμό μπορείτε να αναγνωρίσετε χιλιάδες περιστατικά δίπλα μας, στο περιβάλλον, στη γειτονιά μας, στον κύκλο μας.

Η ίδια έχω υποστεί τέτοιας μορφής έμφυλη βία, ευτυχώς μόνο μία φορά. Αλλά ο τραυματισμός από αυτό το μοναδικό περιστατικό με συνοδεύει μέχρι σήμερα στη ζωή μου. Ελάτε λοιπόν τώρα στη θέση όλων εκείνων των γυναικών που υφίστανται αυτό το μαρτύριο για χρόνια!.

Το Μωβ

Ως βία κατά των γυναικών ορίζεται κάθε πράξη βίας που βασίζεται στο φύλο και έχει ως αποτέλεσμα, ή δύναται να έχει ως αποτέλεσμα, σωματική, σεξουαλική ή ψυχική βλάβη στην γυναίκα, συμπεριλαμβανομένων των απειλών, την στέρηση της ελευθερίας, είτε στα πλαίσια της δημόσιας είτε της ιδιωτικής ζωής.

Οι κακοποιητικές συμπεριφορές μπορεί λοιπόν να έχουν την μορφή βιαιότητας, εξαναγκασμού σε σεξουαλικές πράξεις ή πορνεία, ψυχολογικής κακοποίησης και χειριστικών συμπεριφορών και φυσικά το ακραίο σεξιστικό έγκλημα της γυναικοκτονίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις μορφές βίας κατά των κοριτσιών: ο γάμος ανήλικων και ο ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων, καθώς και ο βιασμός κοριτσιών εντός ή εκτός οικογένειας, που δυστυχώς είναι συχνός.

Γιατί δίχασε τόσο πολύ ο όρος γυναικοκτονία;

Women on Top

Για πολλούς λόγους. Γιατί σε πολλά άτομα δεν ήταν σαφής η έννοια και ο λόγος χρήσης της λέξης.

Γιατί η γλώσσα ακουμπάει σε πολύ βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις και συναισθήματα. Η οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτήν μπορεί να προκαλέσει πολύ έντονες ενστικτώδεις αντιδράσεις. Γιατί είμαστε μια βαθιά συντηρητική κοινωνία και έχουμε ιδιαίτερη αντίσταση σε κοινωνικές αλλαγές. Ειδικά όταν αισθανόμαστε ότι έρχονται «απ’ έξω». Γιατί η συνολική συζήτηση για την ισότητα απειλεί εδραιωμένα προνόμια.

Και βέβαια γιατί στα social media όλοι και όλες μας έχουμε την τάση να εκφράζουμε μια άποψη, ακόμα κι όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι και δική μας.

Το Μωβ

Ορισμένα άτομα αντιδρούν στο αίτημα μας για νομική κατοχύρωση της γυναικοκτονίας, καθώς δεν αναγνωρίζουν την έμφυλη διάσταση των συγκεκριμένων δολοφονιών γυναικών.

Στο 38% του συνόλου των δολοφονιών γυναικών, ο φονιάς είναι ο νυν ή πρώην ερωτικός σύντροφος.

Οπότε με μια πρώτη ματιά, φαίνεται ότι τουλάχιστον το 38% των δολοφονιών γυναικών, είναι γυναικοκτονίες. Και λέμε τουλάχιστον, γιατί και άλλες δολοφονίες γίνονται με σεξιστικά κίνητρα, π.χ. πατέρας σκοτώνει την κόρη γιατί «ντρόπιασε» την οικογένεια. Ίσως ο κόσμος φοβάται να αντικρίσει την ωμή αλήθεια, ότι η πατριαρχία δολοφονεί.

Ναι, είσαι Μισογύνης

Ο όρος γυναικοκτονία διχάζει, ακριβώς επειδή κάνει εμφανές ότι η έμφυλη βία είναι ένα συστημικό, δομικό της πατριαρχίας πρόβλημα.

Όχι τυχαίες, μεμονωμένες περιπτώσεις και προσωπικά δράματα, όπως αρέσκονται να τις πλασάρουν τα media.

Η αναγνώριση του προβλήματος πατάει στον κάλο όσων δε θέλουν να παραδεχτούν την έμφυλη ανισότητα ή και τις δικές τους προβληματικές συμπεριφορές.

Women Like You

Πίσω από τον όρο γυναικοκτονία, κρύβεται μια συνειδητοποίηση στην οποία δεν καταφέρνουν όλοι να φτάσουν. Όσοι αντιτίθενται στον όρο αντιμετωπίζουν τον ορισμό του επιφανειακά.

Θεωρούν δηλαδή ότι στις γυναικοκτονίες υπάγονται όλες οι δολοφονίες γυναικών και αντιδράνε γιατί σύμφωνα με αυτή την λογική αδικούνται οι άνδρες-θύματα δολοφονιών. Στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Μπορούμε να κάνουμε χρήση του όρου, μόνο σε όσες δολοφονίες γυναικών συντέλεσε ως κίνητρο το φύλο τους.

Ο θάνατος μιας γυναίκας η οποία έπεσε νεκρή από ασυνείδητο οδηγό, δεν είναι γυναικοκτονία, σε αντίθεση με τη δολοφονία μιας γυναίκας από τον πρώην σύντροφο της, ο οποίος δεν μπορούσε να δεχθεί ότι τον χώρισε και άρα έπαψε να ασκεί εξουσιαστική δύναμη πάνω της.

Ο ορισμός των γυναικοκτονιών καταδεικνύει πατριαρχικά φαινόμενα, την ύπαρξη των οποίων κάποιοι αρνούνται πεισματικά να αποδεχθούν.

Είναι λυπηρό ότι πολλά άτομα ενοχλούνται περισσότερο με τον όρο παρά με την ίδια την δολοφονία.

Κέντρο Διοτίμα

Ο όρος γυναικοκτονία δεν είναι καινούργιος, νεολογισμός όπως ακούγαμε συχνά. Καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1976 από την κοινωνιολόγο Diana E. H. Russel και υιοθετήθηκε από την εγκληματολογία, μετά το 1992, χάρη στο βιβλίο «Femicide: the politics of woman killing». 

Τις τελευταίες δεκαετίες χρησιμοποιείται ευρέως από Διεθνείς οργανισμούς για να περιγράψει και κάνει ορατό ένα υπαρκτό και αρκετά διαδεδομένο κοινωνικό φαινόμενο, τις δολοφονίες γυναικών με μισογυνικό κίνητρο. Μάλιστα 18 χώρες παγκοσμίως έχουν αναγνωρίσει νομικά τον όρο.

