Οι ηθοποιοί του χορού στους «Όρνιθες» ονειρεύονται την ουτοπία

ΛΙΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ
31 ΙΟΥΛ 2024

Η αρχαία κωμωδία είναι ένα τεράστιο θεατρικό κεφάλαιο, του οποίου ωστόσο δεν δηλώνω μεγάλη fan. Ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου όμως ως θεατή (και ως ανθρώπου) έχουν πάντα οι Όρνιθες του Αριστοφάνη. Κι αυτό γιατί στους Όρνιθες, όποια κι όποιος ονειρεύεται τον κόσμο αλλιώς από αυτό που έχει γίνει και τον εγκλωβίζει μέσα στη διαφθορά και την παρακμή του, δεν μπορεί παρά να ταυτιστεί. Δεν μπορεί παρά να ελπίσει σε μία ιδεατή πολιτεία, εμπνευσμένη από τα πλάσματα της φύσης, αυτά που δεν τα φθείρουν οι ανθρώπινες ανάγκες, που γεννήσαμε για να καλύψουμε την αδυναμία μας. Αυτά που έτσι κι αλλιώς έχουν φτερά και μπορούν να πετάξουν μακριά μας. Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη ετοιμάζονται να «προσγειωθούν» στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου με τη σκηνοθετική υπογραφή του Άρη Μπινιάρη, κάνοντας μία σημαντική στάση στην περιοδεία τους.

Ο Άρης Μπινιάρης καταπιάνεται πρώτη φορά με την αρχαία κωμωδία και το κάνει με την παράσταση Όρνιθες, που την Παρασκευή 9 και το Σάββατο 10 Αυγούστου θα παρουσιαστούν στην Επίδαυρο για να διηγηθούν με άλλη ματιά την περιπέτεια 2 φίλων, του Πισθέταιρου (Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος) και του Ευελπίδη (Γιώργος Χρυσοστόμου) που αποφασίζουν να ψάξουν έναν νέο τόπο να ζήσουν με ηρεμία και χαρά μακριά από την παρακμή της πόλης. Και κάπως έτσι μαζί με τα πουλιά βρίσκονται στους αιθέρες για να χτίσουν τη δική τους Νεφελοκοκκυγία με σκοπό να ζήσουν την ουτοπία τους.

Πόση ανάγκη έχουμε από ουτοπίες στη ζωή μας; Και τι είναι αυτό που πρέπει να αλλάξει για να γίνει η σύγχρονη κοινωνία η Νεφελοκοκκυγία μας, αναρωτιόμουν φέρνοντας τους Όρνιθες στο μυαλό μου σε σχέση με το σήμερα που ζούμε. Τις ερωτήσεις τις έθεσα σε 3 ηθοποιούς του χορού της παράστασης, την Αλεξία Σαπρανίδου, τη Μαρία Κυρώζη και την Ειρήνη Τσέλλου.

Έχοντας παρακολουθήσει παραστάσεις του Άρη Μπινιάρη, ξέρω πώς η κίνηση και η μουσική, είναι ίσως ο πρωταγωνιστής τους. Ο χορός στους Όρνιθες θα είναι σίγουρα ξεχωριστός, όσο ήταν για τις γυναίκες με τις οποίες μίλησα και η συνεργασία τους με τον σκηνοθέτη.

Το «δώρο» της συνεργασίας και οι προσωπικές ουτοπίες

«Με τον Άρη συνεργαζόμαστε τα τελευταία χρόνια (σ.σ. έχει παίξει στις παραστάσεις Προμηθέας Δεσμώτης και Η άνοδος του Αρτούρο Ούι). Μεταξύ μας υπάρχει μία σχέση ειλικρίνειας,εμπιστοσύνης και σεβασμού. Ο Άρης έχει μια πεντακάθαρη θεατρική ταυτότητα και έναν πολύ ενδιαφέροντα θεατρικό κώδικα ανάσας-ήχου -κίνησης», μού λέει σχετικά η «βετεράνος» της παρέας, Αλεξία Σαπρανίδου, που έχει συνεργαστεί ξανά με τον Άρη Μπινιάρη.

