Πώς την «παλεύουν» οι ψυχολόγοι;

Η Δ.Κ. ψυχολόγος, απόφοιτη του Τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην Κλινική Ψυχολογία (ΠΜΣ Κλινικής Ψυχολογίας- ΕΚΠΑ), δέχτηκε να απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις μου.

-Πώς την παλεύουν οι ψυχολόγοι;

Δεν την παλεύουν (γέλια). Νομίζω πως αυτό που σε βοηθάει πολύ να την «παλέψεις» είναι αρχικά η δική σου θεραπεία. Κάπου θέλεις να τα πεις κι εσύ με τη σειρά σου. Το βασικό μέλημα σε αυτή τη δουλειά είναι ο εαυτός σου οπότε με το να δουλεύουμε με τον εαυτό μας γινόμαστε περισσότερο υγιείς για τον θεραπευόμενο. Η εποπτεία σε βοηθάει, επίσης, είτε είναι ατομική είτε ομαδική. Αυτή η δεύτερη ματιά λειτουργεί σαν διαφορετικό καθρέφτισμα ως προς το πώς κάνεις εσύ τη δουλειά σου γιατί όλοι έχουμε blind spots και παράλληλα προσφέρει εκπαιδευτικό χαρακτήρα.

Το δεύτερο κομμάτι είναι ο προσωπικός χρόνος του θεραπευτή και πού τον επενδύει. Το να κάνεις πράγματα, δηλαδή, που είναι τελείως διαφορετικά από αυτή τη δουλειά. Να ασχολείσαι με το σώμα σου, με το πνεύμα. Εμένα προσωπικά μου αρέσουν πολύ οι εκδρομές, κάνω yoga, ακούω μουσική. Το κυριότερο είναι να ξεχνιέσαι.

-Πώς αποσυμπιέζεσαι μετά από μία δύσκολη μέρα;

Απολαμβάνω ιδιαίτερα να περπατάω. Μπορεί μετά από μία δύσκολη μέρα να επιστρέψω από τη δουλειά στο σπίτι και να διασχίσω μια απόσταση περίπου 40 λεπτών. Αποζητάω την παρέα των φίλων μου αλλά όχι για να μιλάμε για σοβαρά πράγματα. Χρειάζομαι να νιώθω ότι και μένα κάποιος με «ακούει». Η παρουσία της γάτας μου στο σπίτι είναι, επίσης, ιδιαίτερα βοηθητική.

-Ακολουθείς μια συγκεκριμένη ρουτίνα καθημερινά;

Θα έλεγα πως έχω ένα αρκετά σταθερό πρόγραμμα. Δουλεύω απογεύματα, οπότε το πρωί ξυπνάω αρκετά χαλαρά εκτός αν έχω κάποια εποπτεία. Θα φάω το πρωινό μου, θα ακούσω μουσική, θα κάνω το μπάνιο μου και στη συνέχεια θα φύγω για τη δουλειά.

-Πώς καταφέρνεις να αφήνεις έξω από τη ζωή σου τα δύσκολα περιστατικά;

Νομίζω πως αυτό αλλάζει κάπως με τα χρόνια. Για παράδειγμα, στα πρώτα χρόνια της πρακτικής, θυμάμαι να επηρεάζομαι πάρα πολύ. Όντως, δεν μπορούσα να βάλω αυτό το όριο στην προσωπική μου ζωή. Θυμάμαι να είμαι σπίτι μου και να σκέφτομαι έντονα ειδικά αν είχα να αντιμετωπίσω δύσκολα περιστατικά. Με τον χρόνο μαθαίνεις σιγά σιγά να εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Δίνεις χρόνο σε σένα αλλά και στο περιστατικό. Στην αρχή των πρώτων περιστατικών δεν γνωρίζεις τι θα συμβεί αλλά παρατηρείς πως στην πορεία τα πράγματα κάνουν κύκλους και ότι κάποια στιγμή αυτό που θα είναι δύσκολο δεν θα είναι απαραίτητα έτσι για πάντα.

«Αποκτάς, με λίγα λόγια, παραπάνω εμπιστοσύνη στη διαδικασία. Από την πλευρά μου σκέφτομαι ότι το περιστατικό θα πάρει τον δρόμο του και θα το δουλέψουμε. Τώρα αν ένα περιστατικό είναι πάρα πολύ σοβαρό μπορεί και να το “πάρω” μαζί μου».

Εκεί που θα έχω μια παραπάνω έννοια είναι στο κομμάτι του πένθους, σε πράγματα που βλέπω ότι είναι πολύ βαριά ψυχικά για τον άλλον ή όταν αισθάνομαι απελπισία από κάποιον.

-Τι ήταν εκείνο που σε ώθησε να ασχοληθείς με την ψυχική υγεία;

Θυμάμαι από πάντα να λέω πως ήθελα να ασχοληθώ με τα παιδιά που δεν είχαν οικογένεια και που μεγαλώνουν μόνα τους. Κάπως έτσι πήρα την απόφαση να ασχοληθώ με τον τομέα της ψυχικής υγείας. Αν και η αρχική μου κατεύθυνση ήταν τα παιδιά πλέον δουλεύω και με ενήλικες.

– Τι θα έλεγες στους συναδέλφους σου που ξεκινούν τώρα;

Θα ξαναπώ πως είναι θέμα εμπιστοσύνης στη διαδικασία. Όταν τελειώνεις τη σχολή βρίσκεσαι σ’ ένα πολύ χαοτικό στάδιο. Έχει πολλά μεταπτυχιακά, πολλές εκπαιδεύσεις, σκέφτεσαι να πας για ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, ψάχνεις πού να δουλέψεις γιατί δεν σε προσλαμβάνουν εύκολα αν δεν έχεις εμπειρία ούτε καν για εθελοντισμό.

«Σε αυτό το σημείο εγώ θα έβαζα πάλι την προσωπική θεραπεία. Θεωρώ ότι αυτό βοηθάει πολύ κάποιον να ξεδιαλύνει μέσα του τι είναι αυτό που επιδιώκει από αυτή τη δουλειά και πώς θέλει να το προσεγγίσει. Τι είναι αυτό που ψάχνει; Γιατί νιώθω πως όλοι σε αυτή τη δουλειά κάτι ψάχνουμε και για τον εαυτό μας.»

Έπειτα κάπως σε βγάζει ο δρόμος μέσα από αυτά που διαβάζεις, μέσα από μια εκπαίδευση ή ένα σεμινάριο που θα σ’ ενδιαφέρει. Σε αυτό το χώρο μιλάς πάρα πολύ μέσα από τη δουλειά σου οπότε μπορεί κάποιος να σε προσέξει περισσότερο έτσι από το να στείλεις απλά ένα βιογραφικό. Η συμβουλή μου είναι να δώσεις χώρο και χρόνο στον εαυτό σου να το βρει και να μην διστάσεις να κάνεις και άλλα πράγματα παράλληλα. Μπορεί να χρειαστεί να δουλέψεις και για κάποιο καιρό σε άλλη δουλειά για να μπορέσεις να βιοποριστείς. Υπάρχει και αυτό.

-Υπάρχει κάποιο κλισέ που πιστεύουμε για τους ψυχολόγους;

Αισθάνομαι πολλές φορές ότι οι άλλοι πιστεύουν για εμάς ότι τα έχουμε λύσει όλα. Ότι είμαστε αυθεντίες και θα προσφέρουμε απευθείας λύσεις. Δεν λειτουργεί έτσι σε καμία περίπτωση αφενός γιατί είμαστε άνθρωποι και αφετέρου γιατί ο καθένας έχει μέσα του τη λύση. Ο δικός μας ρόλος δεν είναι να πούμε σε κάποιον ακριβώς τι θα κάνει αλλά να τον συνοδέψουμε ουσιαστικά σε αυτό το ταξίδι ανακάλυψης της δικής του αλήθειας.

Δεν χρειάζεται κάποιος να περιμένει ότι θα βρει τον τέλειο ψυχολόγο ούτε όμως και ένας ψυχολόγος να έχει την απαίτηση να είναι ο ίδιος τέλειος. Για μένα ένας ψυχολόγος θα πρέπει να κάνει πολλή δουλειά με τον εαυτό του και να έχει μια πρόθεση προς αυτή την κατεύθυνση. Όχι αυτή της τελειότητας αλλά του να μπορεί να καταλαβαίνει τι συμβαίνει παντού και στη δική του ζωή. Να έχει μια καλύτερη κατανόηση και αντίληψη.

-Αν κλατάρουν οι ψυχολόγοι τι θα κάνουμε; 

Να βρείτε έναν τρόπο να τους σώσετε!

-Τι έχει αλλάξει μετά από 5 χρόνια σε αυτή τη δουλειά;

Νομίζω πως έχω αποκτήσει μεγαλύτερη υπομονή και ψυχραιμία.

-Σού έχει συμβεί ποτέ κάτι ακραίο που να πεις «μέχρι εδώ πάει δεν συνεχίζω άλλο»;

Όχι δεν θα το έλεγα. Απλά υπάρχουν κάποιες στιγμές που από τον όγκο της δουλειάς λέω ότι χρειάζομαι επειγόντως ένα διάλειμμα και προσπαθώ να ασχολούμαι παράλληλα και με άλλα πράγματα.

-Η δική σου συμβουλή για την Ημέρα Ψυχικής Υγείας;

Να την βάζουμε σε προτεραιότητα όπως τη σωματική μας υγεία και να τη φροντίζουμε αναλόγως. Θέλει και αυτή τον χρόνο της και τη φροντίδα της και κάποια πράγματα χρειάζεται να τα χτίσεις εν καιρώ. Δεν χρειάζεται να φτάσεις στα όρια για να αποφασίσεις να κάνεις κάτι γι΄ αυτό. Όταν βγάζουμε ένα σπυράκι πάνω μας τρέχουμε αμέσως στον γιατρό. Αντίστοιχα οφείλουμε να τρέξουμε και για την ψυχική μας υγεία. Η πρόληψη έχει μεγάλη σημασία.