Στην Ελλάδα, που δεν υπάρχει νομική κατοχύρωση, ο όρος εισήχθη με ένταση στη δημόσια σφαίρα μετά τη γυναικοκτονία και τον ομαδικό βιασμό της Ελένης Τοπαλούδη, από φεμινιστικές και γυναικείες οργανώσεις, όπως και το Κέντρο Διοτίμα.

Αξιοποιώντας τον όρο, στόχος μας ήταν να σταματήσουμε την συγκάλυψη των αιτιών και των κινήτρων τέτοιων εγκλημάτων με έμφυλη διάσταση, που στοιχίζουν τη ζωή σε 50 γυναίκες κάθε εβδομάδα στην ΕΕ.

Να σταματήσουμε να ακούμε ότι «τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε», τον «τύφλωσε το πάθος».  Να κάνουμε ορατό το φαίνομαι και να ζητήσουμε άμεσα μέτρα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του. Οι διαφωνίες και οι ενστάσεις που εκφράστηκαν αρχικά στον δημόσιο λόγο και τα social media ήταν ποικίλες.

Άλλες έθεταν καλοπροαίρετα ερωτήματα, άλλες ήταν προσχηματικές και σε ορισμένες περιπτώσεις οι γράφοντες έκαναν ξεκάθαρο ότι στόχος τους ήταν η απαξίωση και υποτίμηση του φαινομένου της έμφυλης βίας. Η συζήτηση που αναπτύχθηκε ήταν έντονη και βοήθησε όσες υπερασπίζουμε τον όρο, να αναπτύξουμε τα επιχειρήματά μας. 

Σε αυτό το πλαίσιο, τον τελευταίο καιρό βλέπουμε ότι η ρητορική αυτή έχει υποχωρήσει. Ενδεικτικό είναι ότι τόσο μεγάλο μέρος των media τον υιοθετεί, όσο και θεσμικοί φορείς όπως π.χ ο Εισαγγελέας Αρείου Πάγου.

Στα social media μάλιστα παρατηρείται ιδιαίτερη αναφορά στο φαινόμενο, τις αιτίες τους, την ανάγκη για θεσμική παρέμβαση, πολλοί χρήστες/τριες παίρνουν ξεκάθαρη θέση, ενώ το hashtag #γυναικοκτονια τρεντάρει συχνά από τη δολοφονία της Καρολάιν και μετά.

Lean in Network Greece

Δεν βλέπω κανέναν διχασμό. Βλέπω μία μικρή μειοψηφία ανθρώπων που αρνούνται να δουν την πραγματική διάσταση του προβλήματος είτε από άγνοια-οι πιο καλοπροαίρετοι- είτε από καλά ριζωμένες πατριαρχικές αντιλήψεις ή σεξισμό άλλοι.

Ο όρος «γυναικοκτονία» είναι ένας όρος που υιοθετεί η παγκόσμια βιβλιογραφία (femicide). Δηλώνει μία κοινωνική τάση αύξησης της βίας κατά των γυναικών που πρέπει να επισημανθεί, να αναζητηθούν τα αίτιά της και να αντιμετωπιστεί.

Αν είχαμε την ίδια τάση απέναντι στους άνδρες, φυσικά θα υπήρχε και ο όρος «ανδροκτονία», αλλά δεν την έχουμε.

Στα 100 τηλεφωνήματα που δέχτηκε μέσα στην πανδημία η γραμμή 1500, τα 80 περίπου ήταν περιστατικά βίας κατά γυναικών και μόλις 5 κατά ανδρών. Προφανώς, κάθε δολοφονία είναι ανθρωποκτονία. Αλλά αυτός είναι νομικός όρος που αφορά στην αντιμετώπιση των δολοφονιών από τον ποινικό κώδικα και τη δικαιοσύνη. Ο όρος γυναικοκτονία είναι κοινωνιολογικός ορισμός.

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

O όρος γυναικοκτονία προέρχεται από τις κοινωνικές επιστήμες. Tο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), ορίζει τη γυναικοκτονία ως η δολοφονία γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους.

Ο ορισμός περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από νυν ή πρώην ερωτικό σύντροφο.

Τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών ως «εγκλήματα για λόγους τιμής» και λοιπές μορφές, όπως τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, οργανωμένου εγκλήματος, εμπορίας γυναικών και κοριτσιών κα.

Θεωρώ ότι πια δεν διχάζει. Έχουμε συστρατευτεί όλοι οι αρμόδιοι φορείς και τα υπουργεία και κυρίως η Κυβέρνηση στην καταπολέμηση του φαινομένου. Προτεραιότητα όχι μόνο της Κυβέρνησης, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας είναι το σπάσιμο του κύκλου της βίας. Η μηδενική ανοχή τόσο στη λεκτική, όσο και στη σωματική απειλή ή κακοποίηση, η μηδενική ανοχή στη σιωπηρή αποδοχή των φαινομένων αυτών.

Εμείς από την πλευρά μας προωθούμε δράσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση των περιστατικών έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας και έχουμε κάνει σημαντικά βήματα. Το νομοθετικό πλαίσιο μεταμόρφωσε σημαντικά την πολιτεία.

Ενίσχυσε την απάντηση της ποινικής δικαιοσύνης στη βία κατά των γυναικών και διεύρυνε την πρόσβαση των θυμάτων σε άμεση βοήθεια, αλλά και σε μακροπρόθεσμους πόρους για την ανοικοδόμηση της ζωής τους.

O ρόλος των social media σε θέματα έμφυλης βίας

Κέντρο Διοτίμα

Όπως στην περίπτωση των γυναικοκτονιών αλλά και του #metoo, τα social media αξιοποιήθηκαν ώστε να βάλουν στην ατζέντα ζητήματα έμφυλης βίας που στη χώρα μας ήταν στο σκοτάδι.

Ειδικά με την περίπτωση του #metoo, πολλές γυναίκες επώνυμες και ανώνυμες, πήραν το λόγο και μίλησαν για τις εμπειρίες κακοποίησης που βίωσαν/βιώνουν.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία πολλές γυναίκες ενδυναμώθηκαν, πήραν απόφαση να μιλήσουν και οι ίδιες ή να καταγγείλουν τους δράστες.

Παράλληλα έγινε ηλίου φαεινότερο στην ελληνική κοινωνία ότι η έμφυλη βία δεν είναι ένα «μεμονωμένο περιστατικό», μια «κακιά στιγμή», κάτι εξαιρετικό και ακραίο.

Καταρρίφθηκαν έτσι διάφοροι μύθοι που έλεγαν ότι η βία κατά των γυναικών αφορά άλλες χώρες και πολιτισμούς ή είναι κάτι που συνέβαινε παλιά ή πως οι δράστες είναι «τέρατα», «δράκοι», «τρελοί», «ξένοι».