Για τη Μαρία Κυρώζη, η πρώτη τους καλλιτεχνική συνεργασία είναι «ένα αναπάντεχο, πραγματικό δώρο», ενώ της είναι δύσκολο να συνοψίσει όσα της μαθαίνει αυτό το «δώρο» που έφτασε στα χέρια της. «Δώρο εξ’ ουρανού. Ξαναβαδίζω», συμφωνεί και η Ειρήνη Τσέλλου.

Η ουτοπία είναι για κάθε μία κάτι πολύ ξεχωριστό. Για την Αλεξία Σαπρανίδου είναι μία κατάσταση την οποία οραματίζεται και ζει για τις Ειρήνη Τσέλλου και Μαρία Κυρώζη είναι μία κατάσταση ιδεατή, με κοινούς παρονομαστές τη φύση και τον άνθρωπο, που θα ήθελαν να ζήσουν.

«Ζω πολύ συχνά μέσα σε μία ουτοπία και ομολογώ πως δεν το βιώνω ως πάλη ή ως μάχη», λέει η Αλεξία Σαπρανίδου όταν τη ρωτάω για ποια ουτοπία θα πάλευε. «Είναι απλώς μία διαδικασία οραματισμού με ιδανικότερες ισορροπίες, αρετές ανεπτυγμένες σωστά, καρδιές απαλλαγμένες από τραύματα και διάνοιες φωτισμένες», εξηγεί.

Για την Ειρήνη Τσέλλου, ουτοπία που αξίζει να μάχεσαι γι’ αυτήν είναι «εκείνη που ήδη υπάρχει και θα πρέπει να ξεμάθουμε ό,τι έχουμε μάθει για να την ξαναβρούμε». Η ουτοπία για εκείνη, είναι όλα αυτά που μας κάνουν μέρος του όλου.

«Η φύση μας. Η ανθρώπινη, η ουσιαστική, η αδιαπραγμάτευτη συμπαντική μας ταυτότητα» – Ειρήνη Τσέλλου

Η φύση είναι στο επίκεντρο της ουτοπίας και της Μαρίας Κυρώζη. Η ουτοπία για την οποία εκείνη θα πάλευε είναι «Μια κοινωνία που χωράει όλες τις κοινότητές της και που κατανοεί πόσο σημαντική είναι η επαφή και η σύμπνοιά μας με τη φύση».

Μπορεί η Ελλάδα να γίνει Νεφελοκοκκυγία;

Η Ελλάδα είναι φύση. Δεν είναι όμως σε καμία περίπτωση Νεφελοκοκκυγία. Δεν είναι καν κοντά στο να είναι τόπος που μοιάζει με μία πολιτεία σαν αυτή που οραματίζονται οι ήρωες του Αριστοφάνη όπου τα παιχνίδια εξουσίας και η διαφθορά δεν έχουν θέση, όπου η κοσμική δικαιοσύνη δεν μοιάζει μονίμως διαταραγμένη.

Για την Ειρήνη Τσέλλου ο πυρήνας των συστατικών της Ελλάδας, όπως περίπου τα έλεγε και το γνωστό απόφθεγμα του Ελύτη, είναι το μόνο που αξίζει να κρατήσουμε από τη χώρα σε μία πορεία προς τη δημιουργία της δικής μας Νεφελοκοκκυγίας.

«Θα κρατούσα τη θάλασσα, τον ήλιο, την παρέα, το γλέντι και το γέλιο μας. Και ό,τι προέρχεται από αυτά. Θα πετούσα μάλλον όλα τα άλλα», λέει όταν τη ρωτάω τι θα άλλαζε στην Ελλάδα για να γίνει Νεφελοκοκκυγία.

Η Μαρία Κυρώζη ξέρει τι θέλει να ξεριζώσει από το μέσα των Ελλήνων, προκειμένου η κοινωνία να κινηθεί πιο κοντά στην ουτοπία που πριν μου περιέγραψε.

«Θα στήριζα το δυνατόν περισσότερο τον φυσικό μας πλούτο, την παιδεία, τον πολιτισμό και θα ξερίζωνα με μεγάλη χαρά τη λογική του ό,τι φάμε ό,τι πιούμε, τον ρατσισμό και τον κομπλεξισμό μας» – Μαρία Κυρώζη

Για την Αλεξία Σαπρανίδου το πρώτο βήμα για να βαδίσουμε οι Έλληνες πολίτες σε άλλα, ιδεατά πεδία, είναι να απαλλαχθούμε από τον φόβο από τον οποίο όπως λέει, στοχευμένα υποφέρουμε.

