Σοφία Ζαχαράκη: Από τις σχολικές αίθουσες στα βαθιά της πολιτικής

Διαθέτει όλα εκείνα τα στοιχεία που θα έκαναν κάποιον να την αντιμετωπίσει στερεοτυπικά και φυσικά να υποπέσει σε σφάλμα μεγατόνων. Είναι γυναίκα, νέα, όμορφη, μορφωμένη και με σημαντική θέση σε έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο χώρο. Λίγα λεπτά συνομιλίας μαζί της είναι αρκετά. Η εκφορά του λόγου και η παιδεία είναι τα στοιχεία που σε κάνουν να την παραδεχτείς ανεξαρτήτως κομματικών προσανατολισμών. Γιατί τι θέλουμε επιτέλους σε αυτή τη χώρα; Ανθρώπους με μόρφωση και βαθιά γνώση που δεν αρκούνται στην πληροφόρηση και τον άκριτο σχολιασμό. Γιατί τι θέλουμε επιτέλους από τους ανθρώπους που ασχολούνται με την  πολιτική; Να μιλούν και να καταλαβαίνουμε κι όχι να χρησιμοποιούν πομπώδεις εκφράσεις άνευ πρακτικής εφαρμογής προς χάριν εντυπωσιασμού.

 

Αποφοίτησε από το τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Συγκριτική Παιδαγωγική και Διοίκηση Ευρωπαϊκών Εκπαιδευτικών Οργανισμών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει κάνει εξειδίκευση σε θέματα διδακτικής Αγγλικών σε μαθητές Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στο Ινστιτούτο Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Εργάστηκε ως καθηγήτρια σε ιδιωτικά και δημόσια σχολεία. Εργάστηκε στο Υπουργείο Παιδείας στο τμήμα Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς.

Το 2015 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο πρόγραμμα IVLP (International Visitor Leadership Programme) ως υπότροφος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ με θέμα ”Ο ρόλος των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα στην ανασυγκρότηση Οικονομιών”.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της στο Υπουργείο Ανάπτυξης το 2012-2014 συνεργάστηκε με τον  Υπουργό Ανάπτυξης σε θέματα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σχέσεων, καθώς και για την προετοιμασία της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τον Απρίλιο 2016 είναι Διευθύντρια της Γραμματείας Προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας.

 

”Ήθελα να συμμετέχω. Να χτίζω κάτι, βάζοντας μικρά λιθαράκια. Αυτό έχει σημασία για μένα: Να προσπαθήσεις να κάνεις τη διαφορά ακόμα και αν σύντομα απογοητευτείς, αν καταλάβεις ότι αισθητή διαφορά δε γίνεται από ένα τόσο πρώιμο στάδιο, όπως αυτό του Πανεπιστημίου. Πάντα ξεκινούσα από την αρχή. Και έχτιζα την προσωπικότητά μου, βάζοντας πινελιές από την ενασχόλησή μου με την πολιτική. Ένα ιδιαίτερο κομμάτι της, όπως αυτό των διεθνών σχέσεων με βοήθησε. Γνωρισα. Γνώρισα κόσμο με εντελώς διαφορετικές προσλαμβάνουσες από εμένα, που με έκαναν να θέλω να επικοινωνήσω ανακαλύπτοντας κοινές συνιστώσες. Διευρύνθηκαν οι ορίζοντές μου και με βοήθησε να αναπτύξω  τη ρητορική μαθαίνοντας τα διεθνή και ευρωπαικά. Αυτό ήταν το μείγμα της ζωής ”

Αγαπά τις αλλαγές και προσαρμόζεται με μεγάλη ευκολία στα διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα. Η προσαρμογή είναι για τη Σοφία κομμάτι της κουλτούρας της. Για αυτό και τον Αύγουστο του 2016 όταν θα μπει στο γραφείο του Κυριάκου Μητσοτάκη για να δεχθεί την πρόταση της θέσης της αναπληρώτριας εκπροσώπου τύπου του κόμματος θα πατήσει σε άγνωστη ζώνη και θα είναι αμέσως πρόθυμη να την ανακαλύψει.

”Τιμητικό και πολύ δύσκολο να σκεφτείς να δώσεις αρνητική απάντηση σε αυτό. Σκέψου ότι δεν είχα ασχοληθεί καθόλου με τις εσωκομματικές διαδικασίες του κόμματος. Αυτό λέει πολλά για τον Κυριάκο Μητσοτάκη.”