Εμπεδώθηκε ότι μας αγγίζει όλες, καθημερινά.

Όλες κάποια στιγμή είχαμε μια εμπειρία παραβιαστική/κακοποιητική. Είτε στο δρόμο, το σπίτι, τη δουλειά, το πανεπιστήμιο ή και τα social media, από άντρες καθημερινούς. Συζύγους, συντρόφους, φίλους, συμφοιτητές, εργοδότες.

Με αυτόν τον τρόπο εξαναγκάστηκαν ακόμα και οι πιο κακόπιστοι να μας ακούσουν. Μέσα από αυτή τη διαδικτυακή κινητοποίηση χιλιάδων γυναικών αυξήθηκε σημαντικά ο κόσμος που αναγνωρίζει την έμφυλη ανισότητα, που καταδικάζει την έμφυλη βία και την ανοχή σε αυτή.

Αποκτήθηκαν νέοι σύμμαχοι στον αγώνα για έναν κόσμο έμφυλης δικαιοσύνης, ενώ ασκήθηκε μαζική πίεση στην Πολιτεία για να πάρει μέτρα.

Το Μωβ

Ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι καθοριστικός σήμερα, καθώς δίνεται βήμα σε άτομα που δεν θα ακούγονταν ποτέ στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Επίσης λόγω της ταχύτατης μετάδοσης της πληροφορίας και της επιρροής που αυτά ασκούν, ο διαδικτυακός ακτιβισμός των social media έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικός.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα την ακύρωση του γνωστού μισογύνικου συνεδρίου γονιμότητας, στην οποία σαφώς οδήγησε η άμεση αντίδραση ακτιβιστριών και ακτιβιστών του διαδικτύου. Βέβαια και το αντίθετο συμβαίνει, όπως το διαδικτυακό «λιντσάρισμα» της Ολλανδής δημοσιογράφου.

Women on Top

Τα social media μπορούν να συσπειρώσουν άτομα που δεν μπορούν να βρεθούν απαραίτητα στο ίδιο μέρος την ίδια στιγμή και να λειτουργήσουν ως μεγάφωνο για τις φωνές τους. Παράλληλα, όμως, μπορούν να λειτουργήσουν και ως πλατφόρμες ακραίας πόλωσης και ανθρωποφαγίας.

Κάτι η ανωνυμία, κάτι οι μικρόκοσμοι που δημιουργούμε με τη βοήθεια των αλγορίθμων, κάτι η διάχυτη οργή που επικρατεί εκεί, δημιουργούν ένα μείγμα που δεν ευνοεί πάντα την ουσιαστική επικοινωνία και, τελικά, την αλλαγή.

Παρ’ όλα αυτά, τα social media, δεν παύουν να αποτελούν ένα εργαλείο.

Kι όπως με κάθε εργαλείο, τον καθοριστικό ρόλο θα τον φέρει ο τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί. Μπορεί να βλάψει έναν άνθρωπο στον ίδιο βαθμό με τον οποίο μπορεί να τον ωφελήσει, άρα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάρχει ισορροπία.

Δυστυχώς παρατηρώ ότι δεν υπάρχει πάντα. Ήταν και θα είναι όμως στο χέρι μας.

Women Like You

Καλώς ή κακώς ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας, οπότε ο ρόλος των social σε οποιαδήποτε θέματα, είναι ο πλέον πιο σημαντικός. Είδαμε να κτίζονται και να γκρεμίζονται ολόκληρες καριέρες με τη δύναμη της!

Θα σταθώ στα κοινωνικά θέματα, τα οποία με αφορούν και με επηρεάζουν άμεσα και θα επικαλεστώ ένα πρόσφατο παράδειγμα – την περίπτωση της Μαίρης η οποία δέχτηκε χονδροφοβικό σχόλιο για το ντύσιμο της και επικοινώνησε το περιστατικό με τη σελίδα.

Ο κόσμος στάθηκε μαζικά στο πλευρό της και δημιουργήθηκε έτσι, ένα τεράστιο κύμα αγάπης προς όσα άτομα ένιωσαν να περιθωριοποιούνται για τα κιλά, το ντύσιμο, την εμφάνιση τους, μέσω του hashtag #φοράμε_ρίγες. Ήταν μια υπέροχη κινητοποίηση.

Ναι, είσαι Μισογύνης

Η αλήθεια είναι ότι ενώ κατά τη διάρκεια των σπουδών μου ήρθα σε επαφή με τον φεμινισμό, ήταν η διαδικτυακή μορφή του που συντέλεσε περισσότερο στην φεμινιστική μου αφύπνιση.

Από τη μία τα social media σε αντίθεση με τις ακαδημαϊκές αναλύσεις, συνδέουν τον φεμινισμό με την καθημερινή, απτή εμπειρία και τα θέματα της επικαιρότητας. Τον κάνουν δηλαδή πιο «ποπ» και «mainstream» με τρόπο που καταλαβαίνεις ότι σε αφορά άμεσα. Από την άλλη σε φέρνουν σε επαφή με άλλα άτομα που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο με ‘σένα.

Έτσι έχεις την δυνατότητα να δημιουργήσεις έναν κύκλο όπου όχι μονό δεν νιώθεις η «τρελή» και «υστερική» φεμινίστρια, αλλά θα μπορείς και να αναπτύξεις και να εμπλουτίσεις την φεμινιστική σου σκέψη μέσα από την ζωντανή κουβέντα και αντιπαράθεση.

Lean in Network Greece

Μιλώντας τόσο σαν σύμβουλος επικοινωνίας, που είναι η κύρια εργασία μου, όσο και σαν συνεπικεφαλής του Lean in Network Greece, μπορώ να πω με κατηγορηματικό τρόπο ότι ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων στη διάδοση πολιτικών και κοινωνικών μηνυμάτων είναι τεράστιος.

Από την αραβική άνοιξη, μέχρι τον Τζορτζ Φλόιντ και το κίνημα #metoo, τα κοινωνικά δίκτυα πολλαπλασιάζουν την ταχύτητα μετάδοσης του μηνύματος. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, δίνουν κινηματικό χαρακτήρα σε ένα θέμα που μεταφέρεται και στο δημόσιο χώρο.

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος τους και πολύ μεγάλη η «δύναμή» τους. Ξέρουμε πόσο χρόνο περνάμε όλοι και όλες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πόσο πια έχει μεταφερθεί στα μέσα αυτά όλη η καθημερινή μας ενημέρωση και ο δημόσιος διάλογος.

Για αυτό το λόγο και εμείς αυτήν την περίοδο στα social media τρέχουμε τη νέα μας καμπάνια «Λέξεις-Μαχαιρίες» για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και τις δομές στήριξης που υπάρχουν και βρίσκονται στη διάθεση κάθε γυναίκας.