«Θέλω να ονειρεύομαι έναν κόσμο ολόκληρο να γίνεται νεφελοκοκκυγία», σημείωνει. «Να έχει κάτι από τα όνειρα (φως), κάτι από το τιτίβισμα των πουλιών (αγάπη) κάτι από τα νεφελώματα (δύναμη)», πρόσθετει και με ταξιδεύει σε αυτόν τον παράξενο, ονειρικό, αλλά τόσο αληθινά αναγκαίο κόσμο.

«Πόσο παράξενος μοιάζει αυτός ο χώρος ανάμεσα στο πιο ψηλό κτίριο του κόσμου, που είναι φτιαγμένο από τον άνθρωπο και το πιο απομακρυσμένο μπλε στον ουρανό. Αυτός ο χώρος ανάμεσα σε ένα ηλιοβασίλεμα που φωτίζει με τόσο λαμπερά χρώματα ένα κομμάτι του ουρανού και το αίσθημα εσωτερικής σιωπής και πληρότητας από το θέαμα αυτό. Αυτός ο χώρος, πού κατοικεί; Πού έχει θεμέλια, πώς αναδομείται;», αναρωτιέται στη συνέχεια.

«Ίσως αν μειώνονταν ή άλλαζε η σύσταση του φόβου, όπου στοχευμένα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, υποφέρουμε οι Έλληνες πολίτες, τότε ίσως να κάναμε ένα πρώτο βήμα προς την παγκόσμια Νεφελοκοκκυγία» – Αλεξία Σαπρανίδου.

«Προσγείωση» στην Επίδαυρο με τους Όρνιθες

Αυτή την εικόνα των ονείρων θα μεταφέρουν σε όλη την Ελλάδα μέσα από την περιοδεία τους με τους Όρνιθες, οι 3 γυναίκες του χορού της παράστασης. Αυτή την εικόνα των ονείρων όπως τα έκανε ο Αριστοφάνης κι όπως τα είδε ξανά με το δικό του βλέμμα ο Άρης Μπινιάρης, θα φέρουν ενώπιών μας και στην Επίδαυρο.

Το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, το πιο όμορφο θέατρο του κόσμου για πολλούς ηθοποιούς, η πιο μεγάλη αρένα συνάμα για άλλους, τι συναισθήματα γεννά στους καλλιτέχνες που επιστρέφουν σε αυτόν και σε όσους τον επισκέπτονται για πρώτη φορά. Στην περίπτωση των συνομιλητριών μου μπορώ να πάρω απαντήσεις και για τις 2 αυτές κατηγορίες ηθοποιών.

Η Μαρία Κυρώζη θα βρεθεί για πρώτη φορά να παίζει στην Επίδαυρο τον Αύγουστο του 2024. «Νιώθω αγωνία, αλλά και μεγάλη λαχτάρα», θα σχολιάσει για τα συναισθήματά της ενόψει του ντεμπούτου της στο διάσημο αργολικό θέατρο.

Πρώτη φορά είναι και για την Ειρήνη Τσέλλου. «Όταν φτάσω, ξέρω θα μου κοπεί η ανάσα. Σαν όνειρο. Καμία αγωνία και πολλή μαζί», περιγράφει με τη σειρά της.

Η Αλεξία Σαπρανίδου / Μαρίζα Καψαμπέλη

Για την Αλεξία Σαπρανίδου τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εκείνη έχει πάρει το «βάπτισμα του πυρρός».

«Όσες φορές έχω παίξει στο παρελθόν στην Επίδαυρο, αλλά και φέτος τον Αύγουστο που θα παίξουμε την παράστασή μας, πάντα το βίωνα και το ένιωθα ως μία όμορφη γιορτή, παράδοση του τόπου και του πολιτισμού μας. Παντού είναι όμορφα να παίζεις, ακόμα και σε ένα προαύλιο σχολείου, ωστόσο από κατασκευής είναι ο σωστότερος χώρος για να υλοποιηθεί μία θεατρική παράσταση και τυχαίνει να είναι και ο μεγαλύτερος. Ποιος θα έλεγε όχι να κάνει την δουλειά του σε έναν ουρανό από κόσμο και έναν πανέμορφο και ιδανικό τόπο;», θα πει και θα κλείσει αυτή τη συζήτηση με την πιο όμορφη ευχή.

«Είθε και φέτος ο κόσμος να γεμίσει το θέατρο της Επιδαύρου σε όλες της παραστάσεις που θα φιλοξενηθούν, να το απολαύσουμε όλοι μας με υγεία, χαρά και καλοσύνη»– Αλεξία Σαπρανίδου.

Υγεία, χαρά και καλοσύνη. Αυτά είναι που χρειαζόμαστε για να μπορούμε να ονειρευόμαστε τις δικές μας ουτοπίες. Και για να ζούμε σαν να βρισκόμαστε ήδη εκεί, συμπαρασύροντας τους άλλους στον ρυθμό μας, ώσπου οι κοινότητές μας να γίνουν Νεφελοκοκκυγίες, με μόνο τους νόμο την αγάπη.

Λίγα λόγια για την παράσταση Όρνιθες

Η υπόθεση

2 φίλοι, ο Πισθέταιρος και ο Ευελπίδης, απογοητευμένοι από τις συνθήκες ζωής στην πόλη τους, αναζητούν έναν νέο τόπο όπου θα μπορέσουν να ζήσουν με ηρεμία και χαρά. Η επαφή τους με τον κόσμο των πουλιών θα τους δώσει την ιδέα να ιδρύσουν μια καινούργια πολιτεία στους αιθέρες, μεταξύ γης και ουρανού.

Ενώ το χτίσιμο της πόλης βρίσκεται σε εξέλιξη, καταφθάνουν απρόσκλητοι επισκέπτες από τον κόσμο των ανθρώπων, διεκδικώντας αυθαίρετα εξουσίες και προνόμια, ενώ παράλληλα απεσταλμένοι των θεών του Ολύμπου διαμαρτύρονται θορυβημένοι για την αμφισβήτηση της θεϊκής κυριαρχίας καθώς η νέα πόλη εμποδίζει τους καπνούς από τις θυσίες να φτάσουν στον ουρανό.

Θα καταφέρουν ο Πισθέταιρος και ο Ευελπίδης, με τη συμβολή των πουλιών, να ολοκληρώσουν το χτίσιμο της Νεφελοκοκκυγίας; Πόσο εύκολο θα είναι να πραγματώσουν τη δική τους ουτοπία;

Η σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη αξιοποιεί το στοιχείο της τελετουργίας με στόχο να αναδειχθούν οι αλληγορικές προεκτάσεις του αριστοφανικού έργου, ενώ η μουσική και η κίνηση τοποθετούν στο επίκεντρο της παράστασης την ανθρώπινη κατάσταση, τη μεταμόρφωση και την αποκατάσταση μιας κοσμικής δικαιοσύνης.

Με τον ανθρώπινο πολιτισμό να έχει φτάσει σε μια οριακή στιγμή, το πέταγμα των πουλιών μοιάζει με μια τελετή μύησης και επανασύνδεσης του ανθρώπου με τον φυσικό κόσμο και με την πρωτόγνωρη δύναμη που προκύπτει από αυτή τη σχέση.

Παίζουν:

Πισθέτερος: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος
Ευελπίδης: Γιώργος Χρυσοστόμου
Έποπας: Κώστας Κορωναίος
Χρησμολόγος: Προμηθέας Στέλιος Ιακωβίδης
Ποιήτρια: Ίρις Κωνσταντίνα Τάκαλου
Μέτων: Ηρακλής Ερρίκος Μηλιάρης
Επίτροπος: Ποσειδώνας Μάριος Παναγιώτου
Συκοφάντης; Θανάσης Ισιδώρου

Χορός: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Θανάσης Ισιδώρου, Τάσος Κορκός, Σοφία Κουλέρα, Αυγουστίνος Κούμουλος, Μαρία Κυρώζη, Κυριάκος Σαλής, Αλεξία Σαπρανίδου, Ειρήνη Τσέλλου

Επόμενοι Σταθμοί περιοδείας