 

Η καθηγήτρια Σοφία αποκτά (ακόμα ένα) νέο job description. Ο πρώτος άνθρωπος που παίρνει στο τηλέφωνο είναι η αδερφή της Μαρία. Από τις σχολικές αίθουσες στα τηλεοπτικά πλατό.

”Τι αλλάζει στην καθημερινότητα; Αλλάζουν πάρα πολλά. Πολλά περισσότερα από όσα φανταζόμουν. Δεν μπορούσες να αξιολογήσεις την προβολή πριν το κάνεις. Βρισκόμουν πάντα σε συμβουλευτικό ρόλο, σε δεύτερη γραμμή κι όχι μπροστά στα φώτα. Τώρα βγήκα μπροστά μαζί και με τα λάθη που πιθανότατα θα κάνεις στην αρχή και στην πορεία. Ο προφορικός λόγος ενέχει παγίδες. Μπορεί να υποπέσεις σε κάποιο σφάλμα. Ακόμα αγχώνομαι. Το βράδυ πριν την πρώτη μου φορά στην τηλεόραση δεν κοιμήθηκα καθόλου. Ήμουν καλεσμένη 7 το πρωί στην Πρωινή Γραμμή του ΣΚΑΙ, πρώτη φορά απέναντι σε κάμερα μετά την απόφαση για τις τηλεοπτικές άδειες. Ό,τι και να σου πω είναι λίγο. Δε μετριάζεται, δεν καλλωπίζεται. Ήταν για εμένα πολύ δύσκολο. Έπεσα στα βαθιά.”

Η βασική μου απορία είναι η εξής: ‘’Γιατί μία γυναίκα με 12χρονη επιτυχημένη επαγγελματική πορεία αποφασίζει να εμπλακεί στην πολιτική σε μία βαλτώδη περίοδο πλήρους αμφισβήτησης;’’

‘’Εμπλέκομαι σε αυτή τη διαδικασία γιατί νομίζω πως αν δε συμμετέχεις σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν διορθωτικές κινήσεις. Αν αφήσεις την κατάσταση και την παρακολουθείς τότε δε θα αλλάξει τίποτα. Δημιουργείς και ρυθμίζεις το πλαίσιο. Ο πατέρας μου ήταν καθηγητής, με είχε εμποτίσει με την αγάπη για το επάγγελμα όμως είχα από μικρή πολλές ανησυχίες. Η παράλληλη δραστηριότητα με τις διεθνείς σχέσεις και τη νεολαία με έκανε για να διοχετεύω την ανάγκη μου για την ενασχόληση με τα κοινά.’’

 

Την είσοδο στην πολιτική ακολουθεί δρόμος ανηφορικός πόσο μάλλον για μία γυναίκα που έχει να αποδείξει πως δεν είναι αόρατη στο πλαίσιο που αναπαράγει την αντίληψη πως το αρσενικό γένος μπορεί και επιβάλλεται και να εκφράζει και τα δύο γένη. Τα χρόνια που πέρασαν δόθηκαν μάχες για να καταρριφθεί η βιολογική ακαταλληλότητα των γυναικών για τη δημόσια σφαίρα. Γυναίκες σαν τη Σοφία μας δίνουν ελπίδα πως κάτι αλλάζει.

Υπάρχουν δραστήριες γυναίκες αλλά χρειάζονται παραπάνω. Χρειάζεται να μην το φοβούνται. Οι άντρες πια καταλαβαίνουν πως ο ρόλος των γυναικών είναι σημαντικός. Αλλάζουν τα πράγματα με την πάροδο των χρόνων.

”Υπάρχει αναντιστοιχία σε μισθούς και στο βάρος της γυναίκας να εκπληρώσει το εργασιακό ωράριο και μετά να επιστρέψει στο σπίτι να συνεχίσει με τα υπόλοιπα. Σε ένα πολιτικό κόμμα όλα αυτά είναι πιο σκληρά αλλά αλλάζουν οι νοοτροπίες. Έχουμε αναπαραγωγή κοινωνικών στερεοτύπων. Ξεκινάμε με ιδέες που είναι βαθιά ριζωμένες μέσα μας και πρέπει με κάποιο τρόπο να τις αποτινάξουμε. Θεωρώ πως γίνονται βήματα. Εγώ δεν πιστεύω στα μέτρα θετικής ποσόστωσης μέσα στα κόμματα. Η αλλαγή έρχεται από τα μικρά και σίγουρα δεν επιβάλλεται. Πρέπει να δίνεται ο λόγος στις γυναίκες και οι ίδιες να διεκδικήσουμε περισσότερο χώρο.