Tα μηνύματα των θυμάτων και η διαχείρισή τους

Cyberbulling illustration. / iStock

Κέντρο Διοτίμα

Τα μηνύματα που έχουμε στο helpdesk και το inbox των social media του φορέα είναι πολλά και πυκνώνουν όταν συμβαίνουν περιστατικά έμφυλης βίας ή γυναικοκτονίες που έχουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας. Αυτό συνέβη πχ μετά τη δολοφονία της Καρολάιν.

Πολλές γυναίκες μάς έστελναν καθημερινά επειδή φοβόντουσαν μήπως τους σκοτώσει ο κακοποιητής τους, ζητώντας μας βοήθεια και υποστήριξη.

Οι γυναίκες πολύ συχνά καταγράφουν όλη τους την ιστορία, γιατί έχουν ανάγκη κάποια/ος να τις ακούσει και να τις πιστέψει.

Οι εξειδικευμένες επαγγελματίες που χειρίζονται το helpdesk και το inbox των σελίδων μας φροντίζουν να φτιάξουν έναν ασφαλή χώρο για να μιλήσουν οι επιζώσες και να εκφράσουν τις ανάγκες τους.

Έπειτα οι γυναίκες παραπέμπονται στις κατάλληλες υπηρεσίες. Αν επρόκειτο για κατοίκους της περιφέρειας Αττικής κλείνεται ραντεβού με εξειδικευμένες δικηγόρους και ψυχολόγους του Κέντρου Διοτίμα, ανάλογα φυσικά με το αίτημα της ίδιας της γυναίκας. Αν ζει σε κάποια άλλη περιοχή τις Ελλάδας παραπέμπεται στα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας».

Ναι, είσαι Μισογύνης

Τόσο στη σελίδα Ναι, Είσαι Μισογύνης όσο και στη σελίδα Φεμινιστικά Παραληρήματα τα μηνύματα πλέον έρχονται κυρίως από γυναίκες που θέλουν να μοιραστούν την εμπειρία τους και να κερδίσουν μια επιβεβαίωση ότι δεν είναι οι μόνες που εκνευρίζονται, πληγώνονται και βλάπτονται από την πατριαρχία.

Women Like You

Τα περισσότερα μηνύματα που λαμβάνω, έχουν να κάνουν με αναφορές σε Catcalling.  Δηλαδή περιστατικά τα οποία αφορούν παρενόχληση σε εξωτερικούς χώρους (στον δρόμο, στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κτλ).

Αρχίζουν από λεκτική παρενόχληση και καταλήγουν μέχρι και σε αγγίγματα. Στη χειρότερη, σε σεξουαλική επίθεση. Βλέποντας τον μεγάλο αριθμό καταγγελιών αποφάσισα να δημιουργήσω μια ‘’εφεδρική’’ σελίδα η οποία να αφορά μόνο αυτά. 

Έτσι ώστε οι γυναίκες που την ακολουθούν να είναι υποψιασμένες για συγκεκριμένα άτομα, ή συγκεκριμένες τοποθεσίες και να μπορέσουμε όσο είναι εφικτό να προλάβουμε κάποιες καταστάσεις.

Λαμβάνω επίσης σε μεγάλο βαθμό εξομολογήσεις που έχουν να κάνουν με χειραγώγηση, διαρροή προσωπικών φωτογραφιών, κακοποιήσεις, bullying και σπανιότερα βιασμούς.

Σε αυτές τις περιπτώσεις προσπαθώ να παρέχω πρωτίστως ψυχολογική υποστήριξη και αργότερα προσεγγίζοντας και αξιολογώντας την κάθε κατάσταση ξεχωριστά, δίνω τις κατάλληλες κατευθύνσεις.

Συνήθως ένα κοινό βήμα το οποίο πρέπει να ακολουθηθεί είναι η επικοινωνία με την πανελλήνια γραμμή Κατά της Βίας των Γυναικών, το 15900. Στα σοβαρότερα ζητήματα, η υποβολή καταγγελίας, ή ακόμη και ασφαλιστικών μέτρων.

Lean in Network Greece

Αν και το δικό μας δίκτυο ασχολείται περισσότερο με θέματα ενδυνάμωσης των γυναικών στον εργασιακό τους χώρο, τα μηνύματα που λαμβάνουμε και για θέματα βίας είναι πολλά.

Γι’ αυτό αποφασίσαμε ότι δεν μπορούμε να τα αγνοήσουμε ακόμη και αν δεν είναι το αντικείμενο στο οποίο εξειδικευόμαστε.

Πώς είναι δυνατόν να μιλάμε για εργασιακή ενδυνάμωση, τη στιγμή που στο σπίτι πιθανά να υποφέρει;

Έτσι, μαζί με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Οικογενειακής Πολιτικής και το ΚΕΘΙ διοργανώνουμε μία σειρά σεμιναρίων σε όλη την Ελλάδα τα οποία δεν απευθύνονται στις γυναίκες που υφίστανται τη βία αλλά στο περιβάλλον τους, στους γείτονες, στους φίλους, στους συγγενείς.

Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να ανοίξουμε τα κλειστά στόματα.

Να απαντήσουμε σε αντιλήψεις τύπου «που να μπλέξουμε βρε αδερφέ». «Φυσιολογικά καβγαδάκια στο ζευγάρι είναι». «Ήταν η κακιά στιγμή» και αλλά συναφή που ακούμε συχνά από τους γύρω, μετά από μία γυναικοκτονία.

Αυτό που λέμε είναι ότι πρόκειται για κλιμάκωση μίας σειράς συμπεριφορών που οδηγούν στη βία. Αυτά τα σημάδια είναι ορατά και αν τα αναγνωρίσει κάποιος μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες να ξεφύγουν από μία κατάσταση πριν είναι αργά.

Το πρώτο σεμινάριο το κάναμε στη Ρόδο πριν λίγες μέρες και το επόμενο είναι στην Αθήνα στις 29/11 στις 19:00, στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων. Θα ακολουθήσουν και άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως η Κομοτηνή, η Λάρισα, η Κρήτη κ.α..

Το Μωβ

Το Μωβ έχει ένα δημόσιο τηλέφωνο, στην ιστοσελίδα, το 6971880268, οπότε πολλές γυναίκες μας τηλεφωνούν και ζητούν πληροφορίες για θέματα κυρίως βίας ή και εργασίας. Εμείς ανταποκρινόμαστε και ενημερώνουμε για τις δομές στήριξης που υπάρχουν, λέγοντάς τους ότι αν δεν ανταποκριθεί η αστυνομία ή το τηλέφωνο SOS 15900 όπως οφείλουν, να μας τηλεφωνήσουν ξανά και θα παρέμβουμε.

Αυτό το έχουμε κάνει πολλές φορές. Δηλαδή ελέγχουμε με τον τρόπο μας τις αντιδράσεις των υπηρεσιών, και συχνά φέρνουμε αποτέλεσμα.

Τα άλλα μηνύματα είναι κυρίως υποστηρικτικά ή ζητούν συνεργασία. Στο Facebook ωστόσο έχουμε συχνά καταγγελτικά ή και απειλητικά σχόλια, κάποια από τα οποία σβήνουμε, σύμφωνα με τις αρχές μας που έχουμε δημοσιεύσει.

Οι γυναίκες που ζητάνε βοήθεια

Women on Top

«Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που αναζητούν καθοδήγηση και υποστήριξη από άλλες γυναίκες που έχουν περάσει από τα ίδια μονοπάτια και τότε αναζητούμε την κατάλληλη μέντορα για εκείνες.

Σε περιπτώσεις όπου κάποια γυναίκα βρίσκεται σε κίνδυνο σε ένα βίαιο περιβάλλον, μπορούμε να την φέρουμε σε επαφή με τους κατάλληλους φορείς και επαγγελματίες, ώστε και να διασφαλίσει την προστασία της αλλά και να οργανώσει ένα πλάνο αντιμετώπισης της κατάστασης ή διαφυγής. Πιο μακροπρόθεσμα, υποστηρίζουμε τις γυναίκες στην επαγγελματική τους ανάπτυξη.

Στόχος είναι να χτίσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία και να μπορούν πιο αποτελεσματικά να χτίσουν τη ζωή τους μακριά από τοξικές σχέσεις και περιβάλλοντα».

Lean in Network Greece

Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που ζητούν βοήθεια και αντιδρούμε ανάλογα με την περίπτωση.

Πολλές γυναίκες έρχονται στους κύκλους μας και συζητώντας με άλλες γυναίκες μπορούν να πάρουν δύναμη και να αντιμετωπίσουν μία δύσκολη κατάσταση στο σπίτι. Υπάρχουν όμως και σοβαρές περιπτώσεις κακοποίησης. Για αυτές είτε παίρνουμε το 100 και τη μονάδα ενδοοικογενειακής βίας κατευθείαν, είτε τις συμβουλεύουμε  να μιλήσουν με ειδικούς στη γραμμή 15900.

Ή τους συμβουλευόμαστε εμείς για να μπορέσουμε να κατευθύνουμε σωστά μία φοβισμένη και απελπισμένη γυναίκα.

Το Μωβ

Ως Σωματείο Γυναικείων Δικαιωμάτων, συχνά γυναίκες μας ζητούν στήριξη και βοήθεια. Εμείς παρέχουμε συμβουλές και ενημερώνουμε για τα ζητήματα βίας κατά των γυναικών, παραπέμποντας πρωτίστως στην τηλεφωνική γραμμή SOS 15900.

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που ζητούν βοήθεια. Στα περιστατικά αυτά το Δίκτυο Δομών μας βρίσκεται πάντα δίπλα σε όποια γυναίκα έχει ανάγκη.

Οι περισσότερες γυναίκες πια το γνωρίζουν και απευθύνονται σ’ αυτό έχουν βοηθήσει πολύ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και σας ευχαριστούμε. Όμως στόχος μας είναι όλες οι γυναίκες της χώρας μας να είναι ενημερωμένες για τη διαθέσιμη βοήθεια.

Η Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων ως αρμόδιος κρατικός φορέας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών έχει ως στόχο να στηρίζει ουσιαστικά αυτές τις γυναίκες.

Παράλληλα μία σειρά δράσεων για την ενίσχυση και την ενδυνάμωση των γυναικών υλοποιούνται και στον τομέα της εργασίας.

Προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η προστασία τους από κακοποιητικές συμπεριφορές, όσο και η οικονομική τους ανεξαρτησία, σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ, σε περίπτωση που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία και επιθυμούν να εγκαταλείψουν την εστία τους.

Τους πρώτους δέκα μήνες του 2021 η Γραμμή SOS 15900 δέχθηκε πάνω από 7.500 κλήσεις. Από αυτές οι 5.405 κλήσεις αφορούσαν σε περιστατικά βίας.

Από αυτές οι 3.182 ήταν για ενδοοικογενειακή βία, ενώ οι 2.699 από νυν ή πρώην σύζυγο ή σύντροφο. Το ίδιο χρονικό διάστημα στα 43 συμβουλευτικά κέντρα, απευθύνθηκαν 4.449 άτομα.  Γυναίκες – θύματα βίας, αλλά και πρόσωπα από το συγγενικό και φιλικό τους περιβάλλον για να ζητήσουν συμβουλές και καθοδήγηση από εξειδικευμένους ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Στους 19 ξενώνες φιλοξενήθηκαν 175 γυναίκες με τα παιδιά τους.

Women Like You

Δυστυχώς υπήρχαν περιπτώσεις γυναικών που ζήτησαν βοήθεια. Για τη διαχείριση τους, αρχικά προσπαθώ να αντιληφθώ πλήρως την κατάσταση κάνοντας κάποιες συγκεκριμένες ερωτήσεις.

Έπειτα παρέχω ψυχολογική υποστήριξη, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να μεταδώσω θετική ενέργεια και ηρεμία στο άτομο το οποίο μου εξομολογείται το τραύμα του και εν συνεχεία αξιολογώντας την κατάσταση παρουσιάζω τις ιδανικές λύσεις τις οποίες πρέπει να ακολουθήσει.

Κύριο μου μέλημα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να διατηρήσω το θάρρος της κοινοποίησης του περιστατικού.

Για να αποφασίσει ένα άτομο να ζητήσει βοήθεια, έχουν προηγηθεί πολλές εσωτερικές μάχες και δεν θα ήθελα σε καμία περίπτωση να αποτρέψω αυτή τη διάθεση.

Αντιθέτως προσπαθώ να την εντείνω και να τη δυναμώσω όσο γίνεται περισσότερο, γιατί γνωρίζω ότι τα άτομα που αναλάβουν μελλοντικά την υπόθεση ίσως προσπαθήσουν να αποθαρρύνουν τόσο την ηθική όσο και τη νομική αποκατάσταση της καταγγελίας.

Ναι, είσαι Μισογύνης

Δεν θυμάμαι περίπτωση που έχει επικοινωνήσει κάποια σε κίνδυνο ζητώντας άμεσα τη δική μας βοήθεια. Συνήθως ζητάνε συμβουλές για το πώς να κινηθούν σε σχέση με κάποια φίλη τους.

Η επικοινωνία άλλωστε στα Φεμινιστικά Παραληρήματα γίνεται μέσω της πλατφόρμας του google forms ώστε να εξασφαλίζεται η απόλυτη ανωνυμία τους, έτσι ώστε ούτε εμείς ξέρουμε με ποι@ μιλάμε.

Τοξική αρρενωπότητα στην ελληνική κοινωνία και το μέλλον των επόμενων γενιών 

Ναι, είσαι Μισογύνης

Τα πρότυπα της αρρενωπότητας μπορεί να αλλάζουν από εποχή σε εποχή. Αυτό που βρίσκεται στην καρδιά της πατριαρχίας όμως, δεν είναι τα αφηρημένα πρότυπα, αλλά η ασυμμετρία εξουσίας ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες.

Τα πρότυπα είναι αυτά που αποτυπώνουν αλλά και αναπαράγουν την ανισότητα αυτή, δεν αποτελούν όμως την αρχή του προβλήματος. Η ριζική αλλαγή δεν μπορεί εντέλει να βασιστεί παρά στο συλλογικό αγώνα για αλλαγή στις υλικές τους συνθήκες.

Αυτό είναι αδύνατο να επιτευχθεί εντός των σημερινών καπιταλιστικών κοινωνιών, οι οποίες γεννούν εκμετάλλευση και επιπλέον βασίζονται στην άμισθη αναπαραγωγική εργασία των γυναικών.

Είναι λίγο αφελές να πιστεύουμε ότι με 3-4 καμπάνιες, 1-2 παρατηρητήρια και 2-3 νομοσχέδια θα λυθεί το πρόβλημα της έμφυλης ανισότητας. Ότι δηλαδή είτε οι άντρες συλλογικά θα αποφασίσουν να αποποιηθούν την εξουσία τους, είτε το πανίσχυρο αλλά αγαθό Κράτος θα έρθει να μας σώσει.

Κάτι τέτοιο θα υπονοούσε ότι ο σεξισμός προέκυψε από μια τεράστια παρεξήγηση. Από ένα έλλειμμα πληροφόρησης που μπορεί να λυθεί με λίγη καλή διάθεση από όλες τις πλευρές που θα βγουν όλες κερδισμένες.

Αν ήταν έτσι, δε θα υπήρχε πατριαρχία εξαρχής.

Για τους λόγους αυτούς δεν είμαι καθόλου αισιόδοξη.

Όσο βλέπω τον φεμινισμό να εργαλειοποιείται για να σκοράρει κάποιος πόντους προοδευτικότητας ή για να αποκτούμε μια ψευδαίσθηση γραμμικής εξέλιξης της ιστορίας.

Να ωραιοποιεί τον καπιταλισμό και να αναλώνεται σε επιφανειακές αλλαγές, χωρίς τελικά να αλλάζει κάτι ουσιαστικό στη δεινή θέση των γυναικών.

Κέντρο Διοτίμα

Η χώρα μας καταλαμβάνει τα τελευταία 10 χρόνια την τελευταία θέση στον Δείκτη ισότητας, που ανακοινώνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων.

Η πρόοδος για μια κοινωνία χωρίς έμφυλη ανισότητα γίνεται με ρυθμό σαλιγκαριού. Η κουλτούρα του σεξισμού και της ανοχής στην έμφυλη βία είναι αρκετά διαδεδομένη στην ελληνική κοινωνία, παρά την προσπάθεια των τελευταίων χρόνων να αμφισβητηθεί.

Τα έμφυλα στερεότυπα που θέλουν τους άνδρες κυρίαρχους, ηγέτες, δυνατούς και τις γυναίκες συναισθηματικές, παθητικές και υποτακτικές, είναι πολύ διαδεδομένα, όπως και οι έμφυλοι ρόλοι. Οι τελευταίοι ορίζουν ακόμα τις ζωές μας και υπαγορεύουν τις επιλογές που θα κάνουμε στη ζωή.

Αυτό το σύνολο προτύπων καλλιεργείται από την …κούνια. Ωστόσο μεγαλώνοντας τα υποκείμενα μπορούν να το αμφισβητήσουν, να το αρνηθούν. Είναι μια επιλογή τελικά.

Για να απαλλαχθούμε από αυτές τις τόσο εμπεδωμένες και κοινωνικά επιβλαβείς πρακτικές, συμπεριφορές, πρότυπα, είναι αναγκαίο να παίξουν ρόλο από νωρίς όλοι οι φορείς έμφυλης κοινωνικοποίησης. Το σχολείο, η οικογένεια, τα media.

Μεγαλώνοντας τα αγόρια και τα κορίτσια ισότιμα. Μαθαίνοντας τους τον αλληλοσεβασμό. Υπογραμμίζοντας τους τη σημασία της συναίνεσης.

Υπονομεύοντας τα στερεότυπα θα κάνουμε σημαντικά βήματα για την εξάλειψη του μοντέλου της τοξικής αρρενωπότητας. Σε όλη αυτή την προσπάθεια βέβαια είναι σημαντικό να συμβάλει και η εκπαίδευση.

Με την εισαγωγή μαθημάτων για το φύλο, την έμφυλη βία, τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Δομώντας ένα συμπεριληπτικό σχολείο, με μηδενική ανοχή στη βία και τις διακρίσεις λόγω φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Νομίζω ότι οι νέες γενιές πλέον είναι πιο υποψιασμένες και ενήμερες.

Ότι λόγω και των social media συμμετέχουν και αφομοιώνουν πιο έντονα και γρήγορα τη συζήτηση που γίνεται για αυτά τα ζητήματα και διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο έκφρασης της ταυτότητας του φύλου τους και του σεξουαλικού τους προσανατολισμού.

Από αυτή τη σκοπιά ατενίζω το μέλλον με αισιοδοξία.

Το Μωβ

Πολλά πρέπει να αλλάξουν και αυτό που οραματιζόμαστε είναι η πάταξη της πατριαρχίας.

Όσο αγόρια και κορίτσια μεγαλώνουν σε ένα κόσμο γεμάτο πατριαρχικά στερεότυπα, οι έμφυλες ανισότητες και βέβαια η τοξική αρρενωπότητα θα εξακολουθούν να υπάρχουν.

Χρειάζεται ενημέρωση, διάθεση για αλλαγή των συνηθειών προκειμένου να αλλάξει η νοοτροπία και να σπάσουν τα πατριαρχικά στερεότυπα, και φυσικά σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο και στο σπίτι με έμφαση στην συναίνεση.

Μη Γεννήσεις Κοριτσάκι

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Και πρώτα απ’ όλα κρίνω πως καλό είναι να εστιάσουμε στα “δεν πρέπει”.

Δεν πρέπει να τους πούμε με ποια παιχνίδια μπορούν να παίζουν και με ποια όχι, μιας και δεν υπάρχουν αγορίστικα και κοριτσίστικα παιχνίδια. Δεν πρέπει να τους πούμε τι χρώμα ρούχα μπορούν να φορούν και τι όχι, μιας και δεν υπάρχουν αγορίστικα και κοριτσίστικα χρώματα. Δεν πρέπει να τους πούμε ποιες είναι οι κατάλληλες συναισθηματικές αντιδράσεις για ένα βίωμά τους και ποιες όχι, μιας και δεν υπάρχουν αντρικά και γυναικεία συναισθήματα.

Το πιο σημαντικό που πρέπει να τους δείχνουμε και να τους λέμε: «Εγώ θα σ’ αγαπώ ό,τι κι αν γίνει, ό,τι κι αν γίνεις, ό, τι κι αν επιλέξεις». Αποδοχή. Έτσι αλλάζει το πράγμα, με την αποδοχή του διαφορετικού.

Πιστεύω ότι θέλουμε δρόμο ακόμα. Όμως αρχίζουμε να το αντιλαμβανόμαστε αρκετοί νέοι γονείς και σε συνδυασμό με το ελληνικό MeToo, θα απαντήσω: Γιατί να μην είμαι αισιόδοξος;

Women on Top

Είμαι πολύ αισιόδοξη για τις νέες γενιές. Απλώς το σημείο από το οποίο ξεκινάμε εδώ στην Ελλάδα, είναι αρκετά πίσω σε σύγκριση με πολλές άλλες χώρες του κόσμου.

Για να δούμε ουσιαστική πρόοδο τα επόμενα χρόνια, πρέπει να εντάξουμε τα ζητήματα της ισότητας σε ολόκληρη την εκπαιδευτική διαδικασία. Να διασφαλίσουμε ότι υπάρχουν και στη δημόσια ζωή μηχανισμοί λογοδοσίας για άτομα και θεσμούς, που διαιωνίζουν τοξικά πρότυπα και συμπεριφορές.

Και βέβαια να μη διστάζουμε να μιλάμε. Να συζητάμε ανοιχτά όταν συμβαίνουν αδικίες, όταν παρατηρούμε διακρίσεις και προσβλητικές συμπεριφορές, ακόμα κι αν δεν συμβαίνουν απευθείας σ’ εμάς.

Women Like You

Οι άνδρες είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι, και ως άνθρωποι πρέπει να βιώνουν και να εξωτερικεύουν τα συναισθήματα τους στον μέγιστο τους βαθμό. Η ανασφάλεια γύρω από την επίδειξη μιας φαινομενικά πιο ‘’ευάλωτης’’ εικόνας είναι τοξική, αφόρητα καταπιεστική και άκρως αβάσιμη.

Ευάλωτοι είναι όσοι δεν δέχονται τα φυσιολογικά τους συναισθήματα και προσπαθούν αντ’ αυτού να τα πνίξουν ή να τα υποκαταστήσουν με άλλα ευκολότερο αποδεκτά.

Τα πρότυπα της τοξικής αρρενωπότητας μπορούν να κατεδαφιστούν με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο που βρήκαν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν. Παιδεία, παιδεία, παιδεία!

Όσον αφορά τις νέες γενιές, βεβαίως είμαι αισιόδοξη, γιατί δεν αναθρέφονται όπως ανατραφήκαμε εμείς.

Μεγαλωμένη σε μια πατριαρχική οικογένεια στην οποία η τελική απόφαση περνούσε πάντα από τον πατέρα μου, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι σήμερα θεωρώ την συνθήκη την οποία βίωσα εγώ, λιγότερο διαδεδομένη.

Επίσης, η διαπαιδαγώγηση των παιδιών από εκπαιδευτικής απόψεως, έρχεται πια σε πιο υγιή πλαίσια. Φυσικά υπάρχουν πολλά ακόμη περιθώρια και ο δρόμος που έχουμε να διανύσουμε είναι πραγματικά μακρύς.

Βλέποντας όμως γύρω μου δυναμικά κορίτσια με όραμα, στόχους και άποψη, τα οποία μετά θα γίνουν τετραπέρατες γυναίκες που θα καταφέρουν να τελειοποιήσουν τις προσπάθειες μας, δεν χάνω την ελπίδα μου.

Lean in Network Greece

Η κοινωνία μας είναι μία πατριαρχική κοινωνία και για  να υπάρξει μία ουσιαστική αλλαγή θα περάσουν πολλά χρόνια. Χρειάζεται υπομονή, επιμονή, σωστή και διαρκής ενημέρωση.

Καθοδήγηση των παιδιών από το σχολείο τους και το κυριότερο την ατομική κινητοποίηση του καθενός και της καθεμιάς από εμάς, στον μικρόκοσμό μας. Αυτό σημαίνει ότι όταν έρχεται στην αντίληψή μας ένα περιστατικό που μας δημιουργεί αμφιβολία και κάπως μας προβληματίζει, δεν χρειάζεται σκέψη.

Κάνουμε κάτι, ρωτάμε κάποιον που ξέρει καλύτερα από εμάς, καλούμε το 100. Μόνο έτσι θα σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο.

Είμαι πολύ αισιόδοξη για τις νέες γενιές. Και πολύ χαρούμενη που πολλά μέλη των κύκλων μας είναι νεαρά κορίτσια και αγόρια που θέλουν να φέρουν την αλλαγή. Να κάνουν τη διαφορά.

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Η απάντηση βρίσκεται στην άρση των έμφυλων στερεοτυπικών αντιλήψεων, των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών. Είναι πάνω από όλα θέμα παιδείας, ξεκινάει από την οικογένεια και συνεχίζει στα σχολεία.

Γι’ αυτό και έχουμε ξεκινήσει από τα σχολεία με το προγράμματος της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Φτάνει ακόμα και στο σεξιστικό λόγο στη δημόσια ρητορική. Για αυτό και έχουμε προχωρήσει στο έργο ανάπτυξης οδηγών για το πώς θα ενισχυθεί η ικανότητα των Ελληνίδων πολιτικών και υποψηφίων και των ΜΜΕ να αναγνωρίζουν, να αντιμετωπίζουν και να προλαμβάνουν τις διακρίσεις λόγω φύλου, στις δημόσιες συζητήσεις.

Επίσης βλέποντας μια στροφή των νέων σε πιο «ανοιχτές» αντιλήψεις μας κάνει αισιόδοξους για το μέλλον. Παρατηρούμε ότι κινήματα κατά του ρατσισμού, κατά της ομοφοβίας, κατά του body shaming, καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο ισχύ και αντίστοιχες δράσεις και απόψεις γίνονται viral.

Tα social media ως επιδραστικός μοχλός πίεσης και το αίσθημα ευθύνης 

Women on Top

Φυσικά η ευθύνη είναι μεγάλη, γιατί τα social media και ο διαδικτυακός χώρος που δημιουργεί κάθε κοινότητα για τα μέλη της, χρειάζεται δουλειά για να υπηρετεί τελικά τις αξίες της.

Χρειάζεται αφενός να είμαστε πολύ ξεκάθαρες σε σχέση με το ποιες είναι οι αξίες αυτές για εμάς. Ο σεβασμός, η συμπερίληψη, η ανοιχτή επικοινωνία, η αλληλοϋποστήριξη, ο πλουραλισμός. Αφετέρου να υποστηρίζουμε συνεχώς τα μέλη μας στο να κάνουν πράξη τις αξίες αυτές όταν επικοινωνούν ή δημιουργούν περιεχόμενο μέσα σε αυτή την πλατφόρμα.

Πολλές φορές οι ισορροπίες είναι δύσκολες. Όμως βρισκόμαστε συνολικά σε μια μεγάλη διαδικασία αλλαγής. Η διαδρομή αυτή δεν χρειάζεται να είναι πάντα εύκολη για να είναι ουσιαστική και ωραία.

Το Μωβ

Ευθύνη έχουμε με ή χωρίς τα social media, γιατί ακολουθούμε και τους κλασικούς τρόπους, συγκεντρώσεις και ομιλίες για διάφορα θέματα. Βέβαια με τον Covid κι εμείς κάναμε μεγάλη χρήση της τεχνολογίας και του «τηλεφεμινισμού», καθώς δεν μειώσαμε καθόλου τις δράσεις μας.

Είμαστε περήφανες που το Μωβ έχει περίπου 30 χιλιάδες που ακολουθούν, αλλά θέλουμε προφανώς να αυξήσουμε πολύ την επίδραση μας στην κοινωνία, θέλουμε να αυξηθούν οι ακόλουθες και ακόλουθοι. Σημειώνουμε ότι δεν έχουμε χορηγίες από επίσημους φορείς αλλά μόνο συνδρομές και ενισχύσεις φίλων. Και είναι σημαντικό ότι πολλές νέες κοπέλες συμμετέχουν στην διαχείριση των ηλεκτρονικών μας μέσων, κάτι που σημαίνει την διαρκή ανανέωση.

Ναι, είσαι Μισογύνης

Τα social media παραμένουν ένα πολύ χρήσιμο και αρκετά δημοκρατικό εργαλείο για τα κοινωνικά κινήματα.

Aλλά αποτελούν μόνο το πρώτο βήμα, αυτό της αναγνώρισης του προβλήματος και της καλλιέργειας μιας φεμινιστικής συνείδησης. Από εκεί και πέρα χρειάζεται οργανωμένος αγώνας, καθώς οι λύσεις δε θα δοθούν αυτόματα και χωρίς κόπο.

Επιπλέον θα πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι τα social media δεν είναι πάντα διαφανή. Ούτε ξένα στις παρεμβάσεις, την χειραγώγηση και τα παιχνίδια για την προσωπική προβολή. Για μένα οι σελίδες οι οποίες διαχειρίζομαι είναι απλά ένας τρόπος αυτοέκφρασης και επικοινωνίας. Δεν υπάρχει η τέλεια φεμινιστική σελίδα. Oύτε αυτή η οποία μπορεί να ασχοληθεί με τα πάντα ή να μην κάνει ούτε μια αστοχία.

Ο διαδικτυακός φεμινισμός συνίσταται απλά στο άθροισμα των ατομικών προσπαθειών της κάθε μιας ανάλογα με τις δυνατότητες και το ψυχικό της απόθεμα.

Από εκεί και πέρα θα πρέπει όλες μαζί να παλέψουμε για ριζικές αλλαγές.

Μη Γεννήσεις Κοριτσάκι

Αισθάνομαι την ευθύνη να κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου ώστε να μην κακοποιείται καμία γυναίκα, αλλά και κανένα άτομο, εξαιτίας του φύλου του.

Αλλά νομίζω πως και διαχειριστής της σελίδας να μην ήμουν και πάλι θα ήθελα να αισθανόμουν αυτή την ευθύνη. Ελπίζω να την αισθανόμουν. Ελπίζω να την αισθανθούμε όλ@ μας. Κάπως έτσι χοντρικά θα έπαυε η έμφυλη βία.

Women Like You

Χαίρομαι αρχικά που υπάρχει ένα μέσο ώστε να μπορεί να εξελιχθεί η γυναικεία ενδυνάμωση. Γνωρίζοντας ότι συμβαίνει στον δικό μου τομέα δραστηριοποίησης, αισθάνομαι αφενός ευχαρίστηση που μπορώ να συνεισφέρω με τα μέσα που διαθέτω, αφετέρου υπεύθυνη για τον αντίκτυπο.

Προσπαθώ να αντιλαμβάνομαι όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτικά τις ανάγκες του κοινού μου και κατ’επέκταση των γυναικών γενικότερα σύμφωνα με τα μηνύματα που λαμβάνω, ώστε να τις καλύπτω μέσα από τις δημοσιεύσεις που ανεβαίνουν.

Lean in Network Greece

Τα κοινωνικά δίκτυα παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάδοση κοινωνικών μηνυμάτων. Όμως δεν είναι ο πιο επιδραστικός μοχλός πίεσης για τη γυναικεία ενδυνάμωση. Ο πιο ισχυρός μοχλός είναι τα κινήματα. Όλες αυτές οι γυναικείες φωνές που οργανώνονται και δείχνουν πια μηδενικό βαθμό ανοχής στον σεξισμό, στα στερεότυπα, στη βία. 

Η ευθύνη μας είναι τεράστια. Όσο μεγαλώνει η οργάνωσή μας και έρχονται περισσότερες γυναίκες κοντά μας, αναζητώντας λύσεις, τόσο μεγαλώνει και η ευθύνη μας.

Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων

Τα social media χάρη στην αμεσότητα, τη μαζικότητα και την επιδραστικότητά τους μπορούν πολύ πιο γρήγορα, αποτελεσματικά και µε χαμηλότερο κόστος να μεταδώσουν µμηνύματα στους ανθρώπους, όπου και να βρίσκονται.

Νομίζω είναι σημαντικό να δώσουμε περισσότερη σημασία στη δυνατότητα των εργαλείων αυτών. Να ενδυναµώνουν φωνές και να δίνουν πρόσβαση σε άτοµα ή ομάδες των οποίων η συμμετοχή στη δημόσια συζήτηση αποκλείεται ή περιορίζεται. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι σύμμαχός μας. Αποτελούν κανάλια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τα θέματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.

Τη διαθέσιμη βοήθεια και το πλέγμα των δράσεων μας ως προς την ισότητα των φύλων, τη στήριξη της γυναικείας εργασίας, τη δημογραφική και οικογενειακή πολιτική.