Να έχουμε ενεργό ρόλο στη στρατηγική και χάραξη σχεδιασμού αλλά και ισότητα στη λήψη αποφάσεων. Θέλει διπλή προσπάθεια δική μας. Αλλάζουμε αλλά αλλάζουμε με αργούς ρυθμούς. Θα δεις το αποτέλεσμα να αναπαράγεται πολλά χρόνια μετά. Χρειαζόμαστε υπομονή. Δεν πιστεύω στις γενικεύσεις και λύσεις αυτοσκοπού. Πιστεύω πάρα πολύ στη συνεργατικότητα και στην εκπροσώπηση όλων των τάσεων, γενεών και φύλων σε ένα τραπέζι. Πρέπει να δοθεί χώρος σε όλους ανεξαιρέτως και ιδιαίτερα σε αντιτιθέμενες απόψεις. Είναι καλό ο καθένας να έχει περάσει τον εαυτό του και την καλλιέργειά του από δοκιμή. Δεν είναι θέμα φύλου. Οι γυναίκες από τη φύση τους είναι πιο πρακτικές. Το να διαπιστώνεις ένα πρόβλημα είναι απλό, το να στοχεύεις στη λύση είναι δύσκολο”.

Οι γυναίκες έχουν μία τάση να στοχεύουν πιο εύκολα και  να εντοπίζουν τη δέσμη λύσεων. Όταν τους δίνεται η ηγεσία μίας ομάδας ή ενός οργανισμού μπορούν να παράξουν αποτελέσματα στοχευμένα στη λύση κι όχι μόνο στη διαπίστωση.

 

Και με την εξωτερική εμφάνιση τι συμβαίνει; ‘’Μπορεί κάποιος πολύ εύκολα να θεωρεί a priori πως θα χρειαστεί να προσπαθήσεις λιγότερο για να καταφέρεις κάτι. Αποδεικνύεις μέρα με τη μέρα πως το ‘έλα μωρέ’ δεν υπάρχει. Με τη δουλειά σου και μόνο αποδεικνύεις πως δεν έχεις τοποθετηθεί στη θέση που βρίσκεσαι χαριστικά αλλά γιατί διαθέτεις όλα τα απαραίτητα προσόντα. Βάζεις ουσία μέσα στον συμβολισμό.’’

Έχει μάθει να δουλεύει κι αυτό είναι για εκείνη αδιαπραγμάτευτο. Την εκνευρίζει πάρα πολύ το θράσος και είναι το μόνο που μπορεί να την κάνει να χάσει την ψυχραιμία της. Δεν είναι στο στιλ της να τσακώνεται, αρκεί να μην θίξει κανείς τον Παναθηναϊκό γιατί είναι και γέννημα θρέμμα Αμπελοκηπιώτισα. Κρατάει φιλίες από το σχολείο και το πανεπιστήμιο. Θα την δεις να πίνει ποτό σε κάποιο μπαράκι του κέντρου. Της αρέσει να ανακαλύπτει την πόλη και να κάνει βόλτες, όπως έκανε πάντα. Τώρα πια με μεγαλύτερη πίεση χρόνου. Τα εκλογικά της δικαιώματα παραμένουν στο Νέο Αργύρι Ευρυτανίας. Αν την γνωρίσει κάποιος τώρα κατά πάσα πιθανότητα θα δηλώσει εκπαιδευτικός. ‘’Το 50% των απαντήσεων μου, πιο πολύ για να τεστάρω τον εαυτό μου, είναι πως είμαι εκπαιδευτικός. Τώρα τελευταία επειδή έβγαλα και κάρτα τη δίνω και δε λέω τίποτα ή γενικά αναφέρω πως ασχολούμαι με τη Νέα Δημοκρατία. Συνήθως στην  παρέα το λέει κάποιος πρώτος και μετά αναλύω λίγο παραπάνω.’’

‘’Προτιμώ να δημιουργώ διακριτές γραμμές στη ζωή μου. Οι φίλοι μου θα με δουν όπως με έβλεπαν πριν. Αν δεν είσαι ο εαυτός σου μπορεί να γίνεις μονότονος και γραφικός. Αφού όλοι είμαστε απογοητευμένοι αν αναπαράγεις διαρκώς τη μιζέρια τι νόημα έχει να κάνω αυτό που κάνω. Θέλω ο λόγος μου να είναι θετικός. Δε θέλω να πλάθω μία εξωραϊσμένη εικόνα ούτε αγιοποιώ κανέναν. Όσα βλέπω τα καταθέτω, αν θα είναι σωστά ή όχι θα φανεί”.

Να πλησιάζεις για το σωστό λόγο, όχι για να ικανοποιήσεις ένα ψώνιο που είχες.

”Τα ηθικά και συναισθηματικά όρια τα έχω βάλει εδώ και χρόνια. Δε λέω ποτέ για τίποτα γιατί η ζωή προφανώς θα σε πάει και θα το κάνεις. Δεν υπάρχουν απόλυτες αρνήσεις.”

 

Σεμνότητα και ειλικρίνεια. Αυτά σου μένουν όσο σου μιλά. Είναι αυθόρμητη. Ξέρει πως λάθη θα γίνουν, άλλωστε αυτά σε πάνε παρακάτω, οι αυθεντίες πέθαναν αφού πρώτα μας απογοήτευσαν φρικτά. ‘’Είμαι συναινετική θέλω να ακούω πρώτα και μετά να μιλάω’’.  Καταλαβαίνεις τι προσπαθώ να σου περιγράψω; Η διαρκής τριβή την κάνει καλύτερη και δεν την αλλοιώνει. Θαυμάζει τις γυναίκες πολιτικούς της χώρας κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στη Μαριέτα Γιαννάκου. ‘’Είναι δυνατή προσωπικότητα. Προέρχομαι από την παιδεία και παρακολουθούσα τις μεταρρυθμίσεις της. Είναι εμπνευσμένη και γενναία. Το πώς επανήλθε είναι εντυπωσιακό. Θέλει να προσφέρει κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αυτό με εμπνέει.’’

‘’Από την προηγούμενη γενιά πολιτικών κρατώ πολλά. Τα μαθήματα που έχουν πάρει μέσα στα χρόνια και τώρα μας τα περιγράφουν είναι για εμένα εφόδιο. ‘Μην κολλάτε στις λεκτικές αντιπαραθέσεις’. Αν ταιριάζεις  στο κομμάτι αξιών, συνηθειών και νοοτροπίας με τον άλλο τότε τελείωσε. Όταν είσαι κλεισμένος στη γυάλα σου και δεν ακούς τις αντίθετες απόψεις πάντα θα βαυκαλίζεσαι πως εσύ έχεις δίκιο. Πρέπει να βάζουμε πάντα τις απόψεις μας στη βάσανο της δοκιμής και του διαλόγου.’’

Τι χρειάζεσαι για να αντεπεξέλθεις σήμερα;

-Επιμονή γιατί έχουμε τόσα πολλά εμπόδια που θα χάσουμε το κουράγιο μας 10 φορές την ημέρα

-Έκθεση, όχι με φυσική παρουσία αλλά έκθεση στα ευρωπαϊκά και διεθνή κοινά για να βλέπει τι γίνεται με τις βέλτιστες πρακτικές

-Ενημέρωση

-Βαθιά γνώση κι όχι πληροφόρηση.

-Συνέργεια

-Πάθος

-Φοβάσαι μην απογοητευτείς;

‘’Όχι, δε νομίζω πως θα πω ‘κοίτα τι έκανα’. Πριν από  κάθε απόφαση γράφω τα θετικά και τα αρνητικά. Ό,τι κι αν κάνεις, όσο κι αν απογοητευτείς έχεις κάτι κερδίσει για τη μετέπειτα πορεία σου. Δεν μπορείς να ακυρώσεις το παρελθόν. Ένιωσα ακύρωση μετά από το εκλογικό αποτέλεσμα του 2014 ύστερα από την πολύ σκληρή προσπάθεια και δουλειά την περίοδο 2012-2014. αλλά και πάλι δεν το βάζω κάτω. Ρεαλισμός. Δεν μπορείς να υποσχεθείς πια. Θέλω να πιστέψω πως αυτό θα λειτουργήσει με στοχευμένη και μεθοδική δουλειά.’’

‘’Όλα για εμένα είναι καινούρια τώρα. Έχω αναλάβει ένα εγχείρημα δύσκολο και είμαι δοσμένη σε αυτό 100% θέλοντας να το κάνω σωστά με όλες τις αστοχίες που είναι πιθανό να υπάρξουν”.

Go with the flow. Πάω με τα πράγματα όπως έρχονται.

 

